Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૫. પબ્બતઙ્ગપઞ્હો
5. Pabbataṅgapañho
૫. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ‘પબ્બતસ્સ પઞ્ચ અઙ્ગાનિ ગહેતબ્બાની’તિ યં વદેસિ, કતમાનિ તાનિ પઞ્ચ અઙ્ગાનિ ગહેતબ્બાની’’તિ ? ‘‘યથા, મહારાજ, પબ્બતો અચલો અકમ્પિતો 1 અસમ્પવેધી, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન સમ્માનને વિમાનને સક્કારે અસક્કારે ગરુકારે અગરુકારે યસે અયસે નિન્દાય પસંસાય સુખે દુક્ખે ઇટ્ઠાનિટ્ઠેસુ સબ્બત્થ રૂપસદ્દગન્ધરસફોટ્ઠબ્બધમ્મેસુ રજનીયેસુ ન રજ્જિતબ્બં, દુસ્સનીયેસુ ન દુસ્સિતબ્બં, મુય્હનીયેસુ ન મુય્હિતબ્બં, ન કમ્પિતબ્બં ન ચલિતબ્બં, પબ્બતેન વિય અચલેન ભવિતબ્બં. ઇદં, મહારાજ, પબ્બતસ્સ પઠમં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા દેવાતિદેવેન –
5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘pabbatassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti ? ‘‘Yathā, mahārāja, pabbato acalo akampito 2 asampavedhī, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sammānane vimānane sakkāre asakkāre garukāre agarukāre yase ayase nindāya pasaṃsāya sukhe dukkhe iṭṭhāniṭṭhesu sabbattha rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbadhammesu rajanīyesu na rajjitabbaṃ, dussanīyesu na dussitabbaṃ, muyhanīyesu na muyhitabbaṃ, na kampitabbaṃ na calitabbaṃ, pabbatena viya acalena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pabbatassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
એવં નિન્દાપસંસાસુ, ન સમિઞ્જન્તિ પણ્ડિતા’તિ.
Evaṃ nindāpasaṃsāsu, na samiñjanti paṇḍitā’ti.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પબ્બતો થદ્ધો ન કેનચિ સંસટ્ઠો, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન થદ્ધેન અસંસટ્ઠેન ભવિતબ્બં, ન કેનચિ સંસગ્ગો કરણીયો. ઇદં, મહારાજ, પબ્બતસ્સ દુતિયં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા દેવાતિદેવેન –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbato thaddho na kenaci saṃsaṭṭho, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena thaddhena asaṃsaṭṭhena bhavitabbaṃ, na kenaci saṃsaggo karaṇīyo. Idaṃ, mahārāja, pabbatassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
‘‘‘અસંસટ્ઠં ગહટ્ઠેહિ, અનાગારેહિ ચૂભયં;
‘‘‘Asaṃsaṭṭhaṃ gahaṭṭhehi, anāgārehi cūbhayaṃ;
અનોકસારિમપ્પિચ્છં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણ’ન્તિ.
Anokasārimappicchaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇa’nti.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પબ્બતે બીજં ન વિરૂહતિ, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન સકમાનસે કિલેસા ન વિરૂહાપેતબ્બા. ઇદં, મહારાજ, પબ્બતસ્સ તતિયં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, થેરેન સુભૂતિના –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbate bījaṃ na virūhati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sakamānase kilesā na virūhāpetabbā. Idaṃ, mahārāja, pabbatassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena subhūtinā –
‘‘‘રાગૂપસંહિતં ચિત્તં, યદા ઉપ્પજ્જતે મમ;
‘‘‘Rāgūpasaṃhitaṃ cittaṃ, yadā uppajjate mama;
‘‘‘વિસુદ્ધાનં અયં વાસો, નિમ્મલાનં તપસ્સિનં;
‘‘‘Visuddhānaṃ ayaṃ vāso, nimmalānaṃ tapassinaṃ;
મા ખો વિસુદ્ધં દૂસેસિ, નિક્ખમસ્સુ વના તુવ’ન્તિ.
Mā kho visuddhaṃ dūsesi, nikkhamassu vanā tuva’nti.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પબ્બતો અચ્ચુગ્ગતો, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન ઞાણચ્ચુગ્ગતેન ભવિતબ્બં. ઇદં, મહારાજ, પબ્બતસ્સ ચતુત્થં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા દેવાતિદેવેન –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbato accuggato, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ñāṇaccuggatena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, pabbatassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
‘‘‘પમાદં અપ્પમાદેન, યદા નુદતિ પણ્ડિતો;
‘‘‘Pamādaṃ appamādena, yadā nudati paṇḍito;
પઞ્ઞાપાસાદમારુય્હ, અસોકો સોકિનિં પજં;
Paññāpāsādamāruyha, asoko sokiniṃ pajaṃ;
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, પબ્બતો અનુન્નતો અનોનતો, એવમેવ ખો, મહારાજ, યોગિના યોગાવચરેન ઉન્નતાવનતિ ન કરણીયા. ઇદં, મહારાજ, પબ્બતસ્સ પઞ્ચમં અઙ્ગં ગહેતબ્બં. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ઉપાસિકાય ચૂળસુભદ્દાય સકસમણે પરિકિત્તયમાનાય –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbato anunnato anonato, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena unnatāvanati na karaṇīyā. Idaṃ, mahārāja, pabbatassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, upāsikāya cūḷasubhaddāya sakasamaṇe parikittayamānāya –
‘‘‘લાભેન ઉન્નતો લોકો, અલાભેન ચ ઓનતો;
‘‘‘Lābhena unnato loko, alābhena ca onato;
પબ્બતઙ્ગપઞ્હો પઞ્ચમો.
Pabbataṅgapañho pañcamo.
Footnotes: