Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī |
൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗവിഭാവനാ
12. Otaraṇahāravibhaṅgavibhāvanā
൪൨. യേന യേന സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതേന പഞ്ഞത്തിഹാരവിഭങ്ഗേന പഞ്ഞത്തിയോ വിഭത്താ, സോ സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതോ വിഭങ്ഗോ പരിപുണ്ണോ, ‘‘കതമോ ഓതരണോ ഹാരവിഭങ്ഗോ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘തത്ഥ കതമോ ഓതരണോ ഹാരോ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ തത്ഥാതി തേസു നിദ്ദിട്ഠേസു സോളസസു ദേസനാഹാരാദീസു കതമോ സംവണ്ണനാവിസേസോ ഓതരണോ ഹാരോ ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗോ നാമാതി പുച്ഛതി. ‘‘യോ ച പടിച്ചുപ്പാദോ’’തിആദിനിദ്ദേസസ്സ ഇദാനി മയാ വുച്ചമാനോ ‘‘ഉദ്ധം അധോ സബ്ബധി വിപ്പമുത്തോ’’തിആദികോ വിത്ഥാരസംവണ്ണനാവിസേസോ ഓതരണോ ഹാരോ ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗോ നാമാതി ഗഹേതബ്ബോ.
42. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena paññattihāravibhaṅgena paññattiyo vibhattā, so saṃvaṇṇanāvisesabhūto vibhaṅgo paripuṇṇo, ‘‘katamo otaraṇo hāravibhaṅgo’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo otaraṇo hāro’’tiādi vuttaṃ. Tattha tatthāti tesu niddiṭṭhesu soḷasasu desanāhārādīsu katamo saṃvaṇṇanāviseso otaraṇo hāro otaraṇahāravibhaṅgo nāmāti pucchati. ‘‘Yo ca paṭiccuppādo’’tiādiniddesassa idāni mayā vuccamāno ‘‘uddhaṃ adho sabbadhi vippamutto’’tiādiko vitthārasaṃvaṇṇanāviseso otaraṇo hāro otaraṇahāravibhaṅgo nāmāti gahetabbo.
തത്ഥ പാഠേ ‘‘കതമേ പടിച്ചസമുപ്പാദാദയോ നിദ്ധാരേത്വാ കതമേഹി നിദ്ധാരിതേഹി ധമ്മേഹി ഓതരതീ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ഇമസ്മിം പാഠേ ഇമേ പടിച്ചസമുപ്പാദാദയോ നിദ്ധാരേത്വാ ഇമേഹി നിദ്ധാരിതേഹി ധമ്മേഹി ഓതരതീതി ദസ്സേതും ‘‘ഉദ്ധം അധോ സബ്ബധി വിപ്പമുത്തോ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ ഉദ്ധന്തി കാമധാതുതോ ഉദ്ധം ഉപരിഭാഗേ പവത്തായ രൂപധാതുഅരൂപധാതുയാ. അധോതി രൂപധാതുതോ ഹേട്ഠാഭാഗേ പവത്തായ കാമധാതുയാ. സബ്ബധീതി സബ്ബസ്മിം കാമരൂപഅരൂപധാതുമ്ഹി. വിപ്പമുത്തോതി പടിസന്ധിവസേന അപ്പവത്തനതോ വിപ്പമുത്തോ അസേക്ഖോ. അയം സേക്ഖോ ദസ്സനമഗ്ഗേന സക്കായദിട്ഠിയാ സമുഗ്ഘാതത്താ ‘‘അഹം അസ്മീ’’തി അനാനുപസ്സീ വിഹരതി. ഏവം സേക്ഖായ വിമുത്തിയാ ചേവ അസേക്ഖായ വിമുത്തിയാ ച സേക്ഖോ ചേവ അസേക്ഖോ ച അതിണ്ണപുബ്ബം ഓഘം അപുനബ്ഭവായ വിമുത്തോ ഉദതാരീതി ഗാഥാത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോ.
Tattha pāṭhe ‘‘katame paṭiccasamuppādādayo niddhāretvā katamehi niddhāritehi dhammehi otaratī’’ti pucchitabbattā imasmiṃ pāṭhe ime paṭiccasamuppādādayo niddhāretvā imehi niddhāritehi dhammehi otaratīti dassetuṃ ‘‘uddhaṃ adho sabbadhi vippamutto’’tiādi vuttaṃ. Tattha uddhanti kāmadhātuto uddhaṃ uparibhāge pavattāya rūpadhātuarūpadhātuyā. Adhoti rūpadhātuto heṭṭhābhāge pavattāya kāmadhātuyā. Sabbadhīti sabbasmiṃ kāmarūpaarūpadhātumhi. Vippamuttoti paṭisandhivasena appavattanato vippamutto asekkho. Ayaṃ sekkho dassanamaggena sakkāyadiṭṭhiyā samugghātattā ‘‘ahaṃ asmī’’ti anānupassī viharati. Evaṃ sekkhāya vimuttiyā ceva asekkhāya vimuttiyā ca sekkho ceva asekkho ca atiṇṇapubbaṃ oghaṃ apunabbhavāya vimutto udatārīti gāthāttho gahetabbo.
തസ്മിം ഗാഥാപാഠേ ‘‘കതമേ നിദ്ധാരേത്വാ കതമേഹി ഓതരതീ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘ഉദ്ധന്തി രൂപധാതൂ’’തിആദി വുത്തം. ഉദ്ധന്തി മനുസ്സലോകതോ ഉദ്ധം ചാതുമഹാരാജികാദയോപി ഗഹിതാതി അത്ഥസമ്ഭവതോ തം നിവത്തേതും ‘‘രൂപധാതു അരൂപധാതൂ’’തി വുത്തം. അധോതി മനുസ്സഭവതോ അധോ ചത്താരോ അപായഭൂമിയോ ച ഗഹിതാതി അത്ഥസമ്ഭവതോ തം നിവത്തേതും ‘‘കാമധാതൂ’’തി വുത്തം. സബ്ബധീതി ചതുഭൂമികേതി അത്ഥസമ്ഭവതോ ‘‘തേധാതുകേ’’തി വുത്തം. അയം അസേക്ഖാ വിമുത്തീതി വിമുത്തസ്സ അസേക്ഖസ്സ യാ വിരാഗതാ അത്ഥി, അയമ്പി വിരാഗതാ അസേക്ഖഫലവിമുത്തി. ‘‘ഉദ്ധം അധോ സബ്ബധി വിപ്പമുത്തോ’’തി പാഠേ വുത്തപ്പകാരാ അയം അസേക്ഖാ വിമുത്തി നിദ്ധാരിതാതി അത്ഥോ. നിദ്ധാരിതായ അസേക്ഖായ വിമുത്തിയാ യാനി സദ്ധാദിപഞ്ചിന്ദ്രിയാനി നിദ്ധാരിതാനി, താനിയേവ അസേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി ഭവന്തി. അയം വുത്തപ്പകാരാ ഓതരണാ ഇന്ദ്രിയേഹി വിമുത്തിയാ ഓതരണാ നാമ പവേസനാ നാമ.
Tasmiṃ gāthāpāṭhe ‘‘katame niddhāretvā katamehi otaratī’’ti pucchitabbattā ‘‘uddhanti rūpadhātū’’tiādi vuttaṃ. Uddhanti manussalokato uddhaṃ cātumahārājikādayopi gahitāti atthasambhavato taṃ nivattetuṃ ‘‘rūpadhātu arūpadhātū’’ti vuttaṃ. Adhoti manussabhavato adho cattāro apāyabhūmiyo ca gahitāti atthasambhavato taṃ nivattetuṃ ‘‘kāmadhātū’’ti vuttaṃ. Sabbadhīti catubhūmiketi atthasambhavato ‘‘tedhātuke’’ti vuttaṃ. Ayaṃ asekkhā vimuttīti vimuttassa asekkhassa yā virāgatā atthi, ayampi virāgatā asekkhaphalavimutti. ‘‘Uddhaṃ adho sabbadhi vippamutto’’ti pāṭhe vuttappakārā ayaṃ asekkhā vimutti niddhāritāti attho. Niddhāritāya asekkhāya vimuttiyā yāni saddhādipañcindriyāni niddhāritāni, tāniyeva asekkhāni pañcindriyāni bhavanti. Ayaṃ vuttappakārā otaraṇā indriyehi vimuttiyā otaraṇā nāma pavesanā nāma.
താനിയേവ അസേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി വിജ്ജായ ഉപകാരകത്താ, പഞ്ഞാപദട്ഠാനത്താ വാ വിജ്ജാ ഭവന്തി. വിജ്ജുപ്പാദാ താദിസായ വിജ്ജായ ഉപ്പാദാ ഉപ്പാദഹേതുതോ അവിജ്ജാനിരോധോ അവിജ്ജായ നിരോധോ ഹോതി…പേ॰… ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ നിരോധോ ഹോതി, അയം വുത്തപ്പകാരാ ഓതരണാ പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ നാമ.
Tāniyeva asekkhāni pañcindriyāni vijjāya upakārakattā, paññāpadaṭṭhānattā vā vijjā bhavanti. Vijjuppādā tādisāya vijjāya uppādā uppādahetuto avijjānirodho avijjāya nirodho hoti…pe… dukkhakkhandhassa nirodho hoti, ayaṃ vuttappakārā otaraṇā paṭiccasamuppādehi otaraṇā nāma.
താനിയേവ അസേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി തീഹി ഖന്ധേഹി സങ്ഗഹിതാനി സദ്ധാവീരിയേഹി സീലസമ്ഭവതോ, സതിയാ ച പഞ്ഞാനുവത്തകത്താ. സേസാ വുത്തനയാനുസാരേന വേദിതബ്ബാ.
Tāniyeva asekkhāni pañcindriyāni tīhi khandhehi saṅgahitāni saddhāvīriyehi sīlasambhavato, satiyā ca paññānuvattakattā. Sesā vuttanayānusārena veditabbā.
‘‘ഉദ്ധം അധോ സബ്ബധി വിപ്പമുത്തോ’’തി പാഠേ നിദ്ധാരേത്വാ ഓതരണാ ആചരിയേന വിഭത്താ, അമ്ഹേഹി ച ഞാതാ, ‘‘അയം അഹസ്മീതി അനാനുപസ്സീ’’തി പാഠേ ‘‘കതമേ നിദ്ധാരേത്വാ കതമേഹി ഓതരണേഹി ഓതരതീ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘അയം അഹസ്മീതി അനാനുപസ്സീതി അയം സക്കായദിട്ഠിയാ’’തിആദി വുത്തം. യോ അയം സേക്ഖോ ‘‘അഹമസ്മീ’’തി നാനുപസ്സീ, തസ്സ സേക്ഖസ്സ സക്കായദിട്ഠിയാ യോ സമുഗ്ഘാതോ അത്ഥി, യാ സമുഗ്ഘാതസങ്ഖാതാ സമുഗ്ഘാതവിമുത്തി സേക്ഖാ വിമുത്തി ഹോതി, തസ്സാ സേക്ഖായ വിമുത്തിയാ യാനി സദ്ധാദിപഞ്ചിന്ദ്രിയാനി നിദ്ധാരിതാനി, താനിയേവ സേക്ഖാനി പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി ഭവന്തി. അയം വുത്തപ്പകാരാ ഓതരണാ ഇന്ദ്രിയേഹി ഓതരണാ നാമ. സേസാ വുത്തനയാനുസാരേന വേദിതബ്ബാ.
‘‘Uddhaṃ adho sabbadhi vippamutto’’ti pāṭhe niddhāretvā otaraṇā ācariyena vibhattā, amhehi ca ñātā, ‘‘ayaṃ ahasmīti anānupassī’’ti pāṭhe ‘‘katame niddhāretvā katamehi otaraṇehi otaratī’’ti vattabbattā ‘‘ayaṃ ahasmīti anānupassīti ayaṃ sakkāyadiṭṭhiyā’’tiādi vuttaṃ. Yo ayaṃ sekkho ‘‘ahamasmī’’ti nānupassī, tassa sekkhassa sakkāyadiṭṭhiyā yo samugghāto atthi, yā samugghātasaṅkhātā samugghātavimutti sekkhā vimutti hoti, tassā sekkhāya vimuttiyā yāni saddhādipañcindriyāni niddhāritāni, tāniyeva sekkhāni pañcindriyāni bhavanti. Ayaṃ vuttappakārā otaraṇā indriyehi otaraṇā nāma. Sesā vuttanayānusārena veditabbā.
൪൩. ‘‘ഉദ്ധം അധോ’’തിആദിഗാഥായം ഓതരണാ ആചരിയേന വിഭത്താ, അമ്ഹേഹി ച ഞാതാ, ‘‘നിസ്സിതസ്സ ചലിത’’ന്തിആദിപാഠേ ‘‘കതമേ നിദ്ധാരേത്വാ കതമേഹി ഓതരതീ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘നിസ്സിതസ്സ ചലിതം, അനിസ്സിതസ്സ ചലിതം നത്ഥീ’’തിആദി വുത്തം. നിസ്സിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ചലിതം ചലനം അത്ഥി, അനിസ്സിതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ചലിതം ചലനം നത്ഥി. ചലിതേ ചലനേ അസതി പസ്സദ്ധി ഭവതി, പസ്സദ്ധിയാ സതി വിജ്ജമാനായ നതി ന ഹോതി, നതിയാ അസതി അവിജ്ജമാനായ ആഗതിഗതി ന ഹോതി, ആഗതിഗതിയാ അസതി അവിജ്ജമാനായ ചുതൂപപാതോ ന ഹോതി, ചുതൂപപാതേ അസതി അവിജ്ജമാനേ ഇധ ഛസു അജ്ഝത്തികായതനേസു അത്താനം നേവ പസ്സതി, ഹുരം വാ ഛസു ബാഹിരായതനേസു അത്താനം ന പസ്സതി, ഉഭയം അന്തരേന വജ്ജേത്വാ ഫസ്സാദിസമുദായേസു ധമ്മേസു അത്താനം ന പസ്സതി, ഏസോവ പടിച്ചസമുപ്പാദോ ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാ’’തിആദികോ ദുക്ഖസ്സ അന്തോ അവസാനം കരോതീതി അത്ഥോ.
43. ‘‘Uddhaṃ adho’’tiādigāthāyaṃ otaraṇā ācariyena vibhattā, amhehi ca ñātā, ‘‘nissitassa calita’’ntiādipāṭhe ‘‘katame niddhāretvā katamehi otaratī’’ti pucchitabbattā ‘‘nissitassa calitaṃ, anissitassa calitaṃ natthī’’tiādi vuttaṃ. Nissitassa puggalassa calitaṃ calanaṃ atthi, anissitassa puggalassa calitaṃ calanaṃ natthi. Calite calane asati passaddhi bhavati, passaddhiyā sati vijjamānāya nati na hoti, natiyā asati avijjamānāya āgatigati na hoti, āgatigatiyā asati avijjamānāya cutūpapāto na hoti, cutūpapāte asati avijjamāne idha chasu ajjhattikāyatanesu attānaṃ neva passati, huraṃ vā chasu bāhirāyatanesu attānaṃ na passati, ubhayaṃ antarena vajjetvā phassādisamudāyesu dhammesu attānaṃ na passati, esova paṭiccasamuppādo ‘‘avijjānirodhā’’tiādiko dukkhassa anto avasānaṃ karotīti attho.
നിസ്സിതസ്സ ചലിതന്തി ഏത്ഥ ‘‘നിസ്സയോ കതിവിധോ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘നിസ്സിതസ്സ ചലിതന്തി നിസ്സയോ നാമാ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥാതി തേസു ദുവിധേസു തണ്ഹാനിസ്സയദിട്ഠിനിസ്സയേസു യാ ചേതനാ രത്തസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ നിദ്ധാരിതാ, അയം ചേതനാധമ്മോ തണ്ഹാനിസ്സയോ നാമ. യാ ചേതനാ മൂള്ഹസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ നിദ്ധാരിതാ. അയം ചേതനാധമ്മോ ദിട്ഠിനിസ്സയോ നാമ. സാ ദുവിധാ ചേതനാ പന സങ്ഖാരാ നാമ. സങ്ഖാരപച്ചയാ വിഞ്ഞാണം…പേ॰… സബ്ബോ പടിച്ചസമുപ്പാദോ നിദ്ധാരിതോ. അയം വുത്തപ്പകാരാ ഓതരണാ പടിച്ചസമുപ്പാദേഹി ഓതരണാ നാമ.
Nissitassacalitanti ettha ‘‘nissayo katividho’’ti pucchitabbattā ‘‘nissitassa calitanti nissayo nāmā’’tiādi vuttaṃ. Tatthāti tesu duvidhesu taṇhānissayadiṭṭhinissayesu yā cetanā rattassa puggalassa niddhāritā, ayaṃ cetanādhammo taṇhānissayo nāma. Yā cetanā mūḷhassa puggalassa niddhāritā. Ayaṃ cetanādhammo diṭṭhinissayo nāma. Sā duvidhā cetanā pana saṅkhārā nāma. Saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ…pe… sabbo paṭiccasamuppādo niddhārito. Ayaṃ vuttappakārā otaraṇā paṭiccasamuppādehi otaraṇā nāma.
തത്ഥാതി തസ്മിം തണ്ഹാനിസ്സയദിട്ഠിനിസ്സയേ യാ വേദനാ രത്തസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ നിദ്ധാരിതാ, അയം സുഖാ വേദനാ. യാ ചേതനാ സമ്മൂള്ഹസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ നിദ്ധാരിതാ, അയം അദുക്ഖമസുഖാ വേദനാ. യേഭുയ്യേന സേസാ വുത്തനയാനുസാരേന വേദിതബ്ബാ.
Tatthāti tasmiṃ taṇhānissayadiṭṭhinissaye yā vedanā rattassa puggalassa niddhāritā, ayaṃ sukhā vedanā. Yā cetanā sammūḷhassa puggalassa niddhāritā, ayaṃ adukkhamasukhā vedanā. Yebhuyyena sesā vuttanayānusārena veditabbā.
൪൪. ‘‘നിസ്സിതസ്സ ചലിത’’ന്തിആദിപാഠേ ഓതരണാ ആചരിയേന വിഭത്താ, അമ്ഹേഹി ച ഞാതാ.
44. ‘‘Nissitassa calita’’ntiādipāṭhe otaraṇā ācariyena vibhattā, amhehi ca ñātā.
‘‘യേ കേചി സോകാ പരിദേവിതാ വാ…പേ॰…
‘‘Ye keci sokā paridevitā vā…pe…
പിയം ന കയിരാഥ കുഹിഞ്ചി ലോകേ’’തി. –
Piyaṃ na kayirātha kuhiñci loke’’ti. –
ഗാഥാപാഠേ ‘‘കതമേ നിദ്ധാരേത്വാ കതമേഹി ഓതരതീ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘യേ കേചി സോകാ’’തിആദി വുത്തം. യേ കേചി സോകാ വാ യാ കാചി പരിദേവിതാ വാ അനേകരൂപാ യാ കാചി ദുക്ഖാ വാ ലോകസ്മിം സമ്ഭവന്തി. ഏതേ സോകാദയോ പിയം പടിച്ച പഭവന്തി, പിയേ അസന്തേ ഏതേ സോകാദയോ ന ഭവന്തി. തസ്മാ പിയേ അസന്തേ സോകാദീനം അഭാവതോ യേസം വീതസോകാനം കുഹിഞ്ചി ലോകേപി നത്ഥി, തേ വീതസോകാ സുഖിനോ ഭവന്തി. തസ്മാ വീതസോകാനം സുഖസമ്പന്നത്താ അസോകം വിരജം പത്ഥയാനോ സപ്പുരിസോ കുഹിഞ്ചി ലോകേ പിയം ന കയിരാഥാതി ഗാഥാത്ഥോ.
Gāthāpāṭhe ‘‘katame niddhāretvā katamehi otaratī’’ti pucchitabbattā ‘‘ye keci sokā’’tiādi vuttaṃ. Ye keci sokā vā yā kāci paridevitā vā anekarūpā yā kāci dukkhā vā lokasmiṃ sambhavanti. Ete sokādayo piyaṃ paṭicca pabhavanti, piye asante ete sokādayo na bhavanti. Tasmā piye asante sokādīnaṃ abhāvato yesaṃ vītasokānaṃ kuhiñci lokepi natthi, te vītasokā sukhino bhavanti. Tasmā vītasokānaṃ sukhasampannattā asokaṃ virajaṃ patthayāno sappuriso kuhiñci loke piyaṃ na kayirāthāti gāthāttho.
‘‘യേ കേചി സോകാ പരിദേവിതാ വാ, ദുക്ഖാ ച ലോകസ്മിമനേകരൂപാ പിയം പടിച്ച പഭവന്തി ഏതേ’’തി ഏത്ഥ പാഠേ യാ വേദനാ നിദ്ധാരിതാ, അയം ദുക്ഖാ വേദനാ. സേസാ വുത്തനയാനുസാരേന വേദിതബ്ബാ.
‘‘Ye keci sokā paridevitā vā, dukkhā ca lokasmimanekarūpā piyaṃ paṭicca pabhavanti ete’’ti ettha pāṭhe yā vedanā niddhāritā, ayaṃ dukkhā vedanā. Sesā vuttanayānusārena veditabbā.
‘‘യേ കേചി സോകാ’’തിആദിഗാഥാപാഠേ ഓതരണാ ആചരിയേന വിഭത്താ, അമ്ഹേഹി ച ഞാതാ , ‘‘കാമം കാമയമാനസ്സാ’’തിആദിഗാഥാപാഠേ ‘‘കതമേ നിദ്ധാരേത്വാ കതമേഹി ഓതരതീ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘കാമം കാമയമാനസ്സാ’’തിആദി വുത്തം. തസ്സം ഗാഥായം അത്ഥോ ഹേട്ഠാ വുത്തോവ.
‘‘Ye keci sokā’’tiādigāthāpāṭhe otaraṇā ācariyena vibhattā, amhehi ca ñātā , ‘‘kāmaṃ kāmayamānassā’’tiādigāthāpāṭhe ‘‘katame niddhāretvā katamehi otaratī’’ti vattabbattā ‘‘kāmaṃ kāmayamānassā’’tiādi vuttaṃ. Tassaṃ gāthāyaṃ attho heṭṭhā vuttova.
തത്ഥാതി തസ്മിം ‘‘പീതിമനോ ഹോതീ’’തി പാഠേ യാ പീതിമനതാ വുത്താ നിദ്ധാരിതാ, അയം പീതിമനതാ അനുനയോ ഹോതി. ‘‘സല്ലവിദ്ധോവ രുപ്പതീ’’തി പാഠേ യം രുപ്പനം ആഹ, ഇദം രുപ്പനം പടിഘം ഹോതി, അനുനയോ ച പടിഘഞ്ച നിദ്ധാരിതാതി അത്ഥോ.
Tatthāti tasmiṃ ‘‘pītimano hotī’’ti pāṭhe yā pītimanatā vuttā niddhāritā, ayaṃ pītimanatā anunayo hoti. ‘‘Sallaviddhova ruppatī’’ti pāṭhe yaṃ ruppanaṃ āha, idaṃ ruppanaṃ paṭighaṃ hoti, anunayo ca paṭighañca niddhāritāti attho.
‘‘അനുനയേ ച പടിഘേ ച നിദ്ധാരിതേ കതമോ ധമ്മോ നിദ്ധാരിതോ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘അനുനയോ പടിഘഞ്ച പന തണ്ഹാപക്ഖോ’’തി വുത്തം. തണ്ഹാപക്ഖോതി തണ്ഹാപക്ഖത്താ തണ്ഹാ നിദ്ധാരിതാ. ‘‘അനുനയോ തണ്ഹാപക്ഖോ ഹോതു, പടിഘം പന തണ്ഹാപക്ഖം ന സിയാ’’തി ചേ വദേയ്യ? പടിഘസ്സ അത്തസിനേഹവസേന പവത്തനതോ പടിഘമ്പി തണ്ഹാപക്ഖം ഹോതി. ‘‘തണ്ഹായ നിദ്ധാരിതായ കതമോ നിദ്ധാരിതോ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘തണ്ഹായ ച പനാ’’തിആദി വുത്തം. ദസന്നം രൂപായതനാനം തണ്ഹായ പദട്ഠാനത്താ ദസ രൂപാനി ആയതനാനി നിദ്ധാരിതാനി. അയം വുത്തപ്പകാരാ ഓതരണാ ആയതനേഹി ഓതരണാ നാമ. സുത്തേ ആഗതാ പടിച്ചസമുപ്പാദാദയോ തേന സംവണ്ണനാവിസേസേന നയേന നിദ്ധാരിതാ, സുത്തത്ഥമുഖേന വാ നിദ്ധാരിതാ, തേന…പേ॰… നയേന നിദ്ധാരിതേസു പടിച്ചസമുപ്പാദാദീസു യോ സംവണ്ണനാനയവിസേസോ തദത്ഥവാചകവസേന വാ തദത്ഥഞാപകവസേന വാ ഓതരതി പവിസതി സമോസരതി, സോ സംവണ്ണനാനയവിസേസോ ഓതരണോ ഹാരോ നാമാതി അധിപ്പായോ ദട്ഠബ്ബോ. സേസേസുപി വുത്തനയാനുസാരേന ഓതരണാ ഗഹേതബ്ബാ. ‘‘തേനാഹ ആയസ്മാ’’തിആദ്യാനുസന്ധ്യാദിഅത്ഥോ ചേവ ‘‘നിയുത്തോ ഓതരണോ ഹാരോ’’തി അനുസന്ധ്യാദിഅത്ഥോ ച വുത്തനയാനുസാരേന വേദിതബ്ബോ.
‘‘Anunaye ca paṭighe ca niddhārite katamo dhammo niddhārito’’ti vattabbattā ‘‘anunayo paṭighañca pana taṇhāpakkho’’ti vuttaṃ. Taṇhāpakkhoti taṇhāpakkhattā taṇhā niddhāritā. ‘‘Anunayo taṇhāpakkho hotu, paṭighaṃ pana taṇhāpakkhaṃ na siyā’’ti ce vadeyya? Paṭighassa attasinehavasena pavattanato paṭighampi taṇhāpakkhaṃ hoti. ‘‘Taṇhāya niddhāritāya katamo niddhārito’’ti vattabbattā ‘‘taṇhāya ca panā’’tiādi vuttaṃ. Dasannaṃ rūpāyatanānaṃ taṇhāya padaṭṭhānattā dasa rūpāni āyatanāni niddhāritāni. Ayaṃ vuttappakārā otaraṇā āyatanehi otaraṇā nāma. Sutte āgatā paṭiccasamuppādādayo tena saṃvaṇṇanāvisesena nayena niddhāritā, suttatthamukhena vā niddhāritā, tena…pe… nayena niddhāritesu paṭiccasamuppādādīsu yo saṃvaṇṇanānayaviseso tadatthavācakavasena vā tadatthañāpakavasena vā otarati pavisati samosarati, so saṃvaṇṇanānayaviseso otaraṇo hāro nāmāti adhippāyo daṭṭhabbo. Sesesupi vuttanayānusārena otaraṇā gahetabbā. ‘‘Tenāha āyasmā’’tiādyānusandhyādiattho ceva ‘‘niyutto otaraṇo hāro’’ti anusandhyādiattho ca vuttanayānusārena veditabbo.
ഇതി ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗേ സത്തിബലാനുരൂപാ രചിതാ
Iti otaraṇahāravibhaṅge sattibalānurūpā racitā
വിഭാവനാ നിട്ഠിതാ.
Vibhāvanā niṭṭhitā.
പണ്ഡിതേഹി പന അട്ഠകഥാടീകാനുസാരേന ഗമ്ഭീരത്ഥോ വിത്ഥാരതോ വിഭജിത്വാ ഗഹേതബ്ബോതി.
Paṇḍitehi pana aṭṭhakathāṭīkānusārena gambhīrattho vitthārato vibhajitvā gahetabboti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi / ൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗോ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ൧൨. ഓതരണഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 12. Otaraṇahāravibhaṅgavaṇṇanā