| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
൧൦. ദസമവഗ്ഗോ
10. Dasamavaggo
൧. നിരോധകഥാവണ്ണനാ
1. Nirodhakathāvaṇṇanā
൫൭൧-൫൭൨. സകസമയേ ‘‘പുരിമചിത്തസ്സ നിരോധാനന്തരം പച്ഛിമചിത്തം ഉപ്പജ്ജതീ’’തി ഇച്ഛിതം, പരവാദീ പന ‘‘യസ്മിം ഖണേ ഭവങ്ഗചിത്തം, തസ്മിംയേവ ഖണേ കിരിയമയചിത്തം ഉപ്പജ്ജതീ’’തി വദതി. ഏവം സതി പുരിമപച്ഛിമചിത്താനം സഹഭാവോപി അനുഞ്ഞാതോ ഹോതി. തേനാഹ ‘‘ഭങ്ഗക്ഖണേന സഹേവാ’’തി. തഥാ ച സതി വിപാകകിരിയക്ഖന്ധാനം വിയ കിരിയവിപാകക്ഖന്ധാനം വിപാകവിപാകക്ഖന്ധാനം കിരിയകിരിയക്ഖന്ധാനഞ്ച വുത്തനയേന സഹഭാവോ വത്തബ്ബോതി ഇമമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ‘‘ഭവങ്ഗചിത്തസ്സാ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ ഉപപത്തിഭവഭാവേന ഏസിയാ ഇച്ഛിതബ്ബാതി ഉപപത്തേസിയാ വിപാകക്ഖന്ധാ, തേ ച യേഭുയ്യേന ഭവങ്ഗപരിയായകാതി അട്ഠകഥായം വുത്തം ‘‘ഉപപത്തേസിയന്തി സങ്ഖം ഗതസ്സ ഭവങ്ഗചിത്തസ്സാ’’തി. ആദിപരിയോസാനമത്തഞ്ഹി തസ്സ പടിസന്ധിചുതിചിത്തം, തദാരമ്മണം ഭവങ്ഗന്ത്വേവ വുച്ചതീതി. ചക്ഖുവിഞ്ഞാണാദീനം കിരിയാവേമജ്ഝേ പതിതത്താ കിരിയാചതുക്ഖന്ധഗ്ഗഹണേന ഗഹണം യുത്തന്തി വുത്തം. ചക്ഖുവിഞ്ഞാണാദീനന്തി ഹി ആദി-സദ്ദേന ന സോതവിഞ്ഞാണാദീനംയേവ ഗഹണം, അഥ ഖോ സമ്പടിച്ഛനസന്തീരണാനമ്പീതി ദട്ഠബ്ബം.
571-572. Sakasamaye ‘‘purimacittassa nirodhānantaraṃ pacchimacittaṃ uppajjatī’’ti icchitaṃ, paravādī pana ‘‘yasmiṃ khaṇe bhavaṅgacittaṃ, tasmiṃyeva khaṇe kiriyamayacittaṃ uppajjatī’’ti vadati. Evaṃ sati purimapacchimacittānaṃ sahabhāvopi anuññāto hoti. Tenāha ‘‘bhaṅgakkhaṇena sahevā’’ti. Tathā ca sati vipākakiriyakkhandhānaṃ viya kiriyavipākakkhandhānaṃ vipākavipākakkhandhānaṃ kiriyakiriyakkhandhānañca vuttanayena sahabhāvo vattabboti imamatthaṃ dassento ‘‘bhavaṅgacittassā’’tiādimāha. Tattha upapattibhavabhāvena esiyā icchitabbāti upapattesiyā vipākakkhandhā, te ca yebhuyyena bhavaṅgapariyāyakāti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘upapattesiyanti saṅkhaṃ gatassa bhavaṅgacittassā’’ti. Ādipariyosānamattañhi tassa paṭisandhicuticittaṃ, tadārammaṇaṃ bhavaṅgantveva vuccatīti. Cakkhuviññāṇādīnaṃ kiriyāvemajjhe patitattā kiriyācatukkhandhaggahaṇena gahaṇaṃ yuttanti vuttaṃ. Cakkhuviññāṇādīnanti hi ādi-saddena na sotaviññāṇādīnaṃyeva gahaṇaṃ, atha kho sampaṭicchanasantīraṇānampīti daṭṭhabbaṃ.
നിരോധകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Nirodhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൯൫) ൧. നിരോധകഥാ • (95) 1. Nirodhakathā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൧. നിരോധകഥാവണ്ണനാ • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൧. നിരോധകഥാവണ്ണനാ • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā
