| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
பச்சயுத்³தே³ஸவண்ணனா
Paccayuddesavaṇṇanā
‘‘கே பன தே நயா, கிஞ்ச தங் பட்டா²னங் நாமா’’தி நயித³ங் புச்சி²தப்³ப³ங். கஸ்மா? நிதா³னகதா²யங் பட்டா²னஸமானநே அனுலோமாதீ³னங் நயானங் பட்டா²னஸ்ஸ ச த³ஸ்ஸிதத்தாதி இமமத்த²ங் விபா⁴வெந்தோ ‘‘ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன ஹி…பே॰… நாமாதி ஹி வுத்த’’ந்தி தத்த² வுத்தங் அட்ட²கதா²பாளிங் ஆஹரி. தத்த² கா³தா²த்த²ங் அட்ட²கதா²தி⁴ப்பாயஞ்ச பரதோ வண்ணயிஸ்ஸாமாதி.
‘‘Ke pana te nayā, kiñca taṃ paṭṭhānaṃ nāmā’’ti nayidaṃ pucchitabbaṃ. Kasmā? Nidānakathāyaṃ paṭṭhānasamānane anulomādīnaṃ nayānaṃ paṭṭhānassa ca dassitattāti imamatthaṃ vibhāvento ‘‘sammāsambuddhena hi…pe… nāmāti hi vutta’’nti tattha vuttaṃ aṭṭhakathāpāḷiṃ āhari. Tattha gāthātthaṃ aṭṭhakathādhippāyañca parato vaṇṇayissāmāti.
பட்டா²னநாமத்தோ² பன திகபட்டா²னாதீ³னங் திகபட்டா²னாதி³னாமத்தோ², இமஸ்ஸ பகரணஸ்ஸ சதுவீஸதிஸமந்தபட்டா²னஸமோதா⁴னதா செத்த² வத்தப்³பா³. ஏவஞ்ஹி ஸங்கே²பதோ பட்டா²னே ஞாதே வித்தா²ரோ ஸுக²விஞ்ஞெய்யோ ஹோதீதி. தத்த² ச நாமத்தோ² பட²மங் வத்தப்³போ³தி ‘‘தத்த² யேஸங்…பே॰… நாமத்தோ² தாவ ஏவங் வேதி³தப்³போ³’’தி வத்வா ஸப்³ப³ஸாதா⁴ரணஸ்ஸ பட்டா²னநாமஸ்ஸேவ தாவ அத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘கேனட்டே²ன பட்டா²ன’’ந்திஆதி³மாஹ . ப-காரோ ஹீதி உபஸக்³க³பத³ங் த³ஸ்ஸேதி. ஸோ ‘‘பவிப⁴த்தேஸு த⁴ம்மேஸு, யங் ஸெட்ட²ங் தது³பாக³முந்திஆதீ³ஸு விய நானப்பகாரத்த²ங் தீ³பேதி. நனு பகாரேஹி விப⁴த்தா பவிப⁴த்தாதி ப-இதி உபஸக்³கோ³ பகாரத்த²மேவ தீ³பேதி, ந நானப்பகாரத்த²ந்தி? ந, தேஸங் பகாரானங் நானாவித⁴பா⁴வதோ. அத்த²தோ ஹி ஆபன்னங் நானாவித⁴பா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் நானா-ஸத்³தோ³ வுத்தோதி. தத்த² ஏகஸ்ஸபி த⁴ம்மஸ்ஸ ஹேதுஆதீ³ஹி அனேகபச்சயபா⁴வதோ ச ஏகேகஸ்ஸ பச்சயஸ்ஸ அனேகத⁴ம்மபா⁴வதோ ச நானப்பகாரபச்சயதா வேதி³தப்³பா³.
Paṭṭhānanāmattho pana tikapaṭṭhānādīnaṃ tikapaṭṭhānādināmattho, imassa pakaraṇassa catuvīsatisamantapaṭṭhānasamodhānatā cettha vattabbā. Evañhi saṅkhepato paṭṭhāne ñāte vitthāro sukhaviññeyyo hotīti. Tattha ca nāmattho paṭhamaṃ vattabboti ‘‘tattha yesaṃ…pe… nāmattho tāva evaṃ veditabbo’’ti vatvā sabbasādhāraṇassa paṭṭhānanāmasseva tāva atthaṃ dassento ‘‘kenaṭṭhena paṭṭhāna’’ntiādimāha . Pa-kāro hīti upasaggapadaṃ dasseti. So ‘‘pavibhattesu dhammesu, yaṃ seṭṭhaṃ tadupāgamuntiādīsu viya nānappakāratthaṃ dīpeti. Nanu pakārehi vibhattā pavibhattāti pa-iti upasaggo pakāratthameva dīpeti, na nānappakāratthanti? Na, tesaṃ pakārānaṃ nānāvidhabhāvato. Atthato hi āpannaṃ nānāvidhabhāvaṃ dassetuṃ nānā-saddo vuttoti. Tattha ekassapi dhammassa hetuādīhi anekapaccayabhāvato ca ekekassa paccayassa anekadhammabhāvato ca nānappakārapaccayatā veditabbā.
ஹேதுபச்சயாதி³வஸேன விப⁴த்தத்தாதி ஏதேன த⁴ம்மஸங்க³ஹாதீ³ஸு வுத்ததோ குஸலாதி³விபா⁴க³தோ ஸாதிஸயவிபா⁴க³தங் பட்டா²னநாமலாப⁴ஸ்ஸ காரணங் த³ஸ்ஸேதி. கொ³ட்டா²தி வஜா. பட்டி²தகா³வோதி க³தகா³வோ. ஆக³தட்டா²னஸ்மிந்தி மஹாஸீஹனாத³ஸுத்தங் வத³தி. பவத்தக³மனத்தா எத்தா²தி வசனஸேஸோ. அத² வா க³ச்ச²தி எத்தா²தி க³மனங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸ நிஸ்ஸங்க³வஸேன பவத்தஸ்ஸ க³மனத்தா க³மனதே³ஸபா⁴வதோ ஏகேகங் பட்டா²னங் நாமாதி அத்தோ². தத்த² அஞ்ஞேஹி க³திமந்தேஹி அதிஸயயுத்தஸ்ஸ க³திமதோ க³மனட்டா²னபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸா’’தி வுத்தங். தஸ்ஸ மஹாவேக³ஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸ பபாதட்டா²னங் விய த⁴ம்மஸங்க³ணீஆதீ³னங் ஸாஸங்க³க³மனட்டா²னபா⁴வங் இமஸ்ஸ ச மஹாபதோ² விய நிராஸங்க³க³மனட்டா²னபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ அதிஸயயுத்தக³மனட்டா²னபா⁴வோ பட்டா²னநாமலாப⁴ஸ்ஸ காரணந்தி த³ஸ்ஸேதி.
Hetupaccayādivasena vibhattattāti etena dhammasaṅgahādīsu vuttato kusalādivibhāgato sātisayavibhāgataṃ paṭṭhānanāmalābhassa kāraṇaṃ dasseti. Goṭṭhāti vajā. Paṭṭhitagāvoti gatagāvo. Āgataṭṭhānasminti mahāsīhanādasuttaṃ vadati. Pavattagamanattā etthāti vacanaseso. Atha vā gacchati etthāti gamanaṃ, sabbaññutaññāṇassa nissaṅgavasena pavattassa gamanattā gamanadesabhāvato ekekaṃ paṭṭhānaṃ nāmāti attho. Tattha aññehi gatimantehi atisayayuttassa gatimato gamanaṭṭhānabhāvadassanatthaṃ ‘‘sabbaññutaññāṇassā’’ti vuttaṃ. Tassa mahāvegassa purisassa papātaṭṭhānaṃ viya dhammasaṅgaṇīādīnaṃ sāsaṅgagamanaṭṭhānabhāvaṃ imassa ca mahāpatho viya nirāsaṅgagamanaṭṭhānabhāvaṃ dassento atisayayuttagamanaṭṭhānabhāvo paṭṭhānanāmalābhassa kāraṇanti dasseti.
திகானந்தி திகவஸேன வுத்தத⁴ம்மானங். ஸமந்தாதி அனுலோமாதீ³ஹி ஸப்³பா³காரேஹிபி க³தானி சதுவீஸதி ஹொந்தீதி அத்தோ². ஏதஸ்மிங் அத்தே² சதுவீஸதிஸமந்தபட்டா²னானீதி ‘‘ஸமந்தசதுவீஸதிபட்டா²னானீ’’தி வத்தப்³பே³ ஸமந்தஸத்³த³ஸ்ஸ பரயோக³ங் கத்வா வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அத² வா ஸமந்தா ச² ச² ஹுத்வாதி ஏதேன அனுலோமாதி³ஸப்³ப³கொட்டா²ஸதோ திகாதி³ச²ச²பா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. தேன ஸமந்தஸத்³தோ³ திகாதி³ச²ச²பட்டா²னவிஸேஸனங் ஹோதி, ந சதுவீஸதிவிஸேஸனங், தஸ்மா ஸமந்ததோ பட்டா²னானி தானி சதுவீஸதீதி கத்வா ‘‘சதுவீஸதிஸமந்தபட்டா²னானீ’’தி வுத்தங். ஸமந்ததோ வா த⁴ம்மானுலோமாதி³திகாதி³படிச்சவாராதி³பச்சயானுலோமாதி³ஹேதுமூலகாதி³ப்பகாரேஹி பவத்தானி பட்டா²னானி ஸமந்தபட்டா²னானி, அனூனேஹி நயேஹி பவத்தானீதி வுத்தங் ஹோதி. தானி பன சதுவீஸதி ஹொந்தி. தேனேவாஹ ‘‘இமேஸங் சதுவீஸதியா கு²த்³த³கபட்டா²னஸங்கா²தானங் ஸமந்தபட்டா²னானங் ஸமோதா⁴னவஸேனா’’தி.
Tikānanti tikavasena vuttadhammānaṃ. Samantāti anulomādīhi sabbākārehipi gatāni catuvīsati hontīti attho. Etasmiṃ atthe catuvīsatisamantapaṭṭhānānīti ‘‘samantacatuvīsatipaṭṭhānānī’’ti vattabbe samantasaddassa parayogaṃ katvā vuttanti daṭṭhabbaṃ. Atha vā samantā cha cha hutvāti etena anulomādisabbakoṭṭhāsato tikādichachabhāvaṃ dasseti. Tena samantasaddo tikādichachapaṭṭhānavisesanaṃ hoti, na catuvīsativisesanaṃ, tasmā samantato paṭṭhānāni tāni catuvīsatīti katvā ‘‘catuvīsatisamantapaṭṭhānānī’’ti vuttaṃ. Samantato vā dhammānulomāditikādipaṭiccavārādipaccayānulomādihetumūlakādippakārehi pavattāni paṭṭhānāni samantapaṭṭhānāni, anūnehi nayehi pavattānīti vuttaṃ hoti. Tāni pana catuvīsati honti. Tenevāha ‘‘imesaṃ catuvīsatiyā khuddakapaṭṭhānasaṅkhātānaṃ samantapaṭṭhānānaṃ samodhānavasenā’’ti.
ஹேது ச ஸோ பச்சயோ சாதி இமினா வசனேன ஹேதுனோ அதி⁴பதிபச்சயாதி³பூ⁴தஸ்ஸ ச க³ஹணங் ஸியாதி தங் நிவாரெந்தோ ஆஹ ‘‘ஹேது ஹுத்வா பச்சயோ’’தி. ஏதேனபி ஸோ ஏவ தோ³ஸோ ஆபஜ்ஜதீதி புனாஹ ‘‘ஹேதுபா⁴வேன பச்சயோதி வுத்தங் ஹோதீ’’தி. தேன இத⁴ ஹேது-ஸத்³தே³ன த⁴ம்மக்³க³ஹணங் ந கதங், அத² கோ² த⁴ம்மஸத்திவிஸேஸோ க³ஹிதோதி த³ஸ்ஸேதி. தஸ்ஸ ஹி பச்சயஸத்³த³ஸ்ஸ ச ஸமானாதி⁴கரணதங் ஸந்தா⁴ய ‘‘ஹேது ச ஸோ பச்சயோ சா’’தி, ‘‘ஹேது ஹுத்வா பச்சயோ’’தி ச வுத்தங். ஏவஞ்ச கத்வா பரதோ பாளியங் ‘‘ஹேதூ ஹேதுஸம்பயுத்த…பே॰… ஹேதுபச்சயேன பச்சயோ’’திஆதி³னா (பட்டா²॰ 1.1.1) தேன தேன ஹேதுபா⁴வாதி³உபகாரேன தஸ்ஸ தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ உபகாரத்தங் வுத்தங். அட்ட²கதா²யங் பன ‘‘யோ ஹி த⁴ம்மோ யங் த⁴ம்மங் அப்பச்சக்கா²ய திட்ட²தி வா உப்பஜ்ஜதி வா, ஸோ தஸ்ஸ பச்சயோ’’தி ‘‘மூலட்டே²ன உபகாரகோ த⁴ம்மோ ஹேதுபச்சயோ’’திச்சேவமாதி³னா த⁴ம்மப்பதா⁴னநித்³தே³ஸேன த⁴ம்மதோ அஞ்ஞா த⁴ம்மஸத்தி நாம நத்தீ²தி த⁴ம்மேஹேவ த⁴ம்மஸத்திவிபா⁴வனங் கதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். இதா⁴பி வா ஹேது ச ஸோ பச்சயோ சாதி த⁴ம்மேனேவ த⁴ம்மஸத்திங் த³ஸ்ஸேதி. ந ஹி ஹேதுபச்சயோதிஆதி³கோ உத்³தே³ஸோ குஸலாதி³உத்³தே³ஸோ விய த⁴ம்மப்பதா⁴னோ, அத² கோ² த⁴ம்மானங் உபகாரப்பதா⁴னோதி. ஏதீதி ஏதஸ்ஸ அத்தோ² வத்ததீதி, தஞ்ச உப்பத்திட்டி²தீனங் ஸாதா⁴ரணவசனங். தேனேவாஹ – ‘‘திட்ட²தி வா உப்பஜ்ஜதி வா’’தி. கோசி ஹி பச்சயோ டி²தியா ஏவ ஹோதி யதா² பச்சா²ஜாதபச்சயோ, கோசி உப்பத்தியாயேவ யதா² அனந்தராத³யோ, கோசி உப⁴யஸ்ஸ யதா² ஹேதுஆத³யோதி.
Hetu ca so paccayo cāti iminā vacanena hetuno adhipatipaccayādibhūtassa ca gahaṇaṃ siyāti taṃ nivārento āha ‘‘hetu hutvā paccayo’’ti. Etenapi so eva doso āpajjatīti punāha ‘‘hetubhāvena paccayoti vuttaṃ hotī’’ti. Tena idha hetu-saddena dhammaggahaṇaṃ na kataṃ, atha kho dhammasattiviseso gahitoti dasseti. Tassa hi paccayasaddassa ca samānādhikaraṇataṃ sandhāya ‘‘hetu ca so paccayo cā’’ti, ‘‘hetu hutvā paccayo’’ti ca vuttaṃ. Evañca katvā parato pāḷiyaṃ ‘‘hetū hetusampayutta…pe… hetupaccayena paccayo’’tiādinā (paṭṭhā. 1.1.1) tena tena hetubhāvādiupakārena tassa tassa dhammassa upakārattaṃ vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘yo hi dhammo yaṃ dhammaṃ appaccakkhāya tiṭṭhati vā uppajjati vā, so tassa paccayo’’ti ‘‘mūlaṭṭhena upakārako dhammo hetupaccayo’’ticcevamādinā dhammappadhānaniddesena dhammato aññā dhammasatti nāma natthīti dhammeheva dhammasattivibhāvanaṃ katanti daṭṭhabbaṃ. Idhāpi vā hetu ca so paccayo cāti dhammeneva dhammasattiṃ dasseti. Na hi hetupaccayotiādiko uddeso kusalādiuddeso viya dhammappadhāno, atha kho dhammānaṃ upakārappadhānoti. Etīti etassa attho vattatīti, tañca uppattiṭṭhitīnaṃ sādhāraṇavacanaṃ. Tenevāha – ‘‘tiṭṭhati vā uppajjati vā’’ti. Koci hi paccayo ṭhitiyā eva hoti yathā pacchājātapaccayo, koci uppattiyāyeva yathā anantarādayo, koci ubhayassa yathā hetuādayoti.
உபகாரகலக்க²ணோதி ச த⁴ம்மேன த⁴ம்மஸத்திஉபகாரங் த³ஸ்ஸேதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஹினோதி பதிட்டா²தி எத்தா²தி ஹேது. அனேகத்த²த்தா தா⁴துஸத்³தா³னங் ஹி-ஸத்³தோ³ மூல-ஸத்³தோ³ விய பதிட்ட²த்தோ²தி த³ட்ட²ப்³போ³தி. ஹினோதி வா ஏதேன கம்மனிதா³னபூ⁴தேன உத்³த⁴ங் ஓஜங் அபி⁴ஹரந்தேன மூலேன விய பாத³போ தப்பச்சயங் ப²லங் க³ச்ச²தி பவத்ததி வுட்³டி⁴ங் விரூள்ஹிங் ஆபஜ்ஜதீதி ஹேது. ஆசரியானந்தி ரேவதத்தே²ரங் வத³தி.
Upakārakalakkhaṇoti ca dhammena dhammasattiupakāraṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. Hinoti patiṭṭhāti etthāti hetu. Anekatthattā dhātusaddānaṃ hi-saddo mūla-saddo viya patiṭṭhatthoti daṭṭhabboti. Hinoti vā etena kammanidānabhūtena uddhaṃ ojaṃ abhiharantena mūlena viya pādapo tappaccayaṃ phalaṃ gacchati pavattati vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ āpajjatīti hetu. Ācariyānanti revatattheraṃ vadati.
‘‘யோனிஸோ, பி⁴க்க²வே, மனஸிகரோதோ அனுப்பன்னா சேவ குஸலா த⁴ம்மா உப்பஜ்ஜந்தி, உப்பன்னா ச குஸலா த⁴ம்மா அபி⁴வட்³ட⁴ந்தீ’’திஆதீ³ஹி (அ॰ நி॰ 1.66-67) குஸலபா⁴வஸ்ஸ யோனிஸோமனஸிகாரபடிப³த்³த⁴தா ஸித்³தா⁴ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘யோனிஸோமனஸிகாரபடிப³த்³தோ⁴ குஸலபா⁴வோ’’தி. ஏதேனேவ அகுஸலாப்³யாகதபா⁴வா குஸலபா⁴வோ விய ந ஹேதுபடிப³த்³தா⁴தி த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி. யங் பனேகே மஞ்ஞெய்யுங் ‘‘அஹேதுகஹேதுஸ்ஸ அகுஸலபா⁴வோ விய ஸஹேதுகஹேதூனங் ஸபா⁴வதோவ குஸலாதி³பா⁴வோ அஞ்ஞேஸங் தங்ஸம்பயுத்தானங் ஹேதுபடிப³த்³தோ⁴’’தி, தஸ்ஸ உத்தரங் வத்துங் ‘‘யதி³ சா’’திஆதி³மாஹ. அலோபோ⁴ குஸலோ வா ஸியா அப்³யாகதோ வா, யதி³ அலோபோ⁴ ஸபா⁴வதோ குஸலோ, குஸலத்தா அப்³யாகதோ ந ஸியா. அத² அப்³யாகதோ, தங்ஸபா⁴வத்தா குஸலோ ந ஸியா அலோப⁴ஸபா⁴வஸ்ஸ அதோ³ஸத்தாபா⁴வோ விய. யஸ்மா பன உப⁴யதா²பி ஸோ ஹோதி, தஸ்மா யதா² உப⁴யதா² ஹொந்தேஸு ப²ஸ்ஸாதீ³ஸு ஸம்பயுத்தேஸு ஹேதுபடிப³த்³த⁴குஸலாதி³பா⁴வங் பரியேஸத², ந ஸபா⁴வதோ, ஏவங் ஹேதூஸுபி குஸலாதி³தா அஞ்ஞபடிப³த்³தா⁴ பரியேஸிதப்³பா³, ந ஸபா⁴வதோதி. யங் வுத்தங் ‘‘ஸம்பயுத்தஹேதூஸு ஸபா⁴வதோவ குஸலாதி³பா⁴வோ’’தி, தங் ந யுஜ்ஜதி, ஸா பன பரியேஸியமானா யோனிஸோமனஸிகாராதி³படிப³த்³தா⁴ ஹோதீதி ஹேதூஸு விய ஸம்பயுத்தேஸுபி யோனிஸோமனஸிகாராதி³படிப³த்³தோ⁴ குஸலாதி³பா⁴வோ, ந ஹேதுபடிப³த்³தோ⁴தி ஸித்³த⁴ங் ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ.
‘‘Yoniso, bhikkhave, manasikaroto anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti, uppannā ca kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’’tiādīhi (a. ni. 1.66-67) kusalabhāvassa yonisomanasikārapaṭibaddhatā siddhā hotīti āha ‘‘yonisomanasikārapaṭibaddho kusalabhāvo’’ti. Eteneva akusalābyākatabhāvā kusalabhāvo viya na hetupaṭibaddhāti dassitaṃ hoti. Yaṃ paneke maññeyyuṃ ‘‘ahetukahetussa akusalabhāvo viya sahetukahetūnaṃ sabhāvatova kusalādibhāvo aññesaṃ taṃsampayuttānaṃ hetupaṭibaddho’’ti, tassa uttaraṃ vattuṃ ‘‘yadi cā’’tiādimāha. Alobho kusalo vā siyā abyākato vā, yadi alobho sabhāvato kusalo, kusalattā abyākato na siyā. Atha abyākato, taṃsabhāvattā kusalo na siyā alobhasabhāvassa adosattābhāvo viya. Yasmā pana ubhayathāpi so hoti, tasmā yathā ubhayathā hontesu phassādīsu sampayuttesu hetupaṭibaddhakusalādibhāvaṃ pariyesatha, na sabhāvato, evaṃ hetūsupi kusalāditā aññapaṭibaddhā pariyesitabbā, na sabhāvatoti. Yaṃ vuttaṃ ‘‘sampayuttahetūsu sabhāvatova kusalādibhāvo’’ti, taṃ na yujjati, sā pana pariyesiyamānā yonisomanasikārādipaṭibaddhā hotīti hetūsu viya sampayuttesupi yonisomanasikārādipaṭibaddho kusalādibhāvo, na hetupaṭibaddhoti siddhaṃ hotīti adhippāyo.
ஆரபி⁴த்வாபீதி எத்த² பி-ஸத்³தே³ன இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி – ரூபாயதனாதி³மத்தே யஸ்மிங் கிஸ்மிஞ்சி ஏகஸ்மிங் அட்ட²த்வா ‘‘யங் யங் த⁴ம்மங் ஆரப்³பா⁴’’தி அனியமேன ஸப்³ப³ரூபாயதன…பே॰… த⁴ம்மாயதனானஞ்ச ஆரம்மணபச்சயபா⁴வஸ்ஸ வுத்தத்தா ந கோசி த⁴ம்மோ ந ஹோதீதி.
Ārabhitvāpīti ettha pi-saddena imamatthaṃ dasseti – rūpāyatanādimatte yasmiṃ kismiñci ekasmiṃ aṭṭhatvā ‘‘yaṃ yaṃ dhammaṃ ārabbhā’’ti aniyamena sabbarūpāyatana…pe… dhammāyatanānañca ārammaṇapaccayabhāvassa vuttattā na koci dhammo na hotīti.
‘‘ச²ந்த³வதோ கிங் நாம ந ஸிஜ்ஜ²தீ’’திஆதி³கங் புரிமாபி⁴ஸங்கா²ரூபனிஸ்ஸயங் லபி⁴த்வா உப்பஜ்ஜமானே சித்தே ச²ந்தா³த³யோ து⁴ரபூ⁴தா ஜெட்ட²கபூ⁴தா ஸயங் ஸம்பயுத்தத⁴ம்மே ஸாத⁴யமானா ஹுத்வா பவத்தந்தி, தங்ஸம்பயுத்தத⁴ம்மா ச தேஸங் வஸே வத்தந்தி ஹீனாதி³பா⁴வேன தத³னுவத்தனதோ, தேன தே அதி⁴பதிபச்சயா ஹொந்தி. க³ருகாதப்³ப³ம்பி ஆரம்மணங் தன்னின்னபோணபப்³பா⁴ரானங் பச்சவெக்க²ணஅஸ்ஸாத³மக்³க³ப²லானங் அத்தனோ வஸே வத்தயமானங் விய பச்சயோ ஹோதி, தஸ்மாயங் அத்தாதீ⁴னானங் பதிபா⁴வேன உபகாரகதா அதி⁴பதிபச்சயதாதி த³ட்ட²ப்³பா³.
‘‘Chandavato kiṃ nāma na sijjhatī’’tiādikaṃ purimābhisaṅkhārūpanissayaṃ labhitvā uppajjamāne citte chandādayo dhurabhūtā jeṭṭhakabhūtā sayaṃ sampayuttadhamme sādhayamānā hutvā pavattanti, taṃsampayuttadhammā ca tesaṃ vase vattanti hīnādibhāvena tadanuvattanato, tena te adhipatipaccayā honti. Garukātabbampi ārammaṇaṃ tanninnapoṇapabbhārānaṃ paccavekkhaṇaassādamaggaphalānaṃ attano vase vattayamānaṃ viya paccayo hoti, tasmāyaṃ attādhīnānaṃ patibhāvena upakārakatā adhipatipaccayatāti daṭṭhabbā.
மனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூதிஆதி³ சித்தனியமோதி எத்த² ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஸந்தீரணானந்தரங் வொட்ட²ப்³ப³னங், சுதிஅனந்தரா படிஸந்தீ⁴தி யஸ்ஸ யஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ அனந்தரா யங் யங் சித்தங் உப்பஜ்ஜதி, தஸ்ஸ தஸ்ஸ தத³னந்தருப்பாத³னியமோ தங்தங்ஸஹகாரீபச்சயவிஸிட்ட²ஸ்ஸ புரிமபுரிமசித்தஸ்ஸேவ வஸேன இஜ்ஜ²தீதி த³ஸ்ஸேதி. பா⁴வனாப³லேன பன வாரிதத்தாதி எத்த² யதா² ருக்க²ஸ்ஸ வேகே² தி³ன்னே புப்பி²துங் ஸமத்த²ஸ்ஸேவ புப்ப²னங் ந ஹோதி, அக³த³வேகே² பன அபனீதே தாயயேவ ஸமத்த²தாய புப்ப²னங் ஹோதி, ஏவமிதா⁴பி பா⁴வனாப³லேன வாரிதத்தா ஸமுட்டா²பனஸமத்த²ஸ்ஸேவ அஸமுட்டா²பனங், தஸ்மிஞ்ச அபக³தே தாயயேவ ஸமத்த²தாய ஸமுட்டா²பனங் ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ.
Manoviññāṇadhātūtiādi cittaniyamoti ettha ādi-saddena santīraṇānantaraṃ voṭṭhabbanaṃ, cutianantarā paṭisandhīti yassa yassa cittassa anantarā yaṃ yaṃ cittaṃ uppajjati, tassa tassa tadanantaruppādaniyamo taṃtaṃsahakārīpaccayavisiṭṭhassa purimapurimacittasseva vasena ijjhatīti dasseti. Bhāvanābalena pana vāritattāti ettha yathā rukkhassa vekhe dinne pupphituṃ samatthasseva pupphanaṃ na hoti, agadavekhe pana apanīte tāyayeva samatthatāya pupphanaṃ hoti, evamidhāpi bhāvanābalena vāritattā samuṭṭhāpanasamatthasseva asamuṭṭhāpanaṃ, tasmiñca apagate tāyayeva samatthatāya samuṭṭhāpanaṃ hotīti adhippāyo.
ப்³யஞ்ஜனமத்ததோவெத்த² நானாகரணங் பச்சேதப்³ப³ங், ந அத்த²தோதி உபசயஸந்ததிஅதி⁴வசனநிருத்திபதா³னங் விய ஸத்³த³த்த²மத்ததோ நானாகரணங், ந வசனீயத்த²தோதி அதி⁴ப்பாயோ. தேனேவ ஸத்³த³த்த²விஸேஸங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கத²’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² புரிமபச்சி²மானங் நிரோது⁴ப்பாத³ந்தராபா⁴வதோ நிரந்தருப்பாத³னஸமத்த²தா அனந்தரபச்சயபா⁴வோ. ரூபத⁴ம்மானங் விய ஸண்டா²னாபா⁴வதோ பச்சயபச்சயுப்பன்னானங் ஸஹாவட்டா²னாபா⁴வதோ ச ‘‘இத³மிதோ ஹெட்டா² உத்³த⁴ங் திரிய’’ந்தி விபா⁴கா³பா⁴வா அத்தனா ஏகத்தமிவ உபனெத்வா ஸுட்டு² அனந்தரபா⁴வேன உப்பாத³னஸமத்த²தா ஸமனந்தரபச்சயதா.
Byañjanamattatovettha nānākaraṇaṃ paccetabbaṃ, na atthatoti upacayasantatiadhivacananiruttipadānaṃ viya saddatthamattato nānākaraṇaṃ, na vacanīyatthatoti adhippāyo. Teneva saddatthavisesaṃ dassetuṃ ‘‘katha’’ntiādimāha. Tattha purimapacchimānaṃ nirodhuppādantarābhāvato nirantaruppādanasamatthatā anantarapaccayabhāvo. Rūpadhammānaṃ viya saṇṭhānābhāvato paccayapaccayuppannānaṃ sahāvaṭṭhānābhāvato ca ‘‘idamito heṭṭhā uddhaṃ tiriya’’nti vibhāgābhāvā attanā ekattamiva upanetvā suṭṭhu anantarabhāvena uppādanasamatthatā samanantarapaccayatā.
உப்பாத³னஸமத்த²தாதி ச அப்³யாபாரத்தா த⁴ம்மானங் யஸ்மிங் யதா³காரே நிருத்³தே⁴ வத்தமானே வா ஸதி தங்தங்விஸேஸவந்தா த⁴ம்மா ஹொந்தி, தஸ்ஸ ஸோவ ஆகாரோ வுச்சதீதி த³ட்ட²ப்³போ³. த⁴ம்மானங் பவத்திமேவ ச உபாதா³ய காலவோஹாரோதி நிரோதா⁴ வுட்ட²ஹந்தஸ்ஸ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனப²லஸமாபத்தீனங் அஸஞ்ஞஸத்தா சவந்தஸ்ஸ புரிமசுதிபச்சி²மபடிஸந்தீ⁴னஞ்ச நிரோது⁴ப்பாத³னிரந்தரதாய காலந்தரதா நத்தீ²தி த³ட்ட²ப்³பா³. ந ஹி தேஸங் அந்தரா அரூபத⁴ம்மானங் பவத்தி அத்தி², யங் உபாதா³ய காலந்தரதா வுச்செய்ய, ந ச ரூபத⁴ம்மப்பவத்தி அரூபத⁴ம்மப்பவத்தியா அந்தரங் கரோதி அஞ்ஞஸந்தானத்தா. ரூபாரூபத⁴ம்மஸந்ததியோ ஹி த்³வே அஞ்ஞமஞ்ஞங் விஸதி³ஸஸபா⁴வத்தா அஞ்ஞமஞ்ஞோபகாரபா⁴வேன வத்தமானாபி விஸுங்யேவ ஹொந்தி. ஏகஸந்ததியஞ்ச புரிமபச்சி²மானங் மஜ்ஜே² வத்தமானங் தங்ஸந்ததிபரியாபன்னதாய அந்தரகாரகங் ஹோதி. தாதி³ஸஞ்ச கஞ்சி நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனப²லஸமாபத்தீனங் மஜ்ஜே² நத்தி², ந ச அபா⁴வோ அந்தரகாரகோ ஹோதி அபா⁴வத்தாயேவ, தஸ்மா ஜவனானந்தரஸ்ஸ ஜவனஸ்ஸ விய, ப⁴வங்கா³னந்தரஸ்ஸ ப⁴வங்க³ஸ்ஸ விய ச நிரந்தரதா ஸுட்டு² ச அனந்தரதா ஹோதீதி ததா² உப்பாத³னஸமத்த²தா நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனசுதீனம்பி த³ட்ட²ப்³பா³. உப்பத்தியா பச்சயபா⁴வோ செத்த² அனந்தரபச்சயாதீ³னங் பாகடோதி உப்பாத³னஸமத்த²தாவ வுத்தா. பச்சுப்பன்னானங் பன த⁴ம்மானங் புப்³ப³ந்தாபரந்தபரிச்சே²தே³ன க³ஹிதானங் ‘‘உப்பஜ்ஜதீ’’தி வசனங் அலப⁴ந்தானங் ‘‘அதீதோ த⁴ம்மோ பச்சுப்பன்னஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’திஆதி³னா (பட்டா²॰ 2.18.5) அனந்தராதி³பச்சயபா⁴வோ வுத்தோதி ந ஸோ உப்பத்தியங்யேவாதி விஞ்ஞாயதி. ந ஹி குஸலாதி³க்³க³ஹணங் விய பச்சுப்பன்னக்³க³ஹணங் அபரிச்சே²த³ங், யதோ உப்பத்திமத்தஸமங்கி³னோயேவ ச க³ஹணங் ஸியா, தேனேவ ச அதீதத்திகே படிச்சவாராத³யோ ந ஸந்தீதி.
Uppādanasamatthatāti ca abyāpārattā dhammānaṃ yasmiṃ yadākāre niruddhe vattamāne vā sati taṃtaṃvisesavantā dhammā honti, tassa sova ākāro vuccatīti daṭṭhabbo. Dhammānaṃ pavattimeva ca upādāya kālavohāroti nirodhā vuṭṭhahantassa nevasaññānāsaññāyatanaphalasamāpattīnaṃ asaññasattā cavantassa purimacutipacchimapaṭisandhīnañca nirodhuppādanirantaratāya kālantaratā natthīti daṭṭhabbā. Na hi tesaṃ antarā arūpadhammānaṃ pavatti atthi, yaṃ upādāya kālantaratā vucceyya, na ca rūpadhammappavatti arūpadhammappavattiyā antaraṃ karoti aññasantānattā. Rūpārūpadhammasantatiyo hi dve aññamaññaṃ visadisasabhāvattā aññamaññopakārabhāvena vattamānāpi visuṃyeva honti. Ekasantatiyañca purimapacchimānaṃ majjhe vattamānaṃ taṃsantatipariyāpannatāya antarakārakaṃ hoti. Tādisañca kañci nevasaññānāsaññāyatanaphalasamāpattīnaṃ majjhe natthi, na ca abhāvo antarakārako hoti abhāvattāyeva, tasmā javanānantarassa javanassa viya, bhavaṅgānantarassa bhavaṅgassa viya ca nirantaratā suṭṭhu ca anantaratā hotīti tathā uppādanasamatthatā nevasaññānāsaññāyatanacutīnampi daṭṭhabbā. Uppattiyā paccayabhāvo cettha anantarapaccayādīnaṃ pākaṭoti uppādanasamatthatāva vuttā. Paccuppannānaṃ pana dhammānaṃ pubbantāparantaparicchedena gahitānaṃ ‘‘uppajjatī’’ti vacanaṃ alabhantānaṃ ‘‘atīto dhammo paccuppannassa dhammassa anantarapaccayena paccayo’’tiādinā (paṭṭhā. 2.18.5) anantarādipaccayabhāvo vuttoti na so uppattiyaṃyevāti viññāyati. Na hi kusalādiggahaṇaṃ viya paccuppannaggahaṇaṃ aparicchedaṃ, yato uppattimattasamaṅginoyeva ca gahaṇaṃ siyā, teneva ca atītattike paṭiccavārādayo na santīti.
உப்பஜ்ஜமானோவ ஸஹுப்பாத³பா⁴வேனாதி எத்தா²பி உப்பத்தியா பச்சயபா⁴வேன பாகடேன டி²தியாபி பச்சயபா⁴வங் நித³ஸ்ஸேதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங், பச்சயுப்பன்னானங் பன ஸஹஜாதபா⁴வேன உபகாரகதா ஸஹஜாதபச்சயதாதி.
Uppajjamānovasahuppādabhāvenāti etthāpi uppattiyā paccayabhāvena pākaṭena ṭhitiyāpi paccayabhāvaṃ nidassetīti daṭṭhabbaṃ, paccayuppannānaṃ pana sahajātabhāvena upakārakatā sahajātapaccayatāti.
அத்தனோ உபகாரகஸ்ஸ உபகாரகதா அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயதா, உபகாரகதா ச அஞ்ஞமஞ்ஞதாவஸேனேவ த³ட்ட²ப்³பா³, ந ஸஹஜாதாதி³வஸேன. ஸஹஜாதாதி³பச்சயோ ஹொந்தோயேவ ஹி கோசி அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயோ ந ஹோதி, ந ச புரேஜாதபச்சா²ஜாதபா⁴வேஹி உபகாரகஸ்ஸ உபகாரகா வத்து²க²ந்தா⁴ அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயா ஹொந்தீதி.
Attano upakārakassa upakārakatā aññamaññapaccayatā, upakārakatā ca aññamaññatāvaseneva daṭṭhabbā, na sahajātādivasena. Sahajātādipaccayo hontoyeva hi koci aññamaññapaccayo na hoti, na ca purejātapacchājātabhāvehi upakārakassa upakārakā vatthukhandhā aññamaññapaccayā hontīti.
தருஆதீ³னங் பத²வீ விய அதி⁴ட்டா²னாகாரேன பத²வீதா⁴து ஸேஸதா⁴தூனங், சக்கா²த³யோ ச சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் உபகாரகா சித்தகம்மஸ்ஸ படாத³யோ விய நிஸ்ஸயாகாரேன க²ந்தா⁴த³யோ தங்தங்னிஸ்ஸயானங் க²ந்தா⁴தீ³னங்.
Taruādīnaṃ pathavī viya adhiṭṭhānākārena pathavīdhātu sesadhātūnaṃ, cakkhādayo ca cakkhuviññāṇādīnaṃ upakārakā cittakammassa paṭādayo viya nissayākārena khandhādayo taṃtaṃnissayānaṃ khandhādīnaṃ.
தத³தீ⁴னவுத்திதாய அத்தனோ ப²லேன நிஸ்ஸிதோதி யங் கிஞ்சி காரணங் நிஸ்ஸயோதி வத³தி. தத்த² யோ பு⁴ஸோ, தங் உபனிஸ்ஸயோதி நித்³தா⁴ரேதி.
Tadadhīnavuttitāya attano phalena nissitoti yaṃ kiñci kāraṇaṃ nissayoti vadati. Tattha yo bhuso, taṃ upanissayoti niddhāreti.
பகதோதி எத்த² ப-காரோ உபஸக்³கோ³, ஸோ அத்தனோ ப²லஸ்ஸ உப்பாத³னே ஸமத்த²பா⁴வேன ஸுட்டு²கததங் தீ³பேதி. ததா² ச கதங் அத்தனோ ஸந்தானே கதங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘அத்தனோ ஸந்தானே’’தி. கரணஞ்ச து³வித⁴ங் நிப்பா²த³னங் உபஸேவனஞ்சாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘நிப்பா²தி³தோ வா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² உபஸேவிதோ வாதி ஏதேன காயஅல்லீயாபனவஸேன உபபோ⁴கூ³பஸேவனங் விஜானநாதி³வஸேன ஆரம்மணூபஸேவனஞ்ச த³ஸ்ஸேதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தேன அனாக³தானம்பி சக்கு²ஸம்பதா³தீ³னங் ஆரம்மணூபஸேவனேன யதா²படிஸேவிதானங் பகதூபனிஸ்ஸயதா வுத்தா ஹோதி.
Pakatoti ettha pa-kāro upasaggo, so attano phalassa uppādane samatthabhāvena suṭṭhukatataṃ dīpeti. Tathā ca kataṃ attano santāne kataṃ hotīti āha ‘‘attano santāne’’ti. Karaṇañca duvidhaṃ nipphādanaṃ upasevanañcāti dassetuṃ ‘‘nipphādito vā’’tiādimāha. Tattha upasevito vāti etena kāyaallīyāpanavasena upabhogūpasevanaṃ vijānanādivasena ārammaṇūpasevanañca dassetīti daṭṭhabbaṃ. Tena anāgatānampi cakkhusampadādīnaṃ ārammaṇūpasevanena yathāpaṭisevitānaṃ pakatūpanissayatā vuttā hoti.
யதா² பச்சா²ஜாதேன வினா ஸந்தானாவிச்சே²த³ஹேதுபா⁴வங் அக³ச்ச²ந்தானங் த⁴ம்மானங் யே பச்சா²ஜாதாகாரேன உபகாரகா, தேஸங் ஸா விப்பயுத்தாகாராதீ³ஹி விஸிட்டா² உபகாரகதா பச்சா²ஜாதபச்சயதா, ததா² நிஸ்ஸயாரம்மணாகாராதீ³ஹி விஸிட்டா² புரேஜாதபா⁴வேன வினா உபகாரகபா⁴வங் அக³ச்ச²ந்தானங் வத்தா²ரம்மணானங் புரேஜாதாகாரேன உபகாரகதா புரேஜாதபச்சயதா, ஏவங் ஸப்³ப³த்த² பச்சயானங் பச்சயந்தராகாரவிஸிட்டா² உபகாரகதா யோஜேதப்³பா³.
Yathā pacchājātena vinā santānāvicchedahetubhāvaṃ agacchantānaṃ dhammānaṃ ye pacchājātākārena upakārakā, tesaṃ sā vippayuttākārādīhi visiṭṭhā upakārakatā pacchājātapaccayatā, tathā nissayārammaṇākārādīhi visiṭṭhā purejātabhāvena vinā upakārakabhāvaṃ agacchantānaṃ vatthārammaṇānaṃ purejātākārena upakārakatā purejātapaccayatā, evaṃ sabbattha paccayānaṃ paccayantarākāravisiṭṭhā upakārakatā yojetabbā.
கி³ஜ்ஜ²போதகஸரீரானங் ஆஹாராஸாசேதனா வியாதி ஏதேன மனோஸஞ்சேதனாஹாரவஸேன பவத்தமானேஹி அரூபத⁴ம்மேஹி ரூபகாயஸ்ஸ உபத்த²ம்பி⁴தபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. தேனேவ ‘‘ஆஹாராஸா வியா’’தி அவத்வா சேதனாக³ஹணங் கரோதி.
Gijjhapotakasarīrānaṃāhārāsācetanā viyāti etena manosañcetanāhāravasena pavattamānehi arūpadhammehi rūpakāyassa upatthambhitabhāvaṃ dasseti. Teneva ‘‘āhārāsā viyā’’ti avatvā cetanāgahaṇaṃ karoti.
குஸலாதி³பா⁴வேன அத்தனா ஸதி³ஸஸ்ஸ பயோகே³ன கரணீயஸ்ஸ புனப்புனங் கரணங் பவத்தனங் ஆஸேவனட்டோ², அத்தஸதி³ஸஸபா⁴வதாபாத³னங் வாஸனங் வா. க³ந்தா²தீ³ஸு புரிமாபுரிமாபி⁴யோகோ³ வியாதி புரிமா புரிமா ஆஸேவனா வியாதி அதி⁴ப்பாயோ.
Kusalādibhāvena attanā sadisassa payogena karaṇīyassa punappunaṃ karaṇaṃ pavattanaṃ āsevanaṭṭho, attasadisasabhāvatāpādanaṃ vāsanaṃ vā. Ganthādīsu purimāpurimābhiyogo viyāti purimā purimā āsevanā viyāti adhippāyo.
சித்தப்பயோகோ³ சித்தகிரியா, ஆயூஹனந்தி அத்தோ². யதா² ஹி காயவசீபயோகோ³ விஞ்ஞத்தி, ஏவங் சித்தப்பயோகோ³ சேதனா. ஸா தாய உப்பன்னகிரியதாவிஸிட்டே² ஸந்தானே ஸேஸபச்சயஸமாக³மே பவத்தமானானங் விபாககடத்தாரூபானம்பி தேனேவ கிரியபா⁴வேன உபகாரிகா ஹோதி. தஸ்ஸ ஹி கிரியபா⁴வஸ்ஸ பவத்தத்தா தேஸங் பவத்தி, ந அஞ்ஞதா²தி. ஸஹஜாதானங் பன தேன உபகாரிகாதி கிங் வத்தப்³ப³ந்தி.
Cittappayogo cittakiriyā, āyūhananti attho. Yathā hi kāyavacīpayogo viññatti, evaṃ cittappayogo cetanā. Sā tāya uppannakiriyatāvisiṭṭhe santāne sesapaccayasamāgame pavattamānānaṃ vipākakaṭattārūpānampi teneva kiriyabhāvena upakārikā hoti. Tassa hi kiriyabhāvassa pavattattā tesaṃ pavatti, na aññathāti. Sahajātānaṃ pana tena upakārikāti kiṃ vattabbanti.
நிருஸ்ஸாஹஸந்தபா⁴வேனாதி ஏதேன ஸஉஸ்ஸாஹேஹி விபாகத⁴ம்மத⁴ம்மேஹி குஸலாகுஸலேஹி ஸாரம்மணாதி³பா⁴வேன ஸதி³ஸவிபாகபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. ஸோ ஹி விபாகானங் பயோகே³ன அஸாதே⁴தப்³ப³தாய பயோகே³ன அஞ்ஞதா² வா ஸேஸபச்சயேஸு ஸித்³தே⁴ஸு கம்மஸ்ஸ கடத்தாயேவ ஸித்³தி⁴தோ நிருஸ்ஸாஹோ ஸந்தபா⁴வோ ஹோதி, ந கிலேஸவூபஸமஸந்தபா⁴வோ, ததா²ஸந்தஸபா⁴வதோயேவ ப⁴வங்கா³த³யோ து³விஞ்ஞெய்யா. பஞ்சத்³வாரேபி ஹி ஜவனப்பவத்தியா ரூபாதீ³னங் க³ஹிததா விஞ்ஞாயதி, அபி⁴னிபாதஸம்படிச்ச²னஸந்தீரணமத்தா பன விபாகா து³விஞ்ஞெய்யாயேவ. நிருஸ்ஸாஹஸந்தபா⁴வாயாதி நிருஸ்ஸாஹஸந்தபா⁴வத்தா²ய. ஏதேன தப்பச்சயவதங் அவிபாகானம்பி விபாகானுகுலங் பவத்திங் த³ஸ்ஸேதி.
Nirussāhasantabhāvenāti etena saussāhehi vipākadhammadhammehi kusalākusalehi sārammaṇādibhāvena sadisavipākabhāvaṃ dasseti. So hi vipākānaṃ payogena asādhetabbatāya payogena aññathā vā sesapaccayesu siddhesu kammassa kaṭattāyeva siddhito nirussāho santabhāvo hoti, na kilesavūpasamasantabhāvo, tathāsantasabhāvatoyeva bhavaṅgādayo duviññeyyā. Pañcadvārepi hi javanappavattiyā rūpādīnaṃ gahitatā viññāyati, abhinipātasampaṭicchanasantīraṇamattā pana vipākā duviññeyyāyeva. Nirussāhasantabhāvāyāti nirussāhasantabhāvatthāya. Etena tappaccayavataṃ avipākānampi vipākānukulaṃ pavattiṃ dasseti.
ஸதிபி ஜனகத்தே உபத்த²ம்ப⁴கத்தங் ஆஹாரானங் பதா⁴னகிச்சந்தி ஆஹ ‘‘ரூபாரூபானங் உபத்த²ம்ப⁴கத்தேனா’’தி. உபத்த²ம்ப⁴கத்தஞ்ஹி ஸதிபி ஜனகத்தே அரூபீனங் ஆஹாரானங் ஆஹாரஜரூபஸமுட்டா²பகரூபாஹாரஸ்ஸ ச ஹோதி, அஸதிபி சதுஸமுட்டா²னிகரூபூபத்த²ம்ப⁴கரூபாஹாரஸ்ஸ, அஸதி பன உபத்த²ம்ப⁴கத்தே ஆஹாரானங் ஜனகத்தங் நத்தீ²தி உபத்த²ம்ப⁴கத்தங் பதா⁴னங். ஜனயமானோபி ஹி ஆஹாரோ அவிச்சே²த³வஸேன உபத்த²ம்ப⁴யமானோயேவ ஜனேதீதி உபத்த²ம்ப⁴னபா⁴வோ ஆஹாரபா⁴வோதி.
Satipi janakatte upatthambhakattaṃ āhārānaṃ padhānakiccanti āha ‘‘rūpārūpānaṃ upatthambhakattenā’’ti. Upatthambhakattañhi satipi janakatte arūpīnaṃ āhārānaṃ āhārajarūpasamuṭṭhāpakarūpāhārassa ca hoti, asatipi catusamuṭṭhānikarūpūpatthambhakarūpāhārassa, asati pana upatthambhakatte āhārānaṃ janakattaṃ natthīti upatthambhakattaṃ padhānaṃ. Janayamānopi hi āhāro avicchedavasena upatthambhayamānoyeva janetīti upatthambhanabhāvo āhārabhāvoti.
அதி⁴பதியட்டே²னாதி எத்த² ந அதி⁴பதிபச்சயத⁴ம்மானங் விய பவத்தினிவாரகே அபி⁴ப⁴வித்வா பவத்தனேன க³ருபா⁴வோ அதி⁴பதியட்டோ², அத² கோ² த³ஸ்ஸனாதி³கிச்சேஸு சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஹி ஜீவனே ஜீவந்தேஹி ஸுகி²தாதி³பா⁴வே ஸுகி²தாதீ³ஹி அதி⁴மொக்க²பக்³க³ஹுபட்டா²னாவிக்கே²பஜானநேஸு அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதி பவத்தியங் ஆஜானநே அஞ்ஞாதாவீபா⁴வே ச ஸத்³தா⁴தி³ஸஹஜாதேஹீதி ஏவங் தங்தங்கிச்சேஸு சக்கா²தி³பச்சயேஹி சக்கா²தீ³னங் அனுவத்தனீயதா. தேஸு தேஸு ஹி கிச்சேஸு சக்கா²தீ³னங் இஸ்ஸரியங் தப்பச்சயானஞ்ச தத³னுவத்தனேன தத்த² பவத்தீதி. இத்தி²புரிஸிந்த்³ரியானங் பன யதி³பி லிங்கா³தீ³ஹி அனுவத்தனீயதா அத்தி², ஸா பன ந பச்சயபா⁴வதோ. யதா² ஹி ஜீவிதாஹாரா யேஸங் பச்சயா ஹொந்தி, தே தேஸங் அனுபாலகஉபத்த²ம்ப⁴கா அத்தி², அவிக³தபச்சயபூ⁴தா ச ஹொந்தி, ந ஏவங் இத்தி²புரிஸபா⁴வா லிங்கா³தீ³னங் கேனசி பகாரேன உபகாரகா ஹொந்தி, கேவலங் பன யதா²ஸகேஹேவ பச்சயேஹி பவத்தமானானங் லிங்கா³தீ³னங் யதா² இத்தா²தி³க்³க³ஹணஸ்ஸ பச்சயபா⁴வோ ஹோதி, ததோ அஞ்ஞேனாகாரேன தங்ஸஹிதஸந்தானே அப்பவத்திதோ லிங்கா³தீ³ஹி அனுவத்தனீயதா இந்த்³ரியதா ச தேஸங் வுச்சதி, தஸ்மா ந தேஸங் இந்த்³ரியபச்சயபா⁴வோ வுத்தோ. சக்கா²த³யோ அரூபத⁴ம்மானங்யேவாதி எத்த² ஸுக²து³க்கி²ந்த்³ரியானிபி சக்கா²தி³க்³க³ஹணேன க³ஹிதானீதி த³ட்ட²ப்³பா³னி.
Adhipatiyaṭṭhenāti ettha na adhipatipaccayadhammānaṃ viya pavattinivārake abhibhavitvā pavattanena garubhāvo adhipatiyaṭṭho, atha kho dassanādikiccesu cakkhuviññāṇādīhi jīvane jīvantehi sukhitādibhāve sukhitādīhi adhimokkhapaggahupaṭṭhānāvikkhepajānanesu anaññātaññassāmīti pavattiyaṃ ājānane aññātāvībhāve ca saddhādisahajātehīti evaṃ taṃtaṃkiccesu cakkhādipaccayehi cakkhādīnaṃ anuvattanīyatā. Tesu tesu hi kiccesu cakkhādīnaṃ issariyaṃ tappaccayānañca tadanuvattanena tattha pavattīti. Itthipurisindriyānaṃ pana yadipi liṅgādīhi anuvattanīyatā atthi, sā pana na paccayabhāvato. Yathā hi jīvitāhārā yesaṃ paccayā honti, te tesaṃ anupālakaupatthambhakā atthi, avigatapaccayabhūtā ca honti, na evaṃ itthipurisabhāvā liṅgādīnaṃ kenaci pakārena upakārakā honti, kevalaṃ pana yathāsakeheva paccayehi pavattamānānaṃ liṅgādīnaṃ yathā itthādiggahaṇassa paccayabhāvo hoti, tato aññenākārena taṃsahitasantāne appavattito liṅgādīhi anuvattanīyatā indriyatā ca tesaṃ vuccati, tasmā na tesaṃ indriyapaccayabhāvo vutto. Cakkhādayo arūpadhammānaṃyevāti ettha sukhadukkhindriyānipi cakkhādiggahaṇena gahitānīti daṭṭhabbāni.
லக்க²ணாரம்மணூபனிஜ்ஜா²னபூ⁴தானங் விதக்காதீ³னங் விதக்கனாதி³வஸேன ஆரம்மணங் உபக³ந்த்வா நிஜ்ஜா²னங் பெக்க²னங், சிந்தனங் வா விதக்காதீ³னங்யேவ ஸாதா⁴ரணோ ப்³யாபாரோ உபனிஜ்ஜா²யனட்டோ². ட²பெத்வா ஸுக²து³க்க²வேத³னாத்³வயந்தி ஸுகி²ந்த்³ரியது³க்கி²ந்த்³ரியத்³வயங் ட²பெத்வாதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘ஸப்³பா³னிபீ’’தி வத்வா ‘‘ஸத்தஜா²னங்கா³னீ’’தி வசனேன அஜா²னங்கா³னங் உபெக்கா²சித்தேகக்³க³தானங் நிவத்தனங் கதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். யதி³ ஏவங் ‘‘ஸத்த ஜா²னங்கா³னீ’’தி ஏதேனேவ ஸித்³தே⁴ ‘‘ட²பெத்வா ஸுக²து³க்க²வேத³னாத்³வய’’ந்தி கஸ்மா வுத்தங்? வேத³னாபே⁴தே³ஸு பஞ்சஸு ஸுக²து³க்க²த்³வயஸ்ஸ ஏகந்தேன அஜா²னங்க³த்தத³ஸ்ஸனத்த²ங் ஜா²னங்க³ட்டா²னே நித்³தி³ட்ட²த்தா. ஸதிபி வா ஜா²னங்க³வோஹாரே வேத³னாபே⁴த³த்³வயஸ்ஸ ஏகந்தேன ஜா²னபச்சயத்தாபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங். உபெக்கா²சித்தேகக்³க³தானங் பன யதி³பி ஜா²னபச்சயத்தாபா⁴வோ அத்தி², ஜா²னபச்சயபா⁴வோ பன ந நத்தீ²தி ‘‘ஸப்³பா³னிபி ஸத்த ஜா²னங்கா³னீ’’தி எத்த² க³ஹணங் கதங். தத்த² ‘‘ஸப்³பா³னிபீ’’தி வசனங் ஸப்³ப³குஸலாதி³பே⁴த³ஸங்க³ண்ஹனத்த²ங், ந பன ஸப்³ப³சித்துப்பாத³க³தஸங்க³ண்ஹனத்த²ந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Lakkhaṇārammaṇūpanijjhānabhūtānaṃ vitakkādīnaṃ vitakkanādivasena ārammaṇaṃ upagantvā nijjhānaṃ pekkhanaṃ, cintanaṃ vā vitakkādīnaṃyeva sādhāraṇo byāpāro upanijjhāyanaṭṭho. Ṭhapetvā sukhadukkhavedanādvayanti sukhindriyadukkhindriyadvayaṃ ṭhapetvāti adhippāyo. ‘‘Sabbānipī’’ti vatvā ‘‘sattajhānaṅgānī’’ti vacanena ajhānaṅgānaṃ upekkhācittekaggatānaṃ nivattanaṃ katanti daṭṭhabbaṃ. Yadi evaṃ ‘‘satta jhānaṅgānī’’ti eteneva siddhe ‘‘ṭhapetvā sukhadukkhavedanādvaya’’nti kasmā vuttaṃ? Vedanābhedesu pañcasu sukhadukkhadvayassa ekantena ajhānaṅgattadassanatthaṃ jhānaṅgaṭṭhāne niddiṭṭhattā. Satipi vā jhānaṅgavohāre vedanābhedadvayassa ekantena jhānapaccayattābhāvadassanatthaṃ. Upekkhācittekaggatānaṃ pana yadipi jhānapaccayattābhāvo atthi, jhānapaccayabhāvo pana na natthīti ‘‘sabbānipi satta jhānaṅgānī’’ti ettha gahaṇaṃ kataṃ. Tattha ‘‘sabbānipī’’ti vacanaṃ sabbakusalādibhedasaṅgaṇhanatthaṃ, na pana sabbacittuppādagatasaṅgaṇhanatthanti daṭṭhabbaṃ.
யதோ ததோ வாதி ஸம்மா வா மிச்சா² வாதி அத்தோ². ஏதே பன த்³வேபி ஜா²னமக்³க³பச்சயா அஹேதுகசித்தேஸு ந லப்³ப⁴ந்தீதி இத³ங் அஹேதுகசித்தேஸு ந லப்³ப⁴ந்தி, ந ஸஹேதுகசித்தேஸூதி ஸஹேதுகசித்தேஸு அலாபா⁴பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங், ந அஹேதுகசித்தேஸு லாபா⁴பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி. ஏவங் அத்தே² க³ய்ஹமானே அஹேதுகசித்தேஸு கத்த²சி கஸ்ஸசி லாபோ⁴ ந வாரிதோதி எத்தகமேவ விஞ்ஞாயெய்ய, ந ஸவிதக்காஹேதுகசித்தேஸு ஜா²னபச்சயஸ்ஸேவ அலாபா⁴பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் கதந்தி. அஹேதுகசித்தேஸு வா லாபா⁴பா⁴வத³ஸ்ஸனத்தே² பன இமஸ்மிங் வசனே ஸவிதக்காஹேதுகசித்தேஸு ஜா²னபச்சயஸ்ஸ லாபா⁴பா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி, தஸ்மா யேன அலாபே⁴ன த⁴ம்மஸங்க³ணியங் மனோதா⁴துஆதீ³னங் ஸங்க³ஹஸுஞ்ஞதவாரேஸு ஜா²னங் ந உத்³த⁴டங் , தங் அலாப⁴ங் ஸந்தா⁴ய ஏஸ ஜா²னபச்சயஸ்ஸபி அஹேதுகசித்தேஸு அலாபோ⁴ வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³. யதா² ஹி ஸஹேதுகேஸு விதக்காதீ³னங் ஸஹஜாதே ஸங்கட்³டி⁴த்வா ஏகத்தக³தபா⁴வகரணங் உபனிஜ்ஜா²யனப்³யாபாரோ ப³லவா, ந ததா² அஹேதுகசித்தேஸு ஹோதி. இமஸ்மிங் பன பகரணே து³ப்³ப³லம்பி உபனிஜ்ஜா²யனங் யதி³பி கிஞ்சிமத்தம்பி அத்தி², தேன உபகாரகதா ஹோதீதி ஸவிதக்காஹேதுகசித்தேஸுபி ஜா²னபச்சயோ வுத்தோவ, தஸ்மா யே ஏவங் பட²ந்தி ‘‘ந ஏதே பன த்³வேபி ஜா²னமக்³க³பச்சயா யதா²ஸங்க்²யங் த்³விபஞ்சவிஞ்ஞாணஅஹேதுகசித்தேஸு லப்³ப⁴ந்தீ’’தி, தேஸங் ஸோ பாடோ² ஸுந்த³ரதரோ, இமஸ்ஸ பகரணஸ்ஸாயங் அத்த²வண்ணனா, ந த⁴ம்மஸங்க³ணியாதி.
Yato tato vāti sammā vā micchā vāti attho. Ete pana dvepi jhānamaggapaccayā ahetukacittesu na labbhantīti idaṃ ahetukacittesu na labbhanti, na sahetukacittesūti sahetukacittesu alābhābhāvadassanatthaṃ vuttaṃ, na ahetukacittesu lābhābhāvadassanatthanti. Evaṃ atthe gayhamāne ahetukacittesu katthaci kassaci lābho na vāritoti ettakameva viññāyeyya, na savitakkāhetukacittesu jhānapaccayasseva alābhābhāvadassanatthaṃ katanti. Ahetukacittesu vā lābhābhāvadassanatthe pana imasmiṃ vacane savitakkāhetukacittesu jhānapaccayassa lābhābhāvo āpajjati, tasmā yena alābhena dhammasaṅgaṇiyaṃ manodhātuādīnaṃ saṅgahasuññatavāresu jhānaṃ na uddhaṭaṃ , taṃ alābhaṃ sandhāya esa jhānapaccayassapi ahetukacittesu alābho vuttoti veditabbo. Yathā hi sahetukesu vitakkādīnaṃ sahajāte saṃkaḍḍhitvā ekattagatabhāvakaraṇaṃ upanijjhāyanabyāpāro balavā, na tathā ahetukacittesu hoti. Imasmiṃ pana pakaraṇe dubbalampi upanijjhāyanaṃ yadipi kiñcimattampi atthi, tena upakārakatā hotīti savitakkāhetukacittesupi jhānapaccayo vuttova, tasmā ye evaṃ paṭhanti ‘‘na ete pana dvepi jhānamaggapaccayā yathāsaṅkhyaṃ dvipañcaviññāṇaahetukacittesu labbhantī’’ti, tesaṃ so pāṭho sundarataro, imassa pakaraṇassāyaṃ atthavaṇṇanā, na dhammasaṅgaṇiyāti.
ஸமங் பகாரேஹி யுத்ததாய ஏகீபா⁴வோபக³மேன விய உபகாரகதா ஸம்பயுத்தபச்சயதா.
Samaṃ pakārehi yuttatāya ekībhāvopagamena viya upakārakatā sampayuttapaccayatā.
யுத்தானம்பி ஸதங் விப்பயுத்தபா⁴வேன நானத்தூபக³மேன உபகாரகதா விப்பயுத்தபச்சயதா. ந ஹி வத்து²ஸஹஜாதபச்சா²ஜாதவஸேன அயுத்தானங் ரூபாதீ³னங் ஆரம்மணாதி³பா⁴வேன உபகாரகானங் விப்பயுத்தானங் விப்பயுத்தபச்சயதா அத்தீ²தி. ரூபானங் பன ரூபேஹி ஸதிபி அவினிப்³போ⁴கே³ விப்பயோகோ³யேவ நத்தீ²தி ந தேஸங் விப்பயுத்தபச்சயதா. வுத்தஞ்ஹி ‘‘சதூஹி ஸம்பயோகோ³ சதூஹி விப்பயோகோ³’’தி (தா⁴து॰ 3).
