Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၄. ဇမ္ဗုခာဒကသံယုတ္တံ
4. Jambukhādakasaṃyuttaṃ
၁. နိဗ္ဗာနပဉ္ဟသုတ္တဝဏ္ဏနာ
1. Nibbānapañhasuttavaṇṇanā
၃၁၄. နိဗ္ဗာနံ အာဂမ္မာတိ ဧတ္ထ အာဂမ္မာတိ သဗ္ဗသင္ခာရေဟိ နိဗ္ဗိန္နသ္သ ဝိသင္ခာရနိန္နသ္သ ဂောတ္ရဘုနာ ဝိဝဋ္ဋိတမာနသသ္သ မဂ္ဂေန သစ္ဆိကရဏေနာတိ အတ္ထော။ သစ္ဆိကိရိယမာနဉ္ဟိ တံ အဓိဂန္တ္ဝာ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတဉ္စ ပဋိစ္စ အဓိပတိပစ္စယဘူတေ စ တသ္မိံ ပရမသ္သာသဘာဝေန ဝိမုတ္တသင္ခာရသ္သ ပရမဂတိဘာဝေန စ ပတိဋ္ဌာနဘူတေ ပတိဋ္ဌာယ ခယသင္ခာတော မဂ္ဂော ရာဂာဒိကေ ခေပေတီတိ တံသစ္ဆိကရဏာဘာဝေ ရာဂာဒီနံ အနုပ္ပတ္တိနိရောဓဂမနာဘာဝတော ‘‘နိဗ္ဗာနံ အာဂမ္မ ရာဂော ခီယတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
314.Nibbānaṃāgammāti ettha āgammāti sabbasaṅkhārehi nibbinnassa visaṅkhāraninnassa gotrabhunā vivaṭṭitamānasassa maggena sacchikaraṇenāti attho. Sacchikiriyamānañhi taṃ adhigantvā ārammaṇapaccayabhūtañca paṭicca adhipatipaccayabhūte ca tasmiṃ paramassāsabhāvena vimuttasaṅkhārassa paramagatibhāvena ca patiṭṭhānabhūte patiṭṭhāya khayasaṅkhāto maggo rāgādike khepetīti taṃsacchikaraṇābhāve rāgādīnaṃ anuppattinirodhagamanābhāvato ‘‘nibbānaṃ āgamma rāgo khīyatī’’ti vuttaṃ.
ဣမိနာဝ သုတ္တေနာတိ ဣမိနာဝ ဇမ္ဗုခာဒကသုတ္တေန။ ကိလေသက္ခယမတ္တံ နိဗ္ဗာနန္တိ ဝဒေယ္ယ ‘‘ရာဂက္ခယော’’တိအာဒိနာ သုတ္တေ အာဂတတ္တာ။ ‘‘ကိလေသက္ခယမတ္တ’’န္တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တတ္တာ အာဟ ‘‘ကသ္သာ’’တိအာဒိ။ အဒ္ဓာ အတ္တနောတိ ဝက္ခတိ ‘‘ပရသ္သ ကိလေသက္ခယေန ပရသ္သ နိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တိ န ယုတ္တာ’’တိ။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏကရဏေန ဂောတ္ရဘုက္ခဏေ ကိလေသက္ခယပ္ပတ္တိတာ စ အာပန္နာတိ အာဟ – ‘‘ကိံ ပန တေသု အခီဏေသုယေဝာ’’တိအာဒိ။ နနု အာရမ္မဏကရဏမတ္တေန ကိလေသက္ခယော အနုပ္ပတ္တောတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ စိတ္တဉ္ဟိ အတီတာနာဂတာဒိသဗ္ဗံ အာလမ္ဗနံ ကရောတိ, န နိပ္ဖန္နမေဝာတိ။ ဂောတ္ရဘူပိ မဂ္ဂေန ယာ ကိလေသာနံ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာ ကာတဗ္ဗာ, တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိသ္သတီတိ? န, အပ္ပတ္တနိဗ္ဗာနသ္သ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဉာဏာဘာဝတော။ န ဟိ အညေ ဓမ္မာ ဝိယ နိဗ္ဗာနံ, တံ ပန အတိဂမ္ဘီရတ္တာ အပ္ပတ္တေန အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကာ, တသ္မာ တေန ဂောတ္ရဘုနာ ပတ္တဗ္ဗေန တိကာလိကသဘာဝာတိက္ကန္တဂမ္ဘီရဘာဝေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ကိလေသက္ခယမတ္တတံ ဝာ ဣစ္ဆတော ဂောတ္ရဘုတော ပုရေတရံ နိပ္ဖန္နေန ကိလေသက္ခယေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ အပ္ပတ္တကိလေသက္ခယာရမ္မဏကရဏေ ဟိ သတိ ဂောတ္ရဘုတော ပုရေတရစိတ္တာနိပိ အာလမ္ဗေယ္ယုန္တိ။
Imināva suttenāti imināva jambukhādakasuttena. Kilesakkhayamattaṃ nibbānanti vadeyya ‘‘rāgakkhayo’’tiādinā sutte āgatattā. ‘‘Kilesakkhayamatta’’nti avisesena vuttattā āha ‘‘kassā’’tiādi. Addhā attanoti vakkhati ‘‘parassa kilesakkhayena parassa nibbānasampatti na yuttā’’ti. Nibbānārammaṇakaraṇena gotrabhukkhaṇe kilesakkhayappattitā ca āpannāti āha – ‘‘kiṃ pana tesu akhīṇesuyevā’’tiādi. Nanu ārammaṇakaraṇamattena kilesakkhayo anuppattoti na sakkā vattuṃ. Cittañhi atītānāgatādisabbaṃ ālambanaṃ karoti, na nipphannamevāti. Gotrabhūpi maggena yā kilesānaṃ anuppattidhammatā kātabbā, taṃ ārabbha pavattissatīti? Na, appattanibbānassa nibbānārammaṇañāṇābhāvato. Na hi aññe dhammā viya nibbānaṃ, taṃ pana atigambhīrattā appattena ālambituṃ na sakkā, tasmā tena gotrabhunā pattabbena tikālikasabhāvātikkantagambhīrabhāvena bhavitabbaṃ, kilesakkhayamattataṃ vā icchato gotrabhuto puretaraṃ nipphannena kilesakkhayena bhavitabbaṃ. Appattakilesakkhayārammaṇakaraṇe hi sati gotrabhuto puretaracittānipi ālambeyyunti.
