| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૬. નેરયિકગ્ગિઉણ્હભાવપઞ્હો
6. Nerayikaggiuṇhabhāvapañho
૬. રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, તુમ્હે ભણથ ‘પાકતિકઅગ્ગિતો નેરયિકો અગ્ગિ મહાભિતાપતરો હોતિ, ખુદ્દકોપિ પાસાણો પાકતિકે અગ્ગિમ્હિ પક્ખિત્તો દિવસમ્પિ પચ્ચમાનો 1 ન વિલયં ગચ્છતિ, કૂટાગારમત્તોપિ પાસાણો નેરયિકગ્ગિમ્હિ પક્ખિત્તો ખણેન વિલયં ગચ્છતી’તિ, એતં વચનં ન સદ્દહામિ, એવઞ્ચ પન વદેથ ‘યે ચ તત્થ ઉપ્પન્ના સત્તા, તે અનેકાનિપિ વસ્સસહસ્સાનિ નિરયે પચ્ચમાના ન વિલયં ગચ્છન્તી’તિ, તમ્પિ વચનં ન સદ્દહામી’’તિ.
6. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘pākatikaaggito nerayiko aggi mahābhitāpataro hoti, khuddakopi pāsāṇo pākatike aggimhi pakkhitto divasampi paccamāno 2 na vilayaṃ gacchati, kūṭāgāramattopi pāsāṇo nerayikaggimhi pakkhitto khaṇena vilayaṃ gacchatī’ti, etaṃ vacanaṃ na saddahāmi, evañca pana vadetha ‘ye ca tattha uppannā sattā, te anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchantī’ti, tampi vacanaṃ na saddahāmī’’ti.
થેરો આહ ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, મહારાજ, યા તા સન્તિ મકરિનિયોપિ સુસુમારિનિયોપિ કચ્છપિનિયોપિ મોરિનિયોપિ કપોતિનિયોપિ, કિંનુ તા કક્ખળાનિ પાસાણાનિ સક્ખરાયો ચ ખાદન્તી’’તિ? ‘‘આમ, ભન્તે, ખાદન્તી’’તિ. ‘‘કિં પન તાનિ તાસં કુચ્છિયં કોટ્ઠબ્ભન્તરગતાનિ વિલયં ગચ્છન્તી’’તિ? ‘‘આમ, ભન્તે, વિલયં ગચ્છન્તી’’તિ. ‘‘યો પન તાસં કુચ્છિયં ગબ્ભો, સોપિ વિલયં ગચ્છતી’’તિ? ‘‘ન હિ ભન્તે’’તિ. ‘‘કેન કારણેના’’તિ? ‘‘મઞ્ઞામિ, ભન્તે, કમ્માધિકતેન ન વિલયં ગચ્છતી’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, કમ્માધિકતેન નેરયિકા સત્તા અનેકાનિપિ વસ્સસહસ્સાનિ નિરયે પચ્ચમાના ન વિલયં ગચ્છન્તિ. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા – ‘સો ન તાવ કાલં કરોતિ, યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતી’’’તિ.
Thero āha ‘‘taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yā tā santi makariniyopi susumāriniyopi kacchapiniyopi moriniyopi kapotiniyopi, kiṃnu tā kakkhaḷāni pāsāṇāni sakkharāyo ca khādantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, khādantī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tāni tāsaṃ kucchiyaṃ koṭṭhabbhantaragatāni vilayaṃ gacchantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, vilayaṃ gacchantī’’ti. ‘‘Yo pana tāsaṃ kucchiyaṃ gabbho, sopi vilayaṃ gacchatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇenā’’ti? ‘‘Maññāmi, bhante, kammādhikatena na vilayaṃ gacchatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, kammādhikatena nerayikā sattā anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchanti. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā – ‘so na tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhotī’’’ti.
‘‘ભિય્યો ઓપમ્મં કરોહી’’તિ. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, મહારાજ, યા તા સન્તિ સીહિનિયોપિ બ્યગ્ઘિનિયોપિ દીપિનિયોપિ કુક્કુરિનિયોપિ, કિંનુ તા કક્ખળાનિ અટ્ઠિકાનિ મંસાનિ ખાદન્તીતિ? ‘‘આમ, ભન્તે, ખાદન્તી’’તિ. ‘‘કિં પન તાનિ તાસં કુચ્છિયં કોટ્ઠબ્ભન્તરગતાનિ વિલયં ગચ્છન્તી’’તિ? ‘‘આમ, ભન્તે, વિલયં ગચ્છન્તી’’તિ. ‘‘યો પન તાસં કુચ્છિયં ગબ્ભો, સોપિ વિલયં ગચ્છતી’’તિ? ‘‘ન હિ ભન્તે’’તિ. ‘‘કેન કારણેના’’તિ? ‘‘મઞ્ઞામિ, ભન્તે, કમ્માધિકતેન ન વિલયં ગચ્છતી’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, કમ્માધિકતેન નેરયિકા સત્તા અનેકાનિપિ વસ્સસહસ્સાનિ નિરયે પચ્ચમાના ન વિલયં ગચ્છન્તી’’તિ.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yā tā santi sīhiniyopi byagghiniyopi dīpiniyopi kukkuriniyopi, kiṃnu tā kakkhaḷāni aṭṭhikāni maṃsāni khādantīti? ‘‘Āma, bhante, khādantī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tāni tāsaṃ kucchiyaṃ koṭṭhabbhantaragatāni vilayaṃ gacchantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, vilayaṃ gacchantī’’ti. ‘‘Yo pana tāsaṃ kucchiyaṃ gabbho, sopi vilayaṃ gacchatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇenā’’ti? ‘‘Maññāmi, bhante, kammādhikatena na vilayaṃ gacchatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, kammādhikatena nerayikā sattā anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchantī’’ti.
‘‘ભિય્યો ઓપમ્મં કરોહી’’તિ. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, મહારાજ, યા તા સન્તિ યોનકસુખુમાલિનિયોપિ ખત્તિયસુખુમાલિનિયોપિ બ્રાહ્મણસુખુમાલિનિયોપિ ગહપતિસુખુમાલિનિયોપિ, કિંનુ તા કક્ખળાનિ ખજ્જકાનિ મંસાનિ ખાદન્તી’’તિ? ‘‘આમ, ભન્તે, ખાદન્તી’’તિ. ‘‘કિં પન તાનિ તાસં કુચ્છિયં કોટ્ઠબ્ભન્તરગતાનિ વિલયં ગચ્છન્તી’’તિ? ‘‘આમ, ભન્તે, વિલયં ગચ્છન્તી’’તિ. ‘‘યો પન તાસં કુચ્છિયં ગબ્ભો સોપિ વિલયં ગચ્છતી’’તિ? ‘‘ન હિ ભન્તે’’તિ. ‘‘કેન કારણેના’’તિ. ‘‘મઞ્ઞામિ, ભન્તે, કમ્માધિકતેન ન વિલયં ગચ્છતી’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, કમ્માધિકતેન નેરયિકા સત્તા અનેકાનિપિ વસ્સસહસ્સાનિ નિરયે પચ્ચમાના ન વિલયં ગચ્છન્તિ. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા – ‘‘સો ન તાવ કાલં કરોતિ, યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતી’’તિ.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yā tā santi yonakasukhumāliniyopi khattiyasukhumāliniyopi brāhmaṇasukhumāliniyopi gahapatisukhumāliniyopi, kiṃnu tā kakkhaḷāni khajjakāni maṃsāni khādantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, khādantī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tāni tāsaṃ kucchiyaṃ koṭṭhabbhantaragatāni vilayaṃ gacchantī’’ti? ‘‘Āma, bhante, vilayaṃ gacchantī’’ti. ‘‘Yo pana tāsaṃ kucchiyaṃ gabbho sopi vilayaṃ gacchatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇenā’’ti. ‘‘Maññāmi, bhante, kammādhikatena na vilayaṃ gacchatī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, kammādhikatena nerayikā sattā anekānipi vassasahassāni niraye paccamānā na vilayaṃ gacchanti. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā – ‘‘so na tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhotī’’ti.
‘‘કલ્લોસિ, ભન્તે નાગસેના’’તિ.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
નેરયિકગ્ગિઉણ્હભાવપઞ્હો છટ્ઠો.
Nerayikaggiuṇhabhāvapañho chaṭṭho.
Footnotes:
