Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౪-౫. నన్దకసుత్తాదివణ్ణనా
4-5. Nandakasuttādivaṇṇanā
౪-౫. చతుత్థే ఆగమయమానోతి ఓలోకయమానో, బుద్ధో సహసా అపవిసిత్వా యావ సా కథా నిట్ఠాతి, తావ అట్ఠాసీతి అత్థో. తేనాహ ‘‘ఇదమవోచాతి ఇదం కథావసానం ఉదిక్ఖమానో’’తి. అనిచ్చదుక్ఖాదివసేన సబ్బధమ్మసన్తీరణం అధిపఞ్ఞావిపస్సనాతి ఆహ ‘‘సఙ్ఖారపరిగ్గహవిపస్సనాఞాణస్సా’’తి. మానసన్తి రాగోపి చిత్తమ్పి అరహత్తమ్పి. ‘‘అన్తలిక్ఖచరో పాసో, య్వాయం చరతి మానసో’’తి (సం॰ ని॰ ౧.౧౫౧; మహావ॰ ౩౩) ఏత్థ రాగో మానసం. ‘‘చిత్తం మనో మానస’’న్తి (ధ॰ స॰ ౬) ఏత్థ చిత్తం. ‘‘అప్పత్తమానసో సేఖో, కాలం కయిరా జనే సుతా’’తి (సం॰ ని॰ ౧.౧౫౯) ఏత్థ అరహత్తం. ఇధాపి అరహత్తమేవ అధిప్పేతం. తేనాహ ‘‘అప్పత్తమానసాతి అప్పత్తఅరహత్తా’’తి. అప్పత్తం మానసం అరహత్తం ఏతేహీతి అప్పత్తమానసా. ఇదాని చిత్తపరియాయమేవ మానససద్దం సన్ధాయాహ ‘‘అరహత్తం వా’’తిఆది. పఞ్చమం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.
4-5. Catutthe āgamayamānoti olokayamāno, buddho sahasā apavisitvā yāva sā kathā niṭṭhāti, tāva aṭṭhāsīti attho. Tenāha ‘‘idamavocāti idaṃ kathāvasānaṃ udikkhamāno’’ti. Aniccadukkhādivasena sabbadhammasantīraṇaṃ adhipaññāvipassanāti āha ‘‘saṅkhārapariggahavipassanāñāṇassā’’ti. Mānasanti rāgopi cittampi arahattampi. ‘‘Antalikkhacaro pāso, yvāyaṃ carati mānaso’’ti (saṃ. ni. 1.151; mahāva. 33) ettha rāgo mānasaṃ. ‘‘Cittaṃ mano mānasa’’nti (dha. sa. 6) ettha cittaṃ. ‘‘Appattamānaso sekho, kālaṃ kayirā jane sutā’’ti (saṃ. ni. 1.159) ettha arahattaṃ. Idhāpi arahattameva adhippetaṃ. Tenāha ‘‘appattamānasāti appattaarahattā’’ti. Appattaṃ mānasaṃ arahattaṃ etehīti appattamānasā. Idāni cittapariyāyameva mānasasaddaṃ sandhāyāha ‘‘arahattaṃ vā’’tiādi. Pañcamaṃ suviññeyyameva.
నన్దకసుత్తాదివణ్ణనా నిట్ఠితా.
Nandakasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya
౪. నన్దకసుత్తం • 4. Nandakasuttaṃ
౫. బలసుత్తం • 5. Balasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
౪. నన్దకసుత్తవణ్ణనా • 4. Nandakasuttavaṇṇanā
౫. బలసుత్తవణ్ణనా • 5. Balasuttavaṇṇanā