| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
೨. ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
೧೩. ‘‘ಪುನ ಅರೇ ಪತ್ತೇತಿ ಪುನ ತಂ ಠಾನಂ ಪರಿವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಆಗತೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಅರೇ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಪತಿಟ್ಠಿತಾರಪ್ಪದೇಸನ್ತಿ ಭೂಮಿಂ। ಪುನ ಅರೇತಿ ಪುನ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅರೇ ಭೂಮಿಂ ಪತ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋತಿ ಕೇಚಿ, ತಂ ನ ಸುನ್ದರಂ ವಿಯ। ಜಾಪಿತೋತಿ ಪರಾಜಿತೋ, ‘‘ಪರಾಜಿತೋ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ಪಾಪೇಸೀತಿ ಅಭಿಭವಸಿ। ಮನಾಪಂ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಗರುಂ ಭಾರಂ। ಉದಬ್ಬಹೀತಿ ಆಕಡ್ಢೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅನಾದರತ್ಥೇ ವಾ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಧನಞ್ಚ ನಂ ಅಲಾಭೇಸೀತಿ ಯಥಾ ಸೋ ಧನಂ ಅಲಭಿ, ತಥಾ ಅಕಾಸೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
13.‘‘Puna are patteti puna taṃ ṭhānaṃ parivaṭṭetvā āgate aññasmiṃ are’’ti likhitaṃ. Patiṭṭhitārappadesanti bhūmiṃ. Puna areti puna tasmiṃyeva are bhūmiṃ patteti atthoti keci, taṃ na sundaraṃ viya. Jāpitoti parājito, ‘‘parājito’’ti vā pāṭho. Pāpesīti abhibhavasi. Manāpaṃ bhāsamānassa brāhmaṇassa garuṃ bhāraṃ. Udabbahīti ākaḍḍhīti attho, anādaratthe vā sāmivacanaṃ. Dhanañca naṃ alābhesīti yathā so dhanaṃ alabhi, tathā akāsīti adhippāyo.
೧೫. ಪುಬ್ಬೇತಿ ನಿದಾನೇ। ಅವಕಣ್ಣಕನ್ತಿ ಛಿನ್ನಕಣ್ಣಕನಾಮಂ। ಜವಕಣ್ಣಕನ್ತಿ ವಙ್ಕಕಣ್ಣಕನಾಮಂ। ಧನಿಟ್ಠಕಂ ಧನವಡ್ಢಕನಾಮಂ, ಸಿರಿವಡ್ಢಕನಾಮಂ ಕುಲವಡ್ಢಕಸ್ಸೇವ ನಾಮಂ। ತಚ್ಛಕಕಮ್ಮನ್ತಿ ಖಣನಕಮ್ಮಕಾರಾ ಕೋಟ್ಠಕಾ, ಪಾಸಾಣಕಮ್ಮಕಾರಾತಿ ಕೇಚಿ। ‘‘ಮುದ್ದಾತಿ ಪಬ್ಬಗಣನಾ। ಗಣನಾತಿ ಮಹಾಗಣನಾ’’ತಿ ಪೋರಾಣಗಣ್ಠಿಪದೇ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಮಧುಮೇಹಂ ಓಮೇಹ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಥೂಲಕಾಯಸ್ಸ ಮಂಸೂಪಚಯೋತಿ ಏಕೇ। ಯಭ ಮೇಥುನೇ। ವೀತರಾಗತಾದೀಹಿ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತೋಪಿ ಕಿಲೇಸೇಹೇವ ಕಿರ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ನಾಮ, ತಥಾ ‘‘ಸೋತಾಪನ್ನೋ’’ತಿ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ನಾಮಾತಿ ಏಕೇ। ಲಿಙ್ಗಾಯತ್ತತ್ತಾ ಅಚ್ಚೋದಾತಾದಿಪಿ ಲಿಙ್ಗಮೇವ ಜಾತಂ।
15.Pubbeti nidāne. Avakaṇṇakanti chinnakaṇṇakanāmaṃ. Javakaṇṇakanti vaṅkakaṇṇakanāmaṃ. Dhaniṭṭhakaṃ dhanavaḍḍhakanāmaṃ, sirivaḍḍhakanāmaṃ kulavaḍḍhakasseva nāmaṃ. Tacchakakammanti khaṇanakammakārā koṭṭhakā, pāsāṇakammakārāti keci. ‘‘Muddāti pabbagaṇanā. Gaṇanāti mahāgaṇanā’’ti porāṇagaṇṭhipade vuttaṃ. ‘‘Madhumehaṃ omeha’’nti likhitaṃ. Thūlakāyassa maṃsūpacayoti eke. Yabha methune. Vītarāgatādīhi akkosantopi kileseheva kira akkosati nāma, tathā ‘‘sotāpanno’’ti akkosanto āpattiyā akkosati nāmāti eke. Liṅgāyattattā accodātādipi liṅgameva jātaṃ.
೧೬. ಸಬ್ಬತ್ಥ ವದೇತೀತಿ ಉದ್ದೇಸೋ। ಭಣತೀತಿ ವಿತ್ಥಾರೋ। ವದೇತೀತಿ ವಾ ಇಮಿನಾ ಪರವಿಞ್ಞಾಪನಂ ದೀಪೇತಿ।
16. Sabbattha vadetīti uddeso. Bhaṇatīti vitthāro. Vadetīti vā iminā paraviññāpanaṃ dīpeti.
೨೬. ಅಞ್ಞಾಪದೇಸವಾರೇಸು ಪನ ‘‘ಏವಂ ವದೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಪುಬ್ಬೇ ದಸ್ಸಿತಉದ್ದೇಸಕ್ಕಮನಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಪುಬ್ಬೇಪಿ ‘‘ಹೀನೇನ ಹೀನಂ, ಹೀನೇನ ಉಕ್ಕಟ್ಠಂ, ಉಕ್ಕಟ್ಠೇನ ಹೀನಂ, ಉಕ್ಕಟ್ಠೇನ ಉಕ್ಕಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ಜಾತ್ಯಾದೀಸು ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಚತುಧಾ ಚತುಧಾ ದಸ್ಸಿತಉದ್ದೇಸಕ್ಕಮಸ್ಸ ನಿದಸ್ಸನಂ ‘‘ಏವ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕರೋತಿ। ‘‘ಹೀನೇನ ಹೀನಂ ವದೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಹಿ ‘‘ಏವಂ ವದೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸೋ ಆಕಾರೋ ನಿದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಞ್ಞಥಾ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಸೋ ಆಕಾರೋ ನ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ। ನ ಸಮ್ಭವತಿ ಏವಾತಿ ಚೇ? ನ, ವಿಸೇಸಕಾರಣಾಭಾವಾ, ತತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತಿಪ್ಪಸಙ್ಗತೋ, ಅನಿಯಮನಿದ್ದೇಸೇನ ಅನಿಯಮತ್ಥಸಮ್ಭವತೋ ಚ। ‘‘ಸನ್ತಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಚಣ್ಡಾಲಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಹಿ ಅನಿಯಮನಿದ್ದೇಸೇನ ಚಣ್ಡಾಲಂ ವಾ ಅಚಣ್ಡಾಲಂ ವಾ ಸನ್ಧಾಯ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ ಅನಿಯಮತ್ಥೋ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಯದಿ ಏವಂ ಏತ್ತಕಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ ತಾವತಾ ಪುಬ್ಬೇ ದಸ್ಸಿತಉದ್ದೇಸಕ್ಕಮನಿದಸ್ಸನಸಿದ್ಧಿತೋತಿ? ನ, ‘‘ವದೇತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಯೋಜಿತೇ ‘‘ಏವ’’ನ್ತಿ ಪದೇ ಇಮಂ ನಾಮ ಆಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಅನವಬೋಧತೋ। ಅಞ್ಞಾಪದೇಸನಯೇಪಿ ಪರವಿಞ್ಞಾಪನೇಯೇವ ದುಕ್ಕಟಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವಿಯಾತಿ ನಿಯಮನಪಯೋಜನಂ ವಾ ‘‘ವದೇತೀ’’ತಿ ಪದನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಥ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸಮೀಪೇ ಠತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇನ್ತೋ ಹೀನೇನ ಹೀನಂ ವದೇತಿ ಭಣತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಸಚೇ ಸಯಂ ಹೀನೋ ಹೀನೇನ ಹೀನಂ ಚಣ್ಡಾಲಂ…ಪೇ॰… ಪುಕ್ಕುಸಂ ‘‘ಪುಕ್ಕುಸೋ’’ತಿ ಭಣತಿ ಆಪತ್ತಿ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ, ಏಸ ನಯೋ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸವಾರೇಸುಪೀತಿ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಯಮತ್ಥೋ ದುಟ್ಠದೋಸೇಸು ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬೋ। ಅಞ್ಞಥಾ ‘‘ವದೇತಿ ಭಣತೀ’’ತಿ ಏತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಉಭಯತ್ಥ ಅನಞ್ಞಾಪದೇಸವಾರಅಞ್ಞಾಪದೇಸವಾರೇಸು, ವಿಸೇಸೇನ ವಾ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸವಾರೇಸು ನಿರತ್ಥಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ವಿನಾಯೇವ ತೇನ ವಚನಸಿಲಿಟ್ಠತಾಸಮ್ಭವತೋ। ಅತ್ತತೋ ಪಾಳಿಯಂ ಅವುತ್ತತ್ತಾ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಸಾಣತ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಪದಸನ್ಧಿ ವದೇತೀತಿ ವದ ಇತೀತಿ। ಅಸಮ್ಮುಖಾ ವದನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಪನ ಸತ್ತಹಿಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ। ದವಕಮ್ಯತಾ ನಾಮ ಕೇಳಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯತಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ದವಕಮ್ಯತಾಯ ವದನ್ತಸ್ಸ ದುಬ್ಭಾಸಿತಮೇವಾ’’ತಿ ಆಚರಿಯಾ ವದನ್ತಿ। ಪಾಪಗರಹಿತಾಯ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾಪಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ।
26. Aññāpadesavāresu pana ‘‘evaṃ vadetī’’ti vuttaṃ. Kasmā? Pubbe dassitauddesakkamanidassanatthaṃ. Pubbepi ‘‘hīnena hīnaṃ, hīnena ukkaṭṭhaṃ, ukkaṭṭhena hīnaṃ, ukkaṭṭhena ukkaṭṭha’’nti jātyādīsu ekekasmiṃ catudhā catudhā dassitauddesakkamassa nidassanaṃ ‘‘eva’’nti iminā karoti. ‘‘Hīnena hīnaṃ vadetī’’ti vuttaṭṭhāneyeva hi ‘‘evaṃ vadetī’’ti vutte so ākāro nidassito hotīti adhippāyo. Aññathā aññāpadesena so ākāro na sambhavatīti āpajjati. Na sambhavati evāti ce? Na, visesakāraṇābhāvā, tattha anāpattippasaṅgato, aniyamaniddesena aniyamatthasambhavato ca. ‘‘Santi idhekacce caṇḍālā’’tiādinā hi aniyamaniddesena caṇḍālaṃ vā acaṇḍālaṃ vā sandhāya bhaṇantassa āpattīti aniyamattho sambhavatīti adhippāyo. Yadi evaṃ ettakameva vattabbaṃ tāvatā pubbe dassitauddesakkamanidassanasiddhitoti? Na, ‘‘vadetī’’ti iminā ayojite ‘‘eva’’nti pade imaṃ nāma ākāraṃ dassetīti anavabodhato. Aññāpadesanayepi paraviññāpaneyeva dukkaṭapācittiyaṃ viyāti niyamanapayojanaṃ vā ‘‘vadetī’’ti padanti veditabbaṃ. Atha vā attano samīpe ṭhatvā aññaṃ bhikkhuṃ āṇāpento hīnena hīnaṃ vadeti bhaṇati, āpatti pācittiyassa. Sace sayaṃ hīno hīnena hīnaṃ caṇḍālaṃ…pe… pukkusaṃ ‘‘pukkuso’’ti bhaṇati āpatti vācāya vācāya pācittiyassa, esa nayo aññāpadesavāresupīti yojanā veditabbā. Ayamattho duṭṭhadosesu pariyesitabbo. Aññathā ‘‘vadeti bhaṇatī’’ti etesaṃ aññataraṃ ubhayattha anaññāpadesavāraaññāpadesavāresu, visesena vā aññāpadesavāresu niratthakaṃ āpajjati vināyeva tena vacanasiliṭṭhatāsambhavato. Attato pāḷiyaṃ avuttattā panettha ‘‘sāṇattika’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tatrāyaṃ padasandhi vadetīti vada itīti. Asammukhā vadantassa dukkaṭaṃ ‘‘sammukhā pana sattahipi āpattikkhandhehi vadantassa dukkaṭa’’nti andhakaṭṭhakathāyaṃ vuttattā. Davakamyatā nāma keḷi, taṃ dassetuṃ ‘‘hasādhippāyatā’’ti vuttaṃ. ‘‘Asammukhāpi davakamyatāya vadantassa dubbhāsitamevā’’ti ācariyā vadanti. Pāpagarahitāya kujjhitvāpi vadantassa dukkaṭaṃ, asammukhā anāpattīti.
ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ • 1. Musāvādavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೨. ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೨. ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Omasavādasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨. ಓಮಸವಾದ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 2. Omasavāda sikkhāpadaṃ
