Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
੩. ਤਤਿਯવਗ੍ਗੋ
3. Tatiyavaggo
੧. ਨਿਗ੍ਰੋਧਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
1. Nigrodhattheragāthāvaṇṇanā
ਨਾਹਂ ਭਯਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮੀਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਇਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸੇ ਕਪ੍ਪਸਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਿਸ੍વਾ ਘਰਬਨ੍ਧਨਂ ਪਹਾਯ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸਾਲવਨੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਨਮੂਲਫਲਾਹਾਰੋ વਸਤਿ। ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਿਯਦਸ੍ਸੀ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਮਤવਸ੍ਸੇਨ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਪਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਤਾਪਸੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਤਂ ਸਾਲવਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ। ਤਾਪਸੋ વਨਮੂਲਫਲਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਪੁਪ੍ਫਿਤਸਾਲਦਣ੍ਡਸਾਖਾਯੋ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਾਲਮਣ੍ਡਪਂ ਕਤ੍વਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਮੇવ ਸਾਲਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਸਞ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸવਸੇਨੇવ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯਪਿ ਅਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਰੋਧਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਤਾવਦੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਆਗਤੋ। ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਰਣਾਪਦੇਸੇਨ ਤਸ੍ਸ ਭਾવਿਨਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁਯੇવ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਬਹੁਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਜੇਤવਨਪਟਿਗ੍ਗਹਣਦਿવਸੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਞ੍ਜਾਤਪ੍ਪਸਾਦੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍વਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੪੯.੧੯੦-੨੨੦) –
Nāhaṃbhayassa bhāyāmīti āyasmato nigrodhattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira ito aṭṭhārase kappasate brāhmaṇamahāsālakule nibbattitvā vayappatto kāmesu ādīnavaṃ nekkhamme ca ānisaṃsaṃ disvā gharabandhanaṃ pahāya araññāyatanaṃ pavisitvā aññatarasmiṃ sālavane paṇṇasālaṃ katvā tāpasapabbajaṃ pabbajitvā vanamūlaphalāhāro vasati. Tena samayena piyadassī nāma sammāsambuddho loke uppajjitvā sadevakassa lokassa dhammāmatavassena kilesasantāpaṃ nibbāpento ekadivasaṃ tāpase anukampāya taṃ sālavanaṃ pavisitvā nirodhasamāpattiṃ samāpanno. Tāpaso vanamūlaphalatthāya gacchanto bhagavantaṃ disvā pasannamānaso pupphitasāladaṇḍasākhāyo gahetvā sālamaṇḍapaṃ katvā taṃ sabbatthakameva sālapupphehi sañchādetvā bhagavantaṃ vanditvā pītisomanassavaseneva āhāratthāyapi agantvā namassamāno aṭṭhāsi. Satthā nirodhato vuṭṭhāya tassa anukampāya ‘‘bhikkhusaṅgho āgacchatū’’ti cintesi, ‘‘bhikkhusaṅghepi cittaṃ pasādessatī’’ti. Tāvadeva bhikkhusaṅgho āgato. So bhikkhusaṅghampi disvā pasannamānaso vanditvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. Satthā sitassa pātukaraṇāpadesena tassa bhāviniṃ sampattiṃ pakāsento dhammaṃ kathetvā pakkāmi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. So tena puññakammena devamanussesuyeva saṃsaranto vivaṭṭūpanissayaṃ bahuṃ kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇamahāsālakule nibbatti, nigrodhotissa nāmaṃ ahosi. So jetavanapaṭiggahaṇadivase buddhānubhāvadassanena sañjātappasādo pabbajitvā vipassanaṃ ārabhitvā nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.49.190-220) –
‘‘ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍વਾ ਸਾਲવਨਂ, ਸੁਕਤੋ ਅਸ੍ਸਮੋ ਮਮ।
‘‘Ajjhogāhetvā sālavanaṃ, sukato assamo mama;
ਸਾਲਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨੋ, વਸਾਮਿ વਿਪਿਨੇ ਤਦਾ॥
Sālapupphehi sañchanno, vasāmi vipine tadā.
‘‘ਪਿਯਦਸ੍ਸੀ ਚ ਭਗવਾ, ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ।
‘‘Piyadassī ca bhagavā, sayambhū aggapuggalo;
વਿવੇਕਕਾਮੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਾਲવਨਮੁਪਾਗਮਿ॥
Vivekakāmo sambuddho, sālavanamupāgami.
‘‘ਅਸ੍ਸਮਾ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਪવਨਂ ਅਗਮਾਸਹਂ।
‘‘Assamā abhinikkhamma, pavanaṃ agamāsahaṃ;
ਮੂਲਫਲਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ, ਆਹਿਨ੍ਦਾਮਿ વਨੇ ਤਦਾ॥
Mūlaphalaṃ gavesanto, āhindāmi vane tadā.
‘‘ਤਤ੍ਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਪਿਯਦਸ੍ਸਿਂ ਮਹਾਯਸਂ।
‘‘Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, piyadassiṃ mahāyasaṃ;
ਸੁਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਂ, વਿਰੋਚਨ੍ਤਂ ਮਹਾવਨੇ॥
Sunisinnaṃ samāpannaṃ, virocantaṃ mahāvane.
‘‘ਚਤੁਦਣ੍ਡੇ ਠਪੇਤ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਰੀ ਅਹਂ।
‘‘Catudaṇḍe ṭhapetvāna, buddhassa uparī ahaṃ;
ਮਣ੍ਡਪਂ ਸੁਕਤਂ ਕਤ੍વਾ, ਸਾਲਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਛਾਦਯਿਂ॥
Maṇḍapaṃ sukataṃ katvā, sālapupphehi chādayiṃ.
‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਧਾਰਯਿਤ੍વਾਨ, ਮਣ੍ਡਪਂ ਸਾਲਛਾਦਿਤਂ।
‘‘Sattāhaṃ dhārayitvāna, maṇḍapaṃ sālachāditaṃ;
ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍વਾ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਮવਨ੍ਦਹਂ॥
Tattha cittaṃ pasādetvā, buddhaseṭṭhamavandahaṃ.
‘‘ਭਗવਾ ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਯੇ, વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਸਮਾਧਿਤੋ।
‘‘Bhagavā tamhi samaye, vuṭṭhahitvā samādhito;
ਯੁਗਮਤ੍ਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਨਿਸੀਦਿ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮੋ॥
Yugamattaṃ pekkhamāno, nisīdi purisuttamo.
‘‘ਸਾવਕੋ વਰੁਣੋ ਨਾਮ, ਪਿਯਦਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ।
‘‘Sāvako varuṇo nāma, piyadassissa satthuno;
વਸੀਸਤਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਉਪਗਚ੍ਛਿ વਿਨਾਯਕਂ॥
Vasīsatasahassehi, upagacchi vināyakaṃ.
‘‘ਪਿਯਦਸ੍ਸੀ ਚ ਭਗવਾ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠੋ ਨਰਾਸਭੋ।
‘‘Piyadassī ca bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;
ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ, ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਰੀ ਜਿਨੋ॥
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, sitaṃ pātukarī jino.
‘‘ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਪਿਯਦਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ।
‘‘Anuruddho upaṭṭhāko, piyadassissa satthuno;
ਏਕਂਸਂ ਚੀવਰਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਥ ਮਹਾਮੁਨਿਂ॥
Ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā, apucchittha mahāmuniṃ.
‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਭਗવਾ ਹੇਤੁ, ਸਿਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ।
‘‘Ko nu kho bhagavā hetu, sitakammassa satthuno;
ਕਾਰਣੇ વਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਹਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਤੁਕਰੇ ਸਿਤਂ॥
Kāraṇe vijjamānamhi, satthā pātukare sitaṃ.
‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਾਲਚ੍ਛਦਨਂ, ਯੋ ਮੇ ਧਾਰੇਸਿ ਮਾਣવੋ।
‘‘Sattāhaṃ sālacchadanaṃ, yo me dhāresi māṇavo;
ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾਨ, ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਰਿਂ ਅਹਂ॥
Tassa kammaṃ saritvāna, sitaṃ pātukariṃ ahaṃ.
‘‘ਅਨੋਕਾਸਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਂ વਿਪਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Anokāsaṃ na passāmi, yattha puññaṃ vipaccati;
ਦੇવਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ વਾ, ਓਕਾਸੋવ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ॥
Devaloke manusse vā, okāsova na sammati.
‘‘ਦੇવਲੋਕੇ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸਮਙ੍ਗਿਨੋ।
‘‘Devaloke vasantassa, puññakammasamaṅgino;
ਯਾવਤਾ ਪਰਿਸਾ ਤਸ੍ਸ, ਸਾਲਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Yāvatā parisā tassa, sālacchannā bhavissati.
‘‘ਤਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਨਚ੍ਚੇਹਿ, ਗੀਤੇਹਿ વਾਦਿਤੇਹਿ ਚ।
‘‘Tattha dibbehi naccehi, gītehi vāditehi ca;
ਰਮਿਸ੍ਸਤਿ ਸਦਾ ਸਨ੍ਤੋ, ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸਮਾਹਿਤੋ॥
Ramissati sadā santo, puññakammasamāhito.
‘‘ਯਾવਤਾ ਪਰਿਸਾ ਤਸ੍ਸ, ਗਨ੍ਧਗਨ੍ਧੀ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Yāvatā parisā tassa, gandhagandhī bhavissati;
ਸਾਲਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫવਸ੍ਸੋ ਚ, ਪવਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ ਤਾવਦੇ॥
Sālassa pupphavasso ca, pavassissati tāvade.
‘‘ਤਤੋ ਚੁਤੋਯਂ ਮਨੁਜੋ, ਮਾਨੁਸਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Tato cutoyaṃ manujo, mānusaṃ āgamissati;
ਇਧਾਪਿ ਸਾਲਚ੍ਛਦਨਂ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਧਰਿਸ੍ਸਤਿ॥
Idhāpi sālacchadanaṃ, sabbakālaṃ dharissati.
‘‘ਇਧ ਨਚ੍ਚਞ੍ਚ ਗੀਤਞ੍ਚ, ਸਮ੍ਮਤਾਲ਼ਸਮਾਹਿਤਂ।
‘‘Idha naccañca gītañca, sammatāḷasamāhitaṃ;
ਪਰਿવਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ॥
Parivāressanti maṃ niccaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਚ ਸੂਰਿਯੇ, ਸਾਲવਸ੍ਸਂ ਪવਸ੍ਸਤੇ।
‘‘Uggacchante ca sūriye, sālavassaṃ pavassate;
ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, વਸ੍ਸਤੇ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਂ॥
Puññakammena saṃyuttaṃ, vassate sabbakālikaṃ.
‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸੇ ਕਪ੍ਪਸਤੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭવੋ।
‘‘Aṭṭhārase kappasate, okkākakulasambhavo;
ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Gotamo nāma nāmena, satthā loke bhavissati.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ।
‘‘Tassa dhamme sudāyādo, oraso dhammanimmito;
ਸਬ੍ਬਾਸવੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿਨਾਸવੋ॥
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਸਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਾਲਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Dhammaṃ abhisamentassa, sālacchannaṃ bhavissati;
ਚਿਤਕੇ ਝਾਯਮਾਨਸ੍ਸ, ਛਦਨਂ ਤਤ੍ਥ ਹੇਸ੍ਸਤਿ॥
Citake jhāyamānassa, chadanaṃ tattha hessati.
‘‘વਿਪਾਕਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਤ੍વਾਨ, ਪਿਯਦਸ੍ਸੀ ਮਹਾਮੁਨਿ।
‘‘Vipākaṃ kittayitvāna, piyadassī mahāmuni;
ਪਰਿਸਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਤਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮવੁਟ੍ਠਿਯਾ॥
Parisāya dhammaṃ desesi, tappento dhammavuṭṭhiyā.
‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਾਨਿ ਦੇવੇਸੁ, ਦੇવਰਜ੍ਜਮਕਾਰਯਿਂ।
‘‘Tiṃsakappāni devesu, devarajjamakārayiṃ;
ਸਟ੍ਠਿ ਚ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਅਹੋਸਹਂ॥
Saṭṭhi ca sattakkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ.
‘‘ਦੇવਲੋਕਾ ਇਧਾਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਲਭਾਮਿ વਿਪੁਲਂ ਸੁਖਂ।
‘‘Devalokā idhāgantvā, labhāmi vipulaṃ sukhaṃ;
ਇਧਾਪਿ ਸਾਲਚ੍ਛਦਨਂ, ਮਣ੍ਡਪਸ੍ਸ ਇਦਂ ਫਲਂ॥
Idhāpi sālacchadanaṃ, maṇḍapassa idaṃ phalaṃ.
‘‘ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਮਯ੍ਹਂ, ਚਰਿਮੋ વਤ੍ਤਤੇ ਭવੋ।
‘‘Ayaṃ pacchimako mayhaṃ, carimo vattate bhavo;
ਇਧਾਪਿ ਸਾਲਚ੍ਛਦਨਂ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਂ॥
Idhāpi sālacchadanaṃ, hessati sabbakālikaṃ.
‘‘ਮਹਾਮੁਨਿਂ ਤੋਸਯਿਤ੍વਾ, ਗੋਤਮਂ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗવਂ।
‘‘Mahāmuniṃ tosayitvā, gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ;
ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਅਚਲਂ ਠਾਨਂ, ਹਿਤ੍વਾ ਜਯਪਰਾਜਯਂ॥
Pattomhi acalaṃ ṭhānaṃ, hitvā jayaparājayaṃ.
‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸੇ ਕਪ੍ਪਸਤੇ, ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਮਭਿਪੂਜਯਿਂ।
‘‘Aṭṭhārase kappasate, yaṃ buddhamabhipūjayiṃ;
ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ, ਭવਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮੂਹਤਾ।
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
ਨਾਗੋવ ਬਨ੍ਧਨਂ ਛੇਤ੍વਾ, વਿਹਰਾਮਿ ਅਨਾਸવੋ॥
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
‘‘ਸ੍વਾਗਤਂ વਤ ਮੇ ਆਸਿ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ।
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ॥
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ, વਿਮੋਕ੍ਖਾਪਿ ਚ ਅਟ੍ਠਿਮੇ।
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ਏવਂ ਪਨ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਹੁਤ੍વਾ ਫਲਸੁਖੇਨ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਭਾવવਿਭਾવਨਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣવਸੇਨ ‘‘ਨਾਹਂ ਭਯਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।
Evaṃ pana chaḷabhiñño hutvā phalasukhena vītināmento sāsanassa niyyānikabhāvavibhāvanatthaṃ aññābyākaraṇavasena ‘‘nāhaṃ bhayassa bhāyāmī’’ti gāthaṃ abhāsi.
੨੧. ਤਤ੍ਥ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਭਯਂ, ਜਾਤਿਜਰਾਦਿ। ਭਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ, ਭਯਤੋ ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਦਿਨਾ ਹੇਤੁਨਾ ਨਾਹਂ ਭਾਯਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਨੋ ਅਮਤਸ੍ਸ ਕੋવਿਦੋ’’ਤਿ। ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਮਤੇ ਕੁਸਲੋ વੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਅਮਤਦਾਨੇ ਛੇਕੋ। ਯਤ੍ਥ ਭਯਂ ਨਾવਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਭਯਂ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਤਿ। ਤੇਨਾਤਿ ਤਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ। વਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਭਯਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਅਭਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ। ਕੇਨ ਪਨ વਜਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਗ੍ਗੇਨ વਜਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਓવਾਦਕਰਣਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਂਸਾਰੇ ਭਯਸ੍ਸ ਇਕ੍ਖਨਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ વਾ ਯਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਹੇਤੁ ਅਤ੍ਤਾਨੁવਾਦਾਦਿਕਂ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿવਿਧਮ੍ਪਿ ਭਯਂ ਨਾવਤਿਟ੍ਠਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤੇਨ ਅਰਿਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ વਜਨ੍ਤਿ ਅਭਯਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਹਂ ਭਯਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮੀਤਿ ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।
21. Tattha bhāyanti etasmāti bhayaṃ, jātijarādi. Bhayassāti nissakke sāmivacanaṃ, bhayato bhāyitabbanimittaṃ jātijarāmaraṇādinā hetunā nāhaṃ bhāyāmīti attho. Tattha kāraṇamāha ‘‘satthā no amatassa kovido’’ti. Amhākaṃ satthā amate kusalo veneyyānaṃ amatadāne cheko. Yattha bhayaṃ nāvatiṭṭhatīti yasmiṃ nibbāne yathāvuttaṃ bhayaṃ na tiṭṭhati okāsaṃ na labhati. Tenāti tato nibbānato. Vajantīti abhayaṭṭhānameva gacchanti. Nibbānañhi abhayaṭṭhānaṃ nāma. Kena pana vajantīti āha ‘‘maggena vajanti bhikkhavo’’ti, aṭṭhaṅgikena ariyamaggena satthu ovādakaraṇā bhikkhū saṃsāre bhayassa ikkhanakāti attho. Yatthāti vā yaṃ nimittaṃ yassa ariyamaggassa adhigamahetu attānuvādādikaṃ pañcavīsatividhampi bhayaṃ nāvatiṭṭhati patiṭṭhaṃ na labhati, tena ariyena maggena vajanti abhayaṭṭhānaṃ satthu sāsane bhikkhū, tena maggena ahampi gato, tasmā nāhaṃ bhayassa bhāyāmīti thero aññaṃ byākāsi.
ਨਿਗ੍ਰੋਧਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nigrodhattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੧. ਨਿਗ੍ਰੋਧਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 1. Nigrodhattheragāthā