Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
౫. నిసీదనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
5. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
నిసీదనసన్థతన్తి ‘‘నిసీదనం నామ సదసం వుచ్చతీ’’తి ఏత్థ పదభాజనియం (పారా॰ ౫౬౮) వుత్తత్తా సదసం సన్థతం, ఏత్థ చ నిసీదనగ్గహణం సన్థతే చీవరసఞ్ఞానివారణత్థం, యతో తే భిక్ఖూ కమ్బలచీవరసఞ్ఞాయ సన్థతం ఛడ్డేత్వా ధుతఙ్గాని సమాదియింసు. సయనాసనప్పయోజనత్తా సన్థతస్స ‘‘పురాణసన్థతం నామా’’తిఆది వుత్తం. యత్థాతి యస్మిం సన్థతే. విదత్థిమత్తన్తి సుగతవిదత్థిమత్తం. ఉక్కట్ఠపరిచ్ఛేదో చాయం ‘‘అనాపత్తి అలభన్తో థోకతరం ఆదియిత్వా కరోతీ’’తి (పారా॰ ౫౭౦) పదభాజనే వుత్తత్తా. ఏకదేసేతి ఇదాని కత్తబ్బనవసన్థతస్స ఏకప్పదేసే. విజటేత్వాతి విద్ధంసేత్వా. అనాదాతి య-కారలోపేనాయం నిద్దేసోతి ఆహ ‘‘సతి పురాణసన్థతే అగ్గహేత్వా’’తి.
Nisīdanasanthatanti ‘‘nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccatī’’ti ettha padabhājaniyaṃ (pārā. 568) vuttattā sadasaṃ santhataṃ, ettha ca nisīdanaggahaṇaṃ santhate cīvarasaññānivāraṇatthaṃ, yato te bhikkhū kambalacīvarasaññāya santhataṃ chaḍḍetvā dhutaṅgāni samādiyiṃsu. Sayanāsanappayojanattā santhatassa ‘‘purāṇasanthataṃ nāmā’’tiādi vuttaṃ. Yatthāti yasmiṃ santhate. Vidatthimattanti sugatavidatthimattaṃ. Ukkaṭṭhaparicchedo cāyaṃ ‘‘anāpatti alabhanto thokataraṃ ādiyitvā karotī’’ti (pārā. 570) padabhājane vuttattā. Ekadeseti idāni kattabbanavasanthatassa ekappadese. Vijaṭetvāti viddhaṃsetvā. Anādāti ya-kāralopenāyaṃ niddesoti āha ‘‘sati purāṇasanthate aggahetvā’’ti.
ఏత్థ చ ‘‘ఇదం మే, భన్తే, నిసీదనసన్థతం అనాదియిత్వా పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిం కారాపితం నిస్సగ్గియ’’న్తి (పారా॰ ౫౬౮) ఇమినా నయేన నిస్సజ్జనవిధానం వేదితబ్బం. సన్థతవిస్సజ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తన్తి భగవతా సన్థతాని విప్పకిణ్ణాని దిస్వా ‘‘సద్ధాదేయ్యవినిపాతనే కారణం నత్థి, పరిభోగుపాయం నేసం దస్సేస్సామీ’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౫౬౬) సన్థతవిస్సజ్జనవత్థుస్మిం పఞ్ఞత్తం. కిరియాకిరియత్తా ఇమస్స సిక్ఖాపదస్స ‘‘సేసం తతియసదిసమేవా’’తి వుత్తం, ద్వేభాగసిక్ఖాపదసదిసమేవాతి అత్థో. అయం పన విసేసో – పురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థియా ఆదాయ కరణే, అలభన్తస్స థోకతరం ఆదాయ కరణే, సబ్బథా అలభన్తస్స అనాదాయ కరణే చ అనాపత్తీతి. అఙ్గేసు పనేత్థ పఠమఙ్గపురాణసన్థతస్స సామన్తా సుగతవిదత్థిఅనాదియనాతి దట్ఠబ్బం.
Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, nisīdanasanthataṃ anādiyitvā purāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthiṃ kārāpitaṃ nissaggiya’’nti (pārā. 568) iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ. Santhatavissajjanavatthusmiṃ paññattanti bhagavatā santhatāni vippakiṇṇāni disvā ‘‘saddhādeyyavinipātane kāraṇaṃ natthi, paribhogupāyaṃ nesaṃ dassessāmī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.566) santhatavissajjanavatthusmiṃ paññattaṃ. Kiriyākiriyattā imassa sikkhāpadassa ‘‘sesaṃ tatiyasadisamevā’’ti vuttaṃ, dvebhāgasikkhāpadasadisamevāti attho. Ayaṃ pana viseso – purāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthiyā ādāya karaṇe, alabhantassa thokataraṃ ādāya karaṇe, sabbathā alabhantassa anādāya karaṇe ca anāpattīti. Aṅgesu panettha paṭhamaṅgapurāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthianādiyanāti daṭṭhabbaṃ.
నిసీదనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.