Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ૩. નિસ્સરણિયસુત્તવણ્ણના

    3. Nissaraṇiyasuttavaṇṇanā

    ૭૨. તતિયે નિસ્સરણિયાતિ નિસ્સરણપટિસંયુત્તા. ધાતુયોતિ સત્તસુઞ્ઞસભાવા. કામાનન્તિ કિલેસકામાનઞ્ચેવ વત્થુકામાનઞ્ચ. અથ વા કામાનન્તિ કિલેસકામાનં. કિલેસકામતો હિ નિસ્સરણા વત્થુકામેહિપિ નિસ્સરણંયેવ હોતિ, ન અઞ્ઞથા. વુત્તઞ્હેતં –

    72. Tatiye nissaraṇiyāti nissaraṇapaṭisaṃyuttā. Dhātuyoti sattasuññasabhāvā. Kāmānanti kilesakāmānañceva vatthukāmānañca. Atha vā kāmānanti kilesakāmānaṃ. Kilesakāmato hi nissaraṇā vatthukāmehipi nissaraṇaṃyeva hoti, na aññathā. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘ન તે કામા યાનિ ચિત્રાનિ લોકે,

    ‘‘Na te kāmā yāni citrāni loke,

    સઙ્કપ્પરાગો પુરિસસ્સ કામો;

    Saṅkapparāgo purisassa kāmo;

    તિટ્ઠન્તિ ચિત્રાનિ તથેવ લોકે,

    Tiṭṭhanti citrāni tatheva loke,

    અથેત્થ ધીરા વિનયન્તિ છન્દ’’ન્તિ. (અ॰ નિ॰ ૬.૬૩);

    Athettha dhīrā vinayanti chanda’’nti. (a. ni. 6.63);

    નિસ્સરણન્તિ અપગમો. નેક્ખમ્મન્તિ પઠમજ્ઝાનં, વિસેસતો તં અસુભારમ્મણં દટ્ઠબ્બં. યો પન તં ઝાનં પાદકં કત્વા સઙ્ખારે સમ્મસિત્વા તતિયમગ્ગં પત્વા અનાગામિમગ્ગેન નિબ્બાનં સચ્છિકરોતિ, તસ્સ ચિત્તં અચ્ચન્તમેવ કામેહિ નિસ્સટન્તિ ઇદં ઉક્કટ્ઠતો કામાનં નિસ્સરણં વેદિતબ્બં. રૂપાનન્તિ રૂપધમ્માનં, વિસેસેન સદ્ધિં આરમ્મણેહિ કુસલવિપાકકિરિયાભેદતો સબ્બેસં રૂપાવચરધમ્માનં. આરુપ્પન્તિ અરૂપાવચરજ્ઝાનં. કેચિ પન ‘‘કામાન’’ન્તિ પદસ્સ ‘‘સબ્બેસં કામાવચરધમ્માન’’ન્તિ અત્થં વદન્તિ. ‘‘નેક્ખમ્મ’’ન્તિ ચ ‘‘પઞ્ચ રૂપાવચરજ્ઝાનાની’’તિ. તં અટ્ઠકથાસુ નત્થિ, ન યુજ્જતિ ચ. ભૂતન્તિ જાતં. સઙ્ખતન્તિ સમેચ્ચ સમ્ભુય્ય પચ્ચયેહિ કતં. પટિચ્ચસમુપ્પન્નન્તિ કારણતો નિબ્બત્તં. તીહિપિ પદેહિ તેભૂમકે ધમ્મે અનવસેસતો પરિયાદિયતિ. નિરોધોતિ નિબ્બાનં. એત્થ ચ પઠમાય ધાતુયા કામપરિઞ્ઞા વુત્તા, દુતિયાય રૂપપરિઞ્ઞા, તતિયાય સબ્બસઙ્ખતપરિઞ્ઞા સબ્બભવસમતિક્કમો વુત્તો.

    Nissaraṇanti apagamo. Nekkhammanti paṭhamajjhānaṃ, visesato taṃ asubhārammaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo pana taṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasitvā tatiyamaggaṃ patvā anāgāmimaggena nibbānaṃ sacchikaroti, tassa cittaṃ accantameva kāmehi nissaṭanti idaṃ ukkaṭṭhato kāmānaṃ nissaraṇaṃ veditabbaṃ. Rūpānanti rūpadhammānaṃ, visesena saddhiṃ ārammaṇehi kusalavipākakiriyābhedato sabbesaṃ rūpāvacaradhammānaṃ. Āruppanti arūpāvacarajjhānaṃ. Keci pana ‘‘kāmāna’’nti padassa ‘‘sabbesaṃ kāmāvacaradhammāna’’nti atthaṃ vadanti. ‘‘Nekkhamma’’nti ca ‘‘pañca rūpāvacarajjhānānī’’ti. Taṃ aṭṭhakathāsu natthi, na yujjati ca. Bhūtanti jātaṃ. Saṅkhatanti samecca sambhuyya paccayehi kataṃ. Paṭiccasamuppannanti kāraṇato nibbattaṃ. Tīhipi padehi tebhūmake dhamme anavasesato pariyādiyati. Nirodhoti nibbānaṃ. Ettha ca paṭhamāya dhātuyā kāmapariññā vuttā, dutiyāya rūpapariññā, tatiyāya sabbasaṅkhatapariññā sabbabhavasamatikkamo vutto.

    ગાથાસુ કામનિસ્સરણં ઞત્વાતિ ‘‘ઇદં કામનિસ્સરણં – એવઞ્ચ કામતો નિસ્સરણ’’ન્તિ જાનિત્વા. અતિક્કમતિ એતેનાતિ અતિક્કમો, અતિક્કમનૂપાયો, તં અતિક્કમં આરુપ્પં ઞત્વા. સબ્બે સઙ્ખારા સમન્તિ વૂપસમન્તિ એત્થાતિ સબ્બસઙ્ખારસમથો, નિબ્બાનં, તં ફુસં ફુસન્તો. સેસં હેટ્ઠા વુત્તનયમેવ.

    Gāthāsu kāmanissaraṇaṃ ñatvāti ‘‘idaṃ kāmanissaraṇaṃ – evañca kāmato nissaraṇa’’nti jānitvā. Atikkamati etenāti atikkamo, atikkamanūpāyo, taṃ atikkamaṃ āruppaṃ ñatvā. Sabbe saṅkhārā samanti vūpasamanti etthāti sabbasaṅkhārasamatho, nibbānaṃ, taṃ phusaṃ phusanto. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.

    તતિયસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi / ૩. નિસ્સરણિયસુત્તં • 3. Nissaraṇiyasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact