Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણી-મૂલટીકા • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
નવમચિત્તવણ્ણના
Navamacittavaṇṇanā
૪૧૩. વિસપ્પનઅનિટ્ઠરૂપસમુટ્ઠાનવસેન અત્તનો પવત્તિઆકારવસેન ચ વિસપ્પનરસો. દોસો ઉપયોગફલેસુ અનિટ્ઠત્તા વિસસંસટ્ઠપૂતિમુત્તં વિય દટ્ઠબ્બો. અનભિરતિરસાતિ એવંપકારેસુ પટિક્ખેપેન રસવચનેસુ તંતંપટિપક્ખકિચ્ચગહણં દટ્ઠબ્બં. કટુકાકારગતિ કટુકઞ્ચુકતા, અત્તસમ્પત્તિ આવાસાદિ, પરાયત્તતાય દાસબ્યં વિય દટ્ઠબ્બં. યથા હિ દાસબ્યે સતિ દાસો પરાયત્તો હોતિ, એવં કુક્કુચ્ચે સતિ તંસમઙ્ગી. ન હિ સો અત્તનો ધમ્મતાય પવત્તિતું સક્કોતિ કુસલેતિ. અથ વા કતાકતાકુસલકુસલાનુસોચને આયત્તતાય તદુભયવસેન કુક્કુચ્ચેન તંસમઙ્ગી હોતીતિ દાસબ્યં વિય તં હોતિ.
413. Visappanaaniṭṭharūpasamuṭṭhānavasena attano pavattiākāravasena ca visappanaraso. Doso upayogaphalesu aniṭṭhattā visasaṃsaṭṭhapūtimuttaṃ viya daṭṭhabbo. Anabhiratirasāti evaṃpakāresu paṭikkhepena rasavacanesu taṃtaṃpaṭipakkhakiccagahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Kaṭukākāragati kaṭukañcukatā, attasampatti āvāsādi, parāyattatāya dāsabyaṃ viya daṭṭhabbaṃ. Yathā hi dāsabye sati dāso parāyatto hoti, evaṃ kukkucce sati taṃsamaṅgī. Na hi so attano dhammatāya pavattituṃ sakkoti kusaleti. Atha vā katākatākusalakusalānusocane āyattatāya tadubhayavasena kukkuccena taṃsamaṅgī hotīti dāsabyaṃ viya taṃ hoti.
૪૧૮. વિરુદ્ધાકારોતિ વિરુદ્ધસ્સ પુગ્ગલસ્સ, ચિત્તસ્સ વા આકારો વિરુદ્ધભાવો. તેન વિરુજ્ઝનં વિરોધોતિ દસ્સેતિ. વચનન્તિ એતં નિદસ્સનમત્તં દટ્ઠબ્બં. સબ્બમેવ હિ કિચ્ચં એતેન કરિયમાનં સુરોપિતં સુજનિતં ન હોતીતિ. રોપસદ્દવચનત્થમેવ કેચિ વણ્ણેન્તિ. તં અપ્પમાણન્તિ કોધસ્સ તથાપવત્તનસભાવાભાવા અઞ્ઞેન કેનચિ કારણેન પરિપુણ્ણતા સિયાતિ સન્ધાય વુત્તં.
418. Viruddhākāroti viruddhassa puggalassa, cittassa vā ākāro viruddhabhāvo. Tena virujjhanaṃ virodhoti dasseti. Vacananti etaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. Sabbameva hi kiccaṃ etena kariyamānaṃ suropitaṃ sujanitaṃ na hotīti. Ropasaddavacanatthameva keci vaṇṇenti. Taṃ appamāṇanti kodhassa tathāpavattanasabhāvābhāvā aññena kenaci kāraṇena paripuṇṇatā siyāti sandhāya vuttaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણીપાળિ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / દ્વાદસ અકુસલાનિ • Dvādasa akusalāni
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ધમ્મસઙ્ગણિ-અટ્ઠકથા • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / નવમચિત્તં • Navamacittaṃ
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-અનુટીકા • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / નવમચિત્તવણ્ણના • Navamacittavaṇṇanā