တသ္မာတိအာဒိ ဝုတ္တသ္သေဝ အတ္ထသ္သ နိဂမနံ။ တံ ပနေတံ နိဗ္ဗာနံ။ ရူပိနော ဓမ္မာ အရူပိနော ဓမ္မာတိအာဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန လောကုတ္တရအနာသဝာဒီနံ သင္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အရူပဓမ္မာဒိဘာဝဂ္ဂဟဏေန စသ္သ ပရိနိပ္ဖန္နတာ ဒီပိတာ။ တေနာဟ ‘‘န ကိလေသက္ခယမတ္တမေဝာ’’တိ။ ကိလေသက္ခယမတ္တတာယ ဟိ သတိ နိဗ္ဗာနသ္သ ဗဟုတာ အာပဇ္ဇတိ ‘‘ယတ္တကာ ကိလေသာ ခီယန္တိ, တတ္တကာနိ နိဗ္ဗာနာနီ’’တိ။ အဘာဝသ္သဘာဝတော ဂမ္ဘီရာဒိဘာဝော အသင္ခတာဒိဘာဝော စ န သိယာ, ဝုတ္တော စ သော နိဗ္ဗာနသ္သ, တသ္မာသ္သ ပစ္စေတဗ္ဗော ပရိနိပ္ဖန္နဘာဝော။ ယသ္မာ စ သမ္မုတိသစ္စာရမ္မဏံ သင္ခတဓမ္မာရမ္မဏံ ဝာ သမုစ္ဆေဒဝသေန ကိလေသေ ပဇဟိတုံ န သက္ကောတိ, ယတော မဟဂ္ဂတဉာဏံ ဝိပသ္သနာဉာဏံ ဝာ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနဝသေန တဒင္ဂဝသေန ဝာ ပဇဟတိ, တသ္မာ အရိယမဂ္ဂဉာဏသ္သ သမ္မုတိသစ္စသင္ခတဓမ္မာရမ္မဏေဟိ ဝိပရီတသဘာဝေန အာရမ္မဏေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ တံ သမုစ္ဆေဒဝသေန ကိလေသေ ပဇဟီတိ ဧဝံ ပရိနိပ္ဖန္နာသင္ခတသဘာဝံ နိဗ္ဗာနန္တိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။
Tasmātiādi vuttasseva atthassa nigamanaṃ. Taṃ panetaṃ nibbānaṃ. Rūpino dhammā arūpino dhammātiādīsūti ādisaddena lokuttaraanāsavādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Arūpadhammādibhāvaggahaṇena cassa parinipphannatā dīpitā. Tenāha ‘‘na kilesakkhayamattamevā’’ti. Kilesakkhayamattatāya hi sati nibbānassa bahutā āpajjati ‘‘yattakā kilesā khīyanti, tattakāni nibbānānī’’ti. Abhāvassabhāvato gambhīrādibhāvo asaṅkhatādibhāvo ca na siyā, vutto ca so nibbānassa, tasmāssa paccetabbo parinipphannabhāvo. Yasmā ca sammutisaccārammaṇaṃ saṅkhatadhammārammaṇaṃ vā samucchedavasena kilese pajahituṃ na sakkoti, yato mahaggatañāṇaṃ vipassanāñāṇaṃ vā kilesavikkhambhanavasena tadaṅgavasena vā pajahati, tasmā ariyamaggañāṇassa sammutisaccasaṅkhatadhammārammaṇehi viparītasabhāvena ārammaṇena bhavitabbaṃ. Tathā hi taṃ samucchedavasena kilese pajahīti evaṃ parinipphannāsaṅkhatasabhāvaṃ nibbānanti niṭṭhamettha gantabbanti.
နိဗ္ဗာနပဉ္ဟသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Nibbānapañhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၁. နိဗ္ဗာနပဉ္ဟာသုတ္တံ • 1. Nibbānapañhāsuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁. နိဗ္ဗာနပဉ္ဟာသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Nibbānapañhāsuttavaṇṇanā