Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
൧൦. നന്ദമാതാസുത്തവണ്ണനാ
10. Nandamātāsuttavaṇṇanā
൫൩. ദസമം അത്ഥുപ്പത്തിവസേന ദേസിതം. സത്ഥാ കിര വുത്ഥവസ്സോ പവാരേത്വാ ദ്വേ അഗ്ഗസാവകേ ഓഹായ ‘‘ദക്ഖിണാഗിരിം ചാരികം ഗമിസ്സാമീ’’തി നിക്ഖമി, രാജാ പസേനദി കോസലോ, അനാഥപിണ്ഡികോ ഗഹപതി, വിസാഖാ മഹാഉപാസികാ, അഞ്ഞേ ച ബഹുജനാ ദസബലം നിവത്തേതും നാസക്ഖിംസു. അനാഥപിണ്ഡികോ ഗഹപതി ‘‘സത്ഥാരം നിവത്തേതും നാസക്ഖി’’ന്തി രഹോ ചിന്തയമാനോ നിസീദി. അഥ നം പുണ്ണാ നാമ ദാസീ ദിസ്വാ ‘‘കിം നു ഖോ തേ, സാമി, ന പുബ്ബേ വിയ ഇന്ദ്രിയാനി വിപ്പസന്നാനീ’’തി പുച്ഛി. ആമ, പുണ്ണേ, സത്ഥാ ചാരികം പക്കന്തോ, തമഹം നിവത്തേതും നാസക്ഖിം. ന ഖോ പന സക്കാ ജാനിതും പുന സീഘം ആഗച്ഛേയ്യ വാ ന വാ, തേനാഹം ചിന്തയമാനോ നിസിന്നോതി. സചാഹം ദസബലം നിവത്തേയ്യം, കിം മേ കരേയ്യാസീതി? ഭുജിസ്സം തം കരിസ്സാമീതി. സാ ഗന്ത്വാ സത്ഥാരം വന്ദിത്വാ ‘‘നിവത്തഥ, ഭന്തേ’’തി ആഹ. മമ നിവത്തനപച്ചയാ ത്വം കിം കരിസ്സസീതി? തുമ്ഹേ, ഭന്തേ, മമ പരാധീനഭാവം ജാനാഥ, അഞ്ഞം കിഞ്ചി കാതും ന സക്കോമി, സരണേസു പന പതിട്ഠായ പഞ്ച സീലാനി രക്ഖിസ്സാമീതി. സാധു സാധു പുണ്ണേതി, സത്ഥാ ധമ്മഗാരവേന ഏകപദസ്മിഞ്ഞേവ നിവത്തി. വുത്തഞ്ഹേതം – ‘‘ധമ്മഗരു, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ ധമ്മഗാരവോ’’തി (അ॰ നി॰ ൫.൯൯).
53. Dasamaṃ atthuppattivasena desitaṃ. Satthā kira vutthavasso pavāretvā dve aggasāvake ohāya ‘‘dakkhiṇāgiriṃ cārikaṃ gamissāmī’’ti nikkhami, rājā pasenadi kosalo, anāthapiṇḍiko gahapati, visākhā mahāupāsikā, aññe ca bahujanā dasabalaṃ nivattetuṃ nāsakkhiṃsu. Anāthapiṇḍiko gahapati ‘‘satthāraṃ nivattetuṃ nāsakkhi’’nti raho cintayamāno nisīdi. Atha naṃ puṇṇā nāma dāsī disvā ‘‘kiṃ nu kho te, sāmi, na pubbe viya indriyāni vippasannānī’’ti pucchi. Āma, puṇṇe, satthā cārikaṃ pakkanto, tamahaṃ nivattetuṃ nāsakkhiṃ. Na kho pana sakkā jānituṃ puna sīghaṃ āgaccheyya vā na vā, tenāhaṃ cintayamāno nisinnoti. Sacāhaṃ dasabalaṃ nivatteyyaṃ, kiṃ me kareyyāsīti? Bhujissaṃ taṃ karissāmīti. Sā gantvā satthāraṃ vanditvā ‘‘nivattatha, bhante’’ti āha. Mama nivattanapaccayā tvaṃ kiṃ karissasīti? Tumhe, bhante, mama parādhīnabhāvaṃ jānātha, aññaṃ kiñci kātuṃ na sakkomi, saraṇesu pana patiṭṭhāya pañca sīlāni rakkhissāmīti. Sādhu sādhu puṇṇeti, satthā dhammagāravena ekapadasmiññeva nivatti. Vuttañhetaṃ – ‘‘dhammagaru, bhikkhave, tathāgato dhammagāravo’’ti (a. ni. 5.99).
സത്ഥാ നിവത്തിത്വാ ജേതവനമഹാവിഹാരം പാവിസി. മഹാജനോ പുണ്ണായ സാധുകാരസഹസ്സാനി അദാസി. സത്ഥാ തസ്മിം സമാഗമേ ധമ്മം ദേസേസി, ചതുരാസീതിപാണസഹസ്സാനി അമതപാനം പിവിംസു. പുണ്ണാപി സേട്ഠിനാ അനുഞ്ഞാതാ ഭിക്ഖുനിഉപസ്സയം ഗന്ത്വാ പബ്ബജി. സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ സാരിപുത്തമോഗ്ഗല്ലാനേ ആമന്തേത്വാ ‘‘അഹം യം ദിസം ചാരികായ നിക്ഖന്തോ, തത്ഥ ന ഗച്ഛാമി. തുമ്ഹേ തുമ്ഹാകം പരിസായ സദ്ധിം തം ദിസം ചാരികം ഗച്ഛഥാ’’തി വത്വാ ഉയ്യോജേസി. ഇമിസ്സം അത്ഥുപ്പത്തിയം ഏകം സമയം ആയസ്മാ സാരിപുത്തോതിആദി വുത്തം.
Satthā nivattitvā jetavanamahāvihāraṃ pāvisi. Mahājano puṇṇāya sādhukārasahassāni adāsi. Satthā tasmiṃ samāgame dhammaṃ desesi, caturāsītipāṇasahassāni amatapānaṃ piviṃsu. Puṇṇāpi seṭṭhinā anuññātā bhikkhuniupassayaṃ gantvā pabbaji. Sammāsambuddho sāriputtamoggallāne āmantetvā ‘‘ahaṃ yaṃ disaṃ cārikāya nikkhanto, tattha na gacchāmi. Tumhe tumhākaṃ parisāya saddhiṃ taṃ disaṃ cārikaṃ gacchathā’’ti vatvā uyyojesi. Imissaṃ atthuppattiyaṃ ekaṃ samayaṃ āyasmā sāriputtotiādi vuttaṃ.
തത്ഥ വേളുകണ്ഡകീതി വേളുകണ്ടകനഗരവാസിനീ. തസ്സ കിര നഗരസ്സ പാകാരഗുത്തത്ഥായ പാകാരപരിയന്തേന വേളൂ രോപിതാ, തേനസ്സ വേളുകണ്ടകന്തേവ നാമം ജാതം. പാരായനന്തി നിബ്ബാനസങ്ഖാതപാരം അയനതോ പാരായനന്തി ലദ്ധവോഹാരം ധമ്മം. സരേന ഭാസതീതി സത്തഭൂമികസ്സ പാസാദസ്സ ഉപരിമതലേ സുസംവിഹിതാരക്ഖട്ഠാനേ നിസിന്നാ സമാപത്തിബലേന രത്തിഭാഗം വീതിനാമേത്വാ സമാപത്തിതോ വുട്ഠായ ‘‘ഇമം രത്താവസേസം കതരായ രതിയാ വീതിനാമേസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ ‘‘ധമ്മരതിയാ’’തി കതസന്നിട്ഠാനാ തീണി ഫലാനി പത്താ അരിയസാവികാ അഡ്ഢതേയ്യഗാഥാസതപരിമാണം പാരായനസുത്തം മധുരേന സരഭഞ്ഞേന ഭാസതി. അസ്സോസി ഖോതി ആകാസട്ഠകവിമാനാനി പരിഹരിത്വാ തസ്സ പാസാദസ്സ ഉപരിഭാഗം ഗതേന മഗ്ഗേന നരവാഹനയാനം ആരുയ്ഹ ഗച്ഛമാനോ അസ്സോസി. കഥാപരിയോസാനം ആഗമയമാനോ അട്ഠാസീതി ‘‘കിം സദ്ദോ ഏസ ഭണേ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘നന്ദമാതായ ഉപാസികായ സരഭഞ്ഞസദ്ദോ’’തി വുത്തേ ഓതരിത്വാ ‘‘ഇദമവോചാ’’തി ഇദം ദേസനാപരിയോസാനം ഓലോകേന്തോ അവിദൂരട്ഠാനേ ആകാസേ അട്ഠാസി.
Tattha veḷukaṇḍakīti veḷukaṇṭakanagaravāsinī. Tassa kira nagarassa pākāraguttatthāya pākārapariyantena veḷū ropitā, tenassa veḷukaṇṭakanteva nāmaṃ jātaṃ. Pārāyananti nibbānasaṅkhātapāraṃ ayanato pārāyananti laddhavohāraṃ dhammaṃ. Sarena bhāsatīti sattabhūmikassa pāsādassa uparimatale susaṃvihitārakkhaṭṭhāne nisinnā samāpattibalena rattibhāgaṃ vītināmetvā samāpattito vuṭṭhāya ‘‘imaṃ rattāvasesaṃ katarāya ratiyā vītināmessāmī’’ti cintetvā ‘‘dhammaratiyā’’ti katasanniṭṭhānā tīṇi phalāni pattā ariyasāvikā aḍḍhateyyagāthāsataparimāṇaṃ pārāyanasuttaṃ madhurena sarabhaññena bhāsati. Assosi khoti ākāsaṭṭhakavimānāni pariharitvā tassa pāsādassa uparibhāgaṃ gatena maggena naravāhanayānaṃ āruyha gacchamāno assosi. Kathāpariyosānaṃ āgamayamāno aṭṭhāsīti ‘‘kiṃ saddo esa bhaṇe’’ti pucchitvā ‘‘nandamātāya upāsikāya sarabhaññasaddo’’ti vutte otaritvā ‘‘idamavocā’’ti idaṃ desanāpariyosānaṃ olokento avidūraṭṭhāne ākāse aṭṭhāsi.
സാധു ഭഗിനി, സാധു ഭഗിനീതി ‘‘സുഗ്ഗഹിതാ തേ ഭഗിനി ധമ്മദേസനാ സുകഥിതാ, പാസാണകചേതിയേ നിസീദിത്വാ സോളസന്നം പാരായനികബ്രാഹ്മണാനം സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന കഥിതദിവസേ ച അജ്ജ ച ന കിഞ്ചി അന്തരം പസ്സാമി, മജ്ഝേ ഭിന്നസുവണ്ണം വിയ തേ സത്ഥു കഥിതേന സദ്ധിം സദിസമേവ കഥിത’’ന്തി വത്വാ സാധുകാരം ദദന്തോ ഏവമാഹ. കോ പനേസോ ഭദ്രമുഖാതി ഇമസ്മിം സുസംവിഹിതാരക്ഖട്ഠാനേ ഏവം മഹന്തേന സദ്ദേന കോ നാമേസ, ഭദ്രമുഖ, ലദ്ധമുഖ, കിം നാഗോ സുപണ്ണോ ദേവോ മാരോ ബ്രഹ്മാതി സുവണ്ണപട്ടവണ്ണം വാതപാനം വിവരിത്വാ വിഗതസാരജ്ജാ തീണി ഫലാനി പത്താ അരിയസാവികാ വേസ്സവണേന സദ്ധിം കഥയമാനാ ഏവമാഹ. അഹം തേ ഭഗിനി ഭാതാതി സയം സോതാപന്നത്താ അനാഗാമിഅരിയസാവികം ജേട്ഠികം മഞ്ഞമാനോ ‘‘ഭഗിനീ’’തി വത്വാ പുന തം പഠമവയേ ഠിതത്താ അത്തനോ കനിട്ഠം, അത്താനം പന നവുതിവസ്സസതസഹസ്സായുകത്താ മഹല്ലകതരം മഞ്ഞമാനോ ‘‘ഭാതാ’’തി ആഹ. സാധു ഭദ്രമുഖാതി, ഭദ്രമുഖ, സാധു സുന്ദരം, സ്വാഗമനം തേ ആഗമനം, ആഗന്തും യുത്തട്ഠാനമേവസി ആഗതോതി അത്ഥോ. ഇദം തേ ഹോതു ആതിഥേയ്യന്തി ഇദമേവ ധമ്മഭണനം തവ അതിഥിപണ്ണാകാരോ ഹോതു, ന ഹി തേ അഞ്ഞം ഇതോ ഉത്തരിതരം ദാതബ്ബം പസ്സാമീതി അധിപ്പായോ . ഏവഞ്ചേവ മേ ഭവിസ്സതി ആതിഥേയ്യന്തി ഏവം അത്തനോ പത്തിദാനം യാചിത്വാ ‘‘അയം തേ ധമ്മകഥികസക്കാരോ’’തി അഡ്ഢതേളസാനി കോട്ഠസതാനി രത്തസാലീനം പൂരേത്വാ ‘‘യാവായം ഉപാസികാ ചരതി, താവ മാ ഖയം ഗമിംസൂ’’തി അധിട്ഠഹിത്വാ പക്കാമി. യാവ ഉപാസികാ അട്ഠാസി, താവ കോട്ഠാനം ഹേട്ഠിമതലം നാമ ദട്ഠും നാസക്ഖിംസു. തതോ പട്ഠായ ‘‘നന്ദമാതായ കോട്ഠാഗാരം വിയാ’’തി വോഹാരോ ഉദപാദി.
