| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೨. ನನ್ದತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Nandatisuttavaṇṇanā
೧೨. ನನ್ದತೀತಿ ಏತ್ಥ ನನ್ದನಂ ಸಪ್ಪೀತಿಕಕಾಮತಣ್ಹಾಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ತುಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾಮಪರಿತೋಸೇನ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುತ್ತಿಮಾತಿ ಪುತ್ತವಾ। ಪಹೂತೇ ಚಾಯಂ ಮಾ-ಸದ್ದೋತಿ ಆಹ ‘‘ಬಹುಪುತ್ತೋ’’ತಿ। ಬಹುಪುತ್ತತಾಗಹಣೇನ ಇದಂ ಪಯೋಜನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಪದಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಧಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಇತಿ ಆಹಾತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ, ಏವಂಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗೋಸಾಮಿಕೋತಿ ಗೋಮಾ। ಇಧಾಪಿ ಪಹೂತೇ ಮಾ-ಸದ್ದೋ। ಗೋರಸಸಮ್ಪತ್ತಿನ್ತಿ ಗೋರಸೇಹಿ ನಿಪ್ಫಜ್ಜನಸಮ್ಪತ್ತಿಂ। ಉಪಧೀತಿ ಪಚ್ಚತ್ತಬಹುವಚನಂ। ಹೀತಿ ಹೇತುಅತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ನನ್ದಯನ್ತಿ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಜನಯನ್ತೀತಿ ನನ್ದನಾ। ಕಾಮಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯತೋ ಕಾಮಾ ‘‘ಉಪಧೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಅರಹನ್ತಿ, ತಸ್ಸಾ ಪನ ದೇವತಾಯ ಅಧಿಪ್ಪಾಯವಸೇನಾಹ ‘‘ಸುಖಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ’’ತಿ। ಕಿಲೇಸವತ್ಥುಹೇತುಕತ್ತಾ ಸೇಸಪದದ್ವಯಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಸಂಸಾರದುಕ್ಖಂ ಕಿಲೇಸಹೇತುಕಂ, ವಿಸೇಸತೋ ಪನ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ ಅಪಾಯೂಪಪತ್ತಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ಕಿಲೇಸಾಪಿ ಅಪಾಯದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ’’ತಿ। ಉಪಸಂಹರಮಾನಾತಿ ಉಪನೇನ್ತಾ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಾ। ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕೋಪಿ ದುಲ್ಲಭಘಾಸಚ್ಛಾದನತಾಯ ದುಕ್ಖಬಹುಲೋ ಪೇತೋ ವಿಯಾತಿ ಮನುಸ್ಸಪೇತೋ। ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕೋಪಿ ವುತ್ತರೂಪೋ ಅನತ್ಥಪಾತಿತೋ ಪರೇಹಿ ಹಿಂಸಿತೋ ಸಮಾನೋ ನೇರಯಿಕೋ ವಿಯಾತಿ ಮನುಸ್ಸನೇರಯಿಕೋ।
12.Nandatīti ettha nandanaṃ sappītikakāmataṇhākiccanti āha – ‘‘tussatī’’ti, tasmā kāmaparitosena haṭṭhatuṭṭho hotīti attho. Puttimāti puttavā. Pahūte cāyaṃ mā-saddoti āha ‘‘bahuputto’’ti. Bahuputtatāgahaṇena idaṃ payojananti dassento ‘‘tassa hī’’tiādimāha. Pūrentīti padaṃ apekkhitvā dhaññassāti sāmivacanaṃ. Iti āhāti imamatthaṃ sandhāyāha, evaṃadhippāyo hutvāti attho. Gosāmikoti gomā. Idhāpi pahūte mā-saddo. Gorasasampattinti gorasehi nipphajjanasampattiṃ. Upadhīti paccattabahuvacanaṃ. Hīti hetuatthe nipāto. Nandayanti pītisomanassaṃ janayantīti nandanā. Kāmaṃ dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato nippariyāyato kāmā ‘‘upadhī’’ti vattabbataṃ arahanti, tassā pana devatāya adhippāyavasenāha ‘‘sukhassa adhiṭṭhānabhāvato’’ti. Kilesavatthuhetukattā sesapadadvayassa kiñcāpi sabbaṃ saṃsāradukkhaṃ kilesahetukaṃ, visesato pana pāpadhammā apāyūpapattiṃ nibbattentīti āha – ‘‘kilesāpi apāyadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato’’ti. Upasaṃharamānāti upanentā uppādentā. Manussajātikopi dullabhaghāsacchādanatāya dukkhabahulo peto viyāti manussapeto. Manussajātikopi vuttarūpo anatthapātito parehi hiṃsito samāno nerayiko viyāti manussanerayiko.
ಫಲೇನ ರುಕ್ಖತೋ ಫಲಂ ಪಾತೇನ್ತೋ ವಿಯ। ತಥೇವ ನವಹಾಕಾರೇಹೀತಿ ಯಥಾ ತೀಸು ಕಾಲೇಸು ನಾಸಮರಣಭೇದನವಸೇನ ಪುತ್ತಿಮಾ ಪುತ್ತನಿಮಿತ್ತಂ, ತಥೇವ ಗೋಮಾ ಗೋನಿಮಿತ್ತಂ ಸೋಚತಿ ನವಪ್ಪಕಾರೇಹಿ। ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೋಪಧೀಪಿ ನರಂ ಸೋಚೇನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ಉತ್ತರಿ ಅನುಗಿಜ್ಝತಿ ತಸ್ಸ। ಕಾಮಯಾನಸ್ಸಾತಿ ಜಾತಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ। ಜನ್ತುನೋತಿ ಸತ್ತಸ್ಸ। ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ ಚೇ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ ಚೇ। ಸಲ್ಲವಿದ್ಧೋವಾತಿ ಸಲ್ಲೇನ ವಿದ್ಧೋ ವಿಯ। ರುಪ್ಪತೀತಿ ವಿಕಾರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸೋಚತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನರಸ್ಸ ಸೋಚನಾ ಸೋಕಘಟ್ಟನಪಚ್ಚಯೋ। ಉಪಧಯೋ ನತ್ಥೀತಿ ಕಾಮಂ ಕಿಲೇಸಾಭಿಸಙ್ಖಾರೂಪಧಯೋ ತಾವ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ನತ್ಥೇವ ಮಗ್ಗಾಧಿಗಮೇನ ನಿರೋಧಿತತ್ತಾ, ಖನ್ಧೂಪಧಯೋ ಪನ ಕಥನ್ತಿ? ತೇಪಿ ತಸ್ಸ ಸಉಪಾದಿಸೇಸಕಾಲೇಪಿ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಹೇತುಭೂತಾ ನ ಸನ್ತೇವ, ಅಯಞ್ಚ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಕಾಲೇ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸೋ ನಿರುಪಧಿ ಮಹಾಖೀಣಾಸವೋ’’ತಿ।
Phalena rukkhato phalaṃ pātento viya. Tatheva navahākārehīti yathā tīsu kālesu nāsamaraṇabhedanavasena puttimā puttanimittaṃ, tatheva gomā gonimittaṃ socati navappakārehi. Pañca kāmaguṇopadhīpi naraṃ socentīti yojanā. Tassāti yo uttari anugijjhati tassa. Kāmayānassāti jātakāmacchandassa. Jantunoti sattassa. Parihāyanti ce vinassanti ce. Sallaviddhovāti sallena viddho viya. Ruppatīti vikāraṃ āpajjati, socatīti attho. Narassa socanā sokaghaṭṭanapaccayo. Upadhayo natthīti kāmaṃ kilesābhisaṅkhārūpadhayo tāva khīṇāsavassa nattheva maggādhigamena nirodhitattā, khandhūpadhayo pana kathanti? Tepi tassa saupādisesakālepi aṭṭhuppattihetubhūtā na santeva, ayañca anupādisesakāle. Tenāha ‘‘so nirupadhi mahākhīṇāsavo’’ti.
ನನ್ದತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nandatisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೨. ನನ್ದತಿಸುತ್ತಂ • 2. Nandatisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ನನ್ದತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Nandatisuttavaṇṇanā
