Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീ-മൂലടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
നവമചിത്തവണ്ണനാ
Navamacittavaṇṇanā
൪൧൩. വിസപ്പനഅനിട്ഠരൂപസമുട്ഠാനവസേന അത്തനോ പവത്തിആകാരവസേന ച വിസപ്പനരസോ. ദോസോ ഉപയോഗഫലേസു അനിട്ഠത്താ വിസസംസട്ഠപൂതിമുത്തം വിയ ദട്ഠബ്ബോ. അനഭിരതിരസാതി ഏവംപകാരേസു പടിക്ഖേപേന രസവചനേസു തംതംപടിപക്ഖകിച്ചഗഹണം ദട്ഠബ്ബം. കടുകാകാരഗതി കടുകഞ്ചുകതാ, അത്തസമ്പത്തി ആവാസാദി, പരായത്തതായ ദാസബ്യം വിയ ദട്ഠബ്ബം. യഥാ ഹി ദാസബ്യേ സതി ദാസോ പരായത്തോ ഹോതി, ഏവം കുക്കുച്ചേ സതി തംസമങ്ഗീ. ന ഹി സോ അത്തനോ ധമ്മതായ പവത്തിതും സക്കോതി കുസലേതി. അഥ വാ കതാകതാകുസലകുസലാനുസോചനേ ആയത്തതായ തദുഭയവസേന കുക്കുച്ചേന തംസമങ്ഗീ ഹോതീതി ദാസബ്യം വിയ തം ഹോതി.
413. Visappanaaniṭṭharūpasamuṭṭhānavasena attano pavattiākāravasena ca visappanaraso. Doso upayogaphalesu aniṭṭhattā visasaṃsaṭṭhapūtimuttaṃ viya daṭṭhabbo. Anabhiratirasāti evaṃpakāresu paṭikkhepena rasavacanesu taṃtaṃpaṭipakkhakiccagahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Kaṭukākāragati kaṭukañcukatā, attasampatti āvāsādi, parāyattatāya dāsabyaṃ viya daṭṭhabbaṃ. Yathā hi dāsabye sati dāso parāyatto hoti, evaṃ kukkucce sati taṃsamaṅgī. Na hi so attano dhammatāya pavattituṃ sakkoti kusaleti. Atha vā katākatākusalakusalānusocane āyattatāya tadubhayavasena kukkuccena taṃsamaṅgī hotīti dāsabyaṃ viya taṃ hoti.
൪൧൮. വിരുദ്ധാകാരോതി വിരുദ്ധസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ, ചിത്തസ്സ വാ ആകാരോ വിരുദ്ധഭാവോ. തേന വിരുജ്ഝനം വിരോധോതി ദസ്സേതി. വചനന്തി ഏതം നിദസ്സനമത്തം ദട്ഠബ്ബം. സബ്ബമേവ ഹി കിച്ചം ഏതേന കരിയമാനം സുരോപിതം സുജനിതം ന ഹോതീതി. രോപസദ്ദവചനത്ഥമേവ കേചി വണ്ണേന്തി. തം അപ്പമാണന്തി കോധസ്സ തഥാപവത്തനസഭാവാഭാവാ അഞ്ഞേന കേനചി കാരണേന പരിപുണ്ണതാ സിയാതി സന്ധായ വുത്തം.
418. Viruddhākāroti viruddhassa puggalassa, cittassa vā ākāro viruddhabhāvo. Tena virujjhanaṃ virodhoti dasseti. Vacananti etaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. Sabbameva hi kiccaṃ etena kariyamānaṃ suropitaṃ sujanitaṃ na hotīti. Ropasaddavacanatthameva keci vaṇṇenti. Taṃ appamāṇanti kodhassa tathāpavattanasabhāvābhāvā aññena kenaci kāraṇena paripuṇṇatā siyāti sandhāya vuttaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീപാളി • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ദ്വാദസ അകുസലാനി • Dvādasa akusalāni
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ധമ്മസങ്ഗണി-അട്ഠകഥാ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / നവമചിത്തം • Navamacittaṃ
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ധമ്മസങ്ഗണീ-അനുടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / നവമചിത്തവണ്ണനാ • Navamacittavaṇṇanā