Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ૪. નન્દકોવાદસુત્તવણ્ણના

    4. Nandakovādasuttavaṇṇanā

    ૩૯૮. સઙ્ઘસ્સ ભારં અકાસિ ઉપાયેન નન્દકત્થેરસ્સ ઓવાદેન વિનેતબ્બાનં ભિક્ખુનીનં વિનયત્થં. તેનાહ ‘‘ઇમં પના’’તિઆદિ. પરિયાયતિ પવત્તતીતિ પરિયાયો, પટિપાટીતિ આહ – ‘‘પરિયાયેનાતિ વારેના’’તિ. અસ્સાતિ નન્દકત્થેરસ્સ. વદાપેસિ અઞ્ઞેહિ અત્તનો અનોકાસભાવં. પરિયાયેન ઓવદન્તીતિ ઓવદિતું સમત્થા ભિક્ખુનિયો વારેન ઓવદન્તિ. ઇદં પરિયાયેન ઓવદનં. ચિત્તં એકગ્ગં હોતિ પસીદતિ પુબ્બચરિયસિદ્ધેન ગારવબહુમાનેન ગેહસ્સિતપેમવસેન.

    398.Saṅghassabhāraṃ akāsi upāyena nandakattherassa ovādena vinetabbānaṃ bhikkhunīnaṃ vinayatthaṃ. Tenāha ‘‘imaṃ panā’’tiādi. Pariyāyati pavattatīti pariyāyo, paṭipāṭīti āha – ‘‘pariyāyenāti vārenā’’ti. Assāti nandakattherassa. Vadāpesi aññehi attano anokāsabhāvaṃ. Pariyāyena ovadantīti ovadituṃ samatthā bhikkhuniyo vārena ovadanti. Idaṃ pariyāyena ovadanaṃ. Cittaṃ ekaggaṃ hoti pasīdati pubbacariyasiddhena gāravabahumānena gehassitapemavasena.

    ગોતમીતિ મહાપજાપતિગોતમી. સેટ્ઠિસ્સાતિ બારાણસિસેટ્ઠિનો.

    Gotamīti mahāpajāpatigotamī. Seṭṭhissāti bārāṇasiseṭṭhino.

    તેતિ પચ્ચેકબુદ્ધે. કિં નુ ખોતિ પુચ્છિ ચિરતરકાલં પુઞ્ઞકિરિયાય પરિભાવિતસન્તાનતાય, પચ્ચેકબુદ્ધેસુ ચ ગારવબહુમાનતાય. દુગ્ગતેહિપિ સક્કા કાતુન્તિ દુગ્ગતેહિપિ યથાવિભવં કતા કુટિ તુમ્હાકં વસિતું સક્કાતિ પુચ્છિ.

    Teti paccekabuddhe. Kiṃ nu khoti pucchi ciratarakālaṃ puññakiriyāya paribhāvitasantānatāya, paccekabuddhesu ca gāravabahumānatāya. Duggatehipi sakkā kātunti duggatehipi yathāvibhavaṃ katā kuṭi tumhākaṃ vasituṃ sakkāti pucchi.

    હત્થકમ્મં દેથાતિ હત્થકમ્મં કત્વા દેથાતિ અત્થો. આનિસંસં આચિક્ખિત્વાતિ ‘‘તાદિસાનં મહેસીનં કતં વેય્યાવચ્ચં અમ્હાકમ્પિ દીઘરત્તં હિતાય હોતિ. આવાસદાનઞ્ચ નામ મહપ્ફલં મહાનિસંસં નિબ્બત્તટ્ઠાને મહાસમ્પત્તિઆવહં ભવિસ્સતી’’તિઆદિના આનિસંસં આચિક્ખિત્વા. ગાળ્હેન ઓવાદેન તજ્જેત્વાતિ, ‘‘ઇમેસુ નામ કરોન્તેસુ ત્વં કસ્મા ન કરોસિ, મમ જેટ્ઠકદાસસ્સ ભરિયભાવં ન જાનાસિ. સબ્બેહિપિ કરિયમાનસ્સ હત્થકમ્મસ્સ અકરણે તુય્હં ઇદઞ્ચિદઞ્ચ દુક્ખં આગમિસ્સતી’’તિ ભયેન તજ્જેત્વા. સતં સતં હુત્વાતિ સતં સતં દાસપુત્તા એકજ્ઝં હુત્વા એકઞ્ચ એકઞ્ચ કુટિં કત્વા અદાસિ. ચઙ્કમનાદિપરિવારન્તિ ચઙ્કમનરત્તિટ્ઠાનદિવાટ્ઠાનભોજનાદિપરિવારટ્ઠાનસહિતં. જગ્ગિત્વા ઉપટ્ઠાપેત્વા. વિસ્સજ્જાપેસીતિ પરિચ્ચજાપેસિ. પરિવત્તાપેત્વાતિ ચેતાપેત્વા. તિચીવરાનીતિ સહસ્સગ્ઘનિકાનિ તિચીવરાનિ કત્વા અદાસિ. કાલેન કાલન્તિ કાલે કાલે, કિસ્મિઞ્ચિ કાલેતિ અત્થો. રજ્જે ઠિતસ્સાતિ સબ્બભૂતૂપકારરજ્જે ઠિતસ્સ.

    Hatthakammaṃ dethāti hatthakammaṃ katvā dethāti attho. Ānisaṃsaṃ ācikkhitvāti ‘‘tādisānaṃ mahesīnaṃ kataṃ veyyāvaccaṃ amhākampi dīgharattaṃ hitāya hoti. Āvāsadānañca nāma mahapphalaṃ mahānisaṃsaṃ nibbattaṭṭhāne mahāsampattiāvahaṃ bhavissatī’’tiādinā ānisaṃsaṃ ācikkhitvā. Gāḷhena ovādena tajjetvāti, ‘‘imesu nāma karontesu tvaṃ kasmā na karosi, mama jeṭṭhakadāsassa bhariyabhāvaṃ na jānāsi. Sabbehipi kariyamānassa hatthakammassa akaraṇe tuyhaṃ idañcidañca dukkhaṃ āgamissatī’’ti bhayena tajjetvā. Sataṃ sataṃ hutvāti sataṃ sataṃ dāsaputtā ekajjhaṃ hutvā ekañca ekañca kuṭiṃ katvā adāsi. Caṅkamanādiparivāranti caṅkamanarattiṭṭhānadivāṭṭhānabhojanādiparivāraṭṭhānasahitaṃ. Jaggitvā upaṭṭhāpetvā. Vissajjāpesīti pariccajāpesi. Parivattāpetvāti cetāpetvā. Ticīvarānīti sahassagghanikāni ticīvarāni katvā adāsi. Kālena kālanti kāle kāle, kismiñci kāleti attho. Rajje ṭhitassāti sabbabhūtūpakārarajje ṭhitassa.

    નન્દકત્થેરોપીતિ તદા જેટ્ઠકદાસો એતરહિ નન્દકત્થેરો પબ્બજિત્વા અરહત્તં પત્તો. જેટ્ઠકદાસિધીતા …પે॰… અગ્ગમહેસિટ્ઠાને ઠિતાતિ મહાપજાપતિગોતમિં સન્ધાય વદતિ. અયમાયસ્મા નન્દકોતિ અયમેવ સમુદાગમતો આયસ્મા નન્દકત્થેરો. એતાવ તા ભિક્ખુનિયોતિ એતાવતા સમુદાગમતો પઞ્ચસતા ભિક્ખુનિયો.

    Nandakattheropīti tadā jeṭṭhakadāso etarahi nandakatthero pabbajitvā arahattaṃ patto. Jeṭṭhakadāsidhītā …pe… aggamahesiṭṭhāne ṭhitāti mahāpajāpatigotamiṃ sandhāya vadati. Ayamāyasmā nandakoti ayameva samudāgamato āyasmā nandakatthero. Etāva tā bhikkhuniyoti etāvatā samudāgamato pañcasatā bhikkhuniyo.

    ૩૯૯. હેતુનાતિ ઞાયેન અવિપરીતપટિપત્તિયા. પુબ્બભાગા હિ પુરિમા પુરિમા પટિપદા પચ્છિમાય કારણં. યાથાવસરસતો દિટ્ઠન્તિ યથાભૂતસભાવતો પચ્ચક્ખં વિય.

    399.Hetunāti ñāyena aviparītapaṭipattiyā. Pubbabhāgā hi purimā purimā paṭipadā pacchimāya kāraṇaṃ. Yāthāvasarasato diṭṭhanti yathābhūtasabhāvato paccakkhaṃ viya.

    ૪૦૧. તં સભાવં તંસભાવન્તિ તસ્સા વેદનાય પચ્ચયભાવેન અનુરૂપં.

    401.Taṃ sabhāvaṃ taṃsabhāvanti tassā vedanāya paccayabhāvena anurūpaṃ.

    ૪૦૩. પઠમતરંયેવ અનિચ્ચાતિ તસ્સાપિ છાયાય અનિચ્ચભાવો પઠમતરંયેવ સિદ્ધો. ન હિ કદાચિ અનિચ્ચં નિસ્સાય પવત્તં કિઞ્ચિ નિચ્ચં નામ અત્થીતિ.

    403.Paṭhamataraṃyeva aniccāti tassāpi chāyāya aniccabhāvo paṭhamataraṃyeva siddho. Na hi kadāci aniccaṃ nissāya pavattaṃ kiñci niccaṃ nāma atthīti.

    ૪૦૪. અનુપહનિત્વાતિ અવિનાસેત્વા. કથં પન મંસકાયં ચમ્મકાયઞ્ચ અવિનાસેત્વા ઇતરેસં કન્તનં હોતીતિ બ્યતિરેકમુખેન દસ્સેતું, ‘‘તત્થા’’તિઆદિ વુત્તં. ચમ્મં અલ્લિયાપેન્તોતિ ચમ્મે લગ્ગાપેન્તો ચમ્મપટિબદ્ધં કરોન્તો. ચમ્મં બદ્ધં કત્વાતિ વિવરકાલે ન ફાલેન્તો ચમ્મબદ્ધે કત્વા. એવં અકત્વાતિ એવં મંસચમ્મકાયાનં વિનાસનં અકત્વા, વિલિમંસાદિવિકન્તનેન અઞ્ઞમઞ્ઞં વિવેચેત્વા. તત્થ વિલિમંસન્તિ ચમ્મનિસ્સિતમંસં, પટિચ્છન્નકિલોમકન્તિ ચ વદન્તિ. ન્હારૂતિ સુખુમન્હારુ. બન્ધનન્તિ ચમ્મમંસાનં સમ્બન્ધં. તેનાહ – ‘‘સબ્બચમ્મે લગ્ગવિલિપનમંસમેવા’’તિ. અન્તરકિલેસમેવાતિ અન્તરે ચિત્તે જાતત્તા સત્તસન્તાનન્તોગધતાય અબ્ભન્તરભૂતકિલેસમેવ.

    404.Anupahanitvāti avināsetvā. Kathaṃ pana maṃsakāyaṃ cammakāyañca avināsetvā itaresaṃ kantanaṃ hotīti byatirekamukhena dassetuṃ, ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ. Cammaṃ alliyāpentoti camme laggāpento cammapaṭibaddhaṃ karonto. Cammaṃ baddhaṃ katvāti vivarakāle na phālento cammabaddhe katvā. Evaṃ akatvāti evaṃ maṃsacammakāyānaṃ vināsanaṃ akatvā, vilimaṃsādivikantanena aññamaññaṃ vivecetvā. Tattha vilimaṃsanti cammanissitamaṃsaṃ, paṭicchannakilomakanti ca vadanti. Nhārūti sukhumanhāru. Bandhananti cammamaṃsānaṃ sambandhaṃ. Tenāha – ‘‘sabbacamme laggavilipanamaṃsamevā’’ti. Antarakilesamevāti antare citte jātattā sattasantānantogadhatāya abbhantarabhūtakilesameva.

    ૪૦૫. તજ્જં વાયામન્તિ નિદસ્સનમત્તં દટ્ઠબ્બં. તથા હિ પુરિસેન કુઠારિના છેજ્જં છિન્દિતે છેજ્જટ્ઠાનસ્સ સલ્લક્ખણં ઇચ્છિતબ્બં, તસ્સ પટિઘાતભાવો ઇચ્છિતબ્બો, કાયપરિળાહાભાવો ઇચ્છિતબ્બો, તસ્સ અવટ્ઠાનં ઇચ્છિતબ્બં, કિચ્ચન્તરે અજ્ઝુપેક્ખણં ઇચ્છિતબ્બં, એવં પઞ્ઞાય કિલેસે છિન્દન્તસ્સ યોગિનો વીરિયબલેન સદ્ધિં સતિ-પીતિ-પસ્સદ્ધિ-સમાધિ-ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગં ઇચ્છિતબ્બન્તિ આહ – ‘‘એવં ન વિના છહિ…પે॰… સક્કોતી’’તિ.

    405.Tajjaṃ vāyāmanti nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. Tathā hi purisena kuṭhārinā chejjaṃ chindite chejjaṭṭhānassa sallakkhaṇaṃ icchitabbaṃ, tassa paṭighātabhāvo icchitabbo, kāyapariḷāhābhāvo icchitabbo, tassa avaṭṭhānaṃ icchitabbaṃ, kiccantare ajjhupekkhaṇaṃ icchitabbaṃ, evaṃ paññāya kilese chindantassa yogino vīriyabalena saddhiṃ sati-pīti-passaddhi-samādhi-upekkhāsambojjhaṅgaṃ icchitabbanti āha – ‘‘evaṃ na vinā chahi…pe… sakkotī’’ti.

