| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā |
नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना
Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
४२०. कम्मं नप्पटिप्पस्सम्भेतब्बन्ति अयं यस्मा अनुलोमवत्ते न वत्तति, तस्मा नास्स कम्मं पटिप्पस्सम्भेतब्बं; सरज्जुकोव विस्सज्जेतब्बोति अत्थो।
420.Kammaṃnappaṭippassambhetabbanti ayaṃ yasmā anulomavatte na vattati, tasmā nāssa kammaṃ paṭippassambhetabbaṃ; sarajjukova vissajjetabboti attho.
४२१. सचे उपालि सङ्घो समग्गकरणीयानि कम्मानि करोतीति सचे समग्गेहि करणीयानि उपोसथादीनि कम्मानि करोति, उपोसथपवारणादीसु हि ठितासु उपत्थम्भो न दातब्बो। सचे हि सङ्घो अच्चयं देसापेत्वा सङ्घसामग्गिं करोति, तिणवत्थारकसमथं वा कत्वा उपोसथपवारणं करोति , एवरूपं समग्गकरणीयं नाम कम्मं होति। तत्र चेति सचे तादिसे कम्मे भिक्खुनो नक्खमति, दिट्ठाविकम्मम्पि कत्वा तथारूपा सामग्गी उपेतब्बा, एवं विलोमग्गाहो न गण्हितब्बो। यत्र पन उद्धम्मं उब्बिनयं सत्थु सासनं दीपेन्ति, तत्थ दिट्ठाविकम्मं न वट्टति, पटिबाहित्वा पक्कमितब्बं।
421.Sace upāli saṅgho samaggakaraṇīyāni kammāni karotīti sace samaggehi karaṇīyāni uposathādīni kammāni karoti, uposathapavāraṇādīsu hi ṭhitāsu upatthambho na dātabbo. Sace hi saṅgho accayaṃ desāpetvā saṅghasāmaggiṃ karoti, tiṇavatthārakasamathaṃ vā katvā uposathapavāraṇaṃ karoti , evarūpaṃ samaggakaraṇīyaṃ nāma kammaṃ hoti. Tatra ceti sace tādise kamme bhikkhuno nakkhamati, diṭṭhāvikammampi katvā tathārūpā sāmaggī upetabbā, evaṃ vilomaggāho na gaṇhitabbo. Yatra pana uddhammaṃ ubbinayaṃ satthu sāsanaṃ dīpenti, tattha diṭṭhāvikammaṃ na vaṭṭati, paṭibāhitvā pakkamitabbaṃ.
उस्सितमन्ती चाति लोभदोसमोहमानुस्सन्नं वाचं भासिता कण्हवाचो अनत्थकदीपनो। निस्सितजप्पीति अत्तनो धम्मताय उस्सदयुत्तं भासितुं न सक्कोति; अथ खो ‘‘मया सद्धिं राजा एवं कथेसि, असुकमहामत्तो एवं कथेसि, असुको नाम मय्हं आचरियो वा उपज्झायो वा तेपिटको मया सद्धिं एवं कथेसी’’ति एवं अञ्ञं निस्साय जप्पति। न च भासानुसन्धिकुसलोति कथानुसन्धिवचने च विनिच्छयानुसन्धिवचने च अकुसलो होति। न यथाधम्मे यथाविनयेति न भूतेन वत्थुना आपत्तिं सारेत्वा चोदेता होति।
Ussitamantī cāti lobhadosamohamānussannaṃ vācaṃ bhāsitā kaṇhavāco anatthakadīpano. Nissitajappīti attano dhammatāya ussadayuttaṃ bhāsituṃ na sakkoti; atha kho ‘‘mayā saddhiṃ rājā evaṃ kathesi, asukamahāmatto evaṃ kathesi, asuko nāma mayhaṃ ācariyo vā upajjhāyo vā tepiṭako mayā saddhiṃ evaṃ kathesī’’ti evaṃ aññaṃ nissāya jappati. Na ca bhāsānusandhikusaloti kathānusandhivacane ca vinicchayānusandhivacane ca akusalo hoti. Na yathādhamme yathāvinayeti na bhūtena vatthunā āpattiṃ sāretvā codetā hoti.
उस्सादेता होतीति ‘‘अम्हाकं आचरियो महातेपिटको परमधम्मकथिको’’तिआदिना नयेन एकच्चं उस्सादेति। दुतियपदे ‘‘आपत्तिं किं सो न जानाती’’तिआदिना एकच्चं अपसादेति। अधम्मं गण्हातीति अनिय्यानिकपक्खं गण्हाति। धम्मं पटिबाहतीति निय्यानिकपक्खं पटिबाहति। सम्फञ्च बहुं भासतीति बहुं निरत्थककथं कथेति।
Ussādetā hotīti ‘‘amhākaṃ ācariyo mahātepiṭako paramadhammakathiko’’tiādinā nayena ekaccaṃ ussādeti. Dutiyapade ‘‘āpattiṃ kiṃ so na jānātī’’tiādinā ekaccaṃ apasādeti. Adhammaṃ gaṇhātīti aniyyānikapakkhaṃ gaṇhāti. Dhammaṃ paṭibāhatīti niyyānikapakkhaṃ paṭibāhati. Samphañca bahuṃ bhāsatīti bahuṃ niratthakakathaṃ katheti.
पसय्ह पवत्ता होतीति अनज्झिट्ठो भारे अनारोपिते केवलं मानं निस्साय अज्झोत्थरित्वा अनधिकारे कथेता होति। अनोकासकम्मं कारेत्वाति ओकासकम्मं अकारेत्वा पवत्ता होति। न यथादिट्ठिया ब्याकता होतीति यस्स अत्तनो दिट्ठि तं पुरक्खत्वा न ब्याकता ; लद्धिं निक्खिपित्वा अयथाभुच्चं अधम्मादीसु धम्मादिलद्धिको हुत्वा कथेता होतीति अत्थो।
Pasayha pavattā hotīti anajjhiṭṭho bhāre anāropite kevalaṃ mānaṃ nissāya ajjhottharitvā anadhikāre kathetā hoti. Anokāsakammaṃ kāretvāti okāsakammaṃ akāretvā pavattā hoti. Na yathādiṭṭhiyā byākatā hotīti yassa attano diṭṭhi taṃ purakkhatvā na byākatā ; laddhiṃ nikkhipitvā ayathābhuccaṃ adhammādīsu dhammādiladdhiko hutvā kathetā hotīti attho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / २. नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गो • 2. Nappaṭippassambhanavaggo
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / उपालिपञ्चकवण्णना • Upālipañcakavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / नप्पटिप्पस्सम्भनवग्गवण्णना • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
