| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೩. ನತ್ಥಿಪುತ್ತಸಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Natthiputtasamasuttavaṇṇanā
೧೩. ಪುತ್ತಪೇಮಂ ಪುತ್ತಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಿತಂ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೇನಾತಿ ಆಹ ‘‘ಪುತ್ತಪೇಮಸಮ’’ನ್ತಿ। ಗೋಸಮಿತನ್ತಿ ಗೋಹಿ ಸಮಂ ಕತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಗೋಹಿ ಸಮ’’ನ್ತಿ। ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಸಮಾತಿ ಸೂರಿಯಸಮಾ। ಅವಯವಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಚೇತಂ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಅವಯವೋ ಚೇತ್ಥ ಆಭಾ ಏವಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ ‘‘ಅನನ್ತರಂ ಆಭಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನತ್ತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸೂರಿಯಾಭಾಯ ಸಮಾ’’ತಿಆದಿ। ಮಹೋಘಭಾವೇನ ಸರನ್ತಿ ಸವನ್ತೀತಿ ಸರಾ, ಮಹನ್ತಾ ಜಲಾಸಯಾ। ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಮುದ್ದಪರಮಾ ಓರಿಮಜನೇಹಿ ಅದಿಟ್ಠಪರತೀರತ್ತಾ ತಸ್ಸ।
13. Puttapemaṃ puttaggahaṇena gahitaṃ uttarapadalopenāti āha ‘‘puttapemasama’’nti. Gosamitanti gohi samaṃ kataṃ. Tenāha ‘‘gohi sama’’nti. Sūriyassa samāti sūriyasamā. Avayavasambandhe cetaṃ sāmivacanaṃ. Avayavo cettha ābhā evāti viññāyati ‘‘anantaraṃ ābhā’’ti vuccamānattāti āha ‘‘sūriyābhāya samā’’tiādi. Mahoghabhāvena saranti savantīti sarā, mahantā jalāsayā. Sabbe te samuddaparamā orimajanehi adiṭṭhaparatīrattā tassa.
ನತ್ಥಿ ಅತ್ತಸಮಂ ಪೇಮನ್ತಿ ಗಾಥಾಯ ಪಠಮಗಾಥಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅತ್ತಪೇಮೇನ ಸಮಂ ಪೇಮಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ। ಅನುದಕಕನ್ತಾರೇ ಘಮ್ಮಸನ್ತಾಪಂ ಅಸಹನ್ತಿಯಾ ಅಙ್ಕೇ ಠಪಿತಪುತ್ತಕಂ ಕನ್ದನ್ತಂ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ಠತ್ವಾ ಮತಇತ್ಥಿವತ್ಥುನಾ ದೀಪೇತಬ್ಬಂ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಮಾತಾಪಿತಾದಯೋ ಹಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾಪಿ ಪುತ್ತಧೀತಾದಯೋ’’ತಿ। ತಥಾ ಚಾಹ –
Natthi attasamaṃ pemanti gāthāya paṭhamagāthāyaṃ vuttanayena attho veditabbo. Attapemena samaṃ pemaṃ nāma natthīti ayamattho. Anudakakantāre ghammasantāpaṃ asahantiyā aṅke ṭhapitaputtakaṃ kandantaṃ bhūmiyaṃ nipajjāpetvā tassa upari ṭhatvā mataitthivatthunā dīpetabbaṃ. Tenāha – ‘‘mātāpitādayo hi chaḍḍetvāpi puttadhītādayo’’ti. Tathā cāha –
‘‘ಸಬ್ಬಾ ದಿಸಾ ಅನುಪರಿಗಮ್ಮ ಚೇತಸಾ,
‘‘Sabbā disā anuparigamma cetasā,
ನೇವಜ್ಝಗಾ ಪಿಯತರಮತ್ತನಾ ಕ್ವಚಿ।
Nevajjhagā piyataramattanā kvaci;
ಏವಂ ಪಿಯೋ ಪುಥು ಅತ್ತಾ ಪರೇಸಂ,
Evaṃ piyo puthu attā paresaṃ,
ತಸ್ಮಾ ನ ಹಿಂಸೇ ಪರಮತ್ತಕಾಮೋ’’ತಿ॥ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೧೯; ಉದಾ॰ ೪೧; ನೇತ್ತಿ॰ ೧೧೩)।
Tasmā na hiṃse paramattakāmo’’ti. (saṃ. ni. 1.119; udā. 41; netti. 113);
ಧಞ್ಞೇನ ಸಮಂ ಧನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯಸ್ಮಾ ತಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಾ ಆಹಾರೂಪಜೀವೀನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಜೀವಿತವುತ್ತಿ। ತಥಾರೂಪೇ ಕಾಲೇತಿ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಕಾಲೇ। ಏಕದೇಸಂಯೇವ ಓಭಾಸನ್ತೀತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಚತೂಸು ಮಹಾದೀಪೇಸು ಓಭಾಸಂ ಫರಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥತ್ತಾ ಸೂರಿಯಸ್ಸಪಿ, ಪಗೇವ ಇತರೇಸಂ। ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಉದಯಬ್ಬಯಸ್ಸ ಞಾಣಾನುಭಾವೇನ ಸಕಲಜಾತಿಖೇತ್ತಂ ಏಕಾಲೋಕಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ಸಕ್ಕೋತೀ’’ತಿ। ತಮಂ ವಿಧಮತೀತಿ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಾದಯೋ ಪಞ್ಞಾ ಯತ್ಥ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ತಮನವಸೇಸಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ಪವತ್ತನತೋ। ‘‘ವುಟ್ಠಿಯಾ ಪನ ಪವತ್ತಮಾನಾಯ ಯಾವ ಆಭಸ್ಸರಭವನಾ’’ತಿ ಪಚುರವಸೇನ ವುತ್ತಂ।
Dhaññena samaṃ dhanaṃ nāma natthi, yasmā tappaṭibaddhā āhārūpajīvīnaṃ sattānaṃ jīvitavutti. Tathārūpe kāleti dubbhikkhakāle. Ekadesaṃyeva obhāsantīti ekasmiṃ khaṇe catūsu mahādīpesu obhāsaṃ pharituṃ asamatthattā sūriyassapi, pageva itaresaṃ. Bodhisattassa udayabbayassa ñāṇānubhāvena sakalajātikhettaṃ ekālokaṃ ahosīti āha ‘‘paññā…pe… sakkotī’’ti. Tamaṃ vidhamatīti pubbenivāsañāṇādayo paññā yattha pavattanti, tamanavasesaṃ byāpetvā ekappahārena pavattanato. ‘‘Vuṭṭhiyā pana pavattamānāya yāva ābhassarabhavanā’’ti pacuravasena vuttaṃ.
ನತ್ಥಿಪುತ್ತಸಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Natthiputtasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ನತ್ಥಿಪುತ್ತಸಮಸುತ್ತಂ • 3. Natthiputtasamasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ನತ್ಥಿಪುತ್ತಸಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Natthiputtasamasuttavaṇṇanā
