| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
૧૦. નિસ્સારણીયસુત્તવણ્ણના
10. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
૨૦૦. દસમે નિસ્સારણીયાતિ નિસ્સટા વિસઞ્ઞુત્તા. ધાતુયોતિ અત્તસુઞ્ઞસભાવા. કામં મનસિકરોતોતિ કામં મનસિકરોન્તસ્સ, અસુભજ્ઝાનતો વુટ્ઠાય અગદં ગહેત્વા વિસં વીમંસન્તો વિય વીમંસનત્થં કામાભિમુખં ચિત્તં પેસેન્તસ્સાતિ અત્થો. ન પક્ખન્દતીતિ નપ્પવિસતિ. નપ્પસીદતીતિ પસાદં નાપજ્જતિ. ન સન્તિટ્ઠતીતિ નપ્પતિટ્ઠહતિ. ન વિમુચ્ચતીતિ ન અધિમુચ્ચતિ. યથા પન કુક્કુટપત્તં વા ન્હારુદદ્દુલં વા અગ્ગિમ્હિ પક્ખિત્તં પટિલીયતિ પતિકુટતિ પતિવટ્ટતિ ન સંપસારીયતિ, એવં પટિલીયતિ ન સંપસારીયતિ. નેક્ખમ્મં ખો પનાતિ ઇધ નેક્ખમ્મં નામ અસુભેસુ પઠમજ્ઝાનં, તદસ્સ મનસિકરોતો ચિત્તં પક્ખન્દતિ. તસ્સ તં ચિત્તન્તિ તસ્સ તં અસુભજ્ઝાનચિત્તં. સુગતન્તિ ગોચરે ગતત્તા સુટ્ઠુ ગતં. સુભાવિતન્તિ અહાનભાગિયત્તા સુટ્ઠુ ભાવિતં. સુવુટ્ઠિતન્તિ કામતો વુટ્ઠિતં. સુવિમુત્તન્તિ કામેહિ સુટ્ઠુ વિમુત્તં. કામપચ્ચયા આસવા નામ કામહેતુકા ચત્તારો આસવા. વિઘાતાતિ દુક્ખા. પરિળાહાતિ કામરાગપરિળાહા. ન સો તં વેદનં વેદિયતીતિ સો તં કામવેદનં વિઘાતપરિળાહવેદનઞ્ચ ન વેદિયતિ. ઇદમક્ખાતં કામાનં નિસ્સરણન્તિ ઇદં અસુભજ્ઝાનં કામેહિ નિસ્સટત્તા કામાનં નિસ્સરણન્તિ અક્ખાતં. યો પન તં ઝાનં પાદકં કત્વા સઙ્ખારે સમ્મસન્તો તતિયમગ્ગં પત્વા અનાગામિફલેન નિબ્બાનં દિસ્વા ‘‘પુન કામા નામ નત્થી’’તિ જાનાતિ. તસ્સ ચિત્તં અચ્ચન્તનિસ્સરણમેવ. સેસપદેસુપિ એસેવ નયો.
200. Dasame nissāraṇīyāti nissaṭā visaññuttā. Dhātuyoti attasuññasabhāvā. Kāmaṃ manasikarototi kāmaṃ manasikarontassa, asubhajjhānato vuṭṭhāya agadaṃ gahetvā visaṃ vīmaṃsanto viya vīmaṃsanatthaṃ kāmābhimukhaṃ cittaṃ pesentassāti attho. Na pakkhandatīti nappavisati. Nappasīdatīti pasādaṃ nāpajjati. Na santiṭṭhatīti nappatiṭṭhahati. Na vimuccatīti na adhimuccati. Yathā pana kukkuṭapattaṃ vā nhārudaddulaṃ vā aggimhi pakkhittaṃ paṭilīyati patikuṭati pativaṭṭati na saṃpasārīyati, evaṃ paṭilīyati na saṃpasārīyati. Nekkhammaṃ kho panāti idha nekkhammaṃ nāma asubhesu paṭhamajjhānaṃ, tadassa manasikaroto cittaṃ pakkhandati. Tassa taṃ cittanti tassa taṃ asubhajjhānacittaṃ. Sugatanti gocare gatattā suṭṭhu gataṃ. Subhāvitanti ahānabhāgiyattā suṭṭhu bhāvitaṃ. Suvuṭṭhitanti kāmato vuṭṭhitaṃ. Suvimuttanti kāmehi suṭṭhu vimuttaṃ. Kāmapaccayā āsavā nāma kāmahetukā cattāro āsavā. Vighātāti dukkhā. Pariḷāhāti kāmarāgapariḷāhā. Na so taṃ vedanaṃ vediyatīti so taṃ kāmavedanaṃ vighātapariḷāhavedanañca na vediyati. Idamakkhātaṃ kāmānaṃ nissaraṇanti idaṃ asubhajjhānaṃ kāmehi nissaṭattā kāmānaṃ nissaraṇanti akkhātaṃ. Yo pana taṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasanto tatiyamaggaṃ patvā anāgāmiphalena nibbānaṃ disvā ‘‘puna kāmā nāma natthī’’ti jānāti. Tassa cittaṃ accantanissaraṇameva. Sesapadesupi eseva nayo.
અયં પન વિસેસો – દુતિયવારે મેત્તાઝાનાનિ બ્યાપાદસ્સ નિસ્સરણં નામ. તતિયવારે કરુણાઝાનાનિ વિહિંસાય નિસ્સરણં નામ. ચતુત્થવારે અરૂપજ્ઝાનાનિ રૂપાનં નિસ્સરણં નામ. અચ્ચન્તનિસ્સરણઞ્ચેત્થ અરહત્તફલં યોજેતબ્બં. પઞ્ચમવારે સક્કાયં મનસિકરોતોતિ સુદ્ધસઙ્ખારે પરિગ્ગણ્હિત્વા અરહત્તં પત્તસ્સ સુક્ખવિપસ્સકસ્સ ફલસમાપત્તિતો વુટ્ઠાય વીમંસનત્થં પઞ્ચુપાદાનક્ખન્ધાભિમુખં ચિત્તં પેસેન્તસ્સ. ઇદમક્ખાતં સક્કાયસ્સ નિસ્સરણન્તિ ઇદં અરહત્તમગ્ગેન ચ ફલેન ચ નિબ્બાનં દિસ્વા ઠિતસ્સ ભિક્ખુનો ‘‘પુન સક્કાયો નત્થી’’તિ ઉપ્પન્નં અરહત્તફલસમાપત્તિચિત્તં સક્કાયસ્સ નિસ્સરણન્તિ અક્ખાતં. ઇદાનિ એવં સક્કાયનિસ્સરણં નિરોધં પત્વા ઠિતસ્સ ખીણાસવસ્સ વણ્ણં કથેન્તો તસ્સ કામનન્દીપિ નાનુસેતીતિઆદિમાહ. તત્થ નાનુસેતીતિ ન નિબ્બત્તતિ. અનનુસયાતિ અનિબ્બત્તિયા. સેસમેત્થ ઉત્તાનત્થમેવાતિ.
Ayaṃ pana viseso – dutiyavāre mettājhānāni byāpādassa nissaraṇaṃ nāma. Tatiyavāre karuṇājhānāni vihiṃsāya nissaraṇaṃ nāma. Catutthavāre arūpajjhānāni rūpānaṃ nissaraṇaṃ nāma. Accantanissaraṇañcettha arahattaphalaṃ yojetabbaṃ. Pañcamavāre sakkāyaṃ manasikarototi suddhasaṅkhāre pariggaṇhitvā arahattaṃ pattassa sukkhavipassakassa phalasamāpattito vuṭṭhāya vīmaṃsanatthaṃ pañcupādānakkhandhābhimukhaṃ cittaṃ pesentassa. Idamakkhātaṃ sakkāyassa nissaraṇanti idaṃ arahattamaggena ca phalena ca nibbānaṃ disvā ṭhitassa bhikkhuno ‘‘puna sakkāyo natthī’’ti uppannaṃ arahattaphalasamāpatticittaṃ sakkāyassa nissaraṇanti akkhātaṃ. Idāni evaṃ sakkāyanissaraṇaṃ nirodhaṃ patvā ṭhitassa khīṇāsavassa vaṇṇaṃ kathento tassa kāmanandīpi nānusetītiādimāha. Tattha nānusetīti na nibbattati. Ananusayāti anibbattiyā. Sesamettha uttānatthamevāti.
બ્રાહ્મણવગ્ગો પઞ્ચમો.
Brāhmaṇavaggo pañcamo.
ચતુત્થપણ્ણાસકં નિટ્ઠિતં.
Catutthapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૧૦. નિસ્સારણીયસુત્તં • 10. Nissāraṇīyasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧૦. નિસ્સારણીયસુત્તવણ્ણના • 10. Nissāraṇīyasuttavaṇṇanā
