Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੧੪੪] ੪. ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [144] 4. Naṅguṭṭhajātakavaṇṇanā

    ਬਹੁਮ੍ਪੇਤਂ ਅਸਬ੍ਭਿ ਜਾਤવੇਦਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਜੀવਕਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਤਪਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਤਦਾ ਕਿਰ ਆਜੀવਕਾ ਜੇਤવਨਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਮਿਚ੍ਛਾਤਪਂ ਚਰਨ੍ਤਿ। ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਸਂ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨવਗ੍ਗੁਲਿવਤਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯਪਞ੍ਚਾਤਪਤਪਨਾਦਿਭੇਦਂ ਮਿਚ੍ਛਾਤਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਮਿਚ੍ਛਾਤਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਸਲਂ વਾ વੁਡ੍ਢਿ વਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਰੂਪਂ ਮਿਚ੍ਛਾਤਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਸਲਂ વਾ વੁਡ੍ਢਿ વਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘ਏવਰੂਪਂ ਤਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਸਲਂ વਾ વੁਡ੍ਢਿ વਾ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਜਾਤਗ੍ਗਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਜੁਹਨਾਦਿવਸੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ વੁਡ੍ਢਿਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਦਕੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤ੍વਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਪਰਾਯਣਾ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Bahumpetaṃ asabbhi jātavedāti idaṃ satthā jetavane viharanto ājīvakānaṃ micchātapaṃ ārabbha kathesi. Tadā kira ājīvakā jetavanapiṭṭhiyaṃ nānappakāraṃ micchātapaṃ caranti. Sambahulā bhikkhū tesaṃ ukkuṭikappadhānavaggulivatakaṇṭakāpassayapañcātapatapanādibhedaṃ micchātapaṃ disvā bhagavantaṃ pucchiṃsu ‘‘atthi nu kho, bhante, imaṃ micchātapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā’’ti. Satthā ‘‘na, bhikkhave, evarūpaṃ micchātapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā atthi, pubbe paṇḍitā ‘evarūpaṃ tapaṃ nissāya kusalaṃ vā vuḍḍhi vā bhavissatī’ti saññāya jātaggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā aggijuhanādivasena kiñci vuḍḍhiṃ apassantā aggiṃ udakena nibbāpetvā kasiṇaparikammaṃ katvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā brahmalokaparāyaṇā ahesu’’nti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਉਦਿਚ੍ਚਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਦਿવਸੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਜਾਤਗ੍ਗਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਪੇਸੁਂ। ਅਥ ਨਂ ਸੋਲ਼ਸવਸ੍ਸਕਾਲੇ ਏਤਦવੋਚੁਂ ‘‘ਮਯਂ ਤੇ, ਪੁਤ੍ਤ, ਜਾਤਦਿવਸੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਗਣ੍ਹਿਮ੍ਹ। ਸਚੇਸਿ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਿਤੁਕਾਮੋ, ਤਯੋ વੇਦੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹ। ਅਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਆਰਾਧੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਪਰਾਯਣੋ ਹੋਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਅਗਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਸ੍ਸਮਪਦਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਾਸਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਕੇ ਗੋਦਕ੍ਖਿਣਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਤਂ ਗੋਣਂ ਅਸ੍ਸਮਪਦਂ ਨੇਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਭਗવਨ੍ਤਂ ਗੋਮਂਸਂ ਖਾਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਇਧ ਲੋਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਗ੍ਗਿਭਗવਾ ਅਲੋਣਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਾਮਤੋ ਲੋਣਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਲੋਣਕਂ ਖਾਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਲੋਣਤ੍ਥਾਯ ਗਾਮਕਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਤੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਲੁਦ੍ਦਕਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਤਾ। ਗੋਣਂ ਦਿਸ੍વਾ વਧਿਤ੍વਾ ਮਂਸਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਞ੍ਚ ਜਙ੍ਘਞ੍ਚ ਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥੇવ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਮਂਸਂ ਆਦਾਯ ਅਗਮਂਸੁ।

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto udiccabrāhmaṇakule nibbatti. Tassa jātadivase mātāpitaro jātaggiṃ gahetvā ṭhapesuṃ. Atha naṃ soḷasavassakāle etadavocuṃ ‘‘mayaṃ te, putta, jātadivase aggiṃ gaṇhimha. Sacesi agāraṃ ajjhāvasitukāmo, tayo vede uggaṇha. Atha brahmalokaṃ gantukāmo, aggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā aggiṃ paricaranto mahābrahmānaṃ ārādhetvā brahmalokaparāyaṇo hohī’’ti. So ‘‘na mayhaṃ agārena attho’’ti aggiṃ gahetvā araññaṃ pavisitvā assamapadaṃ māpetvā aggiṃ paricaranto araññe vihāsi. So ekadivasaṃ paccantagāmake godakkhiṇaṃ labhitvā taṃ goṇaṃ assamapadaṃ netvā cintesi ‘‘aggibhagavantaṃ gomaṃsaṃ khādāpessāmī’’ti. Athassa etadahosi ‘‘idha loṇaṃ natthi, aggibhagavā aloṇaṃ khādituṃ na sakkhissati, gāmato loṇaṃ āharitvā aggibhagavantaṃ saloṇakaṃ khādāpessāmī’’ti. So taṃ tattheva bandhitvā loṇatthāya gāmakaṃ agamāsi. Tasmiṃ gate sambahulā luddakā taṃ ṭhānaṃ āgatā. Goṇaṃ disvā vadhitvā maṃsaṃ pacitvā khāditvā naṅguṭṭhañca jaṅghañca cammañca tattheva chaḍḍetvā avasesamaṃsaṃ ādāya agamaṃsu.

    ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਾਦਿਮਤ੍ਤਮੇવ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਿਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਮਂ ਪਨ ਕਦਾ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਅਗ੍ਗਿਪਰਿਚਰਣੇਨ ਨਿਰਤ੍ਥਕੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਇਤੋਨਿਦਾਨਂ ਕੁਸਲਂ વਾ વੁਡ੍ਢਿ વਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਪਰਿਚਰਿਯਾਯ વਿਗਤਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ‘‘ਹਮ੍ਭੋ ਅਗ੍ਗਿਭਗવਾ, ਤ੍વਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਸਨ੍ਤਕਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਂ ਕਦਾ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਮਂਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਤੁਸ੍ਸਾਹੀ’’ਤਿ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Brāhmaṇo āgantvā naṅguṭṭhādimattameva disvā cintesi ‘‘ayaṃ aggibhagavā attano santakampi rakkhituṃ na sakkoti, maṃ pana kadā rakkhissati. Iminā aggiparicaraṇena niratthakena bhavitabbaṃ, natthi itonidānaṃ kusalaṃ vā vuḍḍhi vā’’ti. So aggiparicariyāya vigatacchando ‘‘hambho aggibhagavā, tvaṃ attanopi santakaṃ rakkhituṃ asakkonto maṃ kadā rakkhissasi, maṃsaṃ natthi, ettakenapi tussāhī’’ti naṅguṭṭhādīni aggimhi pakkhipanto imaṃ gāthamāha –

    ੧੪੪.

    144.

    ‘‘ਬਹੁਮ੍ਪੇਤਂ ਅਸਬ੍ਭਿ ਜਾਤવੇਦ, ਯਂ ਤਂ વਾਲਧਿਨਾਭਿਪੂਜਯਾਮ।

    ‘‘Bahumpetaṃ asabbhi jātaveda, yaṃ taṃ vāladhinābhipūjayāma;

    ਮਂਸਾਰਹਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਜ੍ਜ ਮਂਸਂ, ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਭવਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਤੂ’’ਤਿ॥

    Maṃsārahassa natthajja maṃsaṃ, naṅguṭṭhampi bhavaṃ paṭiggahātū’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਮ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਬਹੁਂ। ਅਸਬ੍ਭੀਤਿ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸ ਅਸਾਧੁਜਾਤਿਕ। ਜਾਤવੇਦਾਤਿ ਅਗ੍ਗਿਂ ਆਲਪਤਿ। ਅਗ੍ਗਿ ਹਿ ਜਾਤਮਤ੍ਤੋવ વੇਦਿਯਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜਾਤવੇਦੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਯਂ ਤਂ વਾਲਧਿਨਾਭਿਪੂਜਯਾਮਾਤਿ ਯਂ ਅਜ੍ਜ ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਸਨ੍ਤਕਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਾਲਧਿਨਾ ਅਭਿਪੂਜਯਾਮ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਤવ ਬਹੁਮੇવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਮਂਸਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਮਂਸਂ ਅਰਹਸ੍ਸ ਤੁਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਜ ਮਂਸਂ। ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਭવਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਤੂਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਭવਂ ਇਮਂ ਸਜਙ੍ਘਚਮ੍ਮਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੂਤਿ।

    Tattha bahumpetanti ettakampi bahuṃ. Asabbhīti asappurisa asādhujātika. Jātavedāti aggiṃ ālapati. Aggi hi jātamattova vediyati paññāyati pākaṭo hoti, tasmā ‘‘jātavedo’’ti vuccati. Yaṃ taṃ vāladhinābhipūjayāmāti yaṃ ajja mayaṃ attanopi santakaṃ rakkhituṃ asamatthaṃ bhagavantaṃ vāladhinā abhipūjayāma, etampi tava bahumevāti dasseti. Maṃsārahassāti maṃsaṃ arahassa tuyhaṃ natthi ajja maṃsaṃ. Naṅguṭṭhampi bhavaṃ paṭiggahātūti attano santakaṃ rakkhituṃ asakkonto bhavaṃ imaṃ sajaṅghacammaṃ naṅguṭṭhampi paṭiggaṇhātūti.

    ਏવਂ વਤ੍વਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਦਕੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤ੍વਾ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਪਰਾਯਣੋ ਅਹੋਸਿ।

    Evaṃ vatvā mahāsatto aggiṃ udakena nibbāpetvā isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā brahmalokaparāyaṇo ahosi.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਨਿਬ੍ਬੁਤਗ੍ਗਿਤਾਪਸੋ ਅਹਮੇવ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘nibbutaggitāpaso ahameva tena samayenā’’ti.

    ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਚਤੁਤ੍ਥਾ।

    Naṅguṭṭhajātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੧੪੪. ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਜਾਤਕਂ • 144. Naṅguṭṭhajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact