Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi

    ૧૨. નિબ્બાનસન્નિહિતપઞ્હો

    12. Nibbānasannihitapañho

    ૧૨. ‘‘ભન્તે નાગસેન, અત્થિ સો પદેસો પુરત્થિમાય વા દિસાય દક્ખિણાય વા દિસાય પચ્છિમાય વા દિસાય ઉત્તરાય વા દિસાય ઉદ્ધં વા અધો વા તિરિયં વા, યત્થ નિબ્બાનં સન્નિહિત’’ન્તિ? ‘‘નત્થિ, મહારાજ, સો પદેસો પુરત્થિમાય વા દિસાય દક્ખિણાય વા દિસાય પચ્છિમાય વા દિસાય ઉત્તરાય વા દિસાય ઉદ્ધં વા અધો વા તિરિયં વા, યત્થ નિબ્બાનં સન્નિહિત’’ન્તિ.

    12. ‘‘Bhante nāgasena, atthi so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti? ‘‘Natthi, mahārāja, so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti.

    ‘‘યદિ, ભન્તે નાગસેન, નત્થિ નિબ્બાનસ્સ સન્નિહિતોકાસો, તેન હિ નત્થિ નિબ્બાનં? યેસઞ્ચ તં નિબ્બાનં સચ્છિકતં, તેસમ્પિ સચ્છિકિરિયા મિચ્છા, કારણં તત્થ વક્ખામિ, યથા, ભન્તે નાગસેન, મહિયા ધઞ્ઞુટ્ઠાનં ખેત્તં અત્થિ, ગન્ધુટ્ઠાનં પુપ્ફં અત્થિ, પુપ્ફુટ્ઠાનં ગુમ્બો અત્થિ, ફલુટ્ઠાનં રુક્ખો અત્થિ, રતનુટ્ઠાનં આકરો અત્થિ, તત્થ યો કોચિ યં યં ઇચ્છતિ, સો તત્થ ગન્ત્વા તં તં હરતિ, એવમેવ ખો, ભન્તે નાગસેન, યદિ નિબ્બાનં અત્થિ, તસ્સ નિબ્બાનસ્સ ઉટ્ઠાનોકાસોપિ ઇચ્છિતબ્બો, યસ્મા ચ ખો, ભન્તે નાગસેન, નિબ્બાનસ્સ ઉટ્ઠાનોકાસો નત્થિ, તસ્મા નત્થિ નિબ્બાનન્તિ બ્રૂમિ, યેસઞ્ચ નિબ્બાનં સચ્છિકતં, તેસમ્પિ સચ્છિકિરિયા મિચ્છા’’તિ.

    ‘‘Yadi, bhante nāgasena, natthi nibbānassa sannihitokāso, tena hi natthi nibbānaṃ? Yesañca taṃ nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā, kāraṇaṃ tattha vakkhāmi, yathā, bhante nāgasena, mahiyā dhaññuṭṭhānaṃ khettaṃ atthi, gandhuṭṭhānaṃ pupphaṃ atthi, pupphuṭṭhānaṃ gumbo atthi, phaluṭṭhānaṃ rukkho atthi, ratanuṭṭhānaṃ ākaro atthi, tattha yo koci yaṃ yaṃ icchati, so tattha gantvā taṃ taṃ harati, evameva kho, bhante nāgasena, yadi nibbānaṃ atthi, tassa nibbānassa uṭṭhānokāsopi icchitabbo, yasmā ca kho, bhante nāgasena, nibbānassa uṭṭhānokāso natthi, tasmā natthi nibbānanti brūmi, yesañca nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā’’ti.

    ‘‘નત્થિ , મહારાજ, નિબ્બાનસ્સ સન્નિહિતોકાસો, અત્થિ ચેતં નિબ્બાનં, સમ્માપટિપન્નો યોનિસો મનસિકારેન નિબ્બાનં સચ્છિકરોતિ. યથા પન, મહારાજ, અત્થિ અગ્ગિ નામ, નત્થિ તસ્સ સન્નિહિતોકાસો, દ્વે કટ્ઠાનિ સઙ્ઘટ્ટેન્તો અગ્ગિં અધિગચ્છતિ. એવમેવ ખો, મહારાજ, અત્થિ નિબ્બાનં, નત્થિ તસ્સ સન્નિહિતોકાસો, સમ્માપટિપન્નો યોનિસો મનસિકારેન નિબ્બાનં સચ્છિકરોતિ.

    ‘‘Natthi , mahārāja, nibbānassa sannihitokāso, atthi cetaṃ nibbānaṃ, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā pana, mahārāja, atthi aggi nāma, natthi tassa sannihitokāso, dve kaṭṭhāni saṅghaṭṭento aggiṃ adhigacchati. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti.

    ‘‘યથા વા પન, મહારાજ, અત્થિ સત્ત રતનાનિ નામ. સેય્યથિદં, ચક્કરતનં હત્થિરતનં અસ્સરતનં મણિરતનં ઇત્થિરતનં ગહપતિરતનં પરિણાયકરતનં. ન ચ તેસં રતનાનં સન્નિહિતોકાસો અત્થિ, ખત્તિયસ્સ પન સમ્માપટિપન્નસ્સ પટિપત્તિબલેન તાનિ રતનાનિ ઉપગચ્છન્તિ. એવમેવ ખો, મહારાજ, અત્થિ નિબ્બાનં, નત્થિ તસ્સ સન્નિહિતોકાસો, સમ્માપટિપન્નો યોનિસો મનસિકારેન નિબ્બાનં સચ્છિકરોતી’’તિ.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, atthi satta ratanāni nāma. Seyyathidaṃ, cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanaṃ. Na ca tesaṃ ratanānaṃ sannihitokāso atthi, khattiyassa pana sammāpaṭipannassa paṭipattibalena tāni ratanāni upagacchanti. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.

    ‘‘ભન્તે નાગસેન, નિબ્બાનસ્સ સન્નિહિતોકાસો મા હોતુ, અત્થિ પન તં ઠાનં, યત્થ ઠિતો સમ્માપટિપન્નો નિબ્બાનં સચ્છિકરોતી’’તિ? ‘‘આમ, મહારાજ , અત્થિ તં ઠાનં, યત્થ ઠિતો સમ્માપટિપન્નો નિબ્બાનં સચ્છિકરોતી’’તિ.

    ‘‘Bhante nāgasena, nibbānassa sannihitokāso mā hotu, atthi pana taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Āma, mahārāja , atthi taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.

    ‘‘કતમં પન, ભન્તે, તં ઠાનં, યત્થ ઠિતો સમ્માપટિપન્નો નિબ્બાનં સચ્છિકરોતી’’તિ? ‘‘સીલં, મહારાજ, ઠાનં, સીલે પતિટ્ઠિતો યોનિસો મનસિકરોન્તો સક્કયવનેપિ ચીનવિલાતેપિ અલસન્દેપિ નિગુમ્બેપિ 1 કાસિકોસલેપિ કસ્મીરેપિ ગન્ધારેપિ નગમુદ્ધનિપિ બ્રહ્મલોકેપિ યત્થ કત્થચિપિ ઠિતો સમ્માપટિપન્નો નિબ્બાનં સચ્છિકરોતિ. યથા, મહારાજ, યો કોચિ ચક્ખુમા પુરિસો સકયવનેપિ ચીનવિલાતેપિ અલસન્દેપિ નિગુમ્બેપિ કાસિકોસલેપિ કસ્મીરેપિ ગન્ધારેપિ નગમુદ્ધનિપિ બ્રહ્મલોકેપિ યત્થ કત્થચિપિ ઠિતો આકાસં પસ્સતિ, એવમેવ ખો, મહારાજ, સીલે પતિટ્ઠિતો યોનિસો મનસિકરોન્તો સકયવનેપિ…પે॰… યત્થ કત્થચિપિ ઠિતો સમ્માપટિપન્નો નિબ્બાનં સચ્છિકરોતિ.

    ‘‘Katamaṃ pana, bhante, taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Sīlaṃ, mahārāja, ṭhānaṃ, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakkayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi 2 kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, yo koci cakkhumā puriso sakayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito ākāsaṃ passati, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti.

    ‘‘યથા વા પન, મહારાજ, સકયવનેપિ…પે॰… યત્થ કત્થચિપિ ઠિતસ્સ પુબ્બદિસા અત્થિ, એવમેવ ખો, મહારાજ, સીલે પતિટ્ઠિતસ્સ યોનિસો મનસિકરોન્તસ્સ સક્કયવનેપિ…પે॰… યત્થ કત્થચિપિ ઠિતસ્સ સમ્માપટિપન્નસ્સ અત્થિ નિબ્બાનસચ્છિકિરિયા’’તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, દેસિતં તયા નિબ્બાનં, દેસિતા નિબ્બાનસચ્છિકિરિયા, પરિક્ખતા સીલગુણા, દસ્સિતા સમ્માપટિપત્તિ, ઉસ્સાપિતો ધમ્મદ્ધજો, સણ્ઠપિતા ધમ્મનેત્તિ, અવઞ્ઝો સુપ્પયુત્તાનં સમ્માપયોગો, એવમેતં ગણિવરપવર તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa pubbadisā atthi, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhitassa yoniso manasikarontassa sakkayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa sammāpaṭipannassa atthi nibbānasacchikiriyā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, desitaṃ tayā nibbānaṃ, desitā nibbānasacchikiriyā, parikkhatā sīlaguṇā, dassitā sammāpaṭipatti, ussāpito dhammaddhajo, saṇṭhapitā dhammanetti, avañjho suppayuttānaṃ sammāpayogo, evametaṃ gaṇivarapavara tathā sampaṭicchāmī’’ti.

    નિબ્બાનસન્નિહિતપઞ્હો દ્વાદસમો.

    Nibbānasannihitapañho dvādasamo.

    વેસ્સન્તરવગ્ગો તતિયો.

    Vessantaravaggo tatiyo.

    ઇમસ્મિં વગ્ગે દ્વાદસ પઞ્હા.

    Imasmiṃ vagge dvādasa pañhā.







    Footnotes:
    1. નિકુમ્બેપિ (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    2. nikumbepi (sī. syā. pī.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact