| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೬. ನಿದ್ದಾತನ್ದೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Niddātandīsuttavaṇṇanā
೧೬. ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪ್ಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋತಿ ಏತ್ತಕಂ ಪಾಠಂ ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿತಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಕಿರಿಯಾಮಯಚಿತ್ತೇಹಿ ಅವೋಮಿಸ್ಸೋ ಭವಙ್ಗಸೋತೋ ಅಬ್ಯಾಕತನಿದ್ದಾ। ಸಾ ಹಿ ಖೀಣಾಸವಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಾರಹಾ, ತಸ್ಸಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾಪರಭಾಗೇಸು…ಪೇ॰… ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಾ ನಿದ್ದಾ, ಸಾ ಅಖೀಣಾಸವಾನಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಅನಿಯತಕಾಲಾ, ತಬ್ಬಿಧುರನಿಯತಸಬ್ಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅತಿಚ್ಛಾತ…ಪೇ॰… ಆಗನ್ತುಕಂ ಆಲಸಿಯ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಕಾಯಾಲಸಿಯಪಚ್ಚಯಾ ವೀರಿಯಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಅಕುಸಲಕ್ಖನ್ಧಾ ತನ್ದೀ ನಾಮ। ತನ್ದೀತಿ ಸಭಾವನಿದ್ದೇಸೋ। ತನ್ದಿಯನಾತಿ ಆಕಾರನಿಂದ್ದೇಸೋ। ತನ್ದೀಮನತಾತಿ ತನ್ದೀಭೂತಚಿತ್ತತಾ। ಆಲಸ್ಯನ್ತಿ ಅಲಸಭಾವಾಹರಣಂ। ಆಲಸ್ಯಾಯಿತತ್ತನ್ತಿ ಅಲಸಭಾವಪ್ಪತ್ತಿ। ಕಾಯವಿಜಮ್ಭನಾತಿ ಕಾಯಸ್ಸ ವಿನಾಮನಾ। ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತತಾತಿ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಿಯಾ ಅನಭಿರತಿ। ಭತ್ತಕಿಲಮಥೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಭತ್ತವತ್ಥುಕಸ್ಸ ಆಹಾರಸ್ಸ ವಸೇನ ಸರೀರೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಖೇದೋ। ಉಪಕ್ಕಿಲಿಟ್ಠೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇನ ಉಪಕ್ಕಿಲಿಟ್ಠಚಿತ್ತೋ। ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಸಮಾಹಿತತ್ತಾ ನಿವಾರಿತಪಾತುಭಾವೋ। ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಜೋತನಂ ನಾಮ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಮೇವಾತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಜೋತತಿ , ನ ಪಾತುಭವತೀತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ನ ಹಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಜೋತಿಅಜೋತಿನಾಮೋ ಪವತ್ತತಿ।
16. Pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapetvā dakkhiṇena passena sato sampajānoti ettakaṃ pāṭhaṃ saṅkhipitvā ‘‘niddaṃ okkamitā’’ti vuttaṃ. Kiriyāmayacittehi avomisso bhavaṅgasoto abyākataniddā. Sā hi khīṇāsavānaṃ uppajjanārahā, tassā pubbabhāgāparabhāgesu…pe… uppannaṃ thinamiddhaṃ idhādhippetā niddā, sā akhīṇāsavānaṃ yebhuyyena aniyatakālā, tabbidhuraniyatasabbhāvaṃ dassento ‘‘aticchāta…pe… āgantukaṃ ālasiya’’nti āha. Kāyālasiyapaccayā vīriyassa paṭipakkhabhūtā cattāro akusalakkhandhā tandī nāma. Tandīti sabhāvaniddeso. Tandiyanāti ākāraniṃddeso. Tandīmanatāti tandībhūtacittatā. Ālasyanti alasabhāvāharaṇaṃ. Ālasyāyitattanti alasabhāvappatti. Kāyavijambhanāti kāyassa vināmanā. Akusalapakkhā ukkaṇṭhitatāti akusalapakkhiyā anabhirati. Bhattakilamathoti yathāvuttassa bhattavatthukassa āhārassa vasena sarīre uppajjanakakhedo. Upakkiliṭṭhoti paññāya dubbalīkaraṇena upakkiliṭṭhacitto. Cittassa asamāhitattā nivāritapātubhāvo. Ariyamaggassa jotanaṃ nāma uppajjanamevāti āha ‘‘na jotati, na pātubhavatīti attho’’ti. Na hi ariyamaggo jotiajotināmo pavattati.
ಮಗ್ಗಸಹಜಾತವೀರಿಯೇನಾತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಸಹಜಾತವೀರಿಯೇನ। ಮಿಸ್ಸಕಮಗ್ಗೋ ಹಿ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ನೀಹರಿತ್ವಾತಿ ನೀಹರಣಹೇತು। ಹೇತುಅತ್ಥೋ ಹಿ ಅಯಂ ತ್ವಾ-ಸದ್ದೋ ‘‘ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೭೧) ವಿಯ। ತೇನ ‘‘ಮಗ್ಗೋ ವಿಸುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ವಚನಂ ಸಮತ್ಥಿತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ವಿಸುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ।
Maggasahajātavīriyenāti lokiyalokuttaramaggasahajātavīriyena. Missakamaggo hi idha adhippeto. Nīharitvāti nīharaṇahetu. Hetuattho hi ayaṃ tvā-saddo ‘‘paññāya cassa disvā’’tiādīsu (ma. ni. 1.271) viya. Tena ‘‘maggo visujjhatī’’ti vacanaṃ samatthitaṃ hoti. ‘‘Ariyamaggaṃ visujjhatī’’ti keci paṭhanti.
ನಿದ್ದಾತನ್ದೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Niddātandīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೬. ನಿದ್ದಾತನ್ದೀಸುತ್ತಂ • 6. Niddātandīsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ನಿದ್ದಾತನ್ದೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Niddātandīsuttavaṇṇanā
