| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೫. ನತ್ಥಿದಿನ್ನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Natthidinnasuttavaṇṇanā
೨೧೦. ದಿನ್ನನ್ತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸೀಸೇನ ದಾನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ದಿನ್ನಸ್ಸ ಫಲಾಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯಾ’’ತಿ, ದಿನ್ನಂ ಪನ ಅನ್ನಾದಿವತ್ಥುಂ ಕಥಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ಏಸ ನಯೋ ‘‘ಯಿಟ್ಠಂ ಹುತ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ಮಹಾಯಾಗೋತಿ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಂ ಮಹಾದಾನಂ। ಪಹೇಣಕಸಕ್ಕಾರೋತಿ ಪಾಹುನಕಾನಂ ಕಾತಬ್ಬಸಕ್ಕಾರೋ। ಫಲನ್ತಿ ಆನಿಸಂಸಫಲಂ ನಿಸ್ಸನ್ದಫಲಞ್ಚ। ವಿಪಾಕೋತಿ ಸದಿಸಫಲಂ। ಪರಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಅಯಂ ಲೋಕೋ ನತ್ಥೀತಿ ಪರಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಕಮ್ಮುನಾ ಲದ್ಧಬ್ಬೋ ಅಯಂ ಲೋಕೋ ನ ಹೋತಿ। ಇಧಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸಪಿ ಪರಲೋಕೋ ನತ್ಥೀತಿ ಇಧಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಕಮ್ಮುನಾ ಲದ್ಧಬ್ಬೋ ಪರಲೋಕೋ ನ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ – ‘‘ಸಬ್ಬೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ। ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಭವೇ ಯೋನಿಆದೀಸು ಚ ಠಿತಾ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ ನಿರುದಯವಿನಾಸವಸೇನ ನಸ್ಸನ್ತಿ। ಫಲಾಭಾವವಸೇನಾತಿ ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪತ್ತೀನಂ ಫಲಸ್ಸ ಅಭಾವವಸೇನ ‘‘ನತ್ಥಿ ಮಾತಾ, ನತ್ಥಿ ಪಿತಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ನ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ, ನಾಪಿ ತೇಸು ಇದಾನಿ ಕರಿಯಮಾನಸಕ್ಕಾರಾಸಕ್ಕಾರಾನಂ ಅಭಾವವಸೇನ ತೇಸಂ ಲೋಕಪಚ್ಚಕ್ಖತ್ತಾ। ಪುಬ್ಬುಳಕಸ್ಸ ವಿಯ ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೋ ನಾಮ ಕೇವಲೋ, ನ ಭವತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಆಗಮನಪುಬ್ಬಕೋತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ನತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಚವಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಸತ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಸಮಣೇನ ನಾಮ ಯಾಥಾವತೋ ಜಾನನ್ತೇನ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಕಥೇತ್ವಾ ಸಞ್ಞತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞಥಾ ಆಹೋಪುರಿಸಿಕಾ ನಾಮ ಸಿಯಾ। ಕಿಞ್ಹಿ ಪರೋ ಪರಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ತಥಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪಾದನಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಅವಸ್ಸಯೋ ಏವ ನ ಸಿಯಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯೇ ಇಮಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಪವೇದೇನ್ತೀ’’ತಿ।
210.Dinnanti deyyadhammasīsena dānaṃ vuttanti āha ‘‘dinnassa phalābhāvaṃ sandhāyā’’ti, dinnaṃ pana annādivatthuṃ kathaṃ paṭikkhipanti. Esa nayo ‘‘yiṭṭhaṃ huta’’nti etthāpi. Mahāyāgoti sabbasādhāraṇaṃ mahādānaṃ. Paheṇakasakkāroti pāhunakānaṃ kātabbasakkāro. Phalanti ānisaṃsaphalaṃ nissandaphalañca. Vipākoti sadisaphalaṃ. Paraloke ṭhitassa ayaṃ loko natthīti paraloke ṭhitassa kammunā laddhabbo ayaṃ loko na hoti. Idhaloke ṭhitassapi paraloko natthīti idhaloke ṭhitassa kammunā laddhabbo paraloko na hoti. Tattha kāraṇamāha – ‘‘sabbe tattha tattheva ucchijjantī’’ti. Ime sattā yattha yattha bhave yoniādīsu ca ṭhitā, tattha tattheva ucchijjanti nirudayavināsavasena nassanti. Phalābhāvavasenāti mātāpitūsu sammāpaṭipattimicchāpaṭipattīnaṃ phalassa abhāvavasena ‘‘natthi mātā, natthi pitā’’ti vadanti, na mātāpitūnaṃ, nāpi tesu idāni kariyamānasakkārāsakkārānaṃ abhāvavasena tesaṃ lokapaccakkhattā. Pubbuḷakassa viya imesaṃ sattānaṃ uppādo nāma kevalo, na bhavato cavitvā āgamanapubbakoti dassanatthaṃ ‘‘natthi sattā opapātikā’’ti vuttanti āha – ‘‘cavitvā uppajjanakasattā nāma natthī’’ti. Samaṇena nāma yāthāvato jānantena kassaci akathetvā saññatena bhavitabbaṃ, aññathā āhopurisikā nāma siyā. Kiñhi paro parassa karissati, tathā ca attano sampādanassa kassaci avassayo eva na siyā tattha tattheva ucchijjanatoti āha ‘‘ye imañca…pe… pavedentī’’ti.
ಚತೂಸು ಮಹಾಭೂತೇಸು ನಿಯುತ್ತೋತಿ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕೋ। ಯಥಾ ಪನ ಮತ್ತಿಕಾಯ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಭಾಜನಂ ಮತ್ತಿಕಾಮಯಂ, ಏವಮಯಂ ಚತೂಹಿ ಮಹಾಭೂತೇಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಚತುಮಹಾಭೂತಮಯೋ’’ತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ ಸತ್ತಸನ್ತಾನಗತಾ ಪಥವೀಧಾತು। ಬಾಹಿರಂ ಪಥವೀಧಾತುನ್ತಿ ಬಹಿದ್ಧಾ ಮಹಾಪಥವಿಂ। ಅನುಯಾತೀತಿ ತಸ್ಸ ಅನುರೂಪಭಾವೇನ ಯಾತಿ ಉಪೇತಿ। ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಬಾಹಿರಪಥವೀಕಾಯತೋ ತದೇಕದೇಸಭೂತಾ ಪಥವೀ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಭಾವಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸತ್ತಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಿತಾ ಇದಾನಿ ಘಟಾದಿಪಥವೀ ವಿಯ ತಮೇವ ಬಾಹಿರಪಥವೀಕಾಯಂ ಉಪೇತಿ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ಸಬ್ಬಸೋ ತೇನ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸತಂ ಏಕೀಭಾವಮೇವ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಪಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಪಜ್ಜುನ್ನೇನ ಮಹಾಸಮುದ್ದತೋ ಗಹಿತಆಪೋ ವಿಯ ವಸ್ಸೋದಕಭಾವೇನ ಪುನಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ, ಸೂರಿಯರಂಸಿತೋ ಗಹಿತಇನ್ದಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತತೇಜೋ ವಿಯ ಪುನಪಿ ಸೂರಿಯರಂಸಿಂ, ಮಹಾವಾಯುಖನ್ಧತೋ ನಿಗ್ಗತಮಹಾವಾಯೋ ವಿಯ ತಮೇವ ವಾಯುಖನ್ಧಂ ಉಪೇತಿ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕೋ ಸಯಮೇವ ಅತ್ತನೋ ವಾದಂ ಭಿನ್ದತಿ। ಉಮ್ಮತ್ತಕಪಚ್ಛಿಸದಿಸಞ್ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕದಸ್ಸನಂ। ಮನಚ್ಛಟ್ಠಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಆಕಾಸಂ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ ತೇಸಂ ವಿಸಯಭಾವಾ ವಿಸಯಾಪೀತಿ ವದತಿ। ವಿಸಯಿಗ್ಗಹಣೇನ ಹಿ ವಿಸಯಾ ಗಹಿತಾ ಏವ ಹೋನ್ತೀತಿ। ಗುಣಾಗುಣಪದಾನೀತಿ ಗುಣದೋಸಕೋಟ್ಠಾಸಾ। ಸರೀರಮೇವ ಪದಾನೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಸರೀರೇನ ತಂತಂಕಿರಿಯಾಯ ಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತೋ। ದಬ್ಬನ್ತಿ ಮುಯ್ಹನ್ತೀತಿ ದತ್ತೂ, ಮೂಳ್ಹಪುಗ್ಗಲಾ। ತೇಹಿ ದತ್ತೂಹಿ ಬಾಲಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಪಞ್ಞತ್ತಂ।
Catūsu mahābhūtesu niyuttoti cātumahābhūtiko. Yathā pana mattikāya nibbattaṃ bhājanaṃ mattikāmayaṃ, evamayaṃ catūhi mahābhūtehi nibbattoti āha ‘‘catumahābhūtamayo’’ti. Ajjhattikā pathavīdhātūti sattasantānagatā pathavīdhātu. Bāhiraṃ pathavīdhātunti bahiddhā mahāpathaviṃ. Anuyātīti tassa anurūpabhāvena yāti upeti. Upagacchatīti pubbe bāhirapathavīkāyato tadekadesabhūtā pathavī āgantvā ajjhattikabhāvappattiyā sattabhāvena saṇṭhitā idāni ghaṭādipathavī viya tameva bāhirapathavīkāyaṃ upeti upagacchati, sabbaso tena nibbisesataṃ ekībhāvameva gacchatīti attho. Āpādīsupi eseva nayoti ettha pajjunnena mahāsamuddato gahitaāpo viya vassodakabhāvena punapi mahāsamuddaṃ, sūriyaraṃsito gahitaindaggisaṅkhātatejo viya punapi sūriyaraṃsiṃ, mahāvāyukhandhato niggatamahāvāyo viya tameva vāyukhandhaṃ upeti upagacchatīti diṭṭhigatiko sayameva attano vādaṃ bhindati. Ummattakapacchisadisañhi diṭṭhigatikadassanaṃ. Manacchaṭṭhāni indriyāni ākāsaṃ pakkhandanti tesaṃ visayabhāvā visayāpīti vadati. Visayiggahaṇena hi visayā gahitā eva hontīti. Guṇāguṇapadānīti guṇadosakoṭṭhāsā. Sarīrameva padānīti adhippetaṃ sarīrena taṃtaṃkiriyāya pajjitabbato. Dabbanti muyhantīti dattū, mūḷhapuggalā. Tehi dattūhi bālamanussehi paññattaṃ.
ನತ್ಥಿದಿನ್ನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Natthidinnasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೫. ನತ್ಥಿದಿನ್ನಸುತ್ತಂ • 5. Natthidinnasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ನತ್ಥಿದಿನ್ನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Natthidinnasuttavaṇṇanā