Yuttānampi sataṃ vippayuttabhāvena nānattūpagamena upakārakatā vippayuttapaccayatā. Na hi vatthusahajātapacchājātavasena ayuttānaṃ rūpādīnaṃ ārammaṇādibhāvena upakārakānaṃ vippayuttānaṃ vippayuttapaccayatā atthīti. Rūpānaṃ pana rūpehi satipi avinibbhoge vippayogoyeva natthīti na tesaṃ vippayuttapaccayatā. Vuttañhi ‘‘catūhi sampayogo catūhi vippayogo’’ti (dhātu. 3).
பச்சுப்பன்னலக்க²ணேனாதி பச்சுப்பன்னஸபா⁴வேன. தேன ‘‘அத்தி² மே பாபகம்மங் கத’’ந்தி (பாரா॰ 38), ‘‘அத்தே²கச்சோ புக்³க³லோ அத்தஹிதாய படிபன்னோ’’தி (பு॰ ப॰ மாதிகா 4.24) ச ஏவமாதீ³ஸு வுத்தங் நிப்³ப³த்தஉபலப்³ப⁴மானதாலக்க²ணங் அத்தி²பா⁴வங் நிவாரேதி. ஸதிபி ஜனகத்தே உபத்த²ம்ப⁴கப்பதா⁴னா அத்தி²பா⁴வேன உபகாரகதாதி ஆஹ ‘‘உபத்த²ம்ப⁴கத்தேனா’’தி. இத³ஞ்ச உபத்த²ம்ப⁴கத்தங் வத்தா²ரம்மணஸஹஜாதாதீ³னங் ஸாதா⁴ரணங் அத்தி²பா⁴வேன உபகாரகத்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Paccuppannalakkhaṇenāti paccuppannasabhāvena. Tena ‘‘atthi me pāpakammaṃ kata’’nti (pārā. 38), ‘‘atthekacco puggalo attahitāya paṭipanno’’ti (pu. pa. mātikā 4.24) ca evamādīsu vuttaṃ nibbattaupalabbhamānatālakkhaṇaṃ atthibhāvaṃ nivāreti. Satipi janakatte upatthambhakappadhānā atthibhāvena upakārakatāti āha ‘‘upatthambhakattenā’’ti. Idañca upatthambhakattaṃ vatthārammaṇasahajātādīnaṃ sādhāraṇaṃ atthibhāvena upakārakattaṃ daṭṭhabbaṃ.
ஆரம்மணே பு²ஸனாதி³வஸேன வத்தமானானங் ப²ஸ்ஸாதீ³னங் அனேகேஸங் ஸஹபா⁴வோ நத்தீ²தி ஏகஸ்மிங் ப²ஸ்ஸாதி³ஸமுதா³யே ஸதி து³தியோ ந ஹோதி, அஸதி பன ஹோதி, தேன நத்தி²பா⁴வேன உபகாரகதா நத்தி²பச்சயதா. ஸதிபி புரிமதரசித்தானங் நத்தி²பா⁴வே ந தானி நத்தி²பா⁴வேன உபகாரகானி, அனந்தரமேவ பன அத்தனோ அத்தி²பா⁴வேன பவத்திஓகாஸங் அலப⁴மானானங் நத்தி²பா⁴வேன பவத்திஓகாஸங் த³த³மானங் விய உபகாரகங் ஹோதீதி ‘‘பவத்திஓகாஸதா³னேன உபகாரகதா’’தி ஆஹ.
Ārammaṇe phusanādivasena vattamānānaṃ phassādīnaṃ anekesaṃ sahabhāvo natthīti ekasmiṃ phassādisamudāye sati dutiyo na hoti, asati pana hoti, tena natthibhāvena upakārakatā natthipaccayatā. Satipi purimataracittānaṃ natthibhāve na tāni natthibhāvena upakārakāni, anantarameva pana attano atthibhāvena pavattiokāsaṃ alabhamānānaṃ natthibhāvena pavattiokāsaṃ dadamānaṃ viya upakārakaṃ hotīti ‘‘pavattiokāsadānena upakārakatā’’ti āha.
எத்த² ச அபா⁴வமத்தேன உபகாரகதா ஓகாஸதா³னங் நத்தி²பச்சயதா, ஸபா⁴வாவிக³மேன அப்பவத்தமானானங் ஸபா⁴வவிக³மேன உபகாரகதா விக³தபச்சயதா, நத்தி²தா ச நிரோதா⁴னந்தரஸுஞ்ஞதா, விக³ததா நிரோத⁴ப்பத்ததா, அயமேதேஸங் விஸேஸோ, ததா² அத்தி²தாய ஸஸபா⁴வதோ உபகாரகதா அத்தி²பச்சயதா, ஸபா⁴வாவிக³மேன நிரோத⁴ஸ்ஸ அப்பத்தியா உபகாரகதா அவிக³தபச்சயதாதி பச்சயபா⁴வவிஸேஸோ த⁴ம்மாவிஸேஸேபி வேதி³தப்³போ³. த⁴ம்மானஞ்ஹி ஸத்திவிஸேஸங் ஸப்³ப³ங் யாதா²வதோ அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²த்வா ததா²க³தேன சதுவீஸதிபச்சயவிஸேஸா வுத்தாதி ப⁴க³வதி ஸத்³தா⁴ய ‘‘ஏவங்விஸேஸா ஏதே த⁴ம்மா’’தி ஸுதமயஞாணங் உப்பாதெ³த்வா சிந்தாபா⁴வனாமயேஹி தத³பி⁴ஸமயாய யோகோ³ காதப்³போ³.
Ettha ca abhāvamattena upakārakatā okāsadānaṃ natthipaccayatā, sabhāvāvigamena appavattamānānaṃ sabhāvavigamena upakārakatā vigatapaccayatā, natthitā ca nirodhānantarasuññatā, vigatatā nirodhappattatā, ayametesaṃ viseso, tathā atthitāya sasabhāvato upakārakatā atthipaccayatā, sabhāvāvigamena nirodhassa appattiyā upakārakatā avigatapaccayatāti paccayabhāvaviseso dhammāvisesepi veditabbo. Dhammānañhi sattivisesaṃ sabbaṃ yāthāvato abhisambujjhitvā tathāgatena catuvīsatipaccayavisesā vuttāti bhagavati saddhāya ‘‘evaṃvisesā ete dhammā’’ti sutamayañāṇaṃ uppādetvā cintābhāvanāmayehi tadabhisamayāya yogo kātabbo.
சதூஸு க²ந்தே⁴ஸு ஏகஸ்ஸபி அஸங்க³ஹிதத்தாபா⁴வதோ நாமத⁴ம்மேகதே³ஸதா அனந்தராதீ³னங் நத்தீ²தி ‘‘நாமத⁴ம்மாவா’’தி வத்வா ந கேவலங் பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வே ப⁴ஜந்தானங் சதுன்னங்யேவ க²ந்தா⁴னங் நாமதா, அத² கோ² நிப்³பா³னஞ்ச நாமமேவாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘நிப்³பா³னஸ்ஸ அஸங்க³ஹிதத்தா’’திஆதி³மாஹ. புரேஜாதபச்சயோ ரூபேகதே³ஸோதி எத்த² ஏகதே³ஸவசனேன ரூபரூபதோ அஞ்ஞங் வஜ்ஜேதி, ரூபரூபங் பன குஸலத்திகே அனாக³தம்பி புரேஜாதபச்சயபா⁴வேன அஞ்ஞத்த² ஆக³தமேவ. வுத்தஞ்ஹி ‘‘அனித³ஸ்ஸனஅப்படிகோ⁴ த⁴ம்மோ அனித³ஸ்ஸனஅப்படிக⁴ஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ புரேஜாதபச்சயேன பச்சயோ – ஆரம்மணபுரேஜாதங், வத்து²புரேஜாதங். ஆரம்மணபுரேஜாதங் வத்து²ங் இத்தி²ந்த்³ரியங் புரிஸிந்த்³ரியங் ஆபோதா⁴துங் கப³ளீகாரங் ஆஹாரங் அனிச்சதோ…பே॰… தோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதீ’’தி (பட்டா²॰ 2.22.39).
Catūsu khandhesu ekassapi asaṅgahitattābhāvato nāmadhammekadesatā anantarādīnaṃ natthīti ‘‘nāmadhammāvā’’ti vatvā na kevalaṃ paccayapaccayuppannabhāve bhajantānaṃ catunnaṃyeva khandhānaṃ nāmatā, atha kho nibbānañca nāmamevāti dassento ‘‘nibbānassa asaṅgahitattā’’tiādimāha. Purejātapaccayo rūpekadesoti ettha ekadesavacanena rūparūpato aññaṃ vajjeti, rūparūpaṃ pana kusalattike anāgatampi purejātapaccayabhāvena aññattha āgatameva. Vuttañhi ‘‘anidassanaappaṭigho dhammo anidassanaappaṭighassa dhammassa purejātapaccayena paccayo – ārammaṇapurejātaṃ, vatthupurejātaṃ. Ārammaṇapurejātaṃ vatthuṃ itthindriyaṃ purisindriyaṃ āpodhātuṃ kabaḷīkāraṃ āhāraṃ aniccato…pe… domanassaṃ uppajjatī’’ti (paṭṭhā. 2.22.39).
பச்சயுத்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Paccayuddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