    ૪૦૭. તેન કારણેનાતિ યેન તાસં ભિક્ખુનીનં સા ધમ્મદેસના સપ્પાયા, આસેવનમન્દતાય પન અજ્ઝાસયેન પરિપુણ્ણસઙ્કપ્પા ન જાતાયેવ; પુન તથા દેસનાય સતિ આસેવનબલવતાય પરિપુણ્ણસઙ્કપ્પા ભવિસ્સન્તિ; તેન કારણેન ત્વમ્પિ તા ભિક્ખુનિયો તેનેવ ઓવાદેન ઓવદેય્યાસીતિ.

    407.Tena kāraṇenāti yena tāsaṃ bhikkhunīnaṃ sā dhammadesanā sappāyā, āsevanamandatāya pana ajjhāsayena paripuṇṇasaṅkappā na jātāyeva; puna tathā desanāya sati āsevanabalavatāya paripuṇṇasaṅkappā bhavissanti; tena kāraṇena tvampi tā bhikkhuniyo teneva ovādena ovadeyyāsīti.

    ૪૧૫. સબ્બપચ્છિમિકાતિ સબ્બાસં કનિટ્ઠા સોતાપન્ના, અનરિયા તત્થ કાચિ નત્થીતિ અત્થો. તેનાહ – ‘‘સેસા પન…પે॰… ખીણાસવા ચા’’તિ. યદિ એવન્તિ અખીણાસવાપિ તાદિસા ભિક્ખુની અત્થિ. એવં સતિ સુક્ખવિપસ્સકભાવેનપિ સતિ ખીણાસવભાવે અરિયસ્સ વિનયે અપરિપુણ્ણસઙ્કપ્પાવાતિ અધિપ્પાયેન ચોદેતિ, ‘‘કથં પરિપુણ્ણસઙ્કપ્પા’’તિ? ઇતરો અજ્ઝાસયપારિપૂરિયાતિ કારણં વત્વા, ‘‘યસ્સ હી’’તિઆદિના તમત્થં વિવરતિ. અજ્ઝાસયપારિપૂરિયાતિ તત્થ અધિપ્પાયપારિપૂરિયા, ન સબ્બસો ગુણપારિપૂરિયાતિ અધિપ્પાયો. તેનાહ ‘‘કદા નુ ખો’’તિઆદિ. એતેન પાદકજ્ઝાનસમ્મસિતજ્ઝાનાનં વિસદિસતાય પુગ્ગલસ્સ વિપસ્સનાકાલે પવત્તઅજ્ઝાસયવસેન અરિયમગ્ગે બોજ્ઝઙ્ગમગ્ગઙ્ગઝાનઙ્ગાનં વિસેસતાતિ અયમત્થો દીપિતોતિ વેદિતબ્બો. સેસં સુવિઞ્ઞેય્યમેવ.

    415.Sabbapacchimikāti sabbāsaṃ kaniṭṭhā sotāpannā, anariyā tattha kāci natthīti attho. Tenāha – ‘‘sesā pana…pe… khīṇāsavā cā’’ti. Yadi evanti akhīṇāsavāpi tādisā bhikkhunī atthi. Evaṃ sati sukkhavipassakabhāvenapi sati khīṇāsavabhāve ariyassa vinaye aparipuṇṇasaṅkappāvāti adhippāyena codeti, ‘‘kathaṃ paripuṇṇasaṅkappā’’ti? Itaro ajjhāsayapāripūriyāti kāraṇaṃ vatvā, ‘‘yassa hī’’tiādinā tamatthaṃ vivarati. Ajjhāsayapāripūriyāti tattha adhippāyapāripūriyā, na sabbaso guṇapāripūriyāti adhippāyo. Tenāha ‘‘kadā nu kho’’tiādi. Etena pādakajjhānasammasitajjhānānaṃ visadisatāya puggalassa vipassanākāle pavattaajjhāsayavasena ariyamagge bojjhaṅgamaggaṅgajhānaṅgānaṃ visesatāti ayamattho dīpitoti veditabbo. Sesaṃ suviññeyyameva.

    નન્દકોવાદસુત્તવણ્ણનાય લીનત્થપ્પકાસના સમત્તા.

    Nandakovādasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૪. નન્દકોવાદસુત્તં • 4. Nandakovādasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. નન્દકોવાદસુત્તવણ્ણના • 4. Nandakovādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact