| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
૩. ઓવાદવગ્ગો
3. Ovādavaggo
૧. ઓવાદસિક્ખાપદવણ્ણના
1. Ovādasikkhāpadavaṇṇanā
અટ્ઠઙ્ગસમન્નાગતસ્સાતિ ‘‘સીલવા હોતી’’તિઆદીહિ (પાચિ॰ ૧૪૭) અટ્ઠહિ અઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ. અનુઞ્ઞાતાતિ ઇમસ્સ સિક્ખાપદસ્સ નિદાને અનુઞ્ઞાતા . ‘‘વસ્સસતૂપસમ્પન્નાયા’’તિઆદિ વક્ખમાનઅટ્ઠગરુધમ્મદસ્સનં. તત્થ સામીચિકમ્મન્તિ મગ્ગસમ્પદાનબીજનપાનીયાપુચ્છનાદિકં અનુચ્છવિકં વત્તં. આદિસદ્દેન –
Aṭṭhaṅgasamannāgatassāti ‘‘sīlavā hotī’’tiādīhi (pāci. 147) aṭṭhahi aṅgehi samannāgatassa. Anuññātāti imassa sikkhāpadassa nidāne anuññātā . ‘‘Vassasatūpasampannāyā’’tiādi vakkhamānaaṭṭhagarudhammadassanaṃ. Tattha sāmīcikammanti maggasampadānabījanapānīyāpucchanādikaṃ anucchavikaṃ vattaṃ. Ādisaddena –
‘‘ન ભિક્ખુનિયા અભિક્ખુકે આવાસે વસ્સં વસિતબ્બં, અન્વદ્ધમાસં ભિક્ખુનિયા ભિક્ખુસઙ્ઘતો દ્વે ધમ્મા પચ્ચાસીસિતબ્બા ઉપોસથપુચ્છકઞ્ચ ઓવાદૂપસઙ્કમનઞ્ચ, વસ્સંવુટ્ઠાય ભિક્ખુનિયા ઉભતોસઙ્ઘે તીહિ ઠાનેહિ પવારેતબ્બં દિટ્ઠેન વા સુતેન વા પરિસઙ્કાય વા, ગરુધમ્મં અજ્ઝાપન્નાય ભિક્ખુનિયા ઉભતોસઙ્ઘે પક્ખમાનત્તં ચરિતબ્બં, દ્વે વસ્સાનિ છસુ ધમ્મેસુ સિક્ખિતસિક્ખાય સિક્ખમાનાય ઉભતોસઙ્ઘે ઉપસમ્પદા પરિયેસિતબ્બા, ન ભિક્ખુનિયા કેનચિ પરિયાયેન ભિક્ખુ અક્કોસિતબ્બો પરિભાસિતબ્બો, અજ્જતગ્ગે ઓવટો ભિક્ખુનીનં ભિક્ખૂસુ વચનપથો, અનોવટો ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીસુ વચનપથો’’તિ (ચૂળવ॰ ૪૦૩; અ॰ નિ॰ ૮.૫૧) –
‘‘Na bhikkhuniyā abhikkhuke āvāse vassaṃ vasitabbaṃ, anvaddhamāsaṃ bhikkhuniyā bhikkhusaṅghato dve dhammā paccāsīsitabbā uposathapucchakañca ovādūpasaṅkamanañca, vassaṃvuṭṭhāya bhikkhuniyā ubhatosaṅghe tīhi ṭhānehi pavāretabbaṃ diṭṭhena vā sutena vā parisaṅkāya vā, garudhammaṃ ajjhāpannāya bhikkhuniyā ubhatosaṅghe pakkhamānattaṃ caritabbaṃ, dve vassāni chasu dhammesu sikkhitasikkhāya sikkhamānāya ubhatosaṅghe upasampadā pariyesitabbā, na bhikkhuniyā kenaci pariyāyena bhikkhu akkositabbo paribhāsitabbo, ajjatagge ovaṭo bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu vacanapatho, anovaṭo bhikkhūnaṃ bhikkhunīsu vacanapatho’’ti (cūḷava. 403; a. ni. 8.51) –
ઇમે સત્ત ધમ્મે સઙ્ગણ્હાતિ. ગરુધમ્મેતિ ગરુકે ધમ્મે. તે હિ ગારવં કત્વા ભિક્ખુનીહિ સમ્પટિચ્છિતબ્બત્તા ‘‘ગરુધમ્મા’’તિ વુચ્ચન્તિ.
Ime satta dhamme saṅgaṇhāti. Garudhammeti garuke dhamme. Te hi gāravaṃ katvā bhikkhunīhi sampaṭicchitabbattā ‘‘garudhammā’’ti vuccanti.
અઞ્ઞેન વા ધમ્મેનાતિ ઠપેત્વા અટ્ઠ ગરુધમ્મે અઞ્ઞેન યેન કેનચિ ધમ્મેન. ભિક્ખુનીસુ ઉપસમ્પન્નમત્તં વા ઓવદતોતિ ભિક્ખુનીસુ ઉપસમ્પન્નમત્તં ગરુધમ્મેન ઓવદતો વા. ભિક્ખૂનં સન્તિકે ઉપસમ્પન્નાય યથાવત્થુકમેવ. ‘‘અધમ્મકમ્મે’’તિઆદીસુ ભિક્ખુનોવાદસમ્મુતિકમ્મં ‘‘કમ્મ’’ન્તિ વેદિતબ્બન્તિ આહ ‘‘સમ્મતસ્સાપી’’તિઆદિ. વગ્ગે ભિક્ખુનિસઙ્ઘે ઓવદતો તિકપાચિત્તિયન્તિ વગ્ગે ભિક્ખુનિસઙ્ઘે ઓવદતો વગ્ગસઞ્ઞિવેમતિકસમગ્ગસઞ્ઞીનં વસેન તીણિ પાચિત્તિયાનિ. તથા વેમતિકસ્સ ચાતિ અધમ્મકમ્મે વેમતિકસ્સ ચ વગ્ગે ભિક્ખુનિસઙ્ઘે ઓવદતો તિકપાચિત્તિયન્તિ અત્થો. એસ નયો ધમ્મકમ્મસઞ્ઞિનો ચાતિ એત્થાપિ. યથા ચ વગ્ગે ભિક્ખુનિસઙ્ઘે ઓવદતો નવ પાચિત્તિયાનિ, એવં અધમ્મકમ્મે અધમ્મકમ્મસઞ્ઞિનો સમગ્ગે ભિક્ખુનિસઙ્ઘે ઓવદતો તસ્મિં સઙ્ઘે વગ્ગસઞ્ઞિવેમતિકસમગ્ગસઞ્ઞીનં વસેન તિકપાચિત્તિયં, તથા વેમતિકસ્સ ચ ધમ્મકમ્મસઞ્ઞિનો ચાતિ નવ પાચિત્તિયાનિ. તેનાહ ‘‘સમગ્ગેપિ ભિક્ખુનિસઙ્ઘે નવા’’તિઆદિ. ધમ્મકમ્મે પન અધમ્મકમ્મસઞ્ઞિનો વગ્ગં ભિક્ખુનિસઙ્ઘં ઓવદતો તિકદુક્કટં, તથા વેમતિકસ્સ, ધમ્મકમ્મસઞ્ઞિનો ચાતિ નવ દુક્કટાનિ. સમગ્ગં પન ભિક્ખુનિસઙ્ઘં ઓવદતો અટ્ઠાતિ સત્તરસ દુક્કટાનિ. તેનાહ ‘‘સચે પના’’તિઆદિ. અઞ્ઞં ધમ્મન્તિ અઞ્ઞં સુત્તન્તં વા અભિધમ્મં વા. ‘‘સમગ્ગામ્હાય્યા’’તિ વચનેન હિ ઓવાદં પચ્ચાસીસન્તિ. તસ્મા ઠપેત્વા ઓવાદં અઞ્ઞં ધમ્મં ભણન્તસ્સ દુક્કટં. ઓવાદઞ્ચ અનિય્યાતેત્વાતિ ‘‘એસો ભગિનિ ઓવાદો’’તિ અવત્વા. પરિપુચ્છં દેતીતિ તસ્સાયેવ પગુણાય ગરુધમ્મપાળિયા અત્થં ભણતિ. ઓસારેહીતિ ઉચ્ચારેહિ, કથેહીતિ અત્થો. ઓસારેતીતિ અટ્ઠગરુધમ્મપાળિં વદતિ. પઞ્હં પુટ્ઠોતિ ગરુધમ્મનિસ્સિતં વા ખન્ધાદિનિસ્સિતં વા પઞ્હં ભિક્ખુનિયા પુટ્ઠો.
Aññena vā dhammenāti ṭhapetvā aṭṭha garudhamme aññena yena kenaci dhammena. Bhikkhunīsu upasampannamattaṃ vā ovadatoti bhikkhunīsu upasampannamattaṃ garudhammena ovadato vā. Bhikkhūnaṃ santike upasampannāya yathāvatthukameva. ‘‘Adhammakamme’’tiādīsu bhikkhunovādasammutikammaṃ ‘‘kamma’’nti veditabbanti āha ‘‘sammatassāpī’’tiādi. Vagge bhikkhunisaṅghe ovadato tikapācittiyanti vagge bhikkhunisaṅghe ovadato vaggasaññivematikasamaggasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Tathā vematikassa cāti adhammakamme vematikassa ca vagge bhikkhunisaṅghe ovadato tikapācittiyanti attho. Esa nayo dhammakammasaññino cāti etthāpi. Yathā ca vagge bhikkhunisaṅghe ovadato nava pācittiyāni, evaṃ adhammakamme adhammakammasaññino samagge bhikkhunisaṅghe ovadato tasmiṃ saṅghe vaggasaññivematikasamaggasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ, tathā vematikassa ca dhammakammasaññino cāti nava pācittiyāni. Tenāha ‘‘samaggepi bhikkhunisaṅghe navā’’tiādi. Dhammakamme pana adhammakammasaññino vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ ovadato tikadukkaṭaṃ, tathā vematikassa, dhammakammasaññino cāti nava dukkaṭāni. Samaggaṃ pana bhikkhunisaṅghaṃ ovadato aṭṭhāti sattarasa dukkaṭāni. Tenāha ‘‘sace panā’’tiādi. Aññaṃ dhammanti aññaṃ suttantaṃ vā abhidhammaṃ vā. ‘‘Samaggāmhāyyā’’ti vacanena hi ovādaṃ paccāsīsanti. Tasmā ṭhapetvā ovādaṃ aññaṃ dhammaṃ bhaṇantassa dukkaṭaṃ. Ovādañca aniyyātetvāti ‘‘eso bhagini ovādo’’ti avatvā. Paripucchaṃ detīti tassāyeva paguṇāya garudhammapāḷiyā atthaṃ bhaṇati. Osārehīti uccārehi, kathehīti attho. Osāretīti aṭṭhagarudhammapāḷiṃ vadati. Pañhaṃ puṭṭhoti garudhammanissitaṃ vā khandhādinissitaṃ vā pañhaṃ bhikkhuniyā puṭṭho.
ઓવાદસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Ovādasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
