Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi |
૭. નિબ્બાનધાતુસુત્તં
7. Nibbānadhātusuttaṃ
૪૪. વુત્તઞ્હેતં ભગવતા, વુત્તમરહતાતિ મે સુતં –
44. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘દ્વેમા, ભિક્ખવે, નિબ્બાનધાતુયો. કતમે દ્વે? સઉપાદિસેસા ચ નિબ્બાનધાતુ, અનુપાદિસેસા ચ નિબ્બાનધાતુ.
‘‘Dvemā, bhikkhave, nibbānadhātuyo. Katame dve? Saupādisesā ca nibbānadhātu, anupādisesā ca nibbānadhātu.
‘‘કતમા ચ, ભિક્ખવે, સઉપાદિસેસા નિબ્બાનધાતુ? ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ અરહં હોતિ ખીણાસવો વુસિતવા કતકરણીયો ઓહિતભારો અનુપ્પત્તસદત્થો પરિક્ખીણભવસંયોજનો સમ્મદઞ્ઞા વિમુત્તો. તસ્સ તિટ્ઠન્તેવ પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ યેસં અવિઘાતત્તા 1 મનાપામનાપં પચ્ચનુભોતિ, સુખદુક્ખં પટિસંવેદેતિ . તસ્સ યો રાગક્ખયો, દોસક્ખયો, મોહક્ખયો – અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, સઉપાદિસેસા નિબ્બાનધાતુ.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, saupādisesā nibbānadhātu? Idha, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ hoti khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto. Tassa tiṭṭhanteva pañcindriyāni yesaṃ avighātattā 2 manāpāmanāpaṃ paccanubhoti, sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedeti . Tassa yo rāgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo – ayaṃ vuccati, bhikkhave, saupādisesā nibbānadhātu.
‘‘કતમા ચ, ભિક્ખવે, અનુપાદિસેસા નિબ્બાનધાતુ? ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ અરહં હોતિ ખીણાસવો વુસિતવા કતકરણીયો ઓહિતભારો અનુપ્પત્તસદત્થો પરિક્ખીણભવસંયોજનો સમ્મદઞ્ઞા વિમુત્તો. તસ્સ ઇધેવ, ભિક્ખવે, સબ્બવેદયિતાનિ અનભિનન્દિતાનિ સીતિ ભવિસ્સન્તિ 3. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, અનુપાદિસેસા નિબ્બાનધાતુ. ઇમા ખો, ભિક્ખવે, દ્વે નિબ્બાનધાતુયો’’તિ. એતમત્થં ભગવા અવોચ. તત્થેતં ઇતિ વુચ્ચતિ –
‘‘Katamā ca, bhikkhave, anupādisesā nibbānadhātu? Idha, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ hoti khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto. Tassa idheva, bhikkhave, sabbavedayitāni anabhinanditāni sīti bhavissanti 4. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, anupādisesā nibbānadhātu. Imā kho, bhikkhave, dve nibbānadhātuyo’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘દુવે ઇમા ચક્ખુમતા પકાસિતા, નિબ્બાનધાતૂ અનિસ્સિતેન તાદિના;
‘‘Duve imā cakkhumatā pakāsitā, nibbānadhātū anissitena tādinā;
એકા હિ ધાતુ ઇધ દિટ્ઠધમ્મિકા, સઉપાદિસેસા ભવનેત્તિસઙ્ખયા;
Ekā hi dhātu idha diṭṭhadhammikā, saupādisesā bhavanettisaṅkhayā;
અનુપાદિસેસા પન સમ્પરાયિકા, યમ્હિ નિરુજ્ઝન્તિ ભવાનિ સબ્બસો.
Anupādisesā pana samparāyikā, yamhi nirujjhanti bhavāni sabbaso.
‘‘યે એતદઞ્ઞાય પદં અસઙ્ખતં, વિમુત્તચિત્તા ભવનેત્તિસઙ્ખયા;
‘‘Ye etadaññāya padaṃ asaṅkhataṃ, vimuttacittā bhavanettisaṅkhayā;
તે ધમ્મસારાધિગમા ખયે રતા, પહંસુ તે સબ્બભવાનિ તાદિનો’’તિ.
Te dhammasārādhigamā khaye ratā, pahaṃsu te sabbabhavāni tādino’’ti.
અયમ્પિ અત્થો વુત્તો ભગવતા, ઇતિ મે સુતન્તિ. સત્તમં.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ૭. નિબ્બાનધાતુસુત્તવણ્ણના • 7. Nibbānadhātusuttavaṇṇanā