| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
નપ્પટિપ્પસ્સમ્ભનવગ્ગવણ્ણના
Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
૪૨૦. અયન્તિ કમ્મકતો ભિક્ખુ, ન વત્તતીતિ સમ્બન્ધો. અનુલોમવત્તેતિ કતકમ્મસ્સ અનુલોમે વત્તે. અસ્સાતિ ભિક્ખુસ્સ. સરજ્જુકોતિ સહ કમ્મસઙ્ખાતાય રજ્જુયાતિ સરજ્જુકો.
420.Ayanti kammakato bhikkhu, na vattatīti sambandho. Anulomavatteti katakammassa anulome vatte. Assāti bhikkhussa. Sarajjukoti saha kammasaṅkhātāya rajjuyāti sarajjuko.
૪૨૧. સમગ્ગેહિ ભિક્ખૂહીતિ સમ્બન્ધો. હીતિ સચ્ચં. અચ્ચયં દેસાપેત્વાતિ અઞ્ઞમઞ્ઞં દોસં દેસાપેત્વા. તિણવત્થારકસમથં વાતિ વાસદ્દો અત્થન્તરવિકપ્પો. તત્ર ચેતિ એત્થ તસદ્દો કમ્મવિસયો, ચેસદ્દો સચેપરિયાયોતિ આહ ‘‘સચે તાદિસે કમ્મે’’તિ. દિટ્ઠાવિકમ્મમ્પિ કત્વાતિ દિટ્ઠાવિકમ્મં કત્વાપીતિ યોજના. પિસદ્દેન અકત્વાપીતિ સમ્પિણ્ડેતિ. યત્ર પનાતિ કમ્મે પન. તત્થાતિ કમ્મે. પક્કમિતબ્બન્તિ સઙ્ગામાવચરેન પક્કમિતબ્બં.
421. Samaggehi bhikkhūhīti sambandho. Hīti saccaṃ. Accayaṃ desāpetvāti aññamaññaṃ dosaṃ desāpetvā. Tiṇavatthārakasamathaṃ vāti vāsaddo atthantaravikappo. Tatra ceti ettha tasaddo kammavisayo, cesaddo sacepariyāyoti āha ‘‘sace tādise kamme’’ti. Diṭṭhāvikammampi katvāti diṭṭhāvikammaṃ katvāpīti yojanā. Pisaddena akatvāpīti sampiṇḍeti. Yatra panāti kamme pana. Tatthāti kamme. Pakkamitabbanti saṅgāmāvacarena pakkamitabbaṃ.
૪૨૨. ઉસ્સિતમન્તીતિ એત્થ ઉસ્સિતં મન્તી ઉસ્સિતમન્તીતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘લોભ…પે॰… ભાસિતા’’તિ. તત્થ ‘‘લોભદોસ મોહમાનુસ્સન્નં વાચ’’ન્તિ ઇમિના ઉસ્સિતપદસ્સ અત્થં દસ્સેતિ. ‘‘ભાસિતા’’તિ ઇમિના ‘‘મન્તી’’તિ પદસ્સ અત્થં દસ્સેતિ. નિસ્સિતજપ્પીતિ એત્થ અઞ્ઞનિસ્સિતં જપ્પમેતસ્સાતિ નિસ્સિતજપ્પીતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘અત્તનો’’તિઆદિ. એત્થ જપ્પન્તિ વચનં. જપ્પ વચનેતિ હિ ધાતુપાઠેસુ વુત્તં. ઉસ્સદયુત્તન્તિ લોભાદિઉસ્સદયુત્તં, વચનન્તિ સમ્બન્ધો. એવમઞ્ઞન્તિ એવં અત્તના અઞ્ઞં. કથાનુસન્ધિવચનેતિ ચોદકચુદિતકાનં કથાય અનુસન્ધિવચને. એત્થ ‘‘વચને’’તિ ઇમિના ‘‘ભાસાનુસન્ધી’’તિ એત્થ ભાસસદ્દો વચનપરિયાયોતિ દસ્સેતિ.
422.Ussitamantīti ettha ussitaṃ mantī ussitamantīti dassento āha ‘‘lobha…pe… bhāsitā’’ti. Tattha ‘‘lobhadosa mohamānussannaṃ vāca’’nti iminā ussitapadassa atthaṃ dasseti. ‘‘Bhāsitā’’ti iminā ‘‘mantī’’ti padassa atthaṃ dasseti. Nissitajappīti ettha aññanissitaṃ jappametassāti nissitajappīti dassento āha ‘‘attano’’tiādi. Ettha jappanti vacanaṃ. Jappa vacaneti hi dhātupāṭhesu vuttaṃ. Ussadayuttanti lobhādiussadayuttaṃ, vacananti sambandho. Evamaññanti evaṃ attanā aññaṃ. Kathānusandhivacaneti codakacuditakānaṃ kathāya anusandhivacane. Ettha ‘‘vacane’’ti iminā ‘‘bhāsānusandhī’’ti ettha bhāsasaddo vacanapariyāyoti dasseti.
ઉસ્સારેતીતિ ઉદ્ધં ગમાપેતિ. ઇમિના ઉસ્સાદેતિ ઉપરિ ગમાપેતીતિ ઉસ્સાદેતાતિ વચનત્થં દસ્સેતિ. એત્થ હિ દકારરકારા સદિસત્થા . તે હિ દ્વે અક્ખરા કદાચિ કત્થચિ સદિસત્થા હોન્તિ. અવસારેતીતિ હીનભાવં ગમાપેતિ. ઇમિના અવસાદેતિ અધોભાવં ગમાપેતીતિ અવસાદેતાતિ વચનત્થં દસ્સેતિ. ‘‘અપસાદેતા’’તિપિ પાઠો, ઉપસગ્ગમત્તમેવ નાનં. સમ્ફઞ્ચ બહું ભાસતીતિ એત્થ સમ્ફસદ્દો નિરત્થકકથાવચનોતિ આહ ‘‘નિરત્થકકથ’’ન્તિ. નિરત્થકકથા હિ યસ્મા સં હિતસુખં ફલતિ વિનાસેતિ, તસ્મા સમ્ફન્તિ વુચ્ચતિ. ફા ધાતૂતિ ચ ફલધાતૂતિ ચ ધાતુપાઠેસુ (સદ્દનીતિધાતુમાલાયં ૧૬ લકારન્તધાતુ) વુત્તં.
Ussāretīti uddhaṃ gamāpeti. Iminā ussādeti upari gamāpetīti ussādetāti vacanatthaṃ dasseti. Ettha hi dakārarakārā sadisatthā . Te hi dve akkharā kadāci katthaci sadisatthā honti. Avasāretīti hīnabhāvaṃ gamāpeti. Iminā avasādeti adhobhāvaṃ gamāpetīti avasādetāti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Apasādetā’’tipi pāṭho, upasaggamattameva nānaṃ. Samphañca bahuṃ bhāsatīti ettha samphasaddo niratthakakathāvacanoti āha ‘‘niratthakakatha’’nti. Niratthakakathā hi yasmā saṃ hitasukhaṃ phalati vināseti, tasmā samphanti vuccati. Phā dhātūti ca phaladhātūti ca dhātupāṭhesu (saddanītidhātumālāyaṃ 16 lakārantadhātu) vuttaṃ.
ભારે અનારોપિતેતિ ‘‘તવ ભારો’’તિ સઙ્ઘેન ભારે અનારોપિતે. અજ્ઝોત્થરિત્વાતિ અભિભવિત્વા . ઇમિના પસય્હ પવત્તાતિ એત્થ પસય્હસદ્દસ્સ અભિભવનત્થં દસ્સેતિ. અનધિકારેતિ અનધિપચ્ચટ્ઠાને. ‘‘કથેતા’’તિ ઇમિના વતુધાતુયા કથનત્થં દસ્સેતિ. અનોકાસકમ્મં કારેત્વાતિ એત્થ નકારસ્સ અયુત્તયોગભાવતો યુત્તટ્ઠાનં દસ્સેન્તો આહ ‘‘ઓકાસકમ્મં અકારેત્વા’’તિ. યસ્સાતિ યા અસ્સ. અસ્સ ભિક્ખુનો અત્તનો યા દિટ્ઠિ અત્થીતિ યોજના, અથવા અત્તનો યા દિટ્ઠિ ભવેય્યાતિ યોજના. તન્તિ દિટ્ઠિં. ‘‘કથેતા’’તિ ઇમિના બ્યાકતાતિ એત્થ વિ આ પુબ્બકરધાતુયા કથનત્થં દસ્સેતિ.
Bhāre anāropiteti ‘‘tava bhāro’’ti saṅghena bhāre anāropite. Ajjhottharitvāti abhibhavitvā . Iminā pasayha pavattāti ettha pasayhasaddassa abhibhavanatthaṃ dasseti. Anadhikāreti anadhipaccaṭṭhāne. ‘‘Kathetā’’ti iminā vatudhātuyā kathanatthaṃ dasseti. Anokāsakammaṃ kāretvāti ettha nakārassa ayuttayogabhāvato yuttaṭṭhānaṃ dassento āha ‘‘okāsakammaṃ akāretvā’’ti. Yassāti yā assa. Assa bhikkhuno attano yā diṭṭhi atthīti yojanā, athavā attano yā diṭṭhi bhaveyyāti yojanā. Tanti diṭṭhiṃ. ‘‘Kathetā’’ti iminā byākatāti ettha vi ā pubbakaradhātuyā kathanatthaṃ dasseti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi / ૨. નપ્પટિપ્પસ્સમ્ભનવગ્ગો • 2. Nappaṭippassambhanavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā / નપ્પટિપ્પસ્સમ્ભનવગ્ગવણ્ણના • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ઉપાલિપઞ્ચકવણ્ણના • Upālipañcakavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / નપ્પટિપ્પસ્સમ્ભનવગ્ગવણ્ણના • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / નપ્પટિપ્પસ્સમ્ભનવગ્ગવણ્ણના • Nappaṭippassambhanavaggavaṇṇanā