Sādhu bhagini, sādhu bhaginīti ‘‘suggahitā te bhagini dhammadesanā sukathitā, pāsāṇakacetiye nisīditvā soḷasannaṃ pārāyanikabrāhmaṇānaṃ sammāsambuddhena kathitadivase ca ajja ca na kiñci antaraṃ passāmi, majjhe bhinnasuvaṇṇaṃ viya te satthu kathitena saddhiṃ sadisameva kathita’’nti vatvā sādhukāraṃ dadanto evamāha. Ko paneso bhadramukhāti imasmiṃ susaṃvihitārakkhaṭṭhāne evaṃ mahantena saddena ko nāmesa, bhadramukha, laddhamukha, kiṃ nāgo supaṇṇo devo māro brahmāti suvaṇṇapaṭṭavaṇṇaṃ vātapānaṃ vivaritvā vigatasārajjā tīṇi phalāni pattā ariyasāvikā vessavaṇena saddhiṃ kathayamānā evamāha. Ahaṃ te bhagini bhātāti sayaṃ sotāpannattā anāgāmiariyasāvikaṃ jeṭṭhikaṃ maññamāno ‘‘bhaginī’’ti vatvā puna taṃ paṭhamavaye ṭhitattā attano kaniṭṭhaṃ, attānaṃ pana navutivassasatasahassāyukattā mahallakataraṃ maññamāno ‘‘bhātā’’ti āha. Sādhu bhadramukhāti, bhadramukha, sādhu sundaraṃ, svāgamanaṃ te āgamanaṃ, āgantuṃ yuttaṭṭhānamevasi āgatoti attho. Idaṃ te hotu ātitheyyanti idameva dhammabhaṇanaṃ tava atithipaṇṇākāro hotu, na hi te aññaṃ ito uttaritaraṃ dātabbaṃ passāmīti adhippāyo . Evañceva me bhavissati ātitheyyanti evaṃ attano pattidānaṃ yācitvā ‘‘ayaṃ te dhammakathikasakkāro’’ti aḍḍhateḷasāni koṭṭhasatāni rattasālīnaṃ pūretvā ‘‘yāvāyaṃ upāsikā carati, tāva mā khayaṃ gamiṃsū’’ti adhiṭṭhahitvā pakkāmi. Yāva upāsikā aṭṭhāsi, tāva koṭṭhānaṃ heṭṭhimatalaṃ nāma daṭṭhuṃ nāsakkhiṃsu. Tato paṭṭhāya ‘‘nandamātāya koṭṭhāgāraṃ viyā’’ti vohāro udapādi.
അകതപാതരാസോതി അഭുത്തപാതരാസോ. പുഞ്ഞന്തി പുബ്ബചേതനാ ച മുഞ്ചനചേതനാ ച. പുഞ്ഞമഹീതി അപരചേതനാ. സുഖായ ഹോതൂതി സുഖത്ഥായ ഹിതത്ഥായ ഹോതു. ഏവം അത്തനോ ദാനേ വേസ്സവണസ്സ പത്തിം അദാസി.
Akatapātarāsoti abhuttapātarāso. Puññanti pubbacetanā ca muñcanacetanā ca. Puññamahīti aparacetanā. Sukhāya hotūti sukhatthāya hitatthāya hotu. Evaṃ attano dāne vessavaṇassa pattiṃ adāsi.
പകരണേതി കാരണേ. ഓക്കസ്സ പസയ്ഹാതി ആകഡ്ഢിത്വാ അഭിഭവിത്വാ. യക്ഖയോനിന്തി ഭുമ്മദേവതാഭാവം. തേനേവ പുരിമേന അത്തഭാവേന ഉദ്ദസ്സേതീതി പുരിമസരീരസദിസമേവ സരീരം മാപേത്വാ അലങ്കതപടിയത്തോ സിരിഗബ്ഭസയനതലേ അത്താനം ദസ്സേതി. ഉപാസികാ പടിദേസിതാതി ഉപാസികാ അഹന്തി ഏവം ഉപാസികാഭാവം ദേസേസിം. യാവദേതി യാവദേവ. സേസം സബ്ബത്ഥ ഉത്താനമേവാതി.
Pakaraṇeti kāraṇe. Okkassa pasayhāti ākaḍḍhitvā abhibhavitvā. Yakkhayoninti bhummadevatābhāvaṃ. Teneva purimena attabhāvena uddassetīti purimasarīrasadisameva sarīraṃ māpetvā alaṅkatapaṭiyatto sirigabbhasayanatale attānaṃ dasseti. Upāsikā paṭidesitāti upāsikā ahanti evaṃ upāsikābhāvaṃ desesiṃ. Yāvadeti yāvadeva. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
മഹായഞ്ഞവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
Mahāyaññavaggo pañcamo.
പണ്ണാസകം നിട്ഠിതം.
Paṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧൦. നന്ദമാതാസുത്തം • 10. Nandamātāsuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧൦. നന്ദമാതാസുത്തവണ്ണനാ • 10. Nandamātāsuttavaṇṇanā