Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੮. ਨਿਸਭਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    8. Nisabhattheragāthāvaṇṇanā

    ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਹਿਤ੍વਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਿਸਭਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਕਪਿਤ੍ਥਫਲਮਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਗਤੀਸੁਯੇવ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕੋਲਿਯਜਨਪਦੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਨਿਸਭੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਾਕਿਯਕੋਲਿਯਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਤਦਹੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੫੨.੭-੧੧) –

    Pañcakāmaguṇe hitvāti āyasmato nisabhattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ piṇḍāya carantaṃ disvā pasannacitto kapitthaphalamadāsi. So tena puññakammena sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde koliyajanapade kulagehe nibbattitvā nisabhoti laddhanāmo vayappatto sākiyakoliyānaṃ saṅgāme buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā tadaheva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.52.7-11) –

    ‘‘ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਂ।

    ‘‘Suvaṇṇavaṇṇaṃ sambuddhaṃ, āhutīnaṃ paṭiggahaṃ;

    ਰਥਿਯਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਂ, ਕਪਿਤ੍ਥਂ ਅਦਦਿਂ ਫਲਂ॥

    Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, kapitthaṃ adadiṃ phalaṃ.

    ‘‘ਏਕਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਫਲਂ ਅਦਦਿਂ ਤਦਾ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਫਲਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਹਾਯਭਿਕ੍ਖੂ ਪਮਾਦવਿਹਾਰੇਨ ਕਾਲਂ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਤੇ ਓવਦਨ੍ਤੋ –

    So arahattaṃ pana patvā attano sahāyabhikkhū pamādavihārena kālaṃ vītināmente disvā te ovadanto –

    ੧੯੫.

    195.

    ‘‘ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਹਿਤ੍વਾ, ਪਿਯਰੂਪੇ ਮਨੋਰਮੇ।

    ‘‘Pañca kāmaguṇe hitvā, piyarūpe manorame;

    ਸਦ੍ਧਾਯ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਭવੇ’’ਤਿ॥ –

    Saddhāya gharā nikkhamma, dukkhassantakaro bhave’’ti. –

    ਪਠਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।

    Paṭhamaṃ gāthaṃ abhāsi.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਿਯਾਯਿਤਬ੍ਬਸਭਾવਤਾਯ ਪਿਯਰੂਪੇ ਮਨੁਞ੍ਞਸਭਾવਤਾਯ ਮਨੋਰਮੇ ਰੂਪਾਦਿਕੇ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਕਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਹਿਤ੍વਾ ਪਹਾਯ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਫਲਸਦ੍ਧਾਯ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸਦ੍ਧਾਯ ਚ વਸੇਨ ਘਰਾ ਘਰਬਨ੍ਧਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਗਤੋ વਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਘਟੇਨ੍ਤੋ વਾਯਮਨ੍ਤੋ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਰੋ ਭવੇ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਓવਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਪਰੇ ਏવ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ, ‘‘ਸਯਂ ਪਨ ਅਕਾਰਕੋ’ਤਿ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨਭਾવਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

    Tassattho – bālaputhujjanassa piyāyitabbasabhāvatāya piyarūpe manuññasabhāvatāya manorame rūpādike pañca kāmaguṇe kāmakoṭṭhāse hitvā pahāya pariccajitvā kammaphalasaddhāya ratanattayasaddhāya ca vasena gharā gharabandhanato nikkhamma nikkhamitvā pabbajjaṃ upagato viññujātiko pabbajitakālato paṭṭhāya ghaṭento vāyamanto vaṭṭadukkhassa antakaro bhave bhaveyyāti. Evaṃ te bhikkhū ovaditvā ‘‘ayaṃ pare eva saññāpento viharati, ‘‘sayaṃ pana akārako’ti mā cintayitthā’’ti tesaṃ attano paṭipannabhāvaṃ pakāsento –

    ੧੯੬.

    196.

    ‘‘ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਂ, ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀવਿਤਂ।

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ॥ –

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, sampajāno patissato’’ti. –

    ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਨ੍ਤਿ ਮਰਣਂ ਨ ਅਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ। ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣવਚਨਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀવਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਹਿ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਯ ਕਿਲੇਸਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਆਚਿਨੋਤਿ ਉਪਚਿਨੋਤਿ, ਸੋ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਾਨ੍ਤਰਿਯਕਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨਾਮ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਖੀਣਾਸવੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਚਯਗਾਮਿਧਮ੍ਮੇ ਪਹਾਯ ਅਪਚਯਗਾਮਿਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤવਤ੍ਥੁਕੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਜੀવਿਤਂ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨਾਮ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਏવ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਂ, ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀવਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਯਦਿ ਏવਂ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਕਙ੍ਖਾ, ਯਾવ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾ ਅવਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਕਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ, ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਸਤਿਪਞ੍ਞਾવੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਕੇવਲਂ ਖਨ੍ਧਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲਂ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਤਂ ਉਦਿਕ੍ਖਮਾਨੋ ਆਗਮਯਮਾਨੋ વਿਹਰਾਮਿ, ਨ ਪਨ ਮੇ ਮਰਣੇ ਜੀવਿਤੇ વਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨੇવ ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਤ੍ਤਾਤਿ।

    Dutiyagāthāya aññaṃ byākāsi. Tattha nābhinandāmi maraṇanti maraṇaṃ na abhikaṅkhāmi. Nābhinandāmi jīvitanti idaṃ pana tassa kāraṇavacanaṃ, yasmā nābhinandāmi jīvitaṃ, tasmā nābhinandāmi maraṇanti. Yo hi āyatiṃ jātijarāmaraṇāya kilesābhisaṅkhāre ācinoti upacinoti, so punabbhavābhinibbattiṃ abhinandanto nāntariyakatāya attano maraṇampi abhinandati nāma kāraṇassa appahīnattā, khīṇāsavo pana sabbaso ācayagāmidhamme pahāya apacayagāmidhamme patiṭṭhito pariññātavatthuko sabbaso jīvitaṃ anabhinandanto maraṇampi anabhinandati nāma kāraṇassa eva suppahīnattā. Tenāha – ‘‘nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvita’’nti. Yadi evaṃ khīṇāsavassa parinibbānābhikaṅkhā, yāva parinibbānā avaṭṭhānañca kathanti āha ‘‘kālañca paṭikaṅkhāmi, sampajāno patissato’’ti, kilesaparinibbāne siddhe satipaññāvepullappattiyā sato sampajāno kevalaṃ khandhaparinibbānakālaṃ paṭikaṅkhāmi, taṃ udikkhamāno āgamayamāno viharāmi, na pana me maraṇe jīvite vā abhinandanā atthi arahattamaggeneva tassa samugghāṭitattāti.

    ਨਿਸਭਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Nisabhattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੮. ਨਿਸਭਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 8. Nisabhattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact