Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિનયવિનિચ્છય-ટીકા • Vinayavinicchaya-ṭīkā

    પાચિત્તિયકથાવણ્ણના

    Pācittiyakathāvaṇṇanā

    ૨૧૨૯-૩૦. એવં તિંસ નિસ્સગ્ગિયપાચિત્તિયાનિ દસ્સેત્વા ઇદાનિ સુદ્ધપાચિત્તિયાનિ દસ્સેતુમાહ ‘‘લસુણ’’ન્તિઆદિ. લસુણન્તિ એત્થ ઇતિ-સદ્દો લુત્તનિદ્દિટ્ઠો. ‘‘લસુણં’’ઇતિ ભણ્ડિકં વુત્તં અટ્ઠકથાયં (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૭૯૩-૭૯૫). ચતુપઞ્ચમિઞ્જાદિપ્પભેદં ભણ્ડિકં લસુણં નામ, ન તતો ઊનં. તેનાહ ‘‘ન એકદ્વિતિમિઞ્જક’’ન્તિ. પક્કલસુણતો, સીહળદીપસમ્ભવતો ચ વિસેસમાહ ‘‘આમકં માગધંયેવા’’તિ. મગધેસુ જાતં માગધં, ‘‘વુત્ત’’ન્તિ ઇમિના સમ્બન્ધો. યથાહ ‘‘મગધરટ્ઠે જાતલસુણમેવ હિ ઇધ લસુણન્તિ અધિપ્પેત’’ન્તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૭૯૫). તં ‘‘ખાદિસ્સામી’’તિ ગણ્હતીતિ સમ્બન્ધો. વુત્તપ્પકારં પાચિત્તિયઞ્ચ અજ્ઝોહારવસેનાતિ દસ્સેતુમાહ ‘‘અજ્ઝોહારવસેનેવ, પાચિત્તિં પરિદીપયે’’તિ.

    2129-30. Evaṃ tiṃsa nissaggiyapācittiyāni dassetvā idāni suddhapācittiyāni dassetumāha ‘‘lasuṇa’’ntiādi. Lasuṇanti ettha iti-saddo luttaniddiṭṭho. ‘‘Lasuṇaṃ’’iti bhaṇḍikaṃ vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 793-795). Catupañcamiñjādippabhedaṃ bhaṇḍikaṃ lasuṇaṃ nāma, na tato ūnaṃ. Tenāha ‘‘na ekadvitimiñjaka’’nti. Pakkalasuṇato, sīhaḷadīpasambhavato ca visesamāha ‘‘āmakaṃ māgadhaṃyevā’’ti. Magadhesu jātaṃ māgadhaṃ, ‘‘vutta’’nti iminā sambandho. Yathāha ‘‘magadharaṭṭhe jātalasuṇameva hi idha lasuṇanti adhippeta’’nti (pāci. aṭṭha. 795). Taṃ ‘‘khādissāmī’’ti gaṇhatīti sambandho. Vuttappakāraṃ pācittiyañca ajjhohāravasenāti dassetumāha ‘‘ajjhohāravaseneva, pācittiṃ paridīpaye’’ti.

    ૨૧૩૧. તદેવ વક્ખતિ ‘‘દ્વે તયો’’તિઆદિના. સદ્ધિન્તિ એકતો. સઙ્ખાદિત્વાતિ ગલબિલં અપ્પવેસેત્વા દન્તેહિ સંચુણ્ણિયન્તી ખાદિત્વા. અજ્ઝોહરતિ પરગલં કરોતિ.

    2131. Tadeva vakkhati ‘‘dve tayo’’tiādinā. Saddhinti ekato. Saṅkhāditvāti galabilaṃ appavesetvā dantehi saṃcuṇṇiyantī khāditvā. Ajjhoharati paragalaṃ karoti.

    ૨૧૩૨. તત્થાતિ તસ્મિં ભણ્ડિકલસુણે. ‘‘મિઞ્જાનં ગણનાયા’’તિ ઇમિના અજ્ઝોહારપયોગગણનાયેવ દીપિતા. યથાહ ‘‘ભિન્દિત્વા એકેકં મિઞ્જં ખાદન્તિયા પન પયોગગણનાય પાચિત્તિયાની’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૭૯૫).

    2132.Tatthāti tasmiṃ bhaṇḍikalasuṇe. ‘‘Miñjānaṃ gaṇanāyā’’ti iminā ajjhohārapayogagaṇanāyeva dīpitā. Yathāha ‘‘bhinditvā ekekaṃ miñjaṃ khādantiyā pana payogagaṇanāya pācittiyānī’’ti (pāci. aṭṭha. 795).

    ૨૧૩૩. સભાવતો વટ્ટન્તેવાતિ યોજના.

    2133. Sabhāvato vaṭṭantevāti yojanā.

    ૨૧૩૫. યથાવુત્તપલણ્ડુકાદીનં નાનત્તં દસ્સેતુમાહ ‘‘એકા મિઞ્જા’’તિઆદિ. ઇધ મિઞ્જાનં વસેનેવ નાનત્તં દસ્સિતં. અટ્ઠકથાયં પન વણ્ણવસેનાપિ. યથાહ ‘‘પલણ્ડુકો પણ્ડુવણ્ણો હોતિ. ભઞ્જનકો લોહિતવણ્ણો. હરિતકો હરિતપણ્ણવણ્ણો’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૭૯૭).

    2135. Yathāvuttapalaṇḍukādīnaṃ nānattaṃ dassetumāha ‘‘ekā miñjā’’tiādi. Idha miñjānaṃ vaseneva nānattaṃ dassitaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana vaṇṇavasenāpi. Yathāha ‘‘palaṇḍuko paṇḍuvaṇṇo hoti. Bhañjanako lohitavaṇṇo. Haritako haritapaṇṇavaṇṇo’’ti (pāci. aṭṭha. 797).

    ૨૧૩૬. ‘‘સાળવે ઉત્તરિભઙ્ગકે’’તિ પદચ્છેદો. ‘‘બદરસાળવાદીસૂ’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૭૯૭) અટ્ઠકથાવચનતો એત્થ બદર-સદ્દો સેસો. બદરસાળવં નામ બદરફલાનિ સુક્ખાપેત્વા ચુણ્ણેત્વા કાતબ્બા ખાદનીયવિકતિ. ઉમ્મત્તિકાદીનન્તિ એત્થ આદિ-સદ્દેન આદિકમ્મિકા ગહિતા. યથાહ ‘‘ઉમ્મત્તિકાય આદિકમ્મિકાયા’’તિ (પાચિ॰ ૭૯૭).

    2136. ‘‘Sāḷave uttaribhaṅgake’’ti padacchedo. ‘‘Badarasāḷavādīsū’’ti (pāci. aṭṭha. 797) aṭṭhakathāvacanato ettha badara-saddo seso. Badarasāḷavaṃ nāma badaraphalāni sukkhāpetvā cuṇṇetvā kātabbā khādanīyavikati. Ummattikādīnanti ettha ādi-saddena ādikammikā gahitā. Yathāha ‘‘ummattikāya ādikammikāyā’’ti (pāci. 797).

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૧૩૭. સમ્બાધેતિ પટિચ્છન્નોકાસે. તસ્સ વિભાગં દસ્સેતુમાહ ‘‘ઉપકચ્છેસુ મુત્તસ્સ કરણેપિ વા’’તિ.

    2137.Sambādheti paṭicchannokāse. Tassa vibhāgaṃ dassetumāha ‘‘upakacchesu muttassa karaṇepi vā’’ti.

    ૨૧૩૮. અસ્સા તથા પાચિત્તીતિ સમ્બન્ધો. ‘‘ન લોમગણનાયા’’તિ ઇમિના ‘‘પયોગગણનાયા’’તિ ઇદમેવ સમત્થયતિ.

    2138. Assā tathā pācittīti sambandho. ‘‘Na lomagaṇanāyā’’ti iminā ‘‘payogagaṇanāyā’’ti idameva samatthayati.

    ૨૧૩૯. આબાધેતિ કણ્ડુઆદિકે રોગે. યથાહ – ‘‘આબાધપચ્ચયાતિ કણ્ડુકચ્છુઆદિઆબાધપચ્ચયા’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૦૧). મગ્ગસંવિધાનસમા મતાતિ ભિક્ખુનિયા સંવિધાય એકદ્ધાનસિક્ખાપદેન સદિસા મતા ઞાતાતિ અત્થો.

    2139.Ābādheti kaṇḍuādike roge. Yathāha – ‘‘ābādhapaccayāti kaṇḍukacchuādiābādhapaccayā’’ti (pāci. aṭṭha. 801). Maggasaṃvidhānasamā matāti bhikkhuniyā saṃvidhāya ekaddhānasikkhāpadena sadisā matā ñātāti attho.

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૧૪૦. પદુમસ્સ વા પુણ્ડરીકસ્સ વા અન્તમસો કેસરેનાપિ કામરાગેન મુત્તકરણસ્સ તલઘાતને મુત્તકરણમ્પિ પહારદાને પાચિત્તિ હોતીતિ યોજના. કેસરેનાપીતિ અપિ-સદ્દેન મહાપદુમપણ્ણેહિ વત્તબ્બમેવ નત્થીતિ દીપેતિ. યથાહ – ‘‘અન્તમસો ઉપ્પલપત્તેનાપીતિ એત્થ પત્તં તાવ મહન્તં, કેસરેનાપિ પહારં દેન્તિયા આપત્તિયેવા’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૦૩).

    2140. Padumassa vā puṇḍarīkassa vā antamaso kesarenāpi kāmarāgena muttakaraṇassa talaghātane muttakaraṇampi pahāradāne pācitti hotīti yojanā. Kesarenāpīti api-saddena mahāpadumapaṇṇehi vattabbameva natthīti dīpeti. Yathāha – ‘‘antamaso uppalapattenāpīti ettha pattaṃ tāva mahantaṃ, kesarenāpi pahāraṃ dentiyā āpattiyevā’’ti (pāci. aṭṭha. 803).

    ૨૧૪૧. તત્થાતિ તસ્મિં મુત્તકરણતલે.

    2141.Tatthāti tasmiṃ muttakaraṇatale.

    તતિયં.

    Tatiyaṃ.

    ૨૧૪૨. યા પન ભિક્ખુની કામરાગપરેતા કામરાગેન પીળિતા અત્તનો બ્યઞ્જને મુત્તપથે ઉપ્પલપત્તમ્પિ પવેસેતિ, ન વટ્ટતિ પાચિત્તિ હોતીતિ યોજના. પિ-સદ્દેન ‘‘કેસરમત્તમ્પિ પન પવેસેન્તિયા આપત્તિયેવા’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૧૨) અટ્ઠકથા ઉલ્લિઙ્ગિતા.

    2142. Yā pana bhikkhunī kāmarāgaparetā kāmarāgena pīḷitā attano byañjane muttapathe uppalapattampi paveseti, na vaṭṭati pācitti hotīti yojanā. Pi-saddena ‘‘kesaramattampi pana pavesentiyā āpattiyevā’’ti (pāci. aṭṭha. 812) aṭṭhakathā ulliṅgitā.

    ૨૧૪૩-૪. યદ્યેવં ‘‘જતુમટ્ઠકે પાચિત્તિય’’ન્તિ કસ્મા વુત્તન્તિ આહ ‘‘ઇદં…પે॰… જતુમટ્ઠક’’ન્તિ. ઇદં જતુમટ્ઠકં વત્થુવસેનેવ વુત્તન્તિ ‘‘અથ ખો સા ભિક્ખુની જતુમટ્ઠકં આદિયિત્વા ધોવિતું વિસ્સરિત્વા એકમન્તં છડ્ડેસિ. ભિક્ખુનિયો મક્ખિકાહિ સમ્પરિકિણ્ણં પસ્સિત્વા એવમાહંસુ ‘કસ્સિદં કમ્મ’ન્તિ. સા એવમાહ ‘મય્હિદં કમ્મ’ન્તિ. યા તા ભિક્ખુનિયો અપ્પિચ્છા, તા ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ ‘કથઞ્હિ નામ ભિક્ખુની જતુમટ્ઠકં આદિયિસ્સતી’’તિ (પાચિ॰ ૮૦૬) આગતવત્થુવસેનેવ વુત્તં, ન તં વિના અઞ્ઞસ્સ વટ્ટકસ્સ સમ્ભવતોતિ અધિપ્પાયો. જતુમટ્ઠકં નામ જતુના કતો મટ્ઠદણ્ડકો.

    2143-4. Yadyevaṃ ‘‘jatumaṭṭhake pācittiya’’nti kasmā vuttanti āha ‘‘idaṃ…pe… jatumaṭṭhaka’’nti. Idaṃ jatumaṭṭhakaṃ vatthuvaseneva vuttanti ‘‘atha kho sā bhikkhunī jatumaṭṭhakaṃ ādiyitvā dhovituṃ vissaritvā ekamantaṃ chaḍḍesi. Bhikkhuniyo makkhikāhi samparikiṇṇaṃ passitvā evamāhaṃsu ‘kassidaṃ kamma’nti. Sā evamāha ‘mayhidaṃ kamma’nti. Yā tā bhikkhuniyo appicchā, tā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti ‘kathañhi nāma bhikkhunī jatumaṭṭhakaṃ ādiyissatī’’ti (pāci. 806) āgatavatthuvaseneva vuttaṃ, na taṃ vinā aññassa vaṭṭakassa sambhavatoti adhippāyo. Jatumaṭṭhakaṃ nāma jatunā kato maṭṭhadaṇḍako.

    દણ્ડન્તિ એત્થ ‘‘યં કિઞ્ચી’’તિ સેસો. યથાહ ‘‘અન્તમસો ઉપ્પલપત્તમ્પિ મુત્તકરણં પવેસેતી’’તિ (પાચિ॰ ૮૦૮). એતમ્પિ ચ અતિમહન્તં, કેસરમત્તમ્પિ પન પવેસેન્તિયા આપત્તિ એવ. એળાલુકન્તિ કક્કારિફલં વા. તસ્મિન્તિ અત્તનો મુત્તકરણે.

    Daṇḍanti ettha ‘‘yaṃ kiñcī’’ti seso. Yathāha ‘‘antamaso uppalapattampi muttakaraṇaṃ pavesetī’’ti (pāci. 808). Etampi ca atimahantaṃ, kesaramattampi pana pavesentiyā āpatti eva. Eḷālukanti kakkāriphalaṃ vā. Tasminti attano muttakaraṇe.

    ૨૧૪૫. આબાધપચ્ચયાતિ મુત્તકરણપ્પદેસે જાતવણાદિમ્હિ વણટ્ઠાનનિરુપનાદિપચ્ચયા.

    2145.Ābādhapaccayāti muttakaraṇappadese jātavaṇādimhi vaṇaṭṭhānanirupanādipaccayā.

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૧૪૬. અગ્ગપબ્બદ્વયાધિકન્તિ અગ્ગપબ્બદ્વયતો કેસગ્ગમત્તમ્પિ અધિકં. યથાહ ‘‘અન્તમસો કેસગ્ગમત્તમ્પિ અતિક્કામેતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૮૧૨). દકસુદ્ધિં કરોન્તિયાતિ મુત્તકરણટ્ઠાને ધોવનં કરોન્તિયા. યથાહ ‘‘ઉદકસુદ્ધિકં નામ મુત્તકરણસ્સ ધોવના વુચ્ચતી’’તિ (પાચિ॰ ૮૧૨).

    2146.Aggapabbadvayādhikanti aggapabbadvayato kesaggamattampi adhikaṃ. Yathāha ‘‘antamaso kesaggamattampi atikkāmeti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 812). Dakasuddhiṃ karontiyāti muttakaraṇaṭṭhāne dhovanaṃ karontiyā. Yathāha ‘‘udakasuddhikaṃ nāma muttakaraṇassa dhovanā vuccatī’’ti (pāci. 812).

    ૨૧૪૭. ‘‘તીણી’’તિ ઇમિના એકઙ્ગુલિયા પબ્બદ્વયસ્સ પવેસેત્વા ધોવને દોસાભાવં દીપેતિ. દીઘતોતિ અઙ્ગુલિયા દીઘતો. તીણિ પબ્બાનિ ગમ્ભીરતો મુત્તકરણે પવેસેત્વા ઉદકસુદ્ધિં આદિયન્તિયા પાચિત્તિયં ભવેતિ યોજના.

    2147.‘‘Tīṇī’’ti iminā ekaṅguliyā pabbadvayassa pavesetvā dhovane dosābhāvaṃ dīpeti. Dīghatoti aṅguliyā dīghato. Tīṇi pabbāni gambhīrato muttakaraṇe pavesetvā udakasuddhiṃ ādiyantiyā pācittiyaṃ bhaveti yojanā.

    ૨૧૪૮. તિસ્સો, ચતસ્સો વા અઙ્ગુલિયો એકતો કત્વા વિત્થારેન પવેસને એકપબ્બેપિ પવિટ્ઠે ‘‘દ્વઙ્ગુલપબ્બપરમ’’ન્તિ નિયમિતપ્પમાણાતિક્કમતો આહ ‘‘એકપબ્બમ્પિ યા પના’’તિ. યા પન ભિક્ખુની ચતુન્નં વાપિ અઙ્ગુલીનં તિસ્સન્નં વાપિ અઙ્ગુલીનં એકપબ્બમ્પિ વિત્થારતો પવેસેતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયાતિ યોજના.

    2148. Tisso, catasso vā aṅguliyo ekato katvā vitthārena pavesane ekapabbepi paviṭṭhe ‘‘dvaṅgulapabbaparama’’nti niyamitappamāṇātikkamato āha ‘‘ekapabbampi yā panā’’ti. Yā pana bhikkhunī catunnaṃ vāpi aṅgulīnaṃ tissannaṃ vāpi aṅgulīnaṃ ekapabbampi vitthārato paveseti, tassā pācittiyaṃ siyāti yojanā.

    ૨૧૪૯. ઇતીતિ એવં. સબ્બપ્પકારેનાતિ ગમ્ભીરપવેસનાદિના સબ્બેન પકારેન. અભિબ્યત્તતરં કત્વાતિ સુપાકટતરં કત્વા. અયમત્થોતિ ‘‘એકિસ્સઙ્ગુલિયા તીણી’’તિઆદિના વુત્તો અયમત્થો.

    2149.Itīti evaṃ. Sabbappakārenāti gambhīrapavesanādinā sabbena pakārena. Abhibyattataraṃ katvāti supākaṭataraṃ katvā. Ayamatthoti ‘‘ekissaṅguliyā tīṇī’’tiādinā vutto ayamattho.

    ૨૧૫૦. દ્વઙ્ગુલપબ્બે દોસો નત્થીતિ યોજના. ઉદકસુદ્ધિપચ્ચયે પન સતિપિ ફસ્સસાદિયને યથાવુત્તપરિચ્છેદે અનાપત્તિ. અધિકમ્પીતિ દ્વઙ્ગુલપબ્બતો અધિકમ્પિ. ઉદકસુદ્ધિં કરોન્તિયા દોસો નત્થીતિ યોજના.

    2150. Dvaṅgulapabbe doso natthīti yojanā. Udakasuddhipaccaye pana satipi phassasādiyane yathāvuttaparicchede anāpatti. Adhikampīti dvaṅgulapabbato adhikampi. Udakasuddhiṃ karontiyā doso natthīti yojanā.

    ૨૧૫૧. તથા ઉદકસુદ્ધિં કરોન્તીનં ઉમ્મત્તિકાદીનં અનાપત્તિ પકાસિતાતિ યોજના.

    2151. Tathā udakasuddhiṃ karontīnaṃ ummattikādīnaṃ anāpatti pakāsitāti yojanā.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૧૫૨. ભુઞ્જતો પન ભિક્ખુસ્સાતિ પઞ્ચન્નં ભોજનાનં અઞ્ઞતરં ભુઞ્જતો ભિક્ખુસ્સ. યથાહ ‘‘ભુઞ્જન્તસ્સાતિ પઞ્ચન્નં ભોજનાનં અઞ્ઞતરં ભોજનં ભુઞ્જન્તસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૮૧૭). પાનીયં વા વિધૂપનં વાતિ વક્ખમાનં પાનીયં, બીજનીયઞ્ચ. ઉપતિટ્ઠેય્યાતિ ‘‘હત્થપાસે તિટ્ઠતી’’તિ (પાચિ॰ ૮૧૭) વચનતો એત્થ ઉપ-સદ્દો હત્થપાસસઙ્ખાતં સમીપં વદતીતિ વેદિતબ્બં.

    2152.Bhuñjato pana bhikkhussāti pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhuñjato bhikkhussa. Yathāha ‘‘bhuñjantassāti pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ bhuñjantassā’’ti (pāci. 817). Pānīyaṃ vā vidhūpanaṃvāti vakkhamānaṃ pānīyaṃ, bījanīyañca. Upatiṭṭheyyāti ‘‘hatthapāse tiṭṭhatī’’ti (pāci. 817) vacanato ettha upa-saddo hatthapāsasaṅkhātaṃ samīpaṃ vadatīti veditabbaṃ.

    ૨૧૫૩. વત્થકોણાદિ યા કાચિ ‘‘બીજની’’તિ વુચ્ચતીતિ યોજના, ઇમિના ‘‘બીજનિકિચ્ચં સમ્પાદેસ્સામી’’તિ અધિટ્ઠાય ગહિતચીવરકોણપ્પકારં યં કિઞ્ચિ ‘‘બીજની’’તિ વુચ્ચતીતિ અત્થો.

    2153. Vatthakoṇādi yā kāci ‘‘bījanī’’ti vuccatīti yojanā, iminā ‘‘bījanikiccaṃ sampādessāmī’’ti adhiṭṭhāya gahitacīvarakoṇappakāraṃ yaṃ kiñci ‘‘bījanī’’ti vuccatīti attho.

    ૨૧૫૪. ‘‘અથ ખો સા ભિક્ખુની તસ્સ ભિક્ખુનો ભુઞ્જન્તસ્સ પાનીયેન ચ વિધૂપનેન ચ ઉપતિટ્ઠિત્વા અચ્ચાવદતિ. અથ ખો સો ભિક્ખુ તં ભિક્ખુનિં અપસાદેતિ ‘મા, ભગિનિ, એવરૂપં અકાસિ, નેતં કપ્પતી’તિ. ‘પુબ્બે મં ત્વં એવઞ્ચ એવઞ્ચ કરોસિ, ઇદાનિ એત્તકં ન સહસી’તિ પાનીયથાલકં મત્થકે આસુમ્ભિત્વા વિધૂપનેન પહારં અદાસી’’તિ (પાચિ॰ ૮૧૫) ઇમસ્મિં વત્થુમ્હિ ભિક્ખૂહિ આરોચિતે ‘‘કથઞ્હિ નામ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુની ભિક્ખુસ્સ પહારં દસ્સતી’’તિઆદીનિ (પાચિ॰ ૮૧૫) વત્વા ‘‘યા પન ભિક્ખુની ભિક્ખુસ્સ ભુઞ્જન્તસ્સ પાનીયેન વા વિધૂપનેન વા ઉપતિટ્ઠેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૮૧૬) વુત્તત્તા પહારપચ્ચયા નુ ખોતિ આસઙ્કં નિવત્તેતુમાહ ‘‘હત્થપાસે ઇધ ઠાનપચ્ચયાપત્તિ દીપિતા’’તિ. એત્થ ચ આસુમ્ભિત્વાતિ પાતેત્વા. ઇધાતિ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે. ‘‘ન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનિયા ભિક્ખુસ્સ પહારો દાતબ્બો. યા દદેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ (ચૂળવ॰ ૪૨૦) ભિક્ખુનિક્ખન્ધકે વુત્તં ગહેત્વા આહ ‘‘પહારપચ્ચયા વુત્તં, ખન્ધકે દુક્કટં વિસુ’’ન્તિ. ઇમિના વુત્તસ્સેવત્થસ્સ કારણં દસ્સિતં હોતિ.

    2154. ‘‘Atha kho sā bhikkhunī tassa bhikkhuno bhuñjantassa pānīyena ca vidhūpanena ca upatiṭṭhitvā accāvadati. Atha kho so bhikkhu taṃ bhikkhuniṃ apasādeti ‘mā, bhagini, evarūpaṃ akāsi, netaṃ kappatī’ti. ‘Pubbe maṃ tvaṃ evañca evañca karosi, idāni ettakaṃ na sahasī’ti pānīyathālakaṃ matthake āsumbhitvā vidhūpanena pahāraṃ adāsī’’ti (pāci. 815) imasmiṃ vatthumhi bhikkhūhi ārocite ‘‘kathañhi nāma, bhikkhave, bhikkhunī bhikkhussa pahāraṃ dassatī’’tiādīni (pāci. 815) vatvā ‘‘yā pana bhikkhunī bhikkhussa bhuñjantassa pānīyena vā vidhūpanena vā upatiṭṭheyya, pācittiya’’nti (pāci. 816) vuttattā pahārapaccayā nu khoti āsaṅkaṃ nivattetumāha ‘‘hatthapāse idha ṭhānapaccayāpatti dīpitā’’ti. Ettha ca āsumbhitvāti pātetvā. Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. ‘‘Na, bhikkhave, bhikkhuniyā bhikkhussa pahāro dātabbo. Yā dadeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 420) bhikkhunikkhandhake vuttaṃ gahetvā āha ‘‘pahārapaccayā vuttaṃ, khandhake dukkaṭaṃ visu’’nti. Iminā vuttassevatthassa kāraṇaṃ dassitaṃ hoti.

    ૨૧૫૫. હત્થપાસં જહિત્વાતિ એત્થ ‘‘ભોજનં ભુઞ્જતો’’તિ ચ ખાદનં ખાદતોતિ એત્થ ‘‘હત્થપાસે’’તિ ચ વત્તબ્બં . ભોજનં ભુઞ્જતો હત્થપાસં જહિત્વા ઉપતિટ્ઠન્તિયા વા ખાદનં ખાદતો હત્થપાસે ઉપતિટ્ઠન્તિયા વા હોતિ આપત્તિ દુક્કટન્તિ યોજના.

    2155.Hatthapāsaṃ jahitvāti ettha ‘‘bhojanaṃ bhuñjato’’ti ca khādanaṃ khādatoti ettha ‘‘hatthapāse’’ti ca vattabbaṃ . Bhojanaṃ bhuñjato hatthapāsaṃ jahitvā upatiṭṭhantiyā vā khādanaṃ khādato hatthapāse upatiṭṭhantiyā vā hoti āpatti dukkaṭanti yojanā.

    ૨૧૫૬. દેતીતિ પાનીયં વા સૂપાદિં વા ‘‘ઇમં પિવથ, ઇમિના ભુઞ્જથા’’તિ દેતિ. તાલવણ્ટં ‘‘ઇમિના બીજન્તા ભુઞ્જથા’’તિ દેતિ. દાપેતીતિ અઞ્ઞેન ઉભયમ્પિ દાપેતિ. ઇદં સિક્ખાપદં સમુટ્ઠાનતો એળકલોમેન સમં મતન્તિ યોજના.

    2156.Detīti pānīyaṃ vā sūpādiṃ vā ‘‘imaṃ pivatha, iminā bhuñjathā’’ti deti. Tālavaṇṭaṃ ‘‘iminā bījantā bhuñjathā’’ti deti. Dāpetīti aññena ubhayampi dāpeti. Idaṃ sikkhāpadaṃ samuṭṭhānato eḷakalomena samaṃ matanti yojanā.

    છટ્ઠં.

    Chaṭṭhaṃ.

    ૨૧૫૭. વિઞ્ઞત્વાતિ સયં વિઞ્ઞત્વા, અઞ્ઞાય વા વિઞ્ઞાપેત્વા. ‘‘વિઞ્ઞત્વા વા વિઞ્ઞાપેત્વા વા’’તિ (પાચિ॰ ૮૨૧) હિ સિક્ખાપદં. આમકં ધઞ્ઞન્તિ અપક્કં અભટ્ઠં સાલિઆદિકં સત્તવિધં ધઞ્ઞં. યથાહ – ‘‘આમકધઞ્ઞં નામ સાલિ વીહિ યવો ગોધુમો કઙ્ગુ વરકો કુદ્રૂસકો’’તિ (પાચિ॰ ૮૨૨). કોટ્ટેત્વાતિ મુસલેહિ કોટ્ટેત્વા. યદિ પરિભુઞ્જતીતિ યોજના.

    2157.Viññatvāti sayaṃ viññatvā, aññāya vā viññāpetvā. ‘‘Viññatvā vā viññāpetvā vā’’ti (pāci. 821) hi sikkhāpadaṃ. Āmakaṃ dhaññanti apakkaṃ abhaṭṭhaṃ sāliādikaṃ sattavidhaṃ dhaññaṃ. Yathāha – ‘‘āmakadhaññaṃ nāma sāli vīhi yavo godhumo kaṅgu varako kudrūsako’’ti (pāci. 822). Koṭṭetvāti musalehi koṭṭetvā. Yadi paribhuñjatīti yojanā.

    ૨૧૫૮-૬૦. ‘‘ભુઞ્જિસ્સામીતિ પટિગ્ગણ્હાતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સાતિ ઇદં પયોગદુક્કટં નામ, તસ્મા ન કેવલં પટિગ્ગહણેયેવ દુક્કટં હોતી’’તિઆદિના (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૨૨) અટ્ઠકથાગતં વિભાગં દસ્સેતુમાહ ‘‘ન કેવલં તુ ધઞ્ઞાન’’ન્તિઆદિ. પનાતિ અપિ-સદ્દત્થે, સુક્ખાપનેપીતિ અત્થો. ભજ્જનત્થાયાતિ એત્થ ‘‘વદ્દલિદિવસે’’તિ સેસો. ‘‘કપલ્લસજ્જને ઉદ્ધનસજ્જને’’તિ પચ્ચેકં યોજેતબ્બં. દબ્બિસજ્જનેતિ કટચ્છુસમ્પાદને. તત્થ કપલ્લકે ધઞ્ઞપક્ખિપનેતિ યોજના. ‘‘ઘટ્ટનકોટ્ટને’’તિ વત્તબ્બે ગાથાબન્ધવસેન ન-કારલોપં કત્વા ‘‘ઘટ્ટકોટ્ટને’’તિ વુત્તં.

    2158-60. ‘‘Bhuñjissāmīti paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti idaṃ payogadukkaṭaṃ nāma, tasmā na kevalaṃ paṭiggahaṇeyeva dukkaṭaṃ hotī’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 822) aṭṭhakathāgataṃ vibhāgaṃ dassetumāha ‘‘na kevalaṃ tu dhaññāna’’ntiādi. Panāti api-saddatthe, sukkhāpanepīti attho. Bhajjanatthāyāti ettha ‘‘vaddalidivase’’ti seso. ‘‘Kapallasajjane uddhanasajjane’’ti paccekaṃ yojetabbaṃ. Dabbisajjaneti kaṭacchusampādane. Tattha kapallake dhaññapakkhipaneti yojanā. ‘‘Ghaṭṭanakoṭṭane’’ti vattabbe gāthābandhavasena na-kāralopaṃ katvā ‘‘ghaṭṭakoṭṭane’’ti vuttaṃ.

    ૨૧૬૧-૩. પમાણ-સદ્દસ્સ આવત્તલિઙ્ગસઙ્ખ્યત્તા આહ ‘‘ભોજનઞ્ચેવ વિઞ્ઞત્તિપમાણ’’ન્તિ . આવત્તલિઙ્ગસઙ્ખ્યત્તં નામ નિયતલિઙ્ગેકત્તબહુત્તં. તથા હેત્થ પમાણ-સદ્દો નિયતનપુંસકલિઙ્ગે નિયતેકત્તં વુચ્ચતિ. એત્થ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે ભોજનઞ્ચેવ વિઞ્ઞત્તિ ચાતિ ઇદં દ્વયં હિ યસ્મા પમાણં, તસ્મા સયં વિઞ્ઞત્વા વા અઞ્ઞતો ભજ્જનાદીનિ કારાપેત્વા વા અઞ્ઞાય પન વિઞ્ઞાપેત્વા સયં ભજ્જનાદીનિ કત્વા વા યા પન ભિક્ખુની અજ્ઝોહરતિ, તસ્સા અજ્ઝોહારપયોગેસુ પાચિત્તિયો સિયુન્તિ યોજના.

    2161-3. Pamāṇa-saddassa āvattaliṅgasaṅkhyattā āha ‘‘bhojanañceva viññattipamāṇa’’nti . Āvattaliṅgasaṅkhyattaṃ nāma niyataliṅgekattabahuttaṃ. Tathā hettha pamāṇa-saddo niyatanapuṃsakaliṅge niyatekattaṃ vuccati. Ettha imasmiṃ sikkhāpade bhojanañceva viññatti cāti idaṃ dvayaṃ hi yasmā pamāṇaṃ, tasmā sayaṃ viññatvā vā aññato bhajjanādīni kārāpetvā vā aññāya pana viññāpetvā sayaṃ bhajjanādīni katvā vā yā pana bhikkhunī ajjhoharati, tassā ajjhohārapayogesu pācittiyo siyunti yojanā.

    મહાપચ્ચરિયં (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૨૩) વુત્તં વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘માતરં વા’’તિઆદિ. માતરં વાપિ યાચિત્વાતિ એત્થ વા-સદ્દો અત્થન્તરવિકપ્પને. પિ-સદ્દો સમ્ભાવને. માતરં વા પિતરં વા અઞ્ઞં વા ઞાતકં વા પવારિતં વા આમકધઞ્ઞં યાચિત્વા વા અઞ્ઞાય કારાપેત્વા વા યા પરિભુઞ્જતિ, તસ્સા પાચિત્તીતિ યોજના.

    Mahāpaccariyaṃ (pāci. aṭṭha. 823) vuttaṃ vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘mātaraṃ vā’’tiādi. Mātaraṃ vāpi yācitvāti ettha vā-saddo atthantaravikappane. Pi-saddo sambhāvane. Mātaraṃ vā pitaraṃ vā aññaṃ vā ñātakaṃ vā pavāritaṃ vā āmakadhaññaṃ yācitvā vā aññāya kārāpetvā vā yā paribhuñjati, tassā pācittīti yojanā.

    ૨૧૬૪. અવિઞ્ઞત્તિયા લદ્ધં સયં વા ભજ્જનાદીનિ કત્વા વા અઞ્ઞાય કારાપેત્વા વા યા પરિભુઞ્જતિ, તસ્સા દુક્કટન્તિ યોજના.

    2164. Aviññattiyā laddhaṃ sayaṃ vā bhajjanādīni katvā vā aññāya kārāpetvā vā yā paribhuñjati, tassā dukkaṭanti yojanā.

    ૨૧૬૫. અઞ્ઞાય પન વિઞ્ઞત્તિયા લદ્ધં તાય કારાપેત્વાપિ સયં કત્વા વા અજ્ઝોહરન્તિયા તથા આપત્તિ દુક્કટન્તિ યોજના. ઇદઞ્ચ મહાપચ્ચરિયાગતનયં ગહેત્વા વુત્તં. મહાઅટ્ઠકથાયં પન ‘‘અઞ્ઞાય વિઞ્ઞત્તં ભુઞ્જન્તિયા દુક્કટ’’ન્તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૨૨) વુત્તત્તા વિઞ્ઞત્તિયાપિ અઞ્ઞાય લદ્ધં આમકં ધઞ્ઞં તાય કારાપેત્વા વા સયં કત્વા વા પરિભુઞ્જન્તસ્સાપિ દુક્કટમેવ વુત્તન્તિ વેદિતબ્બં.

    2165. Aññāya pana viññattiyā laddhaṃ tāya kārāpetvāpi sayaṃ katvā vā ajjhoharantiyā tathā āpatti dukkaṭanti yojanā. Idañca mahāpaccariyāgatanayaṃ gahetvā vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘aññāya viññattaṃ bhuñjantiyā dukkaṭa’’nti (pāci. aṭṭha. 822) vuttattā viññattiyāpi aññāya laddhaṃ āmakaṃ dhaññaṃ tāya kārāpetvā vā sayaṃ katvā vā paribhuñjantassāpi dukkaṭameva vuttanti veditabbaṃ.

    ૨૧૬૬-૭. સેદકમ્માદિઅત્થાયાતિ વાતરોગાદિના આતુરાનં સેદનાદિપટિકારત્થાય. ઇધ ‘‘અઞ્ઞાતકઅપ્પવારિતટ્ઠાનેપી’’તિ સેસો. ભિક્ખૂનમ્પિ એસેવ નયો. ઠપેત્વા સત્ત ધઞ્ઞાનિ ઞાતકપવારિતટ્ઠાને સેસવિઞ્ઞત્તિયાપિ અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બન્તિ યોજના. સેસવિઞ્ઞત્તિયાતિ મુગ્ગમાસઅલાબુકુમ્ભણ્ડકાદીનં વુત્તધઞ્ઞાવસેસાનં વિઞ્ઞત્તિયા.

    2166-7.Sedakammādiatthāyāti vātarogādinā āturānaṃ sedanādipaṭikāratthāya. Idha ‘‘aññātakaappavāritaṭṭhānepī’’ti seso. Bhikkhūnampi eseva nayo. Ṭhapetvā satta dhaññāni ñātakapavāritaṭṭhāne sesaviññattiyāpi anāpattīti ñātabbanti yojanā. Sesaviññattiyāti muggamāsaalābukumbhaṇḍakādīnaṃ vuttadhaññāvasesānaṃ viññattiyā.

    સાલિઆદીનં સત્તન્નં ધઞ્ઞાનં દુક્કટસ્સ વુત્તત્તા, અનામાસત્તા ચ સબ્બેન સબ્બં ન વટ્ટન્તીતિ દસ્સેતુમાહ ‘‘ઞાતકાનમ્પી’’તિઆદિ.

    Sāliādīnaṃ sattannaṃ dhaññānaṃ dukkaṭassa vuttattā, anāmāsattā ca sabbena sabbaṃ na vaṭṭantīti dassetumāha ‘‘ñātakānampī’’tiādi.

    ૨૧૬૮. લદ્ધન્તિ લબ્ભમાનં. નવકમ્મેસૂતિ નવકમ્મત્થાય, નિમિત્તત્થે ભુમ્મં. એત્થ ‘‘સમ્પટિચ્છિતુ’’ન્તિ સેસો. ‘‘અવિઞ્ઞત્તિયા લબ્ભમાનં પન નવકમ્મત્થાય સમ્પટિચ્છિતું વટ્ટતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૨૩) મહાપચ્ચરિયં વુત્તં.

    2168.Laddhanti labbhamānaṃ. Navakammesūti navakammatthāya, nimittatthe bhummaṃ. Ettha ‘‘sampaṭicchitu’’nti seso. ‘‘Aviññattiyā labbhamānaṃ pana navakammatthāya sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 823) mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.

    સત્તમં.

    Sattamaṃ.

    ૨૧૬૯. સઙ્કારન્તિ કચવરં. વિઘાસકં વાતિ ઉચ્છિટ્ઠકમચ્છકણ્ટકમંસટ્ઠિચલકમુખધોવનાદિકં યં કિઞ્ચિ. છડ્ડેય્ય વાતિ એત્થ ‘‘સય’’ન્તિ સેસો ‘‘છડ્ડાપેય્ય પરેહી’’તિ વક્ખમાનત્તા. કુટ્ટસ્સ તિરો તિરોકુટ્ટં, તસ્મિં, કુટ્ટસ્સ પરભાગેતિ અત્થો. ‘‘પાકારેપિ અયં નયો’’તિ વક્ખમાનત્તા કુટ્ટન્તિ વા બ્યતિરિત્તા ભિત્તિ ગહેતબ્બા.

    2169.Saṅkāranti kacavaraṃ. Vighāsakaṃ vāti ucchiṭṭhakamacchakaṇṭakamaṃsaṭṭhicalakamukhadhovanādikaṃ yaṃ kiñci. Chaḍḍeyya vāti ettha ‘‘saya’’nti seso ‘‘chaḍḍāpeyya parehī’’ti vakkhamānattā. Kuṭṭassa tiro tirokuṭṭaṃ, tasmiṃ, kuṭṭassa parabhāgeti attho. ‘‘Pākārepi ayaṃ nayo’’ti vakkhamānattā kuṭṭanti vā byatirittā bhitti gahetabbā.

    ૨૧૭૧. એકાતિ એત્થ આપત્તીતિ સેસો. ‘‘તસ્સા’’તિ ઇમિના સમ્બન્ધો.

    2171.Ekāti ettha āpattīti seso. ‘‘Tassā’’ti iminā sambandho.

    ૨૧૭૨. છડ્ડનેતિ એત્થ પિ-સદ્દો લુત્તનિદ્દિટ્ઠો. દન્તકટ્ઠસ્સ છડ્ડનેપિ ભિક્ખુનિયા પાચિત્તિ પરિદીપિતાતિ યોજના.

    2172.Chaḍḍaneti ettha pi-saddo luttaniddiṭṭho. Dantakaṭṭhassa chaḍḍanepi bhikkhuniyā pācitti paridīpitāti yojanā.

    ૨૧૭૩-૪. સબ્બત્થાતિ વુત્તપ્પકારેસુ સબ્બેસુ વિકપ્પેસુ. અનાપત્તિવિસયં દસ્સેતુમાહ ‘‘અવલઞ્જેપી’’તિઆદિ. અવલઞ્જે ઠાને અનોલોકેત્વા છડ્ડેન્તિયાપિ વા વલઞ્જે ઠાને ઓલોકેત્વાપિ વા પન છડ્ડેન્તિયા અનાપત્તીતિ યોજના. છડ્ડનં ક્રિયં. અનોલોકનં અક્રિયં.

    2173-4.Sabbatthāti vuttappakāresu sabbesu vikappesu. Anāpattivisayaṃ dassetumāha ‘‘avalañjepī’’tiādi. Avalañje ṭhāne anoloketvā chaḍḍentiyāpi vā valañje ṭhāne oloketvāpi vā pana chaḍḍentiyā anāpattīti yojanā. Chaḍḍanaṃ kriyaṃ. Anolokanaṃ akriyaṃ.

    અટ્ઠમં.

    Aṭṭhamaṃ.

    ૨૧૭૫-૬. યા પન ભિક્ખુની ખેત્તે વા નાળિકેરાદિઆરામે વા યત્થ કત્થચિ રોપિમે હરિતટ્ઠાને તાનિ વિઘાસુચ્ચારસઙ્કારમુત્તસઙ્ખાતાનિ ચત્તારિ વત્થૂનિ સચે સયં છડ્ડેતિ વા, તથા પરે છડ્ડાપેતિ વા, તસ્સા ભિક્ખુનિયા આપત્તિવિનિચ્છયો વુત્તનયો ‘‘એકેક’’મિચ્ચાદિના યથાવુત્તપકારોતિ યોજના.

    2175-6. Yā pana bhikkhunī khette vā nāḷikerādiārāme vā yattha katthaci ropime haritaṭṭhāne tāni vighāsuccārasaṅkāramuttasaṅkhātāni cattāri vatthūni sace sayaṃ chaḍḍeti vā, tathā pare chaḍḍāpeti vā, tassā bhikkhuniyā āpattivinicchayo vuttanayo ‘‘ekeka’’miccādinā yathāvuttapakāroti yojanā.

    ૨૧૭૭-૮. યા પન ભિક્ખુની હરિતે ખેત્તે નિસીદિત્વા ભુઞ્જમાના વા તથા હરિતે તત્થ ખેત્તે ઉચ્છુઆદીનિ ખાદન્તિ ખાદમાના ગચ્છન્તી વા યદિ ઉચ્છિટ્ઠં ઉદકં વા ચલકાદિં વા છડ્ડેતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં હોતીતિ યોજના. ચલકં નામ વમિકરં.

    2177-8.Yā pana bhikkhunī harite khette nisīditvā bhuñjamānā vā tathā harite tattha khette ucchuādīni khādanti khādamānā gacchantī vā yadi ucchiṭṭhaṃ udakaṃ vā calakādiṃ vā chaḍḍeti, tassā pācittiyaṃ hotīti yojanā. Calakaṃ nāma vamikaraṃ.

    ૨૧૭૯. તાદિસે હરિતે ઠાને અન્તમસો મત્થકછિન્નં નાળિકેરમ્પિ જલં પિવિત્વા છડ્ડેન્તિયા આપત્તિ સિયાતિ યોજના.

    2179.Tādise harite ṭhāne antamaso matthakachinnaṃ nāḷikerampi jalaṃ pivitvā chaḍḍentiyā āpatti siyāti yojanā.

    ૨૧૮૦. સબ્બેસન્તિ ભિક્ખુભિક્ખુનીનં.

    2180.Sabbesanti bhikkhubhikkhunīnaṃ.

    ૨૧૮૧. લાયિતમ્પિ ખેત્તં પુન રોહણત્થાય મનુસ્સા રક્ખન્તિ ચે, તત્થ તસ્મિં ખેત્તે વિઘાસુચ્ચારાદીનિ છડ્ડેન્તિયા અસ્સા ભિક્ખુનિયા યથાવત્થુકમેવ હિ પાચિત્તિયમેવાતિ યોજના. ‘‘અસ્સા યથાવત્થુક’’ન્તિ ઇમિના ભિક્ખુસ્સ દુક્કટન્તિ વુત્તમેવ હોતિ.

    2181. Lāyitampi khettaṃ puna rohaṇatthāya manussā rakkhanti ce, tattha tasmiṃ khette vighāsuccārādīni chaḍḍentiyā assā bhikkhuniyā yathāvatthukameva hi pācittiyamevāti yojanā. ‘‘Assā yathāvatthuka’’nti iminā bhikkhussa dukkaṭanti vuttameva hoti.

    ૨૧૮૨. છડ્ડિતે ખેત્તેતિ મનુસ્સેહિ ઉદ્ધટસસ્સે ખેત્તે. યથાહ – ‘‘મનુસ્સેસુ સસ્સં ઉદ્ધરિત્વા ગતેસુ છડ્ડિતખેત્તં નામ હોતિ, તત્થ વટ્ટતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૩૦). એવં અકતેપિ ખેત્તે સામિકે આપુચ્છિત્વા કાતું વટ્ટતિ. યથાહ ‘‘સામિકે અપલોકેત્વા છડ્ડેતી’’તિ (પાચિ॰ ૮૩૨). ઇધ ખેત્તપાલકા, આરામાદિગોપકા ચ સામિકા એવ. સઙ્ઘસ્સ ખેત્તે, આરામે ચ સચે ‘‘તત્થ કચવરં ન છડ્ડેતબ્બ’’ન્તિ કતિકા નત્થિ, ભિક્ખુસ્સ છડ્ડેતું વટ્ટતિ સઙ્ઘપરિયાપન્નત્તા, ન ભિક્ખુનીનં. તાસં પન ભિક્ખુસઙ્ઘે વુત્તનયેન ન વટ્ટતિ, ન તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, એવં સન્તેપિ સારુપ્પવસેન કાતબ્બન્તિ. સબ્બન્તિ ઉચ્ચારાદિ ચતુબ્બિધં.

    2182.Chaḍḍite khetteti manussehi uddhaṭasasse khette. Yathāha – ‘‘manussesu sassaṃ uddharitvā gatesu chaḍḍitakhettaṃ nāma hoti, tattha vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 830). Evaṃ akatepi khette sāmike āpucchitvā kātuṃ vaṭṭati. Yathāha ‘‘sāmike apaloketvā chaḍḍetī’’ti (pāci. 832). Idha khettapālakā, ārāmādigopakā ca sāmikā eva. Saṅghassa khette, ārāme ca sace ‘‘tattha kacavaraṃ na chaḍḍetabba’’nti katikā natthi, bhikkhussa chaḍḍetuṃ vaṭṭati saṅghapariyāpannattā, na bhikkhunīnaṃ. Tāsaṃ pana bhikkhusaṅghe vuttanayena na vaṭṭati, na tassa bhikkhussa, evaṃ santepi sāruppavasena kātabbanti. Sabbanti uccārādi catubbidhaṃ.

    નવમં.

    Navamaṃ.

    ૨૧૮૩. એત્થ ‘‘નચ્ચં નામ યં કિઞ્ચિ નચ્ચં. ગીતં નામ યં કિઞ્ચિ ગીતં. વાદિતં નામ યં કિઞ્ચિ વાદિત’’ન્તિ (પાચિ॰ ૮૩૫) વચનતો ‘‘યં કિઞ્ચી’’તિ સેસો. યા પન ભિક્ખુની યં કિઞ્ચિ નચ્ચં વા યં કિઞ્ચિ ગીતં વા યં કિઞ્ચિ વાદિતં વા દસ્સનત્થાય ગચ્છેય્યાતિ યોજના. તત્થ યં કિઞ્ચિ નચ્ચન્તિ નટાદયો વા નચ્ચન્તુ સોણ્ડા વા, અન્તમસો મોરસુકમક્કટાદયોપિ, સબ્બમ્પેતં નચ્ચમેવ. યં કિઞ્ચિ ગીતન્તિ નટાદીનં વા ગીતં હોતુ અરિયાનં પરિનિબ્બાનકાલે રતનત્તયગુણૂપસંહિતં સાધુકીળિતગીતં વા અસઞ્ઞતભિક્ખૂનં ધમ્મભાણકગીતં વા, સબ્બમ્પેતં ગીતમેવ. યં કિઞ્ચિ વાદિતન્તિ ઘનાદિવાદનીયભણ્ડવાદિતં વા હોતુ કુટભેરિવાદિતં વા અન્તમસો ઉદરભેરિવાદિતમ્પિ , સબ્બમ્પેતં વાદિતમેવ. ‘‘દસ્સનસવનત્થાયા’’તિ વત્તબ્બે વિરૂપેકસેસનયેન ‘‘દસ્સનત્થાયા’’તિ વુત્તં. પઞ્ચન્નં વિઞ્ઞાણાનં યથાસકં વિસયસ્સ આલોચનસભાવતાય વા ‘‘દસ્સનત્થાય’’ ઇચ્ચેવ વુત્તં.

    2183. Ettha ‘‘naccaṃ nāma yaṃ kiñci naccaṃ. Gītaṃ nāma yaṃ kiñci gītaṃ. Vāditaṃ nāma yaṃ kiñci vādita’’nti (pāci. 835) vacanato ‘‘yaṃ kiñcī’’ti seso. Yā pana bhikkhunī yaṃ kiñci naccaṃ vā yaṃ kiñci gītaṃ vā yaṃ kiñci vāditaṃ vā dassanatthāya gaccheyyāti yojanā. Tattha yaṃ kiñci naccanti naṭādayo vā naccantu soṇḍā vā, antamaso morasukamakkaṭādayopi, sabbampetaṃ naccameva. Yaṃ kiñci gītanti naṭādīnaṃ vā gītaṃ hotu ariyānaṃ parinibbānakāle ratanattayaguṇūpasaṃhitaṃ sādhukīḷitagītaṃ vā asaññatabhikkhūnaṃ dhammabhāṇakagītaṃ vā, sabbampetaṃ gītameva. Yaṃ kiñci vāditanti ghanādivādanīyabhaṇḍavāditaṃ vā hotu kuṭabherivāditaṃ vā antamaso udarabherivāditampi , sabbampetaṃ vāditameva. ‘‘Dassanasavanatthāyā’’ti vattabbe virūpekasesanayena ‘‘dassanatthāyā’’ti vuttaṃ. Pañcannaṃ viññāṇānaṃ yathāsakaṃ visayassa ālocanasabhāvatāya vā ‘‘dassanatthāya’’ icceva vuttaṃ.

    ૨૧૮૪. પુબ્બપયોગદુક્કટેન સહ પાચિત્તિયં દસ્સેતુમાહ ‘‘દસ્સનત્થાય નચ્ચસ્સા’’તિઆદિ. ગીતસ્સાતિ એત્થ ‘‘વાદિતસ્સા’’તિ પકરણતો લબ્ભતિ.

    2184. Pubbapayogadukkaṭena saha pācittiyaṃ dassetumāha ‘‘dassanatthāya naccassā’’tiādi. Gītassāti ettha ‘‘vāditassā’’ti pakaraṇato labbhati.

    ૨૧૮૫. એકપયોગેનાતિ એકદિસાવલોકનપયોગેન. તેનેવ વક્ખતિ ‘‘અઞ્ઞસ્મિમ્પિ…પે॰… સિયુ’’ન્તિ. પસ્સતીતિ એત્થ ‘‘નચ્ચ’’ન્તિ સેસો. તેસન્તિ યેસં નચ્ચં પસ્સતિ. પિ-સદ્દેન વાદિતમ્પિ સમ્પિણ્ડેતિ. યથાહ ‘‘તેસંયેવ ગીતવાદિતં સુણાતિ, એકમેવ પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૩૬).

    2185.Ekapayogenāti ekadisāvalokanapayogena. Teneva vakkhati ‘‘aññasmimpi…pe… siyu’’nti. Passatīti ettha ‘‘nacca’’nti seso. Tesanti yesaṃ naccaṃ passati. Pi-saddena vāditampi sampiṇḍeti. Yathāha ‘‘tesaṃyeva gītavāditaṃ suṇāti, ekameva pācittiya’’nti (pāci. aṭṭha. 836).

    ૨૧૮૬. અઞ્ઞતોતિ અઞ્ઞસ્મિં દિસાભાગે.

    2186.Aññatoti aññasmiṃ disābhāge.

    ૨૧૮૭. ‘‘વિસું પાચિત્તિયો સિયુ’’ન્તિ ઇદમેવ પકાસેતુમાહ ‘‘પયોગગણનાયેત્થ, આપત્તિગણના સિયા’’તિ. એત્થાતિ ઇમસ્મિં નાનાદિસાભાગે. નચ્ચગીતવાદિતાનં દસ્સનસવને અટ્ઠકથાગતં વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘નચ્ચિતુ’’ન્તિઆદિ.

    2187. ‘‘Visuṃ pācittiyo siyu’’nti idameva pakāsetumāha ‘‘payogagaṇanāyettha, āpattigaṇanā siyā’’ti. Etthāti imasmiṃ nānādisābhāge. Naccagītavāditānaṃ dassanasavane aṭṭhakathāgataṃ vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘naccitu’’ntiādi.

    ૨૧૮૮. ‘‘નચ્ચ ઇતી’’તિ પદચ્છેદો, ‘‘નચ્ચાહી’’તિપિ પાઠો. ઉપટ્ઠાનન્તિ ભેરિસદ્દપૂજં. સમ્પટિચ્છિતુન્તિ ‘‘સાધૂ’’તિ અધિવાસેતું. ઇમસ્સ ઉપલક્ખણવસેન વુત્તત્તા નચ્ચગીતેપિ એસેવ નયો.

    2188. ‘‘Nacca itī’’ti padacchedo, ‘‘naccāhī’’tipi pāṭho. Upaṭṭhānanti bherisaddapūjaṃ. Sampaṭicchitunti ‘‘sādhū’’ti adhivāsetuṃ. Imassa upalakkhaṇavasena vuttattā naccagītepi eseva nayo.

    ૨૧૮૯-૯૦. સબ્બત્થાતિ નચ્ચનાદીસુ સબ્બત્થ. ઉપટ્ઠાનં કરોમાતિ તુમ્હાકં ચેતિયસ્સ નચ્ચાદીહિ ઉપહારં કરોમાતિ. ઉપટ્ઠાનં પસત્થન્તિ ઉપટ્ઠાનકરણં નામ સુન્દરન્તિ.

    2189-90.Sabbatthāti naccanādīsu sabbattha. Upaṭṭhānaṃ karomāti tumhākaṃ cetiyassa naccādīhi upahāraṃ karomāti. Upaṭṭhānaṃ pasatthanti upaṭṭhānakaraṇaṃ nāma sundaranti.

    યા આરામેયેવ ચ ઠત્વા પસ્સતિ વા સુણાતિ વાતિ યોજના, ઇધ ‘‘અન્તરારામે વા’’તિઆદિ સેસો. ‘‘આરામે ઠત્વા અન્તરારામે વા બહિઆરામે વા નચ્ચાદીનિ પસ્સતિ વા સુણાતિ વા, અનાપત્તી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૩૭) અટ્ઠકથાય વુત્તં. ‘‘ઠત્વા’’તિ વુત્તેપિ સબ્બેસુપિ ઇરિયાપથેસુ લબ્ભતિ. આરામે ઠત્વાતિ ન કેવલં ઠત્વાવ, તતો ગન્ત્વાપિ સબ્બિરિયાપથેહિપિ લભતિ. ‘‘આરામે ઠિતા’’તિ (પાચિ॰ ૮૩૭) પન આરામપરિયાપન્નદસ્સનત્થં વુત્તં. ઇતરથા નિસિન્નાપિ ન લભેય્યાતિ ગણ્ઠિપદાદીસુ વુત્તં. ભિક્ખૂનમ્પિ એસેવ નયો.

    Yā ārāmeyeva ca ṭhatvā passati vā suṇāti vāti yojanā, idha ‘‘antarārāme vā’’tiādi seso. ‘‘Ārāme ṭhatvā antarārāme vā bahiārāme vā naccādīni passati vā suṇāti vā, anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 837) aṭṭhakathāya vuttaṃ. ‘‘Ṭhatvā’’ti vuttepi sabbesupi iriyāpathesu labbhati. Ārāme ṭhatvāti na kevalaṃ ṭhatvāva, tato gantvāpi sabbiriyāpathehipi labhati. ‘‘Ārāme ṭhitā’’ti (pāci. 837) pana ārāmapariyāpannadassanatthaṃ vuttaṃ. Itarathā nisinnāpi na labheyyāti gaṇṭhipadādīsu vuttaṃ. Bhikkhūnampi eseva nayo.

    ૨૧૯૧. યા અત્તનો ઠિતોકાસં આગન્ત્વા પયોજિતં પસ્સતિ વા સુણાતિ વાતિ યોજના. ઠિતોકાસન્તિ એત્થ ગતિનિવત્તિસામઞ્ઞેન સયિતનિસિન્નમ્પિ ગય્હતિ. તથારૂપા હિ કારણા ગન્ત્વા પસ્સન્તિયા વાપીતિ યોજના. કારણં નામ સલાકભત્તાદિકારણં. યથાહ ‘‘સતિ કરણીયેતિ સલાકભત્તાદીનં વા અત્થાય અઞ્ઞેન વા કેનચિ કરણીયેન ગન્ત્વા ગતટ્ઠાને પસ્સતિ વા સુણાતિ વા, અનાપત્તી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૩૭).

    2191. Yā attano ṭhitokāsaṃ āgantvā payojitaṃ passati vā suṇāti vāti yojanā. Ṭhitokāsanti ettha gatinivattisāmaññena sayitanisinnampi gayhati. Tathārūpā hi kāraṇā gantvā passantiyā vāpīti yojanā. Kāraṇaṃ nāma salākabhattādikāraṇaṃ. Yathāha ‘‘sati karaṇīyeti salākabhattādīnaṃ vā atthāya aññena vā kenaci karaṇīyena gantvā gataṭṭhāne passati vā suṇāti vā, anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 837).

    ૨૧૯૨. મગ્ગં ગચ્છન્તી પટિપથે નચ્ચં અટ્ઠત્વા પસ્સતીતિ એવં પસ્સન્તિયાપિ ચ તથા અનાપત્તીતિ અજ્ઝાહારયોજના. પટિપથેતિ ગમનમગ્ગાભિમુખે. આપદાસુપીતિ તાદિસેન ઉપદ્દવેન ઉપદ્દુતા સમજ્જટ્ઠાનં પવિસતિ, એવં પવિસિત્વા પસ્સન્તિયા વા સુણન્તિયા વા અનાપત્તિ.

    2192. Maggaṃ gacchantī paṭipathe naccaṃ aṭṭhatvā passatīti evaṃ passantiyāpi ca tathā anāpattīti ajjhāhārayojanā. Paṭipatheti gamanamaggābhimukhe. Āpadāsupīti tādisena upaddavena upaddutā samajjaṭṭhānaṃ pavisati, evaṃ pavisitvā passantiyā vā suṇantiyā vā anāpatti.

    ૨૧૯૩. ઇદં સિક્ખાપદં સમુટ્ઠાનતો એળકલોમસિક્ખાપદેન સમં મતં ‘‘સમાન’’ન્તિ વિઞ્ઞાતં.

    2193.Idaṃ sikkhāpadaṃ samuṭṭhānato eḷakalomasikkhāpadena samaṃ mataṃ ‘‘samāna’’nti viññātaṃ.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    લસુણવગ્ગો પઠમો.

    Lasuṇavaggo paṭhamo.

    ૨૧૯૪-૫. ઇધ ઇમસ્મિં સાસને યા પન ભિક્ખુની રત્તન્ધકારસ્મિં અપ્પદીપે પુરિસેન સદ્ધિં એકિકા સચે સન્તિટ્ઠતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં વુત્તન્તિ યોજના. રત્તન્ધકારસ્મિન્તિ રત્તિયં. રત્તિપરિયાયો હિ રત્તન્ધકાર-સદ્દો. યથાહ પદભાજને ‘‘રત્તન્ધકારેતિ ઓગ્ગતે સૂરિયે’’તિ (પાચિ॰ ૮૪૦). અપ્પદીપેતિ પજ્જોતચન્દસૂરિયઅગ્ગીસુ એકેનાપિ અનોભાસિતે, ઇમિના રત્તિક્ખેત્તં દસ્સેતિ. ‘‘સન્તિટ્ઠતી’’તિ ઇમિના ગમનનિસિન્નસયનસઙ્ખાતં ઇરિયાપથત્તિકઞ્ચ ઉપલક્ખિતન્તિ દટ્ઠબ્બં. વુત્તઞ્હિ વજિરબુદ્ધિના ‘‘સન્તિટ્ઠેય્યાતિ એત્થ ઠાનાપદેસેન ચતુબ્બિધોપિ ઇરિયાપથો સઙ્ગહિતો, તસ્મા પુરિસેન સદ્ધિં ચઙ્કમનાદીનિ કરોન્તિયાપિ પાચિત્તિયઞ્ચ ઉપલબ્ભતી’’તિ (વજિર॰ ટી॰ પાચિત્તિય ૮૩૯ થોકં વિસદિસં). પુરિસેન સદ્ધિન્તિ સન્તિટ્ઠિતું, સલ્લપિતુઞ્ચ વિઞ્ઞુના મનુસ્સપુરિસેન સદ્ધિં.

    2194-5.Idha imasmiṃ sāsane yā pana bhikkhunī rattandhakārasmiṃ appadīpe purisena saddhiṃ ekikā sace santiṭṭhati, tassā pācittiyaṃ vuttanti yojanā. Rattandhakārasminti rattiyaṃ. Rattipariyāyo hi rattandhakāra-saddo. Yathāha padabhājane ‘‘rattandhakāreti oggate sūriye’’ti (pāci. 840). Appadīpeti pajjotacandasūriyaaggīsu ekenāpi anobhāsite, iminā rattikkhettaṃ dasseti. ‘‘Santiṭṭhatī’’ti iminā gamananisinnasayanasaṅkhātaṃ iriyāpathattikañca upalakkhitanti daṭṭhabbaṃ. Vuttañhi vajirabuddhinā ‘‘santiṭṭheyyāti ettha ṭhānāpadesena catubbidhopi iriyāpatho saṅgahito, tasmā purisena saddhiṃ caṅkamanādīni karontiyāpi pācittiyañca upalabbhatī’’ti (vajira. ṭī. pācittiya 839 thokaṃ visadisaṃ). Purisena saddhinti santiṭṭhituṃ, sallapituñca viññunā manussapurisena saddhiṃ.

    રહસ્સાદવસેન પુરિસસ્સ હત્થપાસં સમાગન્ત્વા તેન સદ્ધિં સલ્લપન્તિયા વા પાચિત્તિયં વુત્તન્તિ યોજના.

    Rahassādavasena purisassa hatthapāsaṃ samāgantvā tena saddhiṃ sallapantiyā vā pācittiyaṃ vuttanti yojanā.

    ૨૧૯૬-૭. યા પન ભિક્ખુની સચે મનુસ્સપુરિસસ્સ હત્થપાસં વિજહિત્વા સન્તિટ્ઠતિ વા સલ્લપતિ વા, યક્ખપેતતિરચ્છાનગતાનં હત્થપાસં અવિજહિત્વા સન્તિટ્ઠતિ વા સલ્લપતિ વા, તસ્સા દુક્કટં પરિદીપિતન્તિ યોજના.

    2196-7. Yā pana bhikkhunī sace manussapurisassa hatthapāsaṃ vijahitvā santiṭṭhati vā sallapati vā, yakkhapetatiracchānagatānaṃ hatthapāsaṃ avijahitvā santiṭṭhati vā sallapati vā, tassā dukkaṭaṃ paridīpitanti yojanā.

    વિઞ્ઞુગ્ગહણેન અવિઞ્ઞૂ પુરિસો અનાપત્તિં ન કરોતીતિ દીપેતિ.

    Viññuggahaṇena aviññū puriso anāpattiṃ na karotīti dīpeti.

    ૨૧૯૮. અઞ્ઞવિહિતાયાતિ રહોઅસ્સાદતો અઞ્ઞં ચિન્તેન્તિયા. યથાહ ‘‘રહોઅસ્સાદતો અઞ્ઞવિહિતાવ હુત્વા’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૪૧). ચતુત્થેન, છટ્ઠેન ચ સમુટ્ઠાનેન સમુટ્ઠાનતો થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં. સન્તિટ્ઠનસલ્લપનવસેન ક્રિયં. સઞ્ઞાય વિમોક્ખો એતસ્મિન્તિ સઞ્ઞાવિમોક્ખકં.

    2198.Aññavihitāyāti rahoassādato aññaṃ cintentiyā. Yathāha ‘‘rahoassādato aññavihitāva hutvā’’ti (pāci. aṭṭha. 841). Catutthena, chaṭṭhena ca samuṭṭhānena samuṭṭhānato theyyasatthasamuṭṭhānaṃ. Santiṭṭhanasallapanavasena kriyaṃ. Saññāya vimokkho etasminti saññāvimokkhakaṃ.

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૧૯૯. પટિચ્છન્ને ઓકાસેતિ કુટ્ટાદીસુ યેન કેનચિ પટિચ્છન્ને ઓકાસે. ઇદં વચનં.

    2199.Paṭicchanne okāseti kuṭṭādīsu yena kenaci paṭicchanne okāse. Idaṃ vacanaṃ.

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૨૦૦. તતિયે ‘‘અજ્ઝોકાસે’’તિ ચ ચતુત્થે ‘‘રથિકાય, બ્યૂહે, સિઙ્ઘાટકે’’તિ પદાનિ ચ વજ્જેત્વા અવસેસં સન્ધાયાહ ‘‘અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપી’’તિ. એત્થ ‘‘વત્તબ્બ’’ન્તિ સેસો. એત્થ ચ રથિકાયાતિ રચ્છાય. બ્યૂહેતિ અનિબ્બિદ્ધરચ્છાય. સિઙ્ઘાટકેતિ ચચ્ચરે ઓકાસે, તિકોણં વા ચતુકોણં વા મગ્ગસમોધાનટ્ઠાનેતિ વુત્તં હોતિ.

    2200. Tatiye ‘‘ajjhokāse’’ti ca catutthe ‘‘rathikāya, byūhe, siṅghāṭake’’ti padāni ca vajjetvā avasesaṃ sandhāyāha ‘‘apubbaṃ natthi kiñcipī’’ti. Ettha ‘‘vattabba’’nti seso. Ettha ca rathikāyāti racchāya. Byūheti anibbiddharacchāya. Siṅghāṭaketi caccare okāse, tikoṇaṃ vā catukoṇaṃ vā maggasamodhānaṭṭhāneti vuttaṃ hoti.

    તતિયચતુત્થાનિ.

    Tatiyacatutthāni.

    ૨૨૦૧-૨. ‘‘યા પન ભિક્ખુની પુરેભત્તં કુલાનિ ઉપસઙ્કમિત્વા આસને નિસીદિત્વા સામિકે અનાપુચ્છા પક્કમેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૮૫૫) વચનતો યા પન ભિક્ખુની પુરેભત્તં કુલાનિ ઉપસઙ્કમિત્વા છદનન્તો આસને નિસીદિત્વા સામિકે અનાપુચ્છા અનોવસ્સકપ્પદેસં અતિક્કમેતિ, યા ચ અજ્ઝોકાસે વા નિસીદિત્વા સચે ઉપચારં અતિક્કમેતિ, તસ્સા પઠમે પદે દુક્કટં હોતિ, દુતિયે પદે પાચિત્તિ પરિયાપુતાતિ યોજના. ‘‘આસને’’તિ ઇમિના પલ્લઙ્કમાભુજિત્વા નિસીદનારહમાસનં અધિપ્પેતં. યથાહ – ‘‘આસનં નામ પલ્લઙ્કસ્સ ઓકાસો વુચ્ચતી’’તિ (પાચિ॰ ૮૫૬). અનોવસ્સપ્પદેસન્તિ નિબ્બકોસબ્ભન્તરં. અબ્ભોકાસે આપત્તિખેત્તં દસ્સેતુમાહ ‘‘ઉપચારમ્પિ વા સચે’’તિ. ઉપચારન્તિ દ્વાદસહત્થપ્પમાણં પદેસં. યથાહ ગણ્ઠિપદે ‘‘ઉપચારો દ્વાદસહત્થો’’તિ.

    2201-2. ‘‘Yā pana bhikkhunī purebhattaṃ kulāni upasaṅkamitvā āsane nisīditvā sāmike anāpucchā pakkameyya, pācittiya’’nti (pāci. 855) vacanato yā pana bhikkhunī purebhattaṃ kulāni upasaṅkamitvā chadananto āsane nisīditvā sāmike anāpucchā anovassakappadesaṃ atikkameti, yā ca ajjhokāse vā nisīditvā sace upacāraṃ atikkameti, tassā paṭhame pade dukkaṭaṃ hoti, dutiye pade pācitti pariyāputāti yojanā. ‘‘Āsane’’ti iminā pallaṅkamābhujitvā nisīdanārahamāsanaṃ adhippetaṃ. Yathāha – ‘‘āsanaṃ nāma pallaṅkassa okāso vuccatī’’ti (pāci. 856). Anovassappadesanti nibbakosabbhantaraṃ. Abbhokāse āpattikhettaṃ dassetumāha ‘‘upacārampi vā sace’’ti. Upacāranti dvādasahatthappamāṇaṃ padesaṃ. Yathāha gaṇṭhipade ‘‘upacāro dvādasahattho’’ti.

    ૨૨૦૩. ‘‘તથા’’તિ ઇમિના ‘‘દુક્કટં સમુદીરિત’’ન્તિ ઇદં પચ્ચામસતિ. આપુટ્ઠે અનાપુટ્ઠસઞ્ઞાય આપુટ્ઠે વિચિકિચ્છતો પક્કમન્તિયા તથા દુક્કટન્તિ યોજના. એત્થ ચ ‘‘ભિક્ખુનિયા’’તિ સમ્બન્ધિનિયા સમાનત્તા ‘‘વિચિકિચ્છન્તિયા’’તિ વત્તબ્બે લિઙ્ગવિપલ્લાસવસેન ‘‘વિચિકિચ્છતો’’તિ વુત્તન્તિ દટ્ઠબ્બં.

    2203.‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘dukkaṭaṃ samudīrita’’nti idaṃ paccāmasati. Āpuṭṭhe anāpuṭṭhasaññāya āpuṭṭhe vicikicchato pakkamantiyā tathā dukkaṭanti yojanā. Ettha ca ‘‘bhikkhuniyā’’ti sambandhiniyā samānattā ‘‘vicikicchantiyā’’ti vattabbe liṅgavipallāsavasena ‘‘vicikicchato’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ.

    ૨૨૦૪. ગિલાનાયાતિ યા તાદિસેન ગેલઞ્ઞેન આપુચ્છિતું ન સક્કોતિ. આપદાસૂતિ ઘરે અગ્ગિ ઉટ્ઠિતો હોતિ ચોરા વા, એવરૂપે ઉપદ્દવે અનાપુચ્છા પક્કમન્તિયા અનાપત્તિ.

    2204.Gilānāyāti yā tādisena gelaññena āpucchituṃ na sakkoti. Āpadāsūti ghare aggi uṭṭhito hoti corā vā, evarūpe upaddave anāpucchā pakkamantiyā anāpatti.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૨૦૫-૬. ‘‘ગચ્છન્તિયા વજન્તિયા’’તિ ચ નિસીદનનિપજ્જનાવસાનદસ્સનત્થં વુત્તં. પાચિત્તિયં પન પચ્છાભત્તં સામિકે ‘‘ઇધ નિસીદામ વા સયામ વા’’તિ અનાપુચ્છિત્વા નિસિન્નનિપન્નપચ્ચયા હોતીતિ વેદિતબ્બં. પચ્છાભત્તં સામિકે અનાપુચ્છા આસને નિસીદિત્વા ગચ્છન્તિયા એકા પાચિત્તિ હોતીતિ યોજના. એસ નયો ‘‘નિપજ્જિત્વા’’તિઆદીસુપિ.

    2205-6.‘‘Gacchantiyā vajantiyā’’ti ca nisīdananipajjanāvasānadassanatthaṃ vuttaṃ. Pācittiyaṃ pana pacchābhattaṃ sāmike ‘‘idha nisīdāma vā sayāma vā’’ti anāpucchitvā nisinnanipannapaccayā hotīti veditabbaṃ. Pacchābhattaṃ sāmike anāpucchā āsane nisīditvā gacchantiyā ekā pācitti hotīti yojanā. Esa nayo ‘‘nipajjitvā’’tiādīsupi.

    યથા પન તત્થ અસંહારિમે અનાપત્તિ, એવમિધ ધુવપઞ્ઞત્તે વા અનાપત્તીતિ.

    Yathā pana tattha asaṃhārime anāpatti, evamidha dhuvapaññatte vā anāpattīti.

    છટ્ઠં.

    Chaṭṭhaṃ.

    ૨૨૦૭. તિસમુટ્ઠાનન્તિ સચિત્તકેહિ તીહિ સમુટ્ઠાનેહિ સમુટ્ઠાનતો.

    2207.Tisamuṭṭhānanti sacittakehi tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhānato.

    અટ્ઠમં.

    Aṭṭhamaṃ.

    ૨૨૦૮. યા પન ભિક્ખુની અત્તાનમ્પિ વા પરમ્પિ વા નિરયબ્રહ્મચરિયેહિ અભિસપેય્ય, તસ્સા વાચતો વાચતો સિયા પાચિત્તીતિ યોજના. તત્થ અભિસપેય્યાતિ સપથં કરેય્ય, ‘‘નિરયે નિબ્બત્તામિ, અવીચિમ્હિ નિબ્બત્તામી’’તિ અત્તાનં વા ‘‘નિરયે નિબ્બત્તતુ, અવીચિમ્હિ નિબ્બત્તતૂ’’તિ પરં વા ‘‘ગિહિની હોમિ, ઓદાતવત્થા હોમી’’તિ અત્તાનં વા ‘‘ગિહિની હોતુ, ઓદાતવત્થા હોતૂ’’તિ પરં વા અભિસપેય્યાતિ વુત્તં હોતિ.

    2208. Yā pana bhikkhunī attānampi vā parampi vā nirayabrahmacariyehi abhisapeyya, tassā vācato vācato siyā pācittīti yojanā. Tattha abhisapeyyāti sapathaṃ kareyya, ‘‘niraye nibbattāmi, avīcimhi nibbattāmī’’ti attānaṃ vā ‘‘niraye nibbattatu, avīcimhi nibbattatū’’ti paraṃ vā ‘‘gihinī homi, odātavatthā homī’’ti attānaṃ vā ‘‘gihinī hotu, odātavatthā hotū’’ti paraṃ vā abhisapeyyāti vuttaṃ hoti.

    ૨૨૧૦. અક્કોસતિ અત્તાનં વા પરં વાતિ સમ્બન્ધો. તિકપાચિત્તિયન્તિ ઉપસમ્પન્નાય ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞાવેમતિકાઅનુપસમ્પન્નસઞ્ઞાવસેન. સેસાયાતિ અનુપસમ્પન્નાય. અનુપસમ્પન્નાય ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞા, વેમતિકા, અનુપસમ્પન્નસઞ્ઞા અક્કોસતિ, દુક્કટન્તિ એવં તિકદુક્કટં.

    2210. Akkosati attānaṃ vā paraṃ vāti sambandho. Tikapācittiyanti upasampannāya upasampannasaññāvematikāanupasampannasaññāvasena. Sesāyāti anupasampannāya. Anupasampannāya upasampannasaññā, vematikā, anupasampannasaññā akkosati, dukkaṭanti evaṃ tikadukkaṭaṃ.

    ૨૨૧૧. અત્થધમ્માનુસાસનિં પુરક્ખત્વા વદન્તીનં અનાપત્તીતિ યોજના. યથાહ અટ્ઠકથાયં ‘‘અત્થપુરેક્ખારાયાતિ અટ્ઠકથં કથેન્તિયા. ધમ્મપુરેક્ખારાયાતિ પાળિં વાચેન્તિયા. અનુસાસનિપુરેક્ખારાયાતિ ‘ઇદાનિપિ ત્વં એદિસા, સાધુ વિરમસ્સુ, નો ચે વિરમસિ, અદ્ધા પુન એવરૂપાનિ કમ્માનિ કત્વા નિરયે ઉપ્પજ્જિસ્સસિ, તિરચ્છાનયોનિયા ઉપ્પજ્જિસ્સસી’તિ એવં અનુસાસનિયં ઠત્વા વદન્તિયા અનાપત્તી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૭૮).

    2211. Atthadhammānusāsaniṃ purakkhatvā vadantīnaṃ anāpattīti yojanā. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘atthapurekkhārāyāti aṭṭhakathaṃ kathentiyā. Dhammapurekkhārāyāti pāḷiṃ vācentiyā. Anusāsanipurekkhārāyāti ‘idānipi tvaṃ edisā, sādhu viramassu, no ce viramasi, addhā puna evarūpāni kammāni katvā niraye uppajjissasi, tiracchānayoniyā uppajjissasī’ti evaṃ anusāsaniyaṃ ṭhatvā vadantiyā anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 878).

    નવમં.

    Navamaṃ.

    ૨૨૧૨. વધિત્વાતિ સત્થાદીહિ પહરિત્વા. વધિત્વા વાતિ એત્થ વા-સદ્દો પાળિયં ‘‘વધિત્વા વધિત્વા’’તિ (પાચિ॰ ૮૮૦) વુત્તં આમેડિતં સૂચેતિ.

    2212.Vadhitvāti satthādīhi paharitvā. Vadhitvā vāti ettha vā-saddo pāḷiyaṃ ‘‘vadhitvā vadhitvā’’ti (pāci. 880) vuttaṃ āmeḍitaṃ sūceti.

    ૨૨૧૩. એત્થાતિ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે. કાયવાચાચિત્તસમુટ્ઠાનં ધુરનિક્ખેપસમુટ્ઠાનં નામ, સમનુભાસનસમુટ્ઠાનન્તિપિ એતસ્સેવ નામં.

    2213.Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Kāyavācācittasamuṭṭhānaṃ dhuranikkhepasamuṭṭhānaṃ nāma, samanubhāsanasamuṭṭhānantipi etasseva nāmaṃ.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    અન્ધકારવગ્ગો દુતિયો.

    Andhakāravaggo dutiyo.

    ૨૨૧૪. યા પન ભિક્ખુની નગ્ગા અનિવત્થા અપારુતા હુત્વા નહાયતિ, અસ્સા સબ્બપયોગે દુક્કટં. તસ્સ નહાનસ્સ વોસાને પરિયોસાને સા ભિક્ખુની જિનવુત્તં જિનેન ભગવતા ભિક્ખુનીનં પઞ્ઞત્તં દોસં પાચિત્તિયાપત્તિં સમુપેતિ આપજ્જતીતિ યોજના. ભિક્ખુનિ દોસન્તિ એત્થ ગાથાબન્ધવસેન રસ્સો કતો.

    2214. Yā pana bhikkhunī naggā anivatthā apārutā hutvā nahāyati, assā sabbapayoge dukkaṭaṃ. Tassa nahānassa vosāne pariyosāne sā bhikkhunī jinavuttaṃ jinena bhagavatā bhikkhunīnaṃ paññattaṃ dosaṃ pācittiyāpattiṃ samupeti āpajjatīti yojanā. Bhikkhuni dosanti ettha gāthābandhavasena rasso kato.

    ૨૨૧૫. અચ્છિન્નચીવરાતિ અચ્છિન્નઉદકસાટિકચીવરા. નટ્ઠચીવરાતિ ચોરાદીહિ નટ્ઠઉદકસાટિકચીવરા. આપદાસુ વાતિ ‘‘મહગ્ઘં ઇમં દિસ્વા ચોરાપિ હરેય્યુ’’ન્તિ એવરૂપાસુ આપદાસુ વા નગ્ગાય નહાયન્તિયા ન દોસો.

    2215.Acchinnacīvarāti acchinnaudakasāṭikacīvarā. Naṭṭhacīvarāti corādīhi naṭṭhaudakasāṭikacīvarā. Āpadāsu vāti ‘‘mahagghaṃ imaṃ disvā corāpi hareyyu’’nti evarūpāsu āpadāsu vā naggāya nahāyantiyā na doso.

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૨૧૬. દુતિયેતિ ‘‘ઉદકસાટિકં પન ભિક્ખુનિયા કારયમાનાયા’’તિઆદિસિક્ખાપદે (પાચિ॰ ૮૮૮).

    2216.Dutiyeti ‘‘udakasāṭikaṃ pana bhikkhuniyā kārayamānāyā’’tiādisikkhāpade (pāci. 888).

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૨૧૭-૮. દુસ્સિબ્બિતં ચીવરન્તિ અસક્કચ્ચસિબ્બિતં ચીવરં. વિસિબ્બેત્વાતિ દુસ્સિબ્બિતં પુન સિબ્બનત્થાય સયં વા વિગતસિબ્બનં કત્વા. ‘‘વિસિબ્બાપેત્વા’’તિ સેસો. યથાહ ‘‘વિસિબ્બેત્વા વા વિસિબ્બાપેત્વા વા’’તિ (પાચિ॰ ૮૯૩). અનન્તરાયાતિ દસસુ અન્તરાયેસુ અઞ્ઞતરન્તરાયરહિતા. તં વિસિબ્બિતં, વિસિબ્બાપિતં વા ચીવરં. ‘‘અનન્તરાયા તં પચ્છા’’તિ વત્તબ્બે ગાથાબન્ધવસેન રસ્સો કતો. ન સિબ્બેય્યાતિ એત્થાપિ ‘‘ન સિબ્બાપેય્યા’’તિ સેસો. યથાહ ‘‘નેવ સિબ્બેય્ય, ન સિબ્બાપનાય ઉસ્સુક્કં કરેય્યા’’તિ (પાચિ॰ ૮૯૩).

    2217-8.Dussibbitaṃ cīvaranti asakkaccasibbitaṃ cīvaraṃ. Visibbetvāti dussibbitaṃ puna sibbanatthāya sayaṃ vā vigatasibbanaṃ katvā. ‘‘Visibbāpetvā’’ti seso. Yathāha ‘‘visibbetvā vā visibbāpetvā vā’’ti (pāci. 893). Anantarāyāti dasasu antarāyesu aññatarantarāyarahitā. Taṃ visibbitaṃ, visibbāpitaṃ vā cīvaraṃ. ‘‘Anantarāyā taṃ pacchā’’ti vattabbe gāthābandhavasena rasso kato. Na sibbeyyāti etthāpi ‘‘na sibbāpeyyā’’ti seso. Yathāha ‘‘neva sibbeyya, na sibbāpanāya ussukkaṃ kareyyā’’ti (pāci. 893).

    ચતુપઞ્ચાહન્તિ એત્થ ‘‘ઉત્તરિછપ્પઞ્ચવાચાહિ (પાચિ॰ ૬૨-૬૪), ઉત્તરિદિરત્તતિરત્ત’’ન્તિઆદીસુ (પાચિ॰ ૫૧-૫૨) વિય અપ્પસઙ્ખ્યાય બહુસઙ્ખ્યાયં અન્તોગધત્તેપિ ઉભયવચનં લોકવોહારવસેન વચનસિલિટ્ઠતાયાતિ દટ્ઠબ્બં. ધુરેતિ સિબ્બનુસ્સાહે. નિક્ખિત્તમત્તેતિ વિસ્સટ્ઠમત્તે.

    Catupañcāhanti ettha ‘‘uttarichappañcavācāhi (pāci. 62-64), uttaridirattatiratta’’ntiādīsu (pāci. 51-52) viya appasaṅkhyāya bahusaṅkhyāyaṃ antogadhattepi ubhayavacanaṃ lokavohāravasena vacanasiliṭṭhatāyāti daṭṭhabbaṃ. Dhureti sibbanussāhe. Nikkhittamatteti vissaṭṭhamatte.

    ૨૨૧૯. તિકપાચિત્તિયં વુત્તન્તિ ઉપસમ્પન્નાય ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞા, વેમતિકા, અનુપસમ્પન્નસઞ્ઞાતિ તીસુ વારેસુ તિકપાચિત્તિયં વુત્તં. સેસાયાતિ અનુપસમ્પન્નાય. તિકદુક્કટન્તિ વારત્તયે દુક્કટત્તયં.

    2219.Tikapācittiyaṃ vuttanti upasampannāya upasampannasaññā, vematikā, anupasampannasaññāti tīsu vāresu tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Sesāyāti anupasampannāya. Tikadukkaṭanti vārattaye dukkaṭattayaṃ.

    ૨૨૨૦. ઉભિન્નન્તિ ઉપસમ્પન્નાનુપસમ્પન્નાનં. અઞ્ઞસ્મિન્તિ ચીવરતો અઞ્ઞસ્મિં. અન્તરાયેપિ વા સતીતિ રાજચોરાદિઅન્તરાયાનં દસન્નં અઞ્ઞતરે સતિ.

    2220.Ubhinnanti upasampannānupasampannānaṃ. Aññasminti cīvarato aññasmiṃ. Antarāyepi vā satīti rājacorādiantarāyānaṃ dasannaṃ aññatare sati.

    ૨૨૨૧. ‘‘ધુરનિક્ખેપનં નામ, સમુટ્ઠાનમિદં મત’’ન્તિ ઇદં અટ્ઠકથાય ‘‘ધુરનિક્ખેપસમુટ્ઠાન’’ન્તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૮૯૩) વુત્તમેવ ગહેત્વા વુત્તં, તેરસસુ સમુટ્ઠાનસીસેસુ ‘‘ધુરનિક્ખેપસમુટ્ઠાન’’ન્તિ વિસું સમુટ્ઠાનસીસં નામ નત્થિ. માતિકટ્ઠકથાયઞ્ચ ‘‘સમનુભાસનસમુટ્ઠાન’’ન્તિ (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ ચીવરસિબ્બનસિક્ખાપદવણ્ણના, અત્થતો સમાનં) વુત્તં, તં સમુટ્ઠાનસીસેસુ અન્તોગધમેવ. તસ્મા ‘‘ધુરનિક્ખેપસમુટ્ઠાન’’ન્તિ ઇદં સમનુભાસનસમુટ્ઠાનસ્સેવ પરિયાયોતિ ગહેતબ્બં.

    2221.‘‘Dhuranikkhepanaṃ nāma, samuṭṭhānamidaṃ mata’’nti idaṃ aṭṭhakathāya ‘‘dhuranikkhepasamuṭṭhāna’’nti (pāci. aṭṭha. 893) vuttameva gahetvā vuttaṃ, terasasu samuṭṭhānasīsesu ‘‘dhuranikkhepasamuṭṭhāna’’nti visuṃ samuṭṭhānasīsaṃ nāma natthi. Mātikaṭṭhakathāyañca ‘‘samanubhāsanasamuṭṭhāna’’nti (kaṅkhā. aṭṭha. cīvarasibbanasikkhāpadavaṇṇanā, atthato samānaṃ) vuttaṃ, taṃ samuṭṭhānasīsesu antogadhameva. Tasmā ‘‘dhuranikkhepasamuṭṭhāna’’nti idaṃ samanubhāsanasamuṭṭhānasseva pariyāyoti gahetabbaṃ.

    તતિયં.

    Tatiyaṃ.

    ૨૨૨૨. પઞ્ચ અહાનિ પઞ્ચાહં, પઞ્ચાહમેવ પઞ્ચાહિકં. ‘‘અતિક્કમેય્યા’’તિ કિરિયાય દ્વિકમ્મકત્તા ‘‘પઞ્ચાહિક’’ન્તિ ચ ‘‘સઙ્ઘાટિચાર’’ન્તિ ચ ઉપયોગત્થે એવ ઉપયોગવચનં. સઙ્ઘટિતટ્ઠેન સઙ્ઘાટિ, ઇતિ વક્ખમાનાનં પઞ્ચન્નં ચીવરાનમેવાધિવચનં, સઙ્ઘાટીનં ચારો સઙ્ઘાટિચારો, પરિભોગવસેન વા ઓતાપનવસેન વા પરિવત્તનન્તિ અત્થો. ‘‘પઞ્ચાહિકં સઙ્ઘાટિચારં અતિક્કમેય્યાતિ પઞ્ચમં દિવસં પઞ્ચ ચીવરાનિ નેવ નિવાસેતિ ન પારુપતિ ન ઓતાપેતિ પઞ્ચમં દિવસં અતિક્કામેતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૮૯૯) વચનતો પઞ્ચદિવસબ્ભન્તરે યં કિઞ્ચિ અકત્વા અતિક્કામેન્તિયા ચીવરગણનાય પાચિત્તિ હોતીતિ દસ્સેતુમાહ ‘‘યાતિક્કમેય્યા’’તિઆદિ.

    2222. Pañca ahāni pañcāhaṃ, pañcāhameva pañcāhikaṃ. ‘‘Atikkameyyā’’ti kiriyāya dvikammakattā ‘‘pañcāhika’’nti ca ‘‘saṅghāṭicāra’’nti ca upayogatthe eva upayogavacanaṃ. Saṅghaṭitaṭṭhena saṅghāṭi, iti vakkhamānānaṃ pañcannaṃ cīvarānamevādhivacanaṃ, saṅghāṭīnaṃ cāro saṅghāṭicāro, paribhogavasena vā otāpanavasena vā parivattananti attho. ‘‘Pañcāhikaṃ saṅghāṭicāraṃ atikkameyyāti pañcamaṃ divasaṃ pañca cīvarāni neva nivāseti na pārupati na otāpeti pañcamaṃ divasaṃ atikkāmeti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 899) vacanato pañcadivasabbhantare yaṃ kiñci akatvā atikkāmentiyā cīvaragaṇanāya pācitti hotīti dassetumāha ‘‘yātikkameyyā’’tiādi.

    ૨૨૨૩. તિચીવરન્તિ અન્તરવાસકઉત્તરાસઙ્ગસઙ્ઘાટિસઙ્ખાતં તિચીવરઞ્ચ. સંકચ્ચીતિ થનવેઠનસઙ્ખાતં ચીવરઞ્ચ. દકસાટીતિ ઉતુનિકાલે નિવાસેતબ્બઉદકસાટિચીવરઞ્ચ. ઇતિ ઇમે પઞ્ચ. પઞ્ચ તૂતિ પઞ્ચ ચીવરાનિ નામ.

    2223.Ticīvaranti antaravāsakauttarāsaṅgasaṅghāṭisaṅkhātaṃ ticīvarañca. Saṃkaccīti thanaveṭhanasaṅkhātaṃ cīvarañca. Dakasāṭīti utunikāle nivāsetabbaudakasāṭicīvarañca. Iti ime pañca. Pañca tūti pañca cīvarāni nāma.

    ૨૨૨૪-૫. તિકપાચિત્તીતિ પઞ્ચાહાતિક્કન્તસઞ્ઞા, વેમતિકા, અનતિક્કન્તસઞ્ઞાતિ વિકપ્પત્તયે પાચિત્તિયત્તયં હોતિ. પઞ્ચાહાનતિક્કન્તે અતિક્કન્તસઞ્ઞાવેમતિકાનં વસેન દ્વિકદુક્કટં.

    2224-5.Tikapācittīti pañcāhātikkantasaññā, vematikā, anatikkantasaññāti vikappattaye pācittiyattayaṃ hoti. Pañcāhānatikkante atikkantasaññāvematikānaṃ vasena dvikadukkaṭaṃ.

    ‘‘પઞ્ચમે દિવસે’’તિઆદિ અનાપત્તિવારસન્દસ્સનં. નિસેવતીતિ નિવાસેતિ વા પારુપતિ વા. ઓતાપેતીતિ એત્થ વા-સદ્દો લુત્તનિદ્દિટ્ઠો, ઓતાપેતિ વાતિ અત્થો. આપદાસુપીતિ મહગ્ઘં ચીવરં, ન સક્કા હોતિ ચોરભયાદીસુ પરિભુઞ્જિતું, એવરૂપે ઉપદ્દવે અનાપત્તિ.

    ‘‘Pañcame divase’’tiādi anāpattivārasandassanaṃ. Nisevatīti nivāseti vā pārupati vā. Otāpetīti ettha vā-saddo luttaniddiṭṭho, otāpeti vāti attho. Āpadāsupīti mahagghaṃ cīvaraṃ, na sakkā hoti corabhayādīsu paribhuñjituṃ, evarūpe upaddave anāpatti.

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૨૨૬. અઞ્ઞિસ્સા સઙ્કમેતબ્બચીવરં અનાપુચ્છા ગહેત્વા યા પરિભુઞ્જતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયાતિ યોજના, અઞ્ઞિસ્સા ઉપસમ્પન્નાય સન્તકં પઞ્ચન્નં ચીવરાનં અઞ્ઞતરં તસ્સા અવત્વા આદાય પુન તસ્સા દાતબ્બં, અદત્વા યા ભિક્ખુની પટિસેવતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં હોતીતિ અત્થો. ‘‘સઙ્કમેતબ્બચીવરં સઙ્કમનીય’’ન્તિ પરિયાયસદ્દા એતે. યથાહ ‘‘ચીવરસઙ્કમનીયન્તિ સઙ્કમેતબ્બચીવરં, અઞ્ઞિસ્સા સન્તકં અનાપુચ્છા ગહિતં પુન પટિદાતબ્બચીવરન્તિ અત્થો’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૦૩).

    2226. Aññissā saṅkametabbacīvaraṃ anāpucchā gahetvā yā paribhuñjati, tassā pācittiyaṃ siyāti yojanā, aññissā upasampannāya santakaṃ pañcannaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ tassā avatvā ādāya puna tassā dātabbaṃ, adatvā yā bhikkhunī paṭisevati, tassā pācittiyaṃ hotīti attho. ‘‘Saṅkametabbacīvaraṃ saṅkamanīya’’nti pariyāyasaddā ete. Yathāha ‘‘cīvarasaṅkamanīyanti saṅkametabbacīvaraṃ, aññissā santakaṃ anāpucchā gahitaṃ puna paṭidātabbacīvaranti attho’’ti (pāci. aṭṭha. 903).

    ૨૨૨૭. તિકપાચિત્તિયં વુત્તન્તિ ‘‘ઉપસમ્પન્નાય ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞા…પે॰… વેમતિકા …પે॰… અનુપસમ્પન્નસઞ્ઞા ચીવરસઙ્કમનીયં ધારેતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૯૦૫) એવં તિકપાચિત્તિયં પાળિયં વુત્તં. સેસાયાતિ અનુપસમ્પન્નાય. ‘‘તિકદુક્કટ’’ન્તિ ઇદઞ્ચ વુત્તનયમેવ. આપદાસૂતિ સચે અપારુતં વા અનિવત્થં વા ચોરા હરન્તિ, એવરૂપાસુ આપદાસુ વા.

    2227.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘upasampannāya upasampannasaññā…pe… vematikā …pe… anupasampannasaññā cīvarasaṅkamanīyaṃ dhāreti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 905) evaṃ tikapācittiyaṃ pāḷiyaṃ vuttaṃ. Sesāyāti anupasampannāya. ‘‘Tikadukkaṭa’’nti idañca vuttanayameva. Āpadāsūti sace apārutaṃ vā anivatthaṃ vā corā haranti, evarūpāsu āpadāsu vā.

    ૨૨૨૮. એતં સમુટ્ઠાનં કથિનેન તુલ્યન્તિ યોજના. ગહણં, પરિભોગો ચ ક્રિયં. અનાપુચ્છનં અક્રિયં.

    2228. Etaṃ samuṭṭhānaṃ kathinena tulyanti yojanā. Gahaṇaṃ, paribhogo ca kriyaṃ. Anāpucchanaṃ akriyaṃ.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૨૨૯. લભિતબ્બં તુ ચીવરન્તિ લભિતબ્બં વિકપ્પનુપગં ચીવરં. નિવારેતીતિ યથા તે દાતુકામા ન દેન્તિ, એવં અન્તરાયં પરક્કમતિ. પાચિત્તિં પરિદીપયેતિ સચે તસ્સા વચનેન તે ન દેન્તિ, ભિક્ખુનિયા પાચિત્તિયં વદેય્યાતિ અત્થો.

    2229.Labhitabbaṃ tu cīvaranti labhitabbaṃ vikappanupagaṃ cīvaraṃ. Nivāretīti yathā te dātukāmā na denti, evaṃ antarāyaṃ parakkamati. Pācittiṃ paridīpayeti sace tassā vacanena te na denti, bhikkhuniyā pācittiyaṃ vadeyyāti attho.

    ૨૨૩૦. એત્થ પઠમં ‘‘સઙ્ઘસ્સા’’તિ વુત્તત્તા ગણસ્સાતિ દ્વે તયોવ ગહેતબ્બા. લાભેતિ એત્થ ‘‘નિવારિતે’’તિ સેસો. સચે અઞ્ઞં પરિક્ખારં નિવારેતિ, તથેવ દુક્કટન્તિ યોજના. અઞ્ઞન્તિ વિકપ્પનુપગચીવરતો અઞ્ઞં. પરિક્ખારન્તિ યં કિઞ્ચિ થાલકાદીનં વા સપ્પિતેલાદીનં વા અઞ્ઞતરં.

    2230. Ettha paṭhamaṃ ‘‘saṅghassā’’ti vuttattā gaṇassāti dve tayova gahetabbā. Lābheti ettha ‘‘nivārite’’ti seso. Sace aññaṃ parikkhāraṃ nivāreti, tatheva dukkaṭanti yojanā. Aññanti vikappanupagacīvarato aññaṃ. Parikkhāranti yaṃ kiñci thālakādīnaṃ vā sappitelādīnaṃ vā aññataraṃ.

    ૨૨૩૧. આનિસંસં નિદસ્સેત્વાતિ ‘‘કિત્તકં અગ્ઘનકં દાતુકામત્થાતિ પુચ્છતિ, ‘એત્તકં નામા’તિ વદન્તિ, ‘આગમેથ તાવ, ઇદાનિ વત્થુ મહગ્ઘં, કતિપાહેન કપ્પાસે આગતે સમગ્ઘં ભવિસ્સતી’’તિ એવં આનિસંસં દસ્સેત્વા. ન દોસતાતિ ન દોસો, અનાપત્તીતિ અત્થો.

    2231.Ānisaṃsaṃ nidassetvāti ‘‘kittakaṃ agghanakaṃ dātukāmatthāti pucchati, ‘ettakaṃ nāmā’ti vadanti, ‘āgametha tāva, idāni vatthu mahagghaṃ, katipāhena kappāse āgate samagghaṃ bhavissatī’’ti evaṃ ānisaṃsaṃ dassetvā. Na dosatāti na doso, anāpattīti attho.

    છટ્ઠં.

    Chaṭṭhaṃ.

    ૨૨૩૨-૩. ધમ્મિકં સમગ્ગેન સઙ્ઘેન સન્નિપતિત્વા કરિયમાનં ચીવરાનં વિભઙ્ગં ભાજનં યા ભિક્ખુની પટિસેધેય્ય પટિબાહેય્ય, તસ્સા એવં પટિસેધેન્તિયા પાચિત્તિયં હોતીતિ યોજના. અધમ્મે ધમ્મસઞ્ઞાય દુક્કટં પરિદીપિતન્તિ યોજના. ઉભો વેમતિકાય વાતિ ઉભોસુ વેમતિકાય. ગાથાબન્ધવસેન સુ-સદ્દલોપો. ધમ્મિકે અધમ્મિકે ચીવરવિભઙ્ગે વેમતિકાય પટિબાહન્તિયા દુક્કટં પરિદીપિતન્તિ યોજના. યથાહ ‘‘ધમ્મિકે વેમતિકા પટિબાહતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અધમ્મિકે વેમતિકા પટિબાહતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ. આનિસંસં નિદસ્સેત્વાતિ ‘‘એકિસ્સા એકં સાટકં નપ્પહોતિ, આગમેથ તાવ, કતિપાહેનેવ ઉપ્પજ્જિસ્સતિ, તતો ભાજેસ્સામી’’તિ (પાચિ॰ ૯૧૪) એવં આનિસંસં દસ્સેત્વા.

    2232-3.Dhammikaṃ samaggena saṅghena sannipatitvā kariyamānaṃ cīvarānaṃ vibhaṅgaṃ bhājanaṃ yā bhikkhunī paṭisedheyya paṭibāheyya, tassā evaṃ paṭisedhentiyā pācittiyaṃ hotīti yojanā. Adhamme dhammasaññāya dukkaṭaṃ paridīpitanti yojanā. Ubho vematikāya vāti ubhosu vematikāya. Gāthābandhavasena su-saddalopo. Dhammike adhammike cīvaravibhaṅge vematikāya paṭibāhantiyā dukkaṭaṃ paridīpitanti yojanā. Yathāha ‘‘dhammike vematikā paṭibāhati, āpatti dukkaṭassa. Adhammike vematikā paṭibāhati, āpatti dukkaṭassā’’ti. Ānisaṃsaṃ nidassetvāti ‘‘ekissā ekaṃ sāṭakaṃ nappahoti, āgametha tāva, katipāheneva uppajjissati, tato bhājessāmī’’ti (pāci. 914) evaṃ ānisaṃsaṃ dassetvā.

    સત્તમં.

    Sattamaṃ.

    ૨૨૩૫-૬. નિવાસનુપગં વા તથા પારુપનુપગં વા કપ્પબિન્દુકતં વા યં કિઞ્ચિ ચીવરં પઞ્ચ સહધમ્મિકે ચ માતાપિતરોપિ મુઞ્ચિત્વા અઞ્ઞસ્સ યસ્સ કસ્સચિ ગહટ્ઠસ્સ વા પરિબ્બાજકસ્સ વા યદિ દદેય્ય, તસ્સાપિ પાચિત્તિયં પરિયાપુતન્તિ યોજના. એત્થ ચ ‘‘પિતરો’’તિ માતા ચ પિતા ચ માતાપિતરોતિ વત્તબ્બે વિરૂપેકસેસવસેન નિદ્દેસો દટ્ઠબ્બો.

    2235-6. Nivāsanupagaṃ vā tathā pārupanupagaṃ vā kappabindukataṃ vā yaṃ kiñci cīvaraṃ pañca sahadhammike ca mātāpitaropi muñcitvā aññassa yassa kassaci gahaṭṭhassa vā paribbājakassa vā yadi dadeyya, tassāpi pācittiyaṃ pariyāputanti yojanā. Ettha ca ‘‘pitaro’’ti mātā ca pitā ca mātāpitaroti vattabbe virūpekasesavasena niddeso daṭṭhabbo.

    ૨૨૩૭. એત્થ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે તા પન પાચિત્તિયો ચીવરાનં ગણનાય વસેન ગણેતબ્બાતિ યોજના.

    2237.Ettha imasmiṃ sikkhāpade tā pana pācittiyo cīvarānaṃ gaṇanāya vasena gaṇetabbāti yojanā.

    ૨૨૩૮. તાવ સમ્પટિચ્છિતો કાલો એતસ્સાતિ તાવકાલિકં, ચીવરં. ‘‘અઞ્ઞસ્સા’’તિ પુબ્બે વુત્તસ્સ દૂરત્તા પુનપિ ‘‘અઞ્ઞેસ’’ન્તિ આહ, સોયેવત્થો.

    2238. Tāva sampaṭicchito kālo etassāti tāvakālikaṃ, cīvaraṃ. ‘‘Aññassā’’ti pubbe vuttassa dūrattā punapi ‘‘aññesa’’nti āha, soyevattho.

    અટ્ઠમં.

    Aṭṭhamaṃ.

    ૨૨૩૯. યા પન ભિક્ખુની ‘‘સચે મયં સક્કોમ, દસ્સામ કરિસ્સામાતિ એવં વાચા ભિન્ના હોતી’’તિ વુત્તાય દુબ્બલાય ચીવરપચ્ચાસાય ચીવરસ્સ વિભઙ્ગં નિસેધેત્વા ચીવરે કાલં અતિક્કમેય્ય, અસ્સા દોસતા પાચિત્તિયાપત્તિ હોતીતિ યોજના. ચીવરે કાલન્તિ ‘‘ચીવરકાલસમયો નામ અનત્થતે કથિને વસ્સાનસ્સ પચ્છિમો માસો, અત્થતે કથિને પઞ્ચમાસા’’તિ (પાચિ॰ ૯૨૨) પદભાજને વુત્તં ચીવરકાલં. અતિક્કમેય્યાતિ ‘‘અનત્થતે કથિને વસ્સાનસ્સ પચ્છિમં દિવસં, અત્થતે કથિને કથિનુદ્ધારદિવસં અતિક્કામેતી’’તિ વુત્તવિધિં અતિક્કામેય્ય.

    2239. Yā pana bhikkhunī ‘‘sace mayaṃ sakkoma, dassāma karissāmāti evaṃ vācā bhinnā hotī’’ti vuttāya dubbalāya cīvarapaccāsāya cīvarassa vibhaṅgaṃ nisedhetvā cīvare kālaṃ atikkameyya, assā dosatā pācittiyāpatti hotīti yojanā. Cīvare kālanti ‘‘cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso, atthate kathine pañcamāsā’’ti (pāci. 922) padabhājane vuttaṃ cīvarakālaṃ. Atikkameyyāti ‘‘anatthate kathine vassānassa pacchimaṃ divasaṃ, atthate kathine kathinuddhāradivasaṃ atikkāmetī’’ti vuttavidhiṃ atikkāmeyya.

    ૨૨૪૦. ‘‘અદુબ્બલચીવરે દુબ્બલચીવરસઞ્ઞા, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ વચનતો સુદુબ્બલન્તિ ચેતસાતિ એત્થ સુ-સદ્દો પદપૂરણે. ઉભોસૂતિ દુબ્બલે, અદુબ્બલે ચ. કઙ્ખિતાય વાતિ વેમતિકાય વા.

    2240. ‘‘Adubbalacīvare dubbalacīvarasaññā, āpatti dukkaṭassā’’ti vacanato sudubbalanti cetasāti ettha su-saddo padapūraṇe. Ubhosūti dubbale, adubbale ca. Kaṅkhitāya vāti vematikāya vā.

    ૨૨૪૧. આનિસંસં નિદસ્સેત્વાતિ ‘‘કિઞ્ચાપિ ‘ન મયં અય્યે સક્કોમા’તિ વદન્તિ, ઇદાનિ પન તેસં કપ્પાસો આગમિસ્સતિ, સદ્ધો પસન્નો પુરિસો આગમિસ્સતિ , અદ્ધા દસ્સતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૨૧) એવં અટ્ઠકથાય વુત્તનયેન આનિસંસં દસ્સેત્વા.

    2241.Ānisaṃsaṃ nidassetvāti ‘‘kiñcāpi ‘na mayaṃ ayye sakkomā’ti vadanti, idāni pana tesaṃ kappāso āgamissati, saddho pasanno puriso āgamissati , addhā dassatī’’ti (pāci. aṭṭha. 921) evaṃ aṭṭhakathāya vuttanayena ānisaṃsaṃ dassetvā.

    નવમં.

    Navamaṃ.

    ૨૨૪૨. ધમ્મિકં કથિનુદ્ધારન્તિ ‘‘ધમ્મિકો નામ કથિનુદ્ધારો સમગ્ગો ભિક્ખુનિસઙ્ઘો સન્નિપતિત્વા ઉદ્ધરતી’’તિ (પાચિ॰ ૯૨૯) વુત્તં કથિનુદ્ધારં.

    2242.Dhammikaṃ kathinuddhāranti ‘‘dhammiko nāma kathinuddhāro samaggo bhikkhunisaṅgho sannipatitvā uddharatī’’ti (pāci. 929) vuttaṃ kathinuddhāraṃ.

    ૨૨૪૩. યસ્સાતિ યસ્સ કથિનસ્સ. અત્થારમૂલકો આનિસંસો નામ ‘‘યો ચ તત્થ ચીવરુપ્પાદો, સો નેસં ભવિસ્સતી’’તિ (મહાવ॰ ૩૦૬) અનુઞ્ઞાતો તસ્મિં વિહારે ઉપ્પજ્જનકચીવરવત્થાનિસંસો. ઉદ્ધારમૂલકો નામ અન્તરુબ્ભારં કારાપેન્તેહિ ઉપાસકેહિ દિય્યમાનચીવરવત્થાનિસંસો.

    2243.Yassāti yassa kathinassa. Atthāramūlako ānisaṃso nāma ‘‘yo ca tattha cīvaruppādo, so nesaṃ bhavissatī’’ti (mahāva. 306) anuññāto tasmiṃ vihāre uppajjanakacīvaravatthānisaṃso. Uddhāramūlako nāma antarubbhāraṃ kārāpentehi upāsakehi diyyamānacīvaravatthānisaṃso.

    ૨૨૪૫. સમાનિસંસોપીતિ અત્થારઆનિસંસેન સમાનિસંસોપિ ઉબ્ભારો. સદ્ધાપાલનકઆરણાતિ પસાદાનુરક્ખનત્થાય દાતબ્બોતિ યોજના. આનિસંસં નિદસ્સેત્વાતિ ‘‘ભિક્ખુનિસઙ્ઘો જિણ્ણચીવરો, કથિનાનિસંસમૂલકો મહાલાભો’’તિ એવરૂપં આનિસંસં દસ્સેત્વા.

    2245.Samānisaṃsopīti atthāraānisaṃsena samānisaṃsopi ubbhāro. Saddhāpālanakaāraṇāti pasādānurakkhanatthāya dātabboti yojanā. Ānisaṃsaṃ nidassetvāti ‘‘bhikkhunisaṅgho jiṇṇacīvaro, kathinānisaṃsamūlako mahālābho’’ti evarūpaṃ ānisaṃsaṃ dassetvā.

    ૨૨૪૬. સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં સેસં પન વિનિચ્છયજાતં અસેસેન સબ્બાકારેન સત્તમેન સિક્ખાપદેન સમં મતં ‘‘સદિસ’’ન્તિ વિઞ્ઞાતં. કિઞ્ચિપિ અપ્પકમ્પિ અપુબ્બં તત્થ વુત્તનયતો અઞ્ઞં નત્થીતિ યોજના.

    2246. Samuṭṭhānādinā saddhiṃ sesaṃ pana vinicchayajātaṃ asesena sabbākārena sattamena sikkhāpadena samaṃ mataṃ ‘‘sadisa’’nti viññātaṃ. Kiñcipi appakampi apubbaṃ tattha vuttanayato aññaṃ natthīti yojanā.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    નગ્ગવગ્ગો તતિયો.

    Naggavaggo tatiyo.

    ૨૨૪૭. ‘‘યા પન ભિક્ખુનિયો દ્વે એકમઞ્ચે તુવટ્ટેય્યું, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૯૩૩) પઞ્ઞત્તસિક્ખાપદે વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘એકાયા’’તિઆદિ. એકાયાતિ એકાય ભિક્ખુનિયા. અપરાતિ અઞ્ઞા ઉપસમ્પન્ના. નિપજ્જેય્યુન્તિ એત્થ ‘‘એકમઞ્ચે’’તિ સેસો. દ્વેતિ દ્વે ભિક્ખુનિયો.

    2247. ‘‘Yā pana bhikkhuniyo dve ekamañce tuvaṭṭeyyuṃ, pācittiya’’nti (pāci. 933) paññattasikkhāpade vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘ekāyā’’tiādi. Ekāyāti ekāya bhikkhuniyā. Aparāti aññā upasampannā. Nipajjeyyunti ettha ‘‘ekamañce’’ti seso. Dveti dve bhikkhuniyo.

    ૨૨૪૮-૯. ‘‘એકાય ચા’’તિઆદિ અનાપત્તિવારનિદ્દેસો. ઉભો વાપિ સમં નિસીદન્તીતિ યોજના. એળકેનાતિ એળકલોમસિક્ખાપદેન.

    2248-9.‘‘Ekāya cā’’tiādi anāpattivāraniddeso. Ubho vāpi samaṃ nisīdantīti yojanā. Eḷakenāti eḷakalomasikkhāpadena.

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૨૫૦-૧. પાવારકટસારાદિન્તિ એત્થ ભુમ્મેકવચનં. ‘‘સંહારિમેસૂ’’તિ ઇમિના સમાનાધિકરણત્તા બહુવચનપ્પસઙ્ગે વચનવિપલ્લાસેનેત્થ એકવચનનિદ્દેસોતિ દટ્ઠબ્બો. પાવારો ચ કટસારો ચ તે આદિ યસ્સાતિ વિગ્ગહો, નિદ્ધારણે ચેતં ભુમ્મં. એકકન્તિ નિદ્ધારિતબ્બનિદસ્સનં. એકમેવ એકકં. સંહારિમેસુ પાવારાદીસુ અઞ્ઞતરન્તિ અત્થો. ‘‘પાવારોતિ કોજવાદયો’’તિ વદન્તિ. કટસારોતિ કટોયેવ. આદિ-સદ્દેન અત્થરિત્વા સયનારહં સબ્બં સઙ્ગણ્હાતિ. તેનેવાતિ યં અત્થતં, તેનેવ. પારુપિત્વા સચે યા પન દ્વે સહેવ નિપજ્જન્તિ, તાસં પાચિત્તિયં સિયાતિ યોજના. એત્થ ચ અત્થરણપાવુરણકિચ્ચે એકસ્સેવ નિદ્દિટ્ઠત્તા એકસ્સ અન્તસ્સ અત્થરણઞ્ચ એકસ્સ અન્તસ્સ પારુપનઞ્ચ વિઞ્ઞાયતિ. યથાહ ‘‘સંહારિમાનં પાવારત્થરણકટસારકાદીનં એકં અન્તં અત્થરિત્વા એકં પારુપિત્વા તુવટ્ટેન્તીનમેતં અધિવચન’’ન્તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૩૭).

    2250-1.Pāvārakaṭasārādinti ettha bhummekavacanaṃ. ‘‘Saṃhārimesū’’ti iminā samānādhikaraṇattā bahuvacanappasaṅge vacanavipallāsenettha ekavacananiddesoti daṭṭhabbo. Pāvāro ca kaṭasāro ca te ādi yassāti viggaho, niddhāraṇe cetaṃ bhummaṃ. Ekakanti niddhāritabbanidassanaṃ. Ekameva ekakaṃ. Saṃhārimesu pāvārādīsu aññataranti attho. ‘‘Pāvāroti kojavādayo’’ti vadanti. Kaṭasāroti kaṭoyeva. Ādi-saddena attharitvā sayanārahaṃ sabbaṃ saṅgaṇhāti. Tenevāti yaṃ atthataṃ, teneva. Pārupitvā sace yā pana dve saheva nipajjanti, tāsaṃ pācittiyaṃ siyāti yojanā. Ettha ca attharaṇapāvuraṇakicce ekasseva niddiṭṭhattā ekassa antassa attharaṇañca ekassa antassa pārupanañca viññāyati. Yathāha ‘‘saṃhārimānaṃ pāvārattharaṇakaṭasārakādīnaṃ ekaṃ antaṃ attharitvā ekaṃ pārupitvā tuvaṭṭentīnametaṃ adhivacana’’nti (pāci. aṭṭha. 937).

    એકસ્મિં એકત્થરણે વા એકપાવુરણે વા નિપજ્જને સતિ તાસં દ્વિન્નં ભિક્ખુનીનં દુક્કટન્તિ સમ્બન્ધો. દ્વિકદુક્કટં વુત્તન્તિ ‘‘નાનત્થરણપાવુરણે એકત્થરણપાવુરણસઞ્ઞા…પે॰… વેમતિકા, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૯૩૯) વુત્તં દુક્કટદ્વયં.

    Ekasmiṃ ekattharaṇe vā ekapāvuraṇe vā nipajjane sati tāsaṃ dvinnaṃ bhikkhunīnaṃ dukkaṭanti sambandho. Dvikadukkaṭaṃ vuttanti ‘‘nānattharaṇapāvuraṇe ekattharaṇapāvuraṇasaññā…pe… vematikā, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 939) vuttaṃ dukkaṭadvayaṃ.

    ૨૨૫૨. વવત્થાનં નિદસ્સેત્વાતિ મજ્ઝે કાસાવં વા કત્તરયટ્ઠિં વા અન્તમસો કાયબન્ધનમ્પિ ઠપેત્વા નિપજ્જન્તિ, અનાપત્તીતિ અત્થો. સેસં સમુટ્ઠાનાદિવિધાનં. આદિનાતિ ઇમસ્મિંયેવ વગ્ગે પઠમસિક્ખાપદેન. તુલ્યન્તિ સમાનં.

    2252.Vavatthānaṃ nidassetvāti majjhe kāsāvaṃ vā kattarayaṭṭhiṃ vā antamaso kāyabandhanampi ṭhapetvā nipajjanti, anāpattīti attho. Sesaṃ samuṭṭhānādividhānaṃ. Ādināti imasmiṃyeva vagge paṭhamasikkhāpadena. Tulyanti samānaṃ.

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૨૫૩. અઞ્ઞિસ્સા ભિક્ખુનિયા. અફાસુકારણાતિ અફાસુકરણહેતુ. અનાપુચ્છાતિ અનાપુચ્છિત્વા. તસ્સા પુરતો ચ ચઙ્કમનાદયો યદિ કરેય્ય, એવં કરોન્તિયા પાચિત્તિયાપત્તિ હોતીતિ યોજના. ચઙ્કમનાદયોતિ એત્થ આદિ-સદ્દેન ‘‘તિટ્ઠતિ વા નિસીદતિ વા સેય્યં વા કપ્પેતિ ઉદ્દિસતિ વા ઉદ્દિસાપેતિ વા સજ્ઝાયં વા કરોતી’’તિ (પાચિ॰ ૯૪૩) પદભાજને વુત્તાનં સઙ્ગહો.

    2253.Aññissā bhikkhuniyā. Aphāsukāraṇāti aphāsukaraṇahetu. Anāpucchāti anāpucchitvā. Tassā purato ca caṅkamanādayo yadi kareyya, evaṃ karontiyā pācittiyāpatti hotīti yojanā. Caṅkamanādayoti ettha ādi-saddena ‘‘tiṭṭhati vā nisīdati vā seyyaṃ vā kappeti uddisati vā uddisāpeti vā sajjhāyaṃ vā karotī’’ti (pāci. 943) padabhājane vuttānaṃ saṅgaho.

    ૨૨૫૪. નિવત્તનાનં ગણનાયાતિ ચઙ્કમન્તિયા ચઙ્કમસ્સ ઉભયકોટિં પત્વા નિવત્તન્તિયા નિવત્તનગણનાય. પયોગતોયેવાતિ પયોગગણનાયેવ, ઇરિયાપથપરિવત્તનગણનાયેવાતિ વુત્તં હોતિ. દોસાતિ પાચિત્તિયાપત્તિયો.

    2254.Nivattanānaṃ gaṇanāyāti caṅkamantiyā caṅkamassa ubhayakoṭiṃ patvā nivattantiyā nivattanagaṇanāya. Payogatoyevāti payogagaṇanāyeva, iriyāpathaparivattanagaṇanāyevāti vuttaṃ hoti. Dosāti pācittiyāpattiyo.

    ૨૨૫૫. પદાનં ગણનાવસાતિ એત્થ આદિ-સદ્દો લુત્તનિદ્દિટ્ઠો. યથાહ ‘‘પદાદિગણનાયા’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૪૩). તિકપાચિત્તિયં વુત્તન્તિ ઉપસમ્પન્નાય ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞા, વેમતિકા, અનુપસમ્પન્નસઞ્ઞાતિ વિકપ્પત્તયસ્સ વસેન પાચિત્તિયત્તયં વુત્તં. સેસાયાતિ અનુપસમ્પન્નાય.

    2255.Padānaṃ gaṇanāvasāti ettha ādi-saddo luttaniddiṭṭho. Yathāha ‘‘padādigaṇanāyā’’ti (pāci. aṭṭha. 943). Tikapācittiyaṃ vuttanti upasampannāya upasampannasaññā, vematikā, anupasampannasaññāti vikappattayassa vasena pācittiyattayaṃ vuttaṃ. Sesāyāti anupasampannāya.

    ૨૨૫૬. ન ચ અફાસુકામાયાતિ આપુચ્છિત્વા તસ્સા ભિક્ખુનિયા પુરતો ચઙ્કમનાદીનિ કરોન્તિયા અનાપત્તીતિ યોજના.

    2256.Naca aphāsukāmāyāti āpucchitvā tassā bhikkhuniyā purato caṅkamanādīni karontiyā anāpattīti yojanā.

    ૨૨૫૭. ક્રિયાક્રિયન્તિ ચઙ્કમનાદિકરણં કિરિયં. આપુચ્છાય અકરણં અકિરિયં. પાપમાનસન્તિ અકુસલચિત્તં.

    2257.Kriyākriyanti caṅkamanādikaraṇaṃ kiriyaṃ. Āpucchāya akaraṇaṃ akiriyaṃ. Pāpamānasanti akusalacittaṃ.

    તતિયં.

    Tatiyaṃ.

    ૨૨૫૮-૯. અનન્તરાયાતિ વક્ખમાનેસુ રાજન્તરાયાદીસુ દસસુ અન્તરાયેસુ અઞ્ઞતરરહિતા ભિક્ખુની. દુક્ખિતન્તિ ગિલાનં. યથાહ ‘‘દુક્ખિતા નામ ગિલાના વુચ્ચતી’’તિ (પાચિ॰ ૯૪૮). સહજીવિનિન્તિ સદ્ધિવિહારિનિં. યથાહ ‘‘સહજીવિની નામ સદ્ધિવિહારિની વુચ્ચતી’’તિ. અઞ્ઞાય વા નુપટ્ઠાપેય્યાતિ અઞ્ઞાય ભિક્ખુનિયા, સિક્ખમાનાય, સામણેરિયા વા ગિહિનિયા વા ઉપટ્ઠાનં ન કારાપેય્ય. નુપટ્ઠેય્ય સયમ્પિ વાતિ યા ઉપટ્ઠાનં ન કરેય્ય. ધુરે નિક્ખિત્તમત્તે વાતિ ‘‘નેવ ઉપટ્ઠેસ્સામિ, ન ઉપટ્ઠાપનાય ઉસ્સુક્કં કરિસ્સામી’’તિ ધુરે ઉસ્સાહે નિક્ખિત્તમત્તેયેવ. તસ્સાતિ ઉપજ્ઝાયાય.

    2258-9.Anantarāyāti vakkhamānesu rājantarāyādīsu dasasu antarāyesu aññatararahitā bhikkhunī. Dukkhitanti gilānaṃ. Yathāha ‘‘dukkhitā nāma gilānā vuccatī’’ti (pāci. 948). Sahajīvininti saddhivihāriniṃ. Yathāha ‘‘sahajīvinī nāma saddhivihārinī vuccatī’’ti. Aññāya vā nupaṭṭhāpeyyāti aññāya bhikkhuniyā, sikkhamānāya, sāmaṇeriyā vā gihiniyā vā upaṭṭhānaṃ na kārāpeyya. Nupaṭṭheyya sayampi vāti yā upaṭṭhānaṃ na kareyya. Dhure nikkhittamatte vāti ‘‘neva upaṭṭhessāmi, na upaṭṭhāpanāya ussukkaṃ karissāmī’’ti dhure ussāhe nikkhittamatteyeva. Tassāti upajjhāyāya.

    અન્તેવાસિનિયા વાપીતિ પબ્બજ્જાઉપસમ્પદાધમ્મનિસ્સયવસેન ચતુબ્બિધાસુ અન્તેવાસિનીસુ અઞ્ઞતરાય. ઇતરાયાતિ અનુપસમ્પન્નાય.

    Antevāsiniyā vāpīti pabbajjāupasampadādhammanissayavasena catubbidhāsu antevāsinīsu aññatarāya. Itarāyāti anupasampannāya.

    ૨૨૬૦. ગિલાનાયાતિ સયં ગિલાનાય. ‘‘ગવેસિત્વા અલભન્તિયા’’તિ પદચ્છેદો, અઞ્ઞં ઉપટ્ઠાયિકં પરિયેસિત્વા અલભમાનાયાતિ અત્થો. ‘‘આપદાસુ ઉમ્મત્તિકાદીન’’ન્તિ પદચ્છેદો. ગાથાબન્ધવસેન વણ્ણલોપોપિ દટ્ઠબ્બો. આપદાસૂતિ તથારૂપે ઉપદ્દવે સતિ. ધુરનિક્ખેપનોદયન્તિ ધુરનિક્ખેપસમુટ્ઠાનં. યદેત્થ વત્તબ્બં, તં હેટ્ઠા વુત્તમેવ.

    2260.Gilānāyāti sayaṃ gilānāya. ‘‘Gavesitvā alabhantiyā’’ti padacchedo, aññaṃ upaṭṭhāyikaṃ pariyesitvā alabhamānāyāti attho. ‘‘Āpadāsu ummattikādīna’’nti padacchedo. Gāthābandhavasena vaṇṇalopopi daṭṭhabbo. Āpadāsūti tathārūpe upaddave sati. Dhuranikkhepanodayanti dhuranikkhepasamuṭṭhānaṃ. Yadettha vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva.

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૨૬૧-૨. પુગ્ગલિકસ્સ અત્તાયત્તપરાયત્તવસેન અનિયમિતત્તા ‘‘સક’’ન્તિ ઇમિના નિયમેતિ. સકં પુગ્ગલિકન્તિ અત્તનો પુગ્ગલિકં. દત્વાતિ એત્થ ‘‘ભિક્ખુનિયા’’તિ સેસો. સકવાટન્તિ પરિવત્તકદ્વારકવાટસહિતં. ઉપસ્સયન્તિ ગેહં. દ્વારાદીસૂતિ એત્થ આદિ-સદ્દેન ગબ્ભપમુખાનં સઙ્ગહો, નિદ્ધારણે ચેતં ભુમ્મં. બહૂનિપીતિ નિદ્ધારેતબ્બનિદસ્સનં. બહૂનિપિ દ્વારાનિ વા બહૂ ગબ્ભે વા બહૂનિ પમુખાનિ વા. તન્તિ યસ્સા ઉપસ્સયો દિન્નો, તં ભિક્ખુનિં. નિક્કડ્ઢન્તિયાતિ અતિક્કામેન્તિયા. તસ્સાતિ યા નિક્કડ્ઢતિ, તસ્સા.

    2261-2. Puggalikassa attāyattaparāyattavasena aniyamitattā ‘‘saka’’nti iminā niyameti. Sakaṃ puggalikanti attano puggalikaṃ. Datvāti ettha ‘‘bhikkhuniyā’’ti seso. Sakavāṭanti parivattakadvārakavāṭasahitaṃ. Upassayanti gehaṃ. Dvārādīsūti ettha ādi-saddena gabbhapamukhānaṃ saṅgaho, niddhāraṇe cetaṃ bhummaṃ. Bahūnipīti niddhāretabbanidassanaṃ. Bahūnipi dvārāni vā bahū gabbhe vā bahūni pamukhāni vā. Tanti yassā upassayo dinno, taṃ bhikkhuniṃ. Nikkaḍḍhantiyāti atikkāmentiyā. Tassāti yā nikkaḍḍhati, tassā.

    ૨૨૬૩. એત્થાતિ નિક્કડ્ઢને. એસેવ નયોતિ ‘‘પયોગગણનાય આપત્તી’’તિ દસ્સિતનયો. એત્થ પયોગો નામ આણાપનં, ઇમિના ‘‘એકાયાણત્તિયા અનેકેસુ દ્વારેસુ અતિક્કામિતેસુપિ એકાવ આપત્તિ હોતી’’તિ એવમાદિકં અટ્ઠકથાગતવિનિચ્છયં (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૪૩, ૯૫૨ અત્થતો સમાનં) સઙ્ગણ્હાતિ.

    2263.Etthāti nikkaḍḍhane. Eseva nayoti ‘‘payogagaṇanāya āpattī’’ti dassitanayo. Ettha payogo nāma āṇāpanaṃ, iminā ‘‘ekāyāṇattiyā anekesu dvāresu atikkāmitesupi ekāva āpatti hotī’’ti evamādikaṃ aṭṭhakathāgatavinicchayaṃ (pāci. aṭṭha. 943, 952 atthato samānaṃ) saṅgaṇhāti.

    ૨૨૬૪. તેસુ વિનિચ્છયેસુ એકં વિનિચ્છયવિસેસં દસ્સેતુમાહ ‘‘એત્તકાવ ઇમં દ્વારા’’તિઆદિ. દ્વારગણનાય આપત્તિયો દ્વારગણનાપત્તિયો.

    2264. Tesu vinicchayesu ekaṃ vinicchayavisesaṃ dassetumāha ‘‘ettakāva imaṃ dvārā’’tiādi. Dvāragaṇanāya āpattiyo dvāragaṇanāpattiyo.

    ૨૨૬૫. અકવાટમ્હાતિ અકવાટબન્ધતો ઉપસ્સયા નિક્કડ્ઢન્તિયા દુક્કટન્તિ યોજના. સેસાયાતિ અનુપસમ્પન્નાય. તિકદુક્કટન્તિ અનુપસમ્પન્નાય ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞાય, વેમતિકાય, અનુપસમ્પન્નસઞ્ઞાય ચ વસેન તિકદુક્કટં. ઉભિન્નન્તિ ઉપસમ્પન્નાનુપસમ્પન્નાનં. પરિક્ખારેસૂતિ પત્તચીવરાદીસુ પરિક્ખારેસુ . સબ્બત્થાતિ સબ્બેસુ પયોગેસુ, નિક્કડ્ઢિયમાનેસુ, નિક્કડ્ઢાપિયમાનેસુ ચાતિ વુત્તં હોતિ.

    2265.Akavāṭamhāti akavāṭabandhato upassayā nikkaḍḍhantiyā dukkaṭanti yojanā. Sesāyāti anupasampannāya. Tikadukkaṭanti anupasampannāya upasampannasaññāya, vematikāya, anupasampannasaññāya ca vasena tikadukkaṭaṃ. Ubhinnanti upasampannānupasampannānaṃ. Parikkhāresūti pattacīvarādīsu parikkhāresu . Sabbatthāti sabbesu payogesu, nikkaḍḍhiyamānesu, nikkaḍḍhāpiyamānesu cāti vuttaṃ hoti.

    ૨૨૬૬. એત્થ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે સમુટ્ઠાનાદિવિનિચ્છયેન સહ સેસં વિનિચ્છયજાતં અસેસેન સબ્બપ્પકારેન સઙ્ઘિકા વિહારસ્મા નિક્કડ્ઢનસિક્ખાપદેન સમં મતં ‘‘સદિસ’’ન્તિ સલ્લક્ખિતન્તિ યોજના.

    2266.Ettha imasmiṃ sikkhāpade samuṭṭhānādivinicchayena saha sesaṃ vinicchayajātaṃ asesena sabbappakārena saṅghikā vihārasmā nikkaḍḍhanasikkhāpadena samaṃ mataṃ ‘‘sadisa’’nti sallakkhitanti yojanā.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૨૬૭. છટ્ઠેતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની સંસટ્ઠા વિહરેય્ય ગહપતિના વા ગહપતિપુત્તેન વા’’તિઆદિમાતિકાય (પાચિ॰ ૯૫૬) નિદ્દિટ્ઠે છટ્ઠસિક્ખાપદે. ઇધ વત્તબ્બન્તિ ઇમસ્મિં વિનયવિનિચ્છયે કથેતબ્બં. અરિટ્ઠસ્સ સિક્ખાપદેનાતિ અરિટ્ઠસિક્ખાપદેન. વિનિચ્છયોતિ સમુટ્ઠાનાદિકો.

    2267.Chaṭṭheti ‘‘yā pana bhikkhunī saṃsaṭṭhā vihareyya gahapatinā vā gahapatiputtena vā’’tiādimātikāya (pāci. 956) niddiṭṭhe chaṭṭhasikkhāpade. Idha vattabbanti imasmiṃ vinayavinicchaye kathetabbaṃ. Ariṭṭhassa sikkhāpadenāti ariṭṭhasikkhāpadena. Vinicchayoti samuṭṭhānādiko.

    છટ્ઠં.

    Chaṭṭhaṃ.

    ૨૨૬૮. સાસઙ્કસમ્મતેતિ એત્થ ‘‘સપ્પટિભયે’’તિ સેસો. ઉભયમ્પિ હેટ્ઠા વુત્તત્થમેવ. અન્તોરટ્ઠેતિ યસ્સ વિજિતે વિહરતિ, તસ્સેવ રટ્ઠે. સાસઙ્કસમ્મતે સપ્પટિભયે અન્તોરટ્ઠે સત્થેન વિના ચારિકં ચરન્તિયા ભિક્ખુનિયા આપત્તિ સિયાતિ યોજના.

    2268.Sāsaṅkasammateti ettha ‘‘sappaṭibhaye’’ti seso. Ubhayampi heṭṭhā vuttatthameva. Antoraṭṭheti yassa vijite viharati, tasseva raṭṭhe. Sāsaṅkasammate sappaṭibhaye antoraṭṭhe satthena vinā cārikaṃ carantiyā bhikkhuniyā āpatti siyāti yojanā.

    ૨૨૬૯. એવં ચરન્તિયા સગામકટ્ઠાને ગામન્તરપ્પવેસે ચ અગામકે અરઞ્ઞે અદ્ધયોજને ચ વિનયઞ્ઞુના ભિક્ખુના પાચિત્તિયનયો પાચિત્તિયાપત્તિવિધાનક્કમો ઞેય્યો ઞાતબ્બોતિ યોજના.

    2269. Evaṃ carantiyā sagāmakaṭṭhāne gāmantarappavese ca agāmake araññe addhayojane ca vinayaññunā bhikkhunā pācittiyanayo pācittiyāpattividhānakkamo ñeyyo ñātabboti yojanā.

    ૨૨૭૦. સહ સત્થેન ચરન્તિયા ન દોસોતિ યોજના. ખેમટ્ઠાને ચરન્તિયા, આપદાસુ વા ચરન્તિયા ન દોસોતિ યોજના.

    2270. Saha satthena carantiyā na dosoti yojanā. Khemaṭṭhāne carantiyā, āpadāsu vā carantiyā na dosoti yojanā.

    સત્તમં.

    Sattamaṃ.

    ૨૨૭૧. અટ્ઠમે નવમે વાપીતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની તિરોરટ્ઠે’’તિઆદિકે (પાચિ॰ ૯૬૬) અટ્ઠમસિક્ખાપદે ચ ‘‘યા પન ભિક્ખુની અન્તોવસ્સં ચારિકં ચરેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૯૭૦) વુત્તનવમસિક્ખાપદે ચ. અનુત્તાનં ન વિજ્જતિ, સબ્બં ઉત્તાનમેવ, તસ્મા એત્થ મયા ન વિચારીયતીતિ અધિપ્પાયો.

    2271.Aṭṭhamenavame vāpīti ‘‘yā pana bhikkhunī tiroraṭṭhe’’tiādike (pāci. 966) aṭṭhamasikkhāpade ca ‘‘yā pana bhikkhunī antovassaṃ cārikaṃ careyya, pācittiya’’nti (pāci. 970) vuttanavamasikkhāpade ca. Anuttānaṃ na vijjati, sabbaṃ uttānameva, tasmā ettha mayā na vicārīyatīti adhippāyo.

    અટ્ઠમનવમાનિ.

    Aṭṭhamanavamāni.

    ૨૨૭૨. ‘‘યા પન ભિક્ખુની વસ્સંવુત્થા ચારિકં ન પક્કમેય્ય અન્તમસો છપ્પઞ્ચયોજનાનિપિ, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૯૭૪) વુત્તસિક્ખાપદે વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘પાચિત્તી’’તિઆદિ. અહં ન ગમિસ્સામિ ન પક્કમિસ્સામીતિ ધુરનિક્ખેપે કતે પાચિત્તીતિ યોજના. તથાતિ પાચિત્તિ.

    2272. ‘‘Yā pana bhikkhunī vassaṃvutthā cārikaṃ na pakkameyya antamaso chappañcayojanānipi, pācittiya’’nti (pāci. 974) vuttasikkhāpade vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘pācittī’’tiādi. Ahaṃ na gamissāmi na pakkamissāmīti dhuranikkhepe kate pācittīti yojanā. Tathāti pācitti.

    ૨૨૭૩. વસ્સંવુત્થાય પવારેત્વા અન્તમસો પઞ્ચ યોજનાનિ ગન્તું વટ્ટતિ. એત્થ અપિ-સદ્દસ્સ સમ્ભાવનત્થતં દસ્સેતુમાહ ‘‘છસૂ’’તિઆદિ. ઇધ ઇમસ્મિં અનાપત્તિવારે છસુ યોજનેસુ યદત્થિ વત્તબ્બં, તં કિન્નુ નામ સિયા, નત્થિ કિઞ્ચિ વત્તબ્બન્તિ અત્થો. પવારેત્વા છ યોજનાનિ ગચ્છન્તિયા અનાપત્તિભાવો અવુત્તસિદ્ધોવાતિ દીપેતિ.

    2273. Vassaṃvutthāya pavāretvā antamaso pañca yojanāni gantuṃ vaṭṭati. Ettha api-saddassa sambhāvanatthataṃ dassetumāha ‘‘chasū’’tiādi. Idha imasmiṃ anāpattivāre chasu yojanesu yadatthi vattabbaṃ, taṃ kinnu nāma siyā, natthi kiñci vattabbanti attho. Pavāretvā cha yojanāni gacchantiyā anāpattibhāvo avuttasiddhovāti dīpeti.

    ૨૨૭૪. તીણિ યોજનાનિ. તેનેવાતિ યેન ગતા, તેનેવ મગ્ગેન. અઞ્ઞેન મગ્ગેનાતિ ગતમગ્ગતો અઞ્ઞેન પથેન.

    2274.Tīṇi yojanāni. Tenevāti yena gatā, teneva maggena. Aññena maggenāti gatamaggato aññena pathena.

    ૨૨૭૫. દસવિધે અન્તરાયસ્મિં સતીતિ વક્ખમાનેસુ અન્તરાયેસુ અઞ્ઞતરસ્મિં સતિ. તસ્સા અનાપત્તીતિ યોજના. આપદાસૂતિ અટ્ટાદિકારણેન કેનચિ પલિબુદ્ધાદિભાવસઙ્ખાતાસુ આપદાસુ. ગિલાનાયાતિ સયં ગિલાનાય. દુતિયાય ભિક્ખુનિયા અલાભે વા અપક્કમન્તિયા અનાપત્તિ.

    2275.Dasavidhe antarāyasmiṃ satīti vakkhamānesu antarāyesu aññatarasmiṃ sati. Tassā anāpattīti yojanā. Āpadāsūti aṭṭādikāraṇena kenaci palibuddhādibhāvasaṅkhātāsu āpadāsu. Gilānāyāti sayaṃ gilānāya. Dutiyāya bhikkhuniyā alābhe vā apakkamantiyā anāpatti.

    ૨૨૭૬. રાજા ચ ચોરા ચ અમનુસ્સા ચ અગ્ગિ ચ તોયઞ્ચ વાળા ચ સરીસપા ચાતિ વિગ્ગહો. મનુસ્સોતિ એત્થ ગાથાબન્ધવસેન પુબ્બપદલોપો ‘‘લાબૂનિ સીદન્તી’’તિઆદીસુ (જા॰ ૧.૧.૭૭) વિય. જીવિતઞ્ચ બ્રહ્મચરિયા ચ જીવિતબ્રહ્મચરિયન્તિ સમાહારદ્વન્દે સમાસો, તસ્સ જીવિતબ્રહ્મચરિયસ્સ. અન્તરાયા એવ અન્તરાયિકા. એતેસં દસન્નં અઞ્ઞતરસ્મિં અપક્કમન્તિયા અનાપત્તિ. યથાહ ‘‘અન્તરાયેતિ દસવિધે અન્તરાયે. ‘પરં ગચ્છિસ્સામી’તિ નિક્ખન્તા, નદિપૂરો પન આગતો, ચોરા વા મગ્ગે હોન્તિ, મેઘો વા ઉટ્ઠાતિ, નિવત્તિતું વટ્ટતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૭૬).

    2276. Rājā ca corā ca amanussā ca aggi ca toyañca vāḷā ca sarīsapā cāti viggaho. Manussoti ettha gāthābandhavasena pubbapadalopo ‘‘lābūni sīdantī’’tiādīsu (jā. 1.1.77) viya. Jīvitañca brahmacariyā ca jīvitabrahmacariyanti samāhāradvande samāso, tassa jīvitabrahmacariyassa. Antarāyā eva antarāyikā. Etesaṃ dasannaṃ aññatarasmiṃ apakkamantiyā anāpatti. Yathāha ‘‘antarāyeti dasavidhe antarāye. ‘Paraṃ gacchissāmī’ti nikkhantā, nadipūro pana āgato, corā vā magge honti, megho vā uṭṭhāti, nivattituṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 976).

    ૨૨૭૭. અપક્કમનં અક્રિયં. અનાદરિયેન આપજ્જનતો આહ ‘‘દુક્ખવેદન’’ન્તિ.

    2277. Apakkamanaṃ akriyaṃ. Anādariyena āpajjanato āha ‘‘dukkhavedana’’nti.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    તુવટ્ટવગ્ગો ચતુત્થો.

    Tuvaṭṭavaggo catuttho.

    ૨૨૭૮-૮૦. રાજાગારન્તિ રઞ્ઞો કીળનઘરં. ચિત્તાગારન્તિ કીળનચિત્તસાલં. આરામન્તિ કીળનઉપવનં. કીળુય્યાનન્તિ કીળનત્થાય કતં ઉય્યાનં. કીળાવાપિન્તિ એત્થ કિઞ્ચાપિ પાળિયં (પાચિ॰ ૯૭૯) પોક્ખરણી વુત્તા, સા પન સબ્બજલાસયાનં કીળાય કતાનં ઉપલક્ખણવસેન વુત્તાતિ આહ ‘‘કીળાવાપિ’’ન્તિ, કીળનત્થાય કતવાપિન્તિ અત્થો. ‘‘નાનાકાર’’ન્તિ ઇદં યથાવુત્તપદેહિ પચ્ચેકં યોજેતબ્બં. સબ્બસઙ્ગાહિકવસેન ‘‘તાની’’તિ વુત્તં. નાનાકારં રાજાગારં ચિત્તાગારં આરામં કીળુય્યાનં વા કીળાવાપિં દટ્ઠું ગચ્છન્તીનં તાનિ સબ્બાનિ એકતો દટ્ઠું ગચ્છન્તીનં તાસં ભિક્ખુનીનં પદે પદે દુક્કટં મુનિના નિદ્દિટ્ઠન્તિ યોજના.

    2278-80.Rājāgāranti rañño kīḷanagharaṃ. Cittāgāranti kīḷanacittasālaṃ. Ārāmanti kīḷanaupavanaṃ. Kīḷuyyānanti kīḷanatthāya kataṃ uyyānaṃ. Kīḷāvāpinti ettha kiñcāpi pāḷiyaṃ (pāci. 979) pokkharaṇī vuttā, sā pana sabbajalāsayānaṃ kīḷāya katānaṃ upalakkhaṇavasena vuttāti āha ‘‘kīḷāvāpi’’nti, kīḷanatthāya katavāpinti attho. ‘‘Nānākāra’’nti idaṃ yathāvuttapadehi paccekaṃ yojetabbaṃ. Sabbasaṅgāhikavasena ‘‘tānī’’ti vuttaṃ. Nānākāraṃ rājāgāraṃ cittāgāraṃ ārāmaṃ kīḷuyyānaṃ vā kīḷāvāpiṃ daṭṭhuṃ gacchantīnaṃ tāni sabbāni ekato daṭṭhuṃ gacchantīnaṃ tāsaṃ bhikkhunīnaṃ pade pade dukkaṭaṃ muninā niddiṭṭhanti yojanā.

    પઞ્ચપીતિ રાજાગારાદીનિ પઞ્ચપિ. એકાયેવ પાચિત્તિ આપત્તિ પરિદીપિતાતિ યોજના. તં તં દિસાભાગં ગન્ત્વા પસ્સન્તિ ચે, પાટેક્કાપત્તિયો પયોગગણનાય સિયુન્તિ યોજના.

    Pañcapīti rājāgārādīni pañcapi. Ekāyeva pācitti āpatti paridīpitāti yojanā. Taṃ taṃ disābhāgaṃ gantvā passanti ce, pāṭekkāpattiyo payogagaṇanāya siyunti yojanā.

    ૨૨૮૧. ગમનબાહુલ્લેન આપત્તિબાહુલ્લં પકાસેત્વા ગીવાપરિવત્તનસઙ્ખાતેન પયોગબાહુલ્લેનાપિ આપત્તિબાહુલ્લં પકાસેતુમાહ ‘‘પયોગબહુતાયાપિ, પાચિત્તિબહુતા સિયા’’તિ. સબ્બત્થાતિ યત્થ ભિક્ખુનિયા પાચિત્તિયં વુત્તં, તત્થ સબ્બત્થ.

    2281. Gamanabāhullena āpattibāhullaṃ pakāsetvā gīvāparivattanasaṅkhātena payogabāhullenāpi āpattibāhullaṃ pakāsetumāha ‘‘payogabahutāyāpi, pācittibahutā siyā’’ti. Sabbatthāti yattha bhikkhuniyā pācittiyaṃ vuttaṃ, tattha sabbattha.

    ૨૨૮૨. ‘‘અવસેસોપિ અનાપત્તી’’તિ પદચ્છેદો. અનાપત્તિ ચ કથામગ્ગો ચ અનાપત્તિકથામગ્ગો, તેસં વિનિચ્છયો અનાપત્તિકથામગ્ગવિનિચ્છયો, ‘‘અનાપત્તિ આરામે ઠિતા પસ્સતી’’તિઆદિકો (પાચિ॰ ૯૮૧) અનાપત્તિવિનિચ્છયો ચ અટ્ઠકથાગતો (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૮૧) અવસેસવિનિચ્છયો ચાતિ અત્થો. ‘‘આરામે ઠિતા’’તિ એતેન અજ્ઝારામે રાજાગારાદીનિ કરોન્તિ, તાનિ પસ્સન્તિયા અનાપત્તીતિ અયમનાપત્તિવારો દસ્સિતો. એતેનેવ અન્તોઆરામે તત્થ તત્થ ગન્ત્વા નચ્ચાદીનિ વિય રાજાગારાદીનિપિ પસ્સિતું લભતીતિપિ સિદ્ધં. આદિ-સદ્દેન ‘‘પિણ્ડપાતાદીનં અત્થાય ગચ્છન્તિયા મગ્ગે હોન્તિ, તાનિ પસ્સતિ, અનાપત્તિ. રઞ્ઞો સન્તિકં કેનચિ કરણીયેન ગન્ત્વા પસ્સતિ, અનાપત્તિ. કેનચિ ઉપદ્દુતા પવિસિત્વા પસ્સતિ, અનાપત્તી’’તિ એતે અનાપત્તિવારા સઙ્ગહિતા. નચ્ચદસ્સન…પે॰… સહાતિ સમુટ્ઠાનાદિના વિનિચ્છયેન સહ નચ્ચદસ્સનસિક્ખાપદસદિસોવ.

    2282. ‘‘Avasesopi anāpattī’’ti padacchedo. Anāpatti ca kathāmaggo ca anāpattikathāmaggo, tesaṃ vinicchayo anāpattikathāmaggavinicchayo, ‘‘anāpatti ārāme ṭhitā passatī’’tiādiko (pāci. 981) anāpattivinicchayo ca aṭṭhakathāgato (pāci. aṭṭha. 981) avasesavinicchayo cāti attho. ‘‘Ārāme ṭhitā’’ti etena ajjhārāme rājāgārādīni karonti, tāni passantiyā anāpattīti ayamanāpattivāro dassito. Eteneva antoārāme tattha tattha gantvā naccādīni viya rājāgārādīnipi passituṃ labhatītipi siddhaṃ. Ādi-saddena ‘‘piṇḍapātādīnaṃ atthāya gacchantiyā magge honti, tāni passati, anāpatti. Rañño santikaṃ kenaci karaṇīyena gantvā passati, anāpatti. Kenaci upaddutā pavisitvā passati, anāpattī’’ti ete anāpattivārā saṅgahitā. Naccadassana…pe… sahāti samuṭṭhānādinā vinicchayena saha naccadassanasikkhāpadasadisova.

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૨૮૩. માનતો પમાણતો અતીતા અપેતા માનાતીતા, આસન્દી, તં. વાળેહિ ઉપેતો વાળૂપેતો, પલ્લઙ્કો, તં. ‘‘આસન્દી નામ અતિક્કન્તપ્પમાણા વુચ્ચતી’’તિ વચનતો હેટ્ઠા અટ્ટનિયા વડ્ઢકિહત્થતો ઉચ્ચતરપાદો આયામચતુરસ્સો મઞ્ચપીઠવિસેસો આસન્દી નામ સમચતુરસ્સાનં અતિક્કન્તપ્પમાણાનમ્પિ અનુઞ્ઞાતત્તા. ‘‘પલ્લઙ્કો નામ આહરિમેહિ વાળેહિ કતો’’તિ (પાચિ॰ ૯૮૪) વચનતો પમાણયુત્તોપિ એવરૂપો ન વટ્ટતિ. આહરિત્વા યથાનુરૂપટ્ઠાને ઠપેતબ્બવાળરૂપાનિ આહરિમવાળા નામ, સંહરિમવાળરૂપયુત્તોતિ વુત્તં હોતિ. માનાતીતં આસન્દિં વા વાળૂપેતં પલ્લઙ્કં વા સેવન્તીનં અભિનિસીદન્તીનં, અભિનિપજ્જન્તીનઞ્ચ યાસં ભિક્ખુનીનં સત્થા પાચિત્તિયાપત્તિં આહ.

    2283. Mānato pamāṇato atītā apetā mānātītā, āsandī, taṃ. Vāḷehi upeto vāḷūpeto, pallaṅko, taṃ. ‘‘Āsandī nāma atikkantappamāṇā vuccatī’’ti vacanato heṭṭhā aṭṭaniyā vaḍḍhakihatthato uccatarapādo āyāmacaturasso mañcapīṭhaviseso āsandī nāma samacaturassānaṃ atikkantappamāṇānampi anuññātattā. ‘‘Pallaṅko nāma āharimehi vāḷehi kato’’ti (pāci. 984) vacanato pamāṇayuttopi evarūpo na vaṭṭati. Āharitvā yathānurūpaṭṭhāne ṭhapetabbavāḷarūpāni āharimavāḷā nāma, saṃharimavāḷarūpayuttoti vuttaṃ hoti. Mānātītaṃ āsandiṃ vā vāḷūpetaṃ pallaṅkaṃ vā sevantīnaṃ abhinisīdantīnaṃ, abhinipajjantīnañca yāsaṃ bhikkhunīnaṃ satthā pācittiyāpattiṃ āha.

    ૨૨૮૪. તાસં નિસીદનસ્સાપિ નિપજ્જનસ્સાપિ પયોગબાહુલ્લવસેન પાચિત્તિયાનં ગણના હોતિ ઇતિ એવં નિદ્દિટ્ઠા એવં અયં ગણના અચ્ચન્તયસેન અનન્તપરિવારેન ભગવતા વુત્તાતિ યોજના. એત્થ ચ ઇચ્ચેવન્તિ નિપાતસમુદાયો, ઇતિ-સદ્દો નિદસ્સને, એવં-સદ્દો ઇદમત્થે દટ્ઠબ્બો.

    2284. Tāsaṃ nisīdanassāpi nipajjanassāpi payogabāhullavasena pācittiyānaṃ gaṇanā hoti iti evaṃ niddiṭṭhā evaṃ ayaṃ gaṇanā accantayasena anantaparivārena bhagavatā vuttāti yojanā. Ettha ca iccevanti nipātasamudāyo, iti-saddo nidassane, evaṃ-saddo idamatthe daṭṭhabbo.

    ૨૨૮૫. પાદે આસન્દિયા છેત્વાતિ આસન્દિયા પાદે પમાણતો અધિકટ્ઠાનછિન્દનેન છેત્વા. પલ્લઙ્કસ્સ પાદે વાળકા પલ્લઙ્કવાળકા, તે હિત્વા અપનેત્વા, અનાપત્તીતિ સેવન્તીનં અનાપત્તિ.

    2285.Pāde āsandiyā chetvāti āsandiyā pāde pamāṇato adhikaṭṭhānachindanena chetvā. Pallaṅkassa pāde vāḷakā pallaṅkavāḷakā, te hitvā apanetvā, anāpattīti sevantīnaṃ anāpatti.

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૨૮૬-૭. છન્નન્તિ ખોમાદીનં છન્નં, નિદ્ધારણે સામિવચનં. અઞ્ઞતરં સુત્તન્તિ નિદ્ધારિતબ્બનિદસ્સનં. હત્થાતિ હત્થેન, કરણત્થે ચેતં નિસ્સક્કવચનં. અઞ્ચિતન્તિ હત્થાયામેન આકડ્ઢિતં . તસ્મિન્તિ તસ્મિં અઞ્છિતે સુત્તપ્પદેસે. તક્કમ્હીતિ કન્તનસૂચિમ્હિ. વેઠિતેતિ પલિવેઠિતે.

    2286-7.Channanti khomādīnaṃ channaṃ, niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Aññataraṃ suttanti niddhāritabbanidassanaṃ. Hatthāti hatthena, karaṇatthe cetaṃ nissakkavacanaṃ. Añcitanti hatthāyāmena ākaḍḍhitaṃ . Tasminti tasmiṃ añchite suttappadese. Takkamhīti kantanasūcimhi. Veṭhiteti paliveṭhite.

    સુત્તકન્તનતો સબ્બપુબ્બપયોગેસૂતિ સુત્તકન્તનતો પુબ્બેસુ કપ્પાસવિચિનનાદિસબ્બપયોગેસુ. હત્થવારતોતિ હત્થવારગણનાય. યથાહ ‘‘કપ્પાસવિચિનનં આદિં કત્વા સબ્બપુબ્બપયોગેસુ હત્થવારગણનાય દુક્કટ’’ન્તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૮૮).

    Suttakantanato sabbapubbapayogesūti suttakantanato pubbesu kappāsavicinanādisabbapayogesu. Hatthavāratoti hatthavāragaṇanāya. Yathāha ‘‘kappāsavicinanaṃ ādiṃ katvā sabbapubbapayogesu hatthavāragaṇanāya dukkaṭa’’nti (pāci. aṭṭha. 988).

    ૨૨૮૮. કન્તિતં સુત્તન્તિ પઠમમેવ કન્તિતં દસિકસુત્તાદિં. પુન કન્તન્તિયાતિ કોટિયા કોટિં સઙ્ઘાટેત્વા પુન કન્તન્તિયા.

    2288.Kantitaṃ suttanti paṭhamameva kantitaṃ dasikasuttādiṃ. Puna kantantiyāti koṭiyā koṭiṃ saṅghāṭetvā puna kantantiyā.

    તતિયં.

    Tatiyaṃ.

    ૨૨૮૯. તણ્ડુલાનં કોટ્ટનં તુ આદિં કત્વા ગિહીનં વેય્યાવચ્ચં કરોન્તિયા સબ્બપુબ્બપયોગેસુ દુક્કટન્તિ યોજના.

    2289. Taṇḍulānaṃ koṭṭanaṃ tu ādiṃ katvā gihīnaṃ veyyāvaccaṃ karontiyā sabbapubbapayogesu dukkaṭanti yojanā.

    ૨૨૯૦. યાગુઆદિસુ નિપ્ફાદેતબ્બેસુ તદાધારાનિ ભાજનાનિ ગણેત્વાવ પાચિત્તિં પરિદીપયે, ખજ્જકાદીસુ રૂપાનં ગણનાય પાચિત્તિં પરિદીપયેતિ યોજના. યાગુઆદિસૂતિ એત્થ આદિ-સદ્દેન ભત્તસૂપાદીનં સઙ્ગહો. ખજ્જકાદીસૂતિ આદિ-સદ્દેન મચ્છમંસાદિઉત્તરિભઙ્ગાનં સઙ્ગહો.

    2290.Yāguādisu nipphādetabbesu tadādhārāni bhājanāni gaṇetvāva pācittiṃ paridīpaye, khajjakādīsu rūpānaṃ gaṇanāya pācittiṃ paridīpayeti yojanā. Yāguādisūti ettha ādi-saddena bhattasūpādīnaṃ saṅgaho. Khajjakādīsūti ādi-saddena macchamaṃsādiuttaribhaṅgānaṃ saṅgaho.

    ૨૨૯૧. ‘‘સચેપિ માતાપિતરો આગચ્છન્તિ, યંકિઞ્ચિ બીજનિં વા સમ્મજ્જનિદણ્ડં વા કારાપેત્વા વેય્યાવચ્ચકરટ્ઠાને ઠપેત્વાવ યં કિઞ્ચિ પચિતું વટ્ટતી’’તિ અટ્ઠકથાગતં વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘સચે’’તિઆદિ. સચેતિ એત્થ ‘‘માતાપિતરો આગચ્છન્તી’’તિ સેસો. અત્તનો એવમાગતાનં માતાપિતૂનમ્પિ કિઞ્ચિ કમ્મં અકારેત્વા કિઞ્ચિ કમ્મં કાતું ન વટ્ટતીતિ યોજના. અપિ-સદ્દો સમ્ભાવને, તેન અઞ્ઞેસં કથાયેવ નત્થીતિ દીપેતિ.

    2291. ‘‘Sacepi mātāpitaro āgacchanti, yaṃkiñci bījaniṃ vā sammajjanidaṇḍaṃ vā kārāpetvā veyyāvaccakaraṭṭhāne ṭhapetvāva yaṃ kiñci pacituṃ vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāgataṃ vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘sace’’tiādi. Saceti ettha ‘‘mātāpitaro āgacchantī’’ti seso. Attano evamāgatānaṃ mātāpitūnampi kiñci kammaṃ akāretvā kiñci kammaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti yojanā. Api-saddo sambhāvane, tena aññesaṃ kathāyeva natthīti dīpeti.

    ૨૨૯૨-૩. સઙ્ઘસ્સ યાગુપાને વેય્યાવચ્ચં કરોન્તિયા અનાપત્તીતિ યોજના. ‘‘સઙ્ઘભત્તેપી’’તિઆદીસુપિ એસેવ નયો. અત્તનો વેય્યાવચ્ચકરસ્સ વાતિ સમ્બન્ધો. યથાહ ‘‘યાગુપાનેતિ મનુસ્સેહિ સઙ્ઘસ્સત્થાય કરિયમાને યાગુપાને વા સઙ્ઘભત્તે વા તેસં સહાયિકભાવેન યં કિઞ્ચિ પચન્તિયા અનાપત્તિ. ચેતિયપૂજાય સહાયિકા હુત્વા ગન્ધમાલાદીનિ પૂજેતિ, વટ્ટતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૯૯૩).

    2292-3. Saṅghassa yāgupāne veyyāvaccaṃ karontiyā anāpattīti yojanā. ‘‘Saṅghabhattepī’’tiādīsupi eseva nayo. Attano veyyāvaccakarassa vāti sambandho. Yathāha ‘‘yāgupāneti manussehi saṅghassatthāya kariyamāne yāgupāne vā saṅghabhatte vā tesaṃ sahāyikabhāvena yaṃ kiñci pacantiyā anāpatti. Cetiyapūjāya sahāyikā hutvā gandhamālādīni pūjeti, vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 993).

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૨૯૪. ‘‘યા પન ભિક્ખુની ‘એહાય્યે ઇમં અધિકરણં વૂપસમેહી’તિ વુચ્ચમાના ‘સાધૂ’તિ પટિસ્સુણિત્વા સા પચ્છા અનન્તરાયિકિની નેવ વૂપસમેય્ય ન વૂપસમાય ઉસ્સુક્કં કરેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૯૯૫) સિક્ખાપદસ્સ વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘પાચિત્તિ ધુરનિક્ખેપે’’તિઆદિ. ધુરનિક્ખેપેતિ ન દાનિ તં વૂપસમેસ્સામિ, અઞ્ઞાહિ વા ન વૂપસમાપેસ્સામી’’તિ એવં ધુરસ્સ ઉસ્સાહસ્સ નિક્ખેપે પાચિત્તીતિ યોજના. ચીવરસિબ્બને યથા પઞ્ચાહપરિહારો લબ્ભતિ, ઇધ પન તથા એકાહમ્પિ પરિહારો ન લબ્ભતીતિ યોજના.

    2294. ‘‘Yā pana bhikkhunī ‘ehāyye imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamehī’ti vuccamānā ‘sādhū’ti paṭissuṇitvā sā pacchā anantarāyikinī neva vūpasameyya na vūpasamāya ussukkaṃ kareyya, pācittiya’’nti (pāci. 995) sikkhāpadassa vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘pācitti dhuranikkhepe’’tiādi. Dhuranikkhepeti na dāni taṃ vūpasamessāmi, aññāhi vā na vūpasamāpessāmī’’ti evaṃ dhurassa ussāhassa nikkhepe pācittīti yojanā. Cīvarasibbane yathā pañcāhaparihāro labbhati, idha pana tathā ekāhampi parihāro na labbhatīti yojanā.

    ૨૨૯૫. સેસન્તિ ‘‘ધુરં નિક્ખિપિત્વા પચ્છા વિનિચ્છિનન્તી આપત્તિં આપજ્જિત્વાવ વિનિચ્છિનાતી’’તિઆદિકં વિનિચ્છયજાતં. તત્થ ચીવરસિબ્બને વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બન્તિ યોજના.

    2295.Sesanti ‘‘dhuraṃ nikkhipitvā pacchā vinicchinantī āpattiṃ āpajjitvāva vinicchinātī’’tiādikaṃ vinicchayajātaṃ. Tattha cīvarasibbane vuttanayeneva veditabbanti yojanā.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૨૯૬-૭. યા પન ભિક્ખુની ગિહીનં વા સહધમ્મિકે ઠપેત્વા અઞ્ઞેસં પરિબ્બાજકપરિબ્બાજિકાનં વા દન્તપોનોદકં વિના અઞ્ઞં યં કિઞ્ચિ અજ્ઝોહરણીયં ખાદનીયં, ભોજનીયં વા કાયેન વા કાયપટિબદ્ધેન વા નિસ્સગ્ગિયેન વા દદાતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં હોતીતિ યોજના.

    2296-7.Yāpana bhikkhunī gihīnaṃ vā sahadhammike ṭhapetvā aññesaṃ paribbājakaparibbājikānaṃ vā dantaponodakaṃ vinā aññaṃ yaṃ kiñci ajjhoharaṇīyaṃ khādanīyaṃ, bhojanīyaṃ vā kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā nissaggiyena vā dadāti, tassā pācittiyaṃ hotīti yojanā.

    ૨૨૯૮-૯. ઇધ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે મુનિના દન્તકટ્ઠોદકે દુક્કટં વુત્તન્તિ યોજના. યા પન ભિક્ખુની કાયાદીહિ સયં ન દેતિ અઞ્ઞેન દાપેતિ, તસ્સા ચ કાયાદીહિ અદત્વા ભૂમિયં નિક્ખિપિત્વા દેન્તિયાપિ યા બાહિરલેપં વા દેતિ, તસ્સાપિ ઉમ્મત્તિકાય ચ ન દોસો અનાપત્તીતિ યોજના.

    2298-9.Idha imasmiṃ sikkhāpade muninā dantakaṭṭhodake dukkaṭaṃ vuttanti yojanā. Yā pana bhikkhunī kāyādīhi sayaṃ na deti aññena dāpeti, tassā ca kāyādīhi adatvā bhūmiyaṃ nikkhipitvā dentiyāpi yā bāhiralepaṃ vā deti, tassāpi ummattikāya ca na doso anāpattīti yojanā.

    છટ્ઠં.

    Chaṭṭhaṃ.

    ૨૩૦૦-૧. આવસથચીવરન્તિ ‘‘ઉતુનિયો ભિક્ખુનિયો પરિભુઞ્જન્તૂ’’તિ દિન્નં ચીવરં. યા ભિક્ખુની યં ‘‘આવસથચીવર’’ન્તિ નિયમિતં ચીવરં, તં ચતુત્થે દિવસે ધોવિત્વા અન્તમસો ઉતુનિયા સામણેરાય વા અદત્વા સચે પરિભુઞ્જેય્ય, તસ્સા પાચિત્તિયં વુત્તન્તિ યોજના. તિકપાચિત્તિયં સિયાતિ ‘‘અનિસ્સજ્જિતે અનિસ્સજ્જિતસઞ્ઞા…પે॰… વેમતિકા…પે॰… નિસ્સજ્જિતસઞ્ઞા પરિભુઞ્જતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૧૦૦૬) વુત્તં પાચિત્તિયં હોતીતિ યોજના.

    2300-1.Āvasathacīvaranti ‘‘utuniyo bhikkhuniyo paribhuñjantū’’ti dinnaṃ cīvaraṃ. Yā bhikkhunī yaṃ ‘‘āvasathacīvara’’nti niyamitaṃ cīvaraṃ, taṃ catutthe divase dhovitvā antamaso utuniyā sāmaṇerāya vā adatvā sace paribhuñjeyya, tassā pācittiyaṃ vuttanti yojanā. Tikapācittiyaṃ siyāti ‘‘anissajjite anissajjitasaññā…pe… vematikā…pe… nissajjitasaññā paribhuñjati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 1006) vuttaṃ pācittiyaṃ hotīti yojanā.

    ૨૩૦૨-૩. તસ્મિં ચીવરે નિસ્સજ્જિતે અનિસ્સજ્જિતસઞ્ઞાય વા વેમતિકાય વા તસ્સા ભિક્ખુનિયા દ્વિકદુક્કટં વુત્તન્તિ યોજના. અઞ્ઞાસં ઉતુનીનં અભાવે અદત્વાપિ પરિભુઞ્જન્તિયા અનાપત્તિ. પુન પરિયયેતિ પુન ઉતુનિવારે યથાકાલં પરિભુઞ્જન્તિયા અનાપત્તિ. અચ્છિન્નચીવરાદીનઞ્ચ અનાપત્તીતિ યોજના. પરિયયેતિ ગાથાબન્ધવસેન રસ્સત્તં . અચ્છિન્નચીવરાદીનન્તિ એત્થ આદિ-સદ્દેન નટ્ઠચીવરાદીનં સઙ્ગહો. આપદાસુપીતિ મહગ્ઘચીવરં સરીરતો મોચેત્વા સુપ્પટિસામિતમ્પિ ચોરા હરન્તિ, એવરૂપાસુ આપદાસુ પરિભુઞ્જન્તિયા અનાપત્તીતિ યોજના.

    2302-3.Tasmiṃ cīvare nissajjite anissajjitasaññāya vā vematikāya vā tassā bhikkhuniyā dvikadukkaṭaṃ vuttanti yojanā. Aññāsaṃ utunīnaṃ abhāve adatvāpi paribhuñjantiyā anāpatti. Puna pariyayeti puna utunivāre yathākālaṃ paribhuñjantiyā anāpatti. Acchinnacīvarādīnañca anāpattīti yojanā. Pariyayeti gāthābandhavasena rassattaṃ . Acchinnacīvarādīnanti ettha ādi-saddena naṭṭhacīvarādīnaṃ saṅgaho. Āpadāsupīti mahagghacīvaraṃ sarīrato mocetvā suppaṭisāmitampi corā haranti, evarūpāsu āpadāsu paribhuñjantiyā anāpattīti yojanā.

    સત્તમં.

    Sattamaṃ.

    ૨૩૦૪. સકવાટકં વિહારન્તિ કવાટબન્ધવિહારં, દ્વારકવાટયુત્તં સુગુત્તસેનાસનન્તિ વુત્તં હોતિ. રક્ખનત્થાય અદત્વાતિ ‘‘ઇમં જગ્ગેય્યાસી’’તિ એવં અનાપુચ્છિત્વા.

    2304.Sakavāṭakaṃvihāranti kavāṭabandhavihāraṃ, dvārakavāṭayuttaṃ suguttasenāsananti vuttaṃ hoti. Rakkhanatthāya adatvāti ‘‘imaṃ jaggeyyāsī’’ti evaṃ anāpucchitvā.

    ૨૩૦૫-૬. ‘‘હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ચારિકં પક્કમન્તિયા’’તિ વુત્તમેવ પકાસેતુમાહ ‘‘અત્તનો ગામતો’’તિઆદિ. અત્તનો ગામતોતિ અત્તનો વસનકગામતો. તથા ઇતરસ્સાતિ અપરિક્ખિત્તસ્સ વિહારસ્સ પરિક્ખેપં ઉપચારં. તન્તિઆદિપદત્તયે ભુમ્મત્થે ઉપયોગવચનં વેદિતબ્બં. પરિક્ખિત્તસ્સ વિહારસ્સ પરિક્ખેપે પઠમેન પદેન સમતિક્કન્તે દુક્કટં, તથા ઇતરસ્સ અપરિક્ખિત્તસ્સ વિહારસ્સ તસ્મિં ઉપચારે અતિક્કન્તે દુક્કટં. દુતિયેન પદેન પરિક્ખેપે, ઉપચારે સમતિક્કન્તમત્તે પાચિત્તીતિ યોજના.

    2305-6. ‘‘Hoti pācittiyaṃ tassā, cārikaṃ pakkamantiyā’’ti vuttameva pakāsetumāha ‘‘attano gāmato’’tiādi. Attano gāmatoti attano vasanakagāmato. Tathā itarassāti aparikkhittassa vihārassa parikkhepaṃ upacāraṃ. Tantiādipadattaye bhummatthe upayogavacanaṃ veditabbaṃ. Parikkhittassa vihārassa parikkhepe paṭhamena padena samatikkante dukkaṭaṃ, tathā itarassa aparikkhittassa vihārassa tasmiṃ upacāre atikkante dukkaṭaṃ. Dutiyena padena parikkhepe, upacāre samatikkantamatte pācittīti yojanā.

    ૨૩૦૭. અકવાટબન્ધનસ્મિં કવાટબન્ધરહિતે વિહારે તથા અનિસ્સજ્જન્તિયા દુક્કટં પરિદીપિતં. જગ્ગિકં અલભન્તિયાતિ એત્થ ‘‘પરિયેસિત્વા’’તિ સેસો. જગ્ગિકન્તિ વિહારપટિજગ્ગિકં.

    2307.Akavāṭabandhanasmiṃ kavāṭabandharahite vihāre tathā anissajjantiyā dukkaṭaṃ paridīpitaṃ. Jaggikaṃ alabhantiyāti ettha ‘‘pariyesitvā’’ti seso. Jaggikanti vihārapaṭijaggikaṃ.

    ૨૩૦૮. આપદાસૂતિ રટ્ઠે ભિજ્જન્તે આવાસે છડ્ડેત્વા ગચ્છન્તિ, એવરૂપાસુ આપદાસુ. ગિલાનાયાતિ વચીભેદં કાતું અસમત્થાયાતિ.

    2308.Āpadāsūti raṭṭhe bhijjante āvāse chaḍḍetvā gacchanti, evarūpāsu āpadāsu. Gilānāyāti vacībhedaṃ kātuṃ asamatthāyāti.

    અટ્ઠમં.

    Aṭṭhamaṃ.

    ૨૩૦૯-૧૦. હત્થી ચ અસ્સો ચ રથો ચ હત્થિઅસ્સરથા, તે આદિ યેસં તે હત્થિઅસ્સરથાદયો, તેહિ. આદિ-સદ્દેન ધનુ થરૂતિ પદદ્વયં ગહિતં. સંયુત્તન્તિ યથાવુત્તેહિ હત્થિઅસ્સાદિપદેહિ સંયોજિતં, ‘‘હત્થીનં સિપ્પં હત્થિસિપ્પ’’ન્તિઆદિના કતસમાસન્તિ અત્થો, ‘‘હત્થિસિપ્પં અસ્સસિપ્પં રથસિપ્પં ધનુસિપ્પં થરુસિપ્પ’’ન્તિ એવં વુત્તં યં કિઞ્ચિ સિપ્પન્તિ વુત્તં હોતિ. હત્થિસિક્ખાદિસિપ્પં સન્દીપકો ગન્થો વચ્ચવાચકાનં અભેદોપચારેન એવં વુત્તોતિ ગહેતબ્બં. તેનેવ વક્ખતિ ‘‘પદાદીનં વસેનિધા’’તિ. પરૂપઘાતકં મન્તાગદયોગપ્પભેદકં કિઞ્ચીતિ પરેસં અન્તરાયકરં ખિલનવસીકરણસોસાપનાદિભેદં આથબ્બણમન્તઞ્ચ વિસયોગાદિપ્પભેદકઞ્ચ યં કિઞ્ચિ સિપ્પન્તિ અત્થો.

    2309-10. Hatthī ca asso ca ratho ca hatthiassarathā, te ādi yesaṃ te hatthiassarathādayo, tehi. Ādi-saddena dhanu tharūti padadvayaṃ gahitaṃ. Saṃyuttanti yathāvuttehi hatthiassādipadehi saṃyojitaṃ, ‘‘hatthīnaṃ sippaṃ hatthisippa’’ntiādinā katasamāsanti attho, ‘‘hatthisippaṃ assasippaṃ rathasippaṃ dhanusippaṃ tharusippa’’nti evaṃ vuttaṃ yaṃ kiñci sippanti vuttaṃ hoti. Hatthisikkhādisippaṃ sandīpako gantho vaccavācakānaṃ abhedopacārena evaṃ vuttoti gahetabbaṃ. Teneva vakkhati ‘‘padādīnaṃ vasenidhā’’ti. Parūpaghātakaṃ mantāgadayogappabhedakaṃ kiñcīti paresaṃ antarāyakaraṃ khilanavasīkaraṇasosāpanādibhedaṃ āthabbaṇamantañca visayogādippabhedakañca yaṃ kiñci sippanti attho.

    એત્થ ચ ખિલનમન્તો નામ દારુસારખિલં મન્તેત્વા પથવિયં પવેસેત્વા મારણમન્તો. વસીકરણમન્તો નામ પરં અત્તનો વસે વત્તાપનકમન્તો. સોસાપનકમન્તો નામ પરસરીરં રસાદિધાતુક્ખયેન સુક્ખભાવં પાપનકમન્તો. આદિ-સદ્દેન વિદેસ્સનાદિમન્તાનં સઙ્ગહો. વિદેસ્સનં નામ મિત્તાનં અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ વેરિભાવાપાદનં. ઇધ ઇમસ્મિં સાસને યા ભિક્ખુની હત્થિ…પે॰… કિઞ્ચિ યસ્સ કસ્સચિ સન્તિકે પદાદીનં વસેન પરિયાપુણેય્ય અધીયેય્ય ચે, તસ્સા પાચિત્તિયં હોતીતિ યોજના.

    Ettha ca khilanamanto nāma dārusārakhilaṃ mantetvā pathaviyaṃ pavesetvā māraṇamanto. Vasīkaraṇamanto nāma paraṃ attano vase vattāpanakamanto. Sosāpanakamanto nāma parasarīraṃ rasādidhātukkhayena sukkhabhāvaṃ pāpanakamanto. Ādi-saddena videssanādimantānaṃ saṅgaho. Videssanaṃ nāma mittānaṃ aññamaññassa veribhāvāpādanaṃ. Idha imasmiṃ sāsane yā bhikkhunī hatthi…pe… kiñci yassa kassaci santike padādīnaṃ vasena pariyāpuṇeyya adhīyeyya ce, tassā pācittiyaṃ hotīti yojanā.

    ૨૩૧૧. લેખેતિ લિખિતસિપ્પે. ધારણાય ચાતિ ધારણસત્થે, યસ્મિં વુત્તનયેન પટિપજ્જન્તા બહૂનિપિ ગન્થાનિ ધારેન્તિ. ગુત્તિયાતિ અત્તનો વા પરેસં વા ગુત્તત્થાય. પરિત્તેસુ ચ સબ્બેસૂતિ યક્ખપરિત્તચોરવાળાદિસબ્બેસુ પરિત્તેસુ ચ.

    2311.Lekheti likhitasippe. Dhāraṇāya cāti dhāraṇasatthe, yasmiṃ vuttanayena paṭipajjantā bahūnipi ganthāni dhārenti. Guttiyāti attano vā paresaṃ vā guttatthāya. Parittesu ca sabbesūti yakkhaparittacoravāḷādisabbesu parittesu ca.

    નવમં.

    Navamaṃ.

    ૨૩૧૨. દસમેતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની તિરચ્છાનવિજ્જં વાચેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૦૧૮) સમુદ્દિટ્ઠે દસમસિક્ખાપદે. ઇદં દસમસિક્ખાપદં.

    2312.Dasameti ‘‘yā pana bhikkhunī tiracchānavijjaṃ vāceyya, pācittiya’’nti (pāci. 1018) samuddiṭṭhe dasamasikkhāpade. Idaṃ dasamasikkhāpadaṃ.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    ચિત્તાગારવગ્ગો પઞ્ચમો.

    Cittāgāravaggo pañcamo.

    ૨૩૧૩. સભિક્ખુકં આરામન્તિ યત્થ ભિક્ખૂ રુક્ખમૂલેપિ વસન્તિ, તં પદેસં. જાનિત્વાતિ ‘‘સભિક્ખુક’’ન્તિ જાનિત્વા. યં કિઞ્ચીતિ ભિક્ખું વા સામણેરં વા આરામિકં વા યં કિઞ્ચિ.

    2313.Sabhikkhukaṃ ārāmanti yattha bhikkhū rukkhamūlepi vasanti, taṃ padesaṃ. Jānitvāti ‘‘sabhikkhuka’’nti jānitvā. Yaṃ kiñcīti bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā ārāmikaṃ vā yaṃ kiñci.

    ૨૩૧૪-૫. ‘‘સભિક્ખુકો નામ આરામો યત્થ ભિક્ખૂ રુક્ખમૂલેપિ વસન્તી’’તિ (પાચિ॰ ૧૦૨૫) વચનતો આહ ‘‘સચે અન્તમસો’’તિઆદિ. યા પન ભિક્ખુની અન્તમસો રુક્ખમૂલસ્સપિ અનાપુચ્છા સચે પરિક્ખેપં અતિક્કામેતિ, તસ્સા પઠમે પાદે દુક્કટં, અપરિક્ખિત્તે તસ્સ વિહારસ્સ ઉપચારોક્કમે વાપિ ભિક્ખુનિયા દુક્કટં, દુતિયે પાદે અતિક્કામિતે પાચિત્તિ સિયાતિ યોજના.

    2314-5. ‘‘Sabhikkhuko nāma ārāmo yattha bhikkhū rukkhamūlepi vasantī’’ti (pāci. 1025) vacanato āha ‘‘sace antamaso’’tiādi. Yā pana bhikkhunī antamaso rukkhamūlassapi anāpucchā sace parikkhepaṃ atikkāmeti, tassā paṭhame pāde dukkaṭaṃ, aparikkhitte tassa vihārassa upacārokkame vāpi bhikkhuniyā dukkaṭaṃ, dutiye pāde atikkāmite pācitti siyāti yojanā.

    ૨૩૧૬. અભિક્ખુકે આરામે સભિક્ખૂતિ સઞ્ઞાય ઉભોસુપિ સભિક્ખુકાભિક્ખુકેસુ આરામેસુ જાતકઙ્ખાય સઞ્જાતવિચિકિચ્છાય, વેમતિકાયાતિ અત્થો. તસ્સા આપત્તિ દુક્કટં હોતીતિ યોજના.

    2316.Abhikkhuke ārāme sabhikkhūti saññāya ubhosupi sabhikkhukābhikkhukesu ārāmesu jātakaṅkhāya sañjātavicikicchāya, vematikāyāti attho. Tassā āpatti dukkaṭaṃ hotīti yojanā.

    ૨૩૧૭. સીસાનુલોકિકા યા ભિક્ખુની ગચ્છતિ, તસ્સા ચ અનાપત્તિ પકાસિતાતિ યોજના. એવમુપરિપિ. તા ભિક્ખુનિયો યત્થ સન્નિપતિતા હોન્તિ, તાસં સન્તિકં ‘‘ગચ્છામી’’તિ ગચ્છતિ. યથાહ ‘‘યત્થ ભિક્ખુનિયો પઠમતરં પવિસિત્વા સજ્ઝાયં વા ચેતિયવન્દનાદીનિ વા કરોન્તિ, તત્થ તાસં સન્તિકં ગચ્છામીતિ ગન્તું વટ્ટતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૧૦૨૭).

    2317. Sīsānulokikā yā bhikkhunī gacchati, tassā ca anāpatti pakāsitāti yojanā. Evamuparipi. Tā bhikkhuniyo yattha sannipatitā honti, tāsaṃ santikaṃ ‘‘gacchāmī’’ti gacchati. Yathāha ‘‘yattha bhikkhuniyo paṭhamataraṃ pavisitvā sajjhāyaṃ vā cetiyavandanādīni vā karonti, tattha tāsaṃ santikaṃ gacchāmīti gantuṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 1027).

    ૨૩૧૮. ‘‘સન્તં ભિક્ખું અનાપુચ્છા’’તિ વચનેનેવ અભિક્ખુકં આરામં કિઞ્ચિ અનાપુચ્છા પવિસન્તિયા અનાપત્તીતિ દીપિતં હોતિ. આરામમજ્ઝતો વા મગ્ગો હોતિ, તેન ગચ્છન્તિયાપિ. આપદાસૂતિ યેન કેનચિ ઉપદ્દુતા હોતિ, એવરૂપાસુ આપદાસુ પવિસન્તિયા.

    2318.‘‘Santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā’’ti vacaneneva abhikkhukaṃ ārāmaṃ kiñci anāpucchā pavisantiyā anāpattīti dīpitaṃ hoti. Ārāmamajjhato vā maggo hoti, tena gacchantiyāpi. Āpadāsūti yena kenaci upaddutā hoti, evarūpāsu āpadāsu pavisantiyā.

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૩૨૦. અક્કોસેય્યાતિ દસન્નં અક્કોસવત્થૂનં અઞ્ઞતરેન સમ્મુખા, પરમ્મુખા વા અક્કોસેય્ય વા. પરિભાસેય્ય વાતિ ભય’મસ્સ ઉપદંસેય્ય વા. તિકપાચિત્તિયન્તિ ‘‘ઉપસમ્પન્ને ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞા…પે॰… વેમતિકા…પે॰… અનુપસમ્પન્નસઞ્ઞા અક્કોસતિ વા પરિભાસતિ વા, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૧૦૩૧) તિકપાચિત્તિયં વુત્તં. સેસેતિ અનુપસમ્પન્ને. તિકદુક્કટં તસ્સા હોતીતિ યોજના.

    2320.Akkoseyyāti dasannaṃ akkosavatthūnaṃ aññatarena sammukhā, parammukhā vā akkoseyya vā. Paribhāseyya vāti bhaya’massa upadaṃseyya vā. Tikapācittiyanti ‘‘upasampanne upasampannasaññā…pe… vematikā…pe… anupasampannasaññā akkosati vā paribhāsati vā, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 1031) tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Seseti anupasampanne. Tikadukkaṭaṃ tassā hotīti yojanā.

    ૨૩૨૧. ‘‘પુરક્ખત્વા’’તિઆદીસુ યં વત્તબ્બં, તં ‘‘અભિસપેય્યા’’તિ (પાચિ॰ ૮૭૫) વુત્તસિક્ખાપદે વુત્તનયમેવ.

    2321.‘‘Purakkhatvā’’tiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ ‘‘abhisapeyyā’’ti (pāci. 875) vuttasikkhāpade vuttanayameva.

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૩૨૨-૩. સઙ્ઘન્તિ ભિક્ખુનિસઙ્ઘં. પરિભાસેય્યાતિ ‘‘બાલા એતા, અબ્યત્તા એતા, નેતા જાનન્તિ કમ્મં વા કમ્મદોસં વા કમ્મવિપત્તિં વા કમ્મસમ્પત્તિં વા’’તિ (પાચિ॰ ૧૦૩૫) આગતનયેન પરિભાસેય્યાતિ અત્થો. ઇતરાયાતિ એત્થ ઉપયોગત્થે કરણવચનં. એકં ભિક્ખુનિં વા સમ્બહુલા ભિક્ખુનિયો વા તથેવ ઇતરં અનુપસમ્પન્નં વા પરિભાસન્તિયા તસ્સા દુક્કટં પરિદીપિતન્તિ યોજના.

    2322-3.Saṅghanti bhikkhunisaṅghaṃ. Paribhāseyyāti ‘‘bālā etā, abyattā etā, netā jānanti kammaṃ vā kammadosaṃ vā kammavipattiṃ vā kammasampattiṃ vā’’ti (pāci. 1035) āgatanayena paribhāseyyāti attho. Itarāyāti ettha upayogatthe karaṇavacanaṃ. Ekaṃ bhikkhuniṃ vā sambahulā bhikkhuniyo vā tatheva itaraṃ anupasampannaṃ vā paribhāsantiyā tassā dukkaṭaṃ paridīpitanti yojanā.

    તતિયં.

    Tatiyaṃ.

    ૨૩૨૪-૬. યા નિમન્તનપવારણા ઉભોપિ ગણભોજનસિક્ખાપદે (પાચિ॰ ૨૧૭-૨૧૯), પવારણસિક્ખાપદે (પાચિ॰ ૨૩૮-૨૩૯) ચ વુત્તલક્ખણા, તાહિ ઉભોહિ નિમન્તનપવારણાહિ યા ચ ભિક્ખુની સચે નિમન્તિતાપિ વા પવારિતાપિ વા ભવેય્ય, સા પુરેભત્તં યાગુઞ્ચ યામકાલિકાદિકાલિકત્તયઞ્ચ ઠપેત્વા યં કિઞ્ચિ આમિસં યાવકાલિકં અજ્ઝોહરણત્થાય પટિગ્ગણ્હાતિ ચે, તસ્સા ગહણે દુક્કટં સિયા, અજ્ઝોહારવસેન એત્થ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે પાચિત્તિ પરિદીપિતાતિ યોજના.

    2324-6. Yā nimantanapavāraṇā ubhopi gaṇabhojanasikkhāpade (pāci. 217-219), pavāraṇasikkhāpade (pāci. 238-239) ca vuttalakkhaṇā, tāhi ubhohi nimantanapavāraṇāhi yā ca bhikkhunī sace nimantitāpi vā pavāritāpi vā bhaveyya, sā purebhattaṃ yāguñca yāmakālikādikālikattayañca ṭhapetvā yaṃ kiñci āmisaṃ yāvakālikaṃ ajjhoharaṇatthāya paṭiggaṇhāti ce, tassā gahaṇe dukkaṭaṃ siyā, ajjhohāravasena ettha imasmiṃ sikkhāpade pācitti paridīpitāti yojanā.

    એત્થ ચ નિમન્તિતા નામ ‘‘પઞ્ચન્નં ભોજનાનં અઞ્ઞતરેન ભોજનેન નિમન્તિતા’’તિ ગણભોજનસિક્ખાપદે વુત્તલક્ખણા. પવારણા ચ ‘‘પવારિતો નામ અસનં પઞ્ઞાયતિ, ભોજનં પઞ્ઞાયતિ, હત્થપાસે ઠિતો અભિહરતિ, પટિક્ખેપો પઞ્ઞાયતી’’તિ પવારણસિક્ખાપદે વુત્તલક્ખણાતિ વેદિતબ્બા.

    Ettha ca nimantitā nāma ‘‘pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarena bhojanena nimantitā’’ti gaṇabhojanasikkhāpade vuttalakkhaṇā. Pavāraṇā ca ‘‘pavārito nāma asanaṃ paññāyati, bhojanaṃ paññāyati, hatthapāse ṭhito abhiharati, paṭikkhepo paññāyatī’’ti pavāraṇasikkhāpade vuttalakkhaṇāti veditabbā.

    ૨૩૨૭. કાલિકાનિ ચ તીણેવાતિ યામકાલિકાદીનિ તીણિ કાલિકાનિ એવ.

    2327.Kālikāni ca tīṇevāti yāmakālikādīni tīṇi kālikāni eva.

    ૨૩૨૮-૯. નિમન્તિતપવારિતાનં દ્વિન્નં સાધારણાપત્તિં દસ્સેત્વા અનાપત્તિં દસ્સેતુમાહ ‘‘નિમન્તિતા’’તિઆદિ. ઇધ ઇમસ્મિં સાસને યા પન ભિક્ખુની નિમન્તિતા અપ્પવારિતા સચે યાગું પિવતિ, વટ્ટતિ અનાપત્તીતિ અત્થો. સામિકસ્સાતિ યેન નિમન્તિતા, તસ્સ નિમન્તનસામિકસ્સેવ. અઞ્ઞભોજનન્તિ યેન નિમન્તિતા, તતો અઞ્ઞસ્સ ભોજનં. સચે સા ભુઞ્જતિ, તથા વટ્ટતીતિ યોજના.

    2328-9. Nimantitapavāritānaṃ dvinnaṃ sādhāraṇāpattiṃ dassetvā anāpattiṃ dassetumāha ‘‘nimantitā’’tiādi. Idha imasmiṃ sāsane yā pana bhikkhunī nimantitā appavāritā sace yāguṃ pivati, vaṭṭati anāpattīti attho. Sāmikassāti yena nimantitā, tassa nimantanasāmikasseva. Aññabhojananti yena nimantitā, tato aññassa bhojanaṃ. Sace sā bhuñjati, tathā vaṭṭatīti yojanā.

    કાલિકાનિ ચ તીણેવાતિ યામકાલિકાદીનિ તીણિ કાલિકાનેવ. પચ્ચયે સતીતિ પિપાસાદિપચ્ચયે સતિ.

    Kālikāni ca tīṇevāti yāmakālikādīni tīṇi kālikāneva. Paccaye satīti pipāsādipaccaye sati.

    ૨૩૩૦. ઇમસ્સ સિક્ખાપદસ્સ ઇદં સમુટ્ઠાનં અદ્ધાનેન તુલ્યન્તિ યોજના. પવારિતાય, અપ્પવારિતાય વા નિમન્તિતાય વસેન કિરિયાકિરિયતં દસ્સેતુમાહ ‘‘નિમન્તિતા’’તિઆદિ. નિમન્તિતા પન સામિકં અનાપુચ્છા ભુઞ્જતિ ચે, તસ્સા વસેન ઇદં સિક્ખાપદં કિરિયાકિરિયં હોતિ. એત્થ ભુઞ્જનં ક્રિયં. સામિકસ્સ અનાપુચ્છનં અક્રિયં.

    2330. Imassa sikkhāpadassa idaṃ samuṭṭhānaṃ addhānena tulyanti yojanā. Pavāritāya, appavāritāya vā nimantitāya vasena kiriyākiriyataṃ dassetumāha ‘‘nimantitā’’tiādi. Nimantitā pana sāmikaṃ anāpucchā bhuñjati ce, tassā vasena idaṃ sikkhāpadaṃ kiriyākiriyaṃ hoti. Ettha bhuñjanaṃ kriyaṃ. Sāmikassa anāpucchanaṃ akriyaṃ.

    ૨૩૩૧. ‘‘કપ્પિયં કારાપેત્વા’’તિઆદિં પવારિતમેવ સન્ધાયાહ. યા યદિ પરિભુઞ્જતિ, તસ્સા ચ પાચિત્તિ સિયા કિરિયતો હોતીતિ યોજના. સિયાતિ અવસ્સં. પવારણસિક્ખાપદે વુત્તનયેન કપ્પિયં કારેત્વા વા અકારાપેત્વા વા પરિભુઞ્જન્તિયા તસ્સા પરિભોગેનેવ ઇમિના સિક્ખાપદેન અવસ્સં આપત્તિ હોતીતિ અત્થો.

    2331.‘‘Kappiyaṃ kārāpetvā’’tiādiṃ pavāritameva sandhāyāha. Yā yadi paribhuñjati, tassā ca pācitti siyā kiriyato hotīti yojanā. Siyāti avassaṃ. Pavāraṇasikkhāpade vuttanayena kappiyaṃ kāretvā vā akārāpetvā vā paribhuñjantiyā tassā paribhogeneva iminā sikkhāpadena avassaṃ āpatti hotīti attho.

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૩૩૨. ‘‘યા પન ભિક્ખુની કુલમચ્છરિની અસ્સ, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૦૪૩) ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘ભિક્ખુનીન’’ન્તિઆદિ. કુલસન્તિકે ભિક્ખુનીનં અવણ્ણં વદન્તિયા પાચિત્તીતિ સમ્બન્ધો, કુલસ્સ સન્તિકે ‘‘ભિક્ખુનિયો દુસ્સીલા પાપધમ્મા’’તિ ભિક્ખુનીનં અવણ્ણં ભાસન્તિયાતિ અત્થો. કુલસ્સાવણ્ણનં વાપીતિ ‘‘તં કુલં અસ્સદ્ધં અપ્પસન્ન’’ન્તિ ભિક્ખુનીનં સન્તિકે કુલસ્સ અવણ્ણં અગુણં વદન્તિયા પાચિત્તીતિ સમ્બન્ધો.

    2332. ‘‘Yā pana bhikkhunī kulamaccharinī assa, pācittiya’’nti (pāci. 1043) imasmiṃ sikkhāpade vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘bhikkhunīna’’ntiādi. Kulasantike bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ vadantiyā pācittīti sambandho, kulassa santike ‘‘bhikkhuniyo dussīlā pāpadhammā’’ti bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ bhāsantiyāti attho. Kulassāvaṇṇanaṃ vāpīti ‘‘taṃ kulaṃ assaddhaṃ appasanna’’nti bhikkhunīnaṃ santike kulassa avaṇṇaṃ aguṇaṃ vadantiyā pācittīti sambandho.

    ૨૩૩૩. સન્તં ભાસન્તિયા દોસન્તિ અમચ્છરાયિત્વા કુલસ્સ વા ભિક્ખુનીનં વા સન્તં દોસં આદીનવં કથેન્તિયા.

    2333.Santaṃbhāsantiyā dosanti amaccharāyitvā kulassa vā bhikkhunīnaṃ vā santaṃ dosaṃ ādīnavaṃ kathentiyā.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૩૩૪-૫. ઓવાદદાયકોતિ અટ્ઠહિ ગરુધમ્મેહિ ઓવાદં દેન્તો. વસ્સં ઉપગચ્છન્તિયાતિ વસ્સં વસન્તિયા.

    2334-5.Ovādadāyakoti aṭṭhahi garudhammehi ovādaṃ dento. Vassaṃ upagacchantiyāti vassaṃ vasantiyā.

    ૨૩૩૬. ભિક્ખૂતિ ઓવાદદાયકા ભિક્ખૂ.

    2336.Bhikkhūti ovādadāyakā bhikkhū.

    છટ્ઠં.

    Chaṭṭhaṃ.

    ૨૩૩૮. યા સા ભિક્ખુની વસ્સં વુત્થા પુરિમં વા પચ્છિમં વા તેમાસં વુત્થા તતો અનન્તરં ઉભતોસઙ્ઘે ભિક્ખુનિસઙ્ઘે ચ ભિક્ખુસઙ્ઘે ચ ‘‘નાહં પવારેસ્સામી’’તિ ધુરં નિક્ખિપતિ ચેતિ યોજના.

    2338. Yā sā bhikkhunī vassaṃ vutthā purimaṃ vā pacchimaṃ vā temāsaṃ vutthā tato anantaraṃ ubhatosaṅghe bhikkhunisaṅghe ca bhikkhusaṅghe ca ‘‘nāhaṃ pavāressāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati ceti yojanā.

    સત્તમં.

    Sattamaṃ.

    ૨૩૪૧. ઓવાદાદીનમત્થાયાતિ અટ્ઠગરુધમ્મસ્સવનાદીનમત્થાય. આદિ-સદ્દેન ઉપોસથપુચ્છનપવારણાનં ગહણં.

    2341.Ovādādīnamatthāyāti aṭṭhagarudhammassavanādīnamatthāya. Ādi-saddena uposathapucchanapavāraṇānaṃ gahaṇaṃ.

    ૨૩૪૨. ઓવાદાદીનમત્થાય અગમનેન અક્રિયં. કાયિકન્તિ કાયકમ્મં.

    2342. Ovādādīnamatthāya agamanena akriyaṃ. Kāyikanti kāyakammaṃ.

    અટ્ઠમં.

    Aṭṭhamaṃ.

    ૨૩૪૩. ‘‘અન્વદ્ધમાસં ભિક્ખુનિયા ભિક્ખુસઙ્ઘતો દ્વે ધમ્મા પચ્ચાસીસિતબ્બા ઉપોસથપુચ્છનઞ્ચ ઓવાદૂપસઙ્કમનઞ્ચ, તં અતિક્કામેન્તિયા પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૦૫૯) ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે વિનિચ્છયં દસ્સેતુમાહ ‘‘ન યાચિસ્સામી’’તિઆદિ. તં ઉત્તાનત્થમેવ.

    2343. ‘‘Anvaddhamāsaṃ bhikkhuniyā bhikkhusaṅghato dve dhammā paccāsīsitabbā uposathapucchanañca ovādūpasaṅkamanañca, taṃ atikkāmentiyā pācittiya’’nti (pāci. 1059) imasmiṃ sikkhāpade vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘na yācissāmī’’tiādi. Taṃ uttānatthameva.

    નવમં.

    Navamaṃ.

    ૨૩૪૬-૭. પસાખો નામ નાભિયા હેટ્ઠા, જાણુમણ્ડલાનં ઉપરિ પદેસો. તથા હિ યસ્મા રુક્ખસ્સ સાખા વિય ઉભો ઊરૂ પભિજ્જિત્વા ગતા, તસ્મા સો પસાખોતિ વુચ્ચતિ, તસ્મિં પસાખે. સઞ્જાતન્તિ ઉટ્ઠિતં. ગણ્ડન્તિ યં કિઞ્ચિ ગણ્ડં. રુધિતન્તિ યં કિઞ્ચિ વણં. સઙ્ઘં વાતિ ભિક્ખુનિસઙ્ઘં વા. ગણં વાતિ સમ્બહુલા ભિક્ખુનિયો વા. એકેનાતિ એત્થ ‘‘પુરિસેના’’તિ સેસો, સહત્થે ઇદં કરણવચનં. યથાહ ‘‘પુરિસેન સદ્ધિં એકેનેકા’’તિ. પુરિસોતિ ચ મનુસ્સપુરિસોવ ગહેતબ્બો.

    2346-7.Pasākho nāma nābhiyā heṭṭhā, jāṇumaṇḍalānaṃ upari padeso. Tathā hi yasmā rukkhassa sākhā viya ubho ūrū pabhijjitvā gatā, tasmā so pasākhoti vuccati, tasmiṃ pasākhe. Sañjātanti uṭṭhitaṃ. Gaṇḍanti yaṃ kiñci gaṇḍaṃ. Rudhitanti yaṃ kiñci vaṇaṃ. Saṅghaṃ vāti bhikkhunisaṅghaṃ vā. Gaṇaṃ vāti sambahulā bhikkhuniyo vā. Ekenāti ettha ‘‘purisenā’’ti seso, sahatthe idaṃ karaṇavacanaṃ. Yathāha ‘‘purisena saddhiṃ ekenekā’’ti. Purisoti ca manussapurisova gahetabbo.

    ધોવાતિ એત્થ આદિ-અત્થે વત્તમાનેન ઇતિ-સદ્દેન ‘‘આલિમ્પાપેય્ય વા બન્ધાપેય્ય વા મોચાપેય્ય વા’’તિ (પાચિ॰ ૧૦૬૩) સિક્ખાપદાગતાનં ઇતરેસં તિણ્ણં સઙ્ગણ્હનતો ‘‘આલિમ્પ બન્ધ મોચેહી’’તિ આણત્તિત્તયં સઙ્ગહિતં. તેનેવ વક્ખતિ ‘‘દુક્કટાનિચ્છ પાચિત્તિયો છ ચા’’તિ.

    Dhovāti ettha ādi-atthe vattamānena iti-saddena ‘‘ālimpāpeyya vā bandhāpeyya vā mocāpeyya vā’’ti (pāci. 1063) sikkhāpadāgatānaṃ itaresaṃ tiṇṇaṃ saṅgaṇhanato ‘‘ālimpa bandha mocehī’’ti āṇattittayaṃ saṅgahitaṃ. Teneva vakkhati ‘‘dukkaṭāniccha pācittiyo cha cā’’ti.

    યા પન ભિક્ખુની પસાખે જાતં ગણ્ડં વા રુધિતં વા સઙ્ઘં વા ગણં વા અનાપુચ્છિત્વા એકેન પુરિસેન એકિકા ‘‘ભિન્દ ફાલેહિ ધોવ આલિમ્પ બન્ધ મોચેહી’’તિ સબ્બાનિ કાતબ્બાનિ આણાપેતિ, તસ્સા છ દુક્કટાનિ, કતેસુ ભિન્દનાદીસુ છસુ કિચ્ચેસુ તસ્સા છ પાચિત્તિયો હોન્તીતિ યોજના.

    Yā pana bhikkhunī pasākhe jātaṃ gaṇḍaṃ vā rudhitaṃ vā saṅghaṃ vā gaṇaṃ vā anāpucchitvā ekena purisena ekikā ‘‘bhinda phālehi dhova ālimpa bandha mocehī’’ti sabbāni kātabbāni āṇāpeti, tassā cha dukkaṭāni, katesu bhindanādīsu chasu kiccesu tassā cha pācittiyo hontīti yojanā.

    ૨૩૪૮-૯. એત્થાતિ ગણ્ડે વા વણે વા. ‘‘યં કાતબ્બં અત્થિ, તં સબ્બં ત્વં કરોહિ’’ઇતિ સચે એવં યા આણાપેતીતિ યોજના. તસ્સા એકાય આણાપનવાચાય છ દુક્કટાનિ ચ પાચિત્તિયચ્છક્કઞ્ચેતિ દ્વાદસાપત્તિયો સિયુન્તિ યોજના.

    2348-9.Etthāti gaṇḍe vā vaṇe vā. ‘‘Yaṃ kātabbaṃ atthi, taṃ sabbaṃ tvaṃ karohi’’iti sace evaṃ yā āṇāpetīti yojanā. Tassā ekāya āṇāpanavācāya cha dukkaṭāni ca pācittiyacchakkañceti dvādasāpattiyo siyunti yojanā.

    ૨૩૫૧. આપુચ્છિત્વા વાતિ સઙ્ઘં વા ગણં વા આપુચ્છિત્વા. દુતિયન્તિ દુતિયિકં. વિઞ્ઞું દુતિયં ગહેત્વાપિ વાતિ યોજના.

    2351.Āpucchitvāvāti saṅghaṃ vā gaṇaṃ vā āpucchitvā. Dutiyanti dutiyikaṃ. Viññuṃ dutiyaṃ gahetvāpi vāti yojanā.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    આરામવગ્ગો છટ્ઠો.

    Ārāmavaggo chaṭṭho.

    ૨૩૫૩. ‘‘ગણપરિયેસનાદિસ્મિ’’ન્તિ વત્તબ્બે છન્દાનુરક્ખનત્થં નિગ્ગહિતાગમો. ગબ્ભિનિન્તિ આપન્નસત્તં, કુચ્છિપવિટ્ઠસત્તન્તિ અત્થો. વુટ્ઠાપેન્તિયાતિ ઉપસમ્પાદેન્તિયા. કમ્મવાચાહીતિ દ્વીહિ કમ્મવાચાહિ.

    2353. ‘‘Gaṇapariyesanādismi’’nti vattabbe chandānurakkhanatthaṃ niggahitāgamo. Gabbhininti āpannasattaṃ, kucchipaviṭṭhasattanti attho. Vuṭṭhāpentiyāti upasampādentiyā. Kammavācāhīti dvīhi kammavācāhi.

    ૨૩૫૪-૫. કમ્મવાચાય ઓસાનેતિ તતિયકમ્મવાચાય પરિયોસાને, ય્યકારપ્પત્તેતિ અત્થો. ગબ્ભિનિસઞ્ઞાય ન ચ ગબ્ભિનિયાતિ અગબ્ભિનિયા ગબ્ભિનિસઞ્ઞાય ચ. ઉભો સઞ્જાતકઙ્ખાયાતિ ઉભોસુ સમુપ્પન્નસંસયાય, ગબ્ભિનિયા, અગબ્ભિનિયા ચ વેમતિકાયાતિ અત્થો. ગાથાબન્ધવસેનેત્થ સુ-સદ્દલોપો. તથા વુટ્ઠાપેન્તિયા ઉપજ્ઝાયાય આપત્તિ દુક્કટં હોતીતિ યોજના. આચરિનિયા તસ્સાતિ ઉપજ્ઝાયા ગબ્ભિનિં વુટ્ઠાપેતિ, તસ્સા કમ્મવાચં સાવેન્તિયા આચરિનિયા ચ. ગણસ્સાતિ ઉપજ્ઝાયાચરિનીહિ અઞ્ઞસ્સ ભિક્ખુનિગણસ્સ ચ. તથા દુક્કટં દીપિતન્તિ યોજના.

    2354-5.Kammavācāya osāneti tatiyakammavācāya pariyosāne, yyakārappatteti attho. Gabbhinisaññāya na ca gabbhiniyāti agabbhiniyā gabbhinisaññāya ca. Ubho sañjātakaṅkhāyāti ubhosu samuppannasaṃsayāya, gabbhiniyā, agabbhiniyā ca vematikāyāti attho. Gāthābandhavasenettha su-saddalopo. Tathā vuṭṭhāpentiyā upajjhāyāya āpatti dukkaṭaṃ hotīti yojanā. Ācariniyā tassāti upajjhāyā gabbhiniṃ vuṭṭhāpeti, tassā kammavācaṃ sāventiyā ācariniyā ca. Gaṇassāti upajjhāyācarinīhi aññassa bhikkhunigaṇassa ca. Tathā dukkaṭaṃ dīpitanti yojanā.

    ૨૩૫૬. ‘‘દ્વીસુ અગબ્ભિનિસઞ્ઞાયા’’તિ પદચ્છેદો. દ્વીસૂતિ ગબ્ભિનિયા, અગબ્ભિનિયા ચ.

    2356. ‘‘Dvīsu agabbhinisaññāyā’’ti padacchedo. Dvīsūti gabbhiniyā, agabbhiniyā ca.

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૩૫૭. દુતિયેતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની પાયન્તિં વુટ્ઠાપેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૦૭૩) સિક્ખાપદે. ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે પાયન્તી નામ માતા વા હોતિ ધાતિ વાતિ અયં વિસેસો.

    2357.Dutiyeti ‘‘yā pana bhikkhunī pāyantiṃ vuṭṭhāpeyya, pācittiya’’nti (pāci. 1073) sikkhāpade. Imasmiṃ sikkhāpade pāyantī nāma mātā vā hoti dhāti vāti ayaṃ viseso.

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૩૫૮. યા પન ભિક્ખુની દ્વે વસ્સાનિ છસુ ધમ્મેસુ અસિક્ખિતસિક્ખં સિક્ખમાનં સચે વુટ્ઠાપેય્ય, પાચિત્તિ સિયાતિ યોજના. તત્થ દ્વે વસ્સાનીતિ પવારણવસેન દ્વે સંવચ્છરાનિ. છસુ ધમ્મેસૂતિ પાણાતિપાતાવેરમણિઆદીસુ વિકાલભોજનાવેરમણિપરિયોસાનેસુ છસુ ધમ્મેસુ. અસિક્ખિતસિક્ખન્તિ ‘‘પાણાતિપાતાવેરમણિં દ્વે વસ્સાનિ અવીતિક્કમ્મ સમાદાનં સમાદિયામી’’તિઆદિના (પાચિ॰ ૧૦૭૯) નયેન અનાદિન્નસિક્ખાપદં વા એવં સમાદિયિત્વાપિ કુપિતસિક્ખં વા. સિક્ખમાનં તેસુ છસુ ધમ્મેસુ સિક્ખનતો વા તે વા સિક્ખાસઙ્ખાતે ધમ્મે માનનતો એવં લદ્ધનામં અનુપસમ્પન્નં. વુટ્ઠાપેય્યાતિ ઉપસમ્પાદેય્ય. આપત્તિ સિયાતિ પઠમસિક્ખાપદે વુત્તનયેનેવ કમ્મવાચાપરિયોસાને પાચિત્તિ આપત્તિ સિયા, પાચિત્તિ હોતીતિ અત્થો.

    2358. Yā pana bhikkhunī dve vassāni chasu dhammesu asikkhitasikkhaṃ sikkhamānaṃ sace vuṭṭhāpeyya, pācitti siyāti yojanā. Tattha dve vassānīti pavāraṇavasena dve saṃvaccharāni. Chasu dhammesūti pāṇātipātāveramaṇiādīsu vikālabhojanāveramaṇipariyosānesu chasu dhammesu. Asikkhitasikkhanti ‘‘pāṇātipātāveramaṇiṃ dve vassāni avītikkamma samādānaṃ samādiyāmī’’tiādinā (pāci. 1079) nayena anādinnasikkhāpadaṃ vā evaṃ samādiyitvāpi kupitasikkhaṃ vā. Sikkhamānaṃ tesu chasu dhammesu sikkhanato vā te vā sikkhāsaṅkhāte dhamme mānanato evaṃ laddhanāmaṃ anupasampannaṃ. Vuṭṭhāpeyyāti upasampādeyya. Āpatti siyāti paṭhamasikkhāpade vuttanayeneva kammavācāpariyosāne pācitti āpatti siyā, pācitti hotīti attho.

    ૨૩૫૯. ‘‘ધમ્મકમ્મે ધમ્મકમ્મસઞ્ઞા વુટ્ઠાપેતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ. ધમ્મકમ્મે વેમતિકા વુટ્ઠાપેતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ. ધમ્મકમ્મે અધમ્મકમ્મસઞ્ઞા વુટ્ઠાપેતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ એવં ધમ્મકમ્મે સત્થુના તિકપાચિત્તિયં વુત્તં. ‘‘અધમ્મકમ્મે ધમ્મકમ્મસઞ્ઞા, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અધમ્મકમ્મે વેમતિકા આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અધમ્મકમ્મે અધમ્મકમ્મસઞ્ઞા વુટ્ઠાપેતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૧૦૮૨) એવં અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં સત્થુના તિકદુક્કટં દીપિતં.

    2359. ‘‘Dhammakamme dhammakammasaññā vuṭṭhāpeti, āpatti pācittiyassa. Dhammakamme vematikā vuṭṭhāpeti, āpatti pācittiyassa. Dhammakamme adhammakammasaññā vuṭṭhāpeti, āpatti pācittiyassā’’ti evaṃ dhammakamme satthunā tikapācittiyaṃ vuttaṃ. ‘‘Adhammakamme dhammakammasaññā, āpatti dukkaṭassa. Adhammakamme vematikā āpatti dukkaṭassa. Adhammakamme adhammakammasaññā vuṭṭhāpeti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 1082) evaṃ adhamme pana kammasmiṃ satthunā tikadukkaṭaṃ dīpitaṃ.

    ૨૩૬૦. અખણ્ડતો ખણ્ડં અકત્વા.

    2360.Akhaṇḍato khaṇḍaṃ akatvā.

    ૨૩૬૧. સચે ઉપસમ્પદાપેક્ખા પબ્બજ્જાય સટ્ઠિવસ્સાપિ હોતિ, તસ્સા ઇમા છ સિક્ખાયો દ્વે વસ્સાનિ અવીતિક્કમનીયા પદાતબ્બા, ઇમા અદત્વા ન કારયે નેવ વુટ્ઠાપેય્યાતિ યોજના.

    2361. Sace upasampadāpekkhā pabbajjāya saṭṭhivassāpi hoti, tassā imā cha sikkhāyo dve vassāni avītikkamanīyā padātabbā, imā adatvā na kāraye neva vuṭṭhāpeyyāti yojanā.

    તતિયં.

    Tatiyaṃ.

    ૨૩૬૨. ચતુત્થે નત્થિ વત્તબ્બન્તિ વક્ખમાનવિસેસતો અઞ્ઞં વત્તબ્બં નત્થીતિ યથાવુત્તનયમેવાતિ અધિપ્પાયો. ‘‘ઇધા’’તિઆદિના ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે લબ્ભમાનવિસેસં દસ્સેતિ. ઇધ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે સઙ્ઘેન સમ્મતં તં સિક્ખમાનં વુટ્ઠાપેન્તિયા ભિક્ખુનિયા અનાપત્તિ હોતીતિ યોજના.

    2362.Catutthe natthi vattabbanti vakkhamānavisesato aññaṃ vattabbaṃ natthīti yathāvuttanayamevāti adhippāyo. ‘‘Idhā’’tiādinā imasmiṃ sikkhāpade labbhamānavisesaṃ dasseti. Idha imasmiṃ sikkhāpade saṅghena sammataṃ taṃ sikkhamānaṃ vuṭṭhāpentiyā bhikkhuniyā anāpatti hotīti yojanā.

    ૨૩૬૩. દ્વે વસ્સાનિ છસુ ધમ્મેસુ સિક્ખિતસિક્ખાય સિક્ખમાનાય ભિક્ખુનિસઙ્ઘેન ઉપસમ્પદતો પઠમં ઞત્તિદુતિયાય કમ્મવાચાય યા વુટ્ઠાનસમ્મુતિ દાતબ્બા હોતિ, સા વુટ્ઠાનસમ્મુતિ સચે પઠમં અદિન્ના હોતિ. તત્થ તસ્મિં ઉપસમ્પદમાળકેપિ પદાતબ્બાયેવાતિ યોજના.

    2363. Dve vassāni chasu dhammesu sikkhitasikkhāya sikkhamānāya bhikkhunisaṅghena upasampadato paṭhamaṃ ñattidutiyāya kammavācāya yā vuṭṭhānasammuti dātabbā hoti, sā vuṭṭhānasammuti sace paṭhamaṃ adinnā hoti. Tattha tasmiṃ upasampadamāḷakepi padātabbāyevāti yojanā.

    ૨૩૬૪. તતિયઞ્ચાતિ તતિયસિક્ખાપદઞ્ચ. ચતુત્થઞ્ચાતિ ઇદં ચતુત્થસિક્ખાપદઞ્ચ. પઠમેન સમં ઞેય્યન્તિ પઠમેન સિક્ખાપદેન સમુટ્ઠાનાદિના વિનિચ્છયેન સમાનન્તિ ઞાતબ્બં. ચતુત્થં પન સિક્ખાપદં વુટ્ઠાપનસમ્મુતિં અદાપેત્વા વુટ્ઠાપનવસેન ક્રિયાક્રિયં હોતિ.

    2364.Tatiyañcāti tatiyasikkhāpadañca. Catutthañcāti idaṃ catutthasikkhāpadañca. Paṭhamena samaṃ ñeyyanti paṭhamena sikkhāpadena samuṭṭhānādinā vinicchayena samānanti ñātabbaṃ. Catutthaṃ pana sikkhāpadaṃ vuṭṭhāpanasammutiṃ adāpetvā vuṭṭhāpanavasena kriyākriyaṃ hoti.

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૩૬૫. ગિહિગતન્તિ પુરિસન્તરગતં, પુરિસસમાગમપ્પત્તન્તિ અત્થો. પરિપુણ્ણદ્વાદસવસ્સા પરિપુણ્ણા ઉત્તરપદલોપેન. કિઞ્ચાપિ ન દોસોતિ યોજના. વુટ્ઠાપેન્તિયાતિ ઉપજ્ઝાયા હુત્વા ઉપસમ્પાદેન્તિયા.

    2365.Gihigatanti purisantaragataṃ, purisasamāgamappattanti attho. Paripuṇṇadvādasavassā paripuṇṇā uttarapadalopena. Kiñcāpi na dosoti yojanā. Vuṭṭhāpentiyāti upajjhāyā hutvā upasampādentiyā.

    ૨૩૬૬. સેસન્તિ વુત્તં. અસેસેન સબ્બસો.

    2366.Sesanti vuttaṃ. Asesena sabbaso.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૩૬૮. દુક્ખિતં સહજીવિનિન્તિ એત્થ ‘‘સિક્ખાપદ’’ન્તિ સેસો. તુવટ્ટકવગ્ગસ્મિં ‘‘દુક્ખિતં સહજીવિનિ’’ન્તિ ઇમેહિ પદેહિ યુત્તં યં સિક્ખાપદં વુત્તં, તેન સિક્ખાપદેન અટ્ઠમં સમં ઞેય્યં, ન વિસેસતા વિસેસો નત્થીતિ યોજના. અટ્ઠમન્તિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની સહજીવિનિં વુટ્ઠાપેત્વા દ્વે વસ્સાનિ નેવ અનુગ્ગણ્હેય્ય ન અનુગ્ગણ્હાપેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૧૦૮) વુત્તસિક્ખાપદં. તત્થ સહજીવિનિન્તિ સદ્ધિવિહારિનિં. નેવ અનુગ્ગણ્હેય્યાતિ સયં ઉદ્દેસાદીહિ નાનુગ્ગણ્હેય્ય. ન અનુગ્ગણ્હાપેય્યાતિ ‘‘ઇમિસ્સા અય્યે ઉદ્દેસાદીનિ દેહી’’તિ એવં ન અઞ્ઞાય અનુગ્ગણ્હાપેય્ય. પાચિત્તિયન્તિ ધુરે નિક્ખિત્તમત્તે પાચિત્તિયં.

    2368.Dukkhitaṃ sahajīvininti ettha ‘‘sikkhāpada’’nti seso. Tuvaṭṭakavaggasmiṃ ‘‘dukkhitaṃ sahajīvini’’nti imehi padehi yuttaṃ yaṃ sikkhāpadaṃ vuttaṃ, tena sikkhāpadena aṭṭhamaṃ samaṃ ñeyyaṃ, na visesatā viseso natthīti yojanā. Aṭṭhamanti ‘‘yā pana bhikkhunī sahajīviniṃ vuṭṭhāpetvā dve vassāni neva anuggaṇheyya na anuggaṇhāpeyya, pācittiya’’nti (pāci. 1108) vuttasikkhāpadaṃ. Tattha sahajīvininti saddhivihāriniṃ. Neva anuggaṇheyyāti sayaṃ uddesādīhi nānuggaṇheyya. Na anuggaṇhāpeyyāti ‘‘imissā ayye uddesādīni dehī’’ti evaṃ na aññāya anuggaṇhāpeyya. Pācittiyanti dhure nikkhittamatte pācittiyaṃ.

    અટ્ઠમં.

    Aṭṭhamaṃ.

    ૨૩૬૯. યા કાચિ ભિક્ખુની વુટ્ઠાપિતપવત્તિનિં દ્વે વસ્સાનિ નાનુબન્ધેય્ય ચે, તસ્સા પાચિત્તિ પરિયાપુતા કથિતાતિ યોજના. વુટ્ઠાપેતીતિ વુટ્ઠાપિતા, પવત્તેતિ સુસિક્ખાપેતીતિ પવત્તિની, વુટ્ઠાપિતા ચ સા પવત્તિની ચાતિ વુટ્ઠાપિતપવત્તિની, ઉપજ્ઝાયાયેતં અધિવચનં, તં, ઉપજ્ઝાયં. નાનુબન્ધેય્યાતિ ચુણ્ણેન, મત્તિકાય, દન્તકટ્ઠેન, મુખોદકેનાતિ એવં તેન તેન કરણીયેન ઉપટ્ઠહેય્ય.

    2369.Yā kāci bhikkhunī vuṭṭhāpitapavattiniṃ dve vassāni nānubandheyya ce, tassā pācitti pariyāputā kathitāti yojanā. Vuṭṭhāpetīti vuṭṭhāpitā, pavatteti susikkhāpetīti pavattinī, vuṭṭhāpitā ca sā pavattinī cāti vuṭṭhāpitapavattinī, upajjhāyāyetaṃ adhivacanaṃ, taṃ, upajjhāyaṃ. Nānubandheyyāti cuṇṇena, mattikāya, dantakaṭṭhena, mukhodakenāti evaṃ tena tena karaṇīyena upaṭṭhaheyya.

    ૨૩૭૦. ‘‘દ્વે વસ્સાનિ અહં નાનુબન્ધિસ્સામી’’તિ ધુરં નિક્ખિપતિ ચે, એવં ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં પન તસ્સા પાચિત્તિયં સિયાતિ યોજના.

    2370. ‘‘Dve vassāni ahaṃ nānubandhissāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati ce, evaṃ dhure nikkhittamattasmiṃ pana tassā pācittiyaṃ siyāti yojanā.

    ૨૩૭૧. યા પન ભિક્ખુની ઉપજ્ઝાયં બાલં વા અલજ્જિં વા નાનુબન્ધતિ, તસ્સા, ગિલાનાય વા આપદાસુ વા ઉમ્મત્તિકાય વા નાનુબન્ધન્તિયા ન દોસોતિ યોજના.

    2371. Yā pana bhikkhunī upajjhāyaṃ bālaṃ vā alajjiṃ vā nānubandhati, tassā, gilānāya vā āpadāsu vā ummattikāya vā nānubandhantiyā na dosoti yojanā.

    ૨૩૭૨. અનુપટ્ઠાનેન હોતીતિ આહ ‘‘અક્રિયં વુત્ત’’ન્તિ.

    2372. Anupaṭṭhānena hotīti āha ‘‘akriyaṃ vutta’’nti.

    નવમં.

    Navamaṃ.

    ૨૩૭૩-૫. યા કાચિ ભિક્ખુની સહજીવિનિં સદ્ધિવિહારિનિં વુટ્ઠાપેત્વા ઉપસમ્પાદેત્વા તં ગહેત્વા અન્તમસો છપ્પઞ્ચયોજનાનિપિ ન ગચ્છેય્ય ન ચઞ્ઞં આણાપેય્ય ‘‘ઇમં, અય્યે, ગહેત્વા ગચ્છા’’તિ અઞ્ઞઞ્ચ ન નિયોજેય્ય ચે, ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં ‘‘ન દાનિ ગચ્છિસ્સામિ, અઞ્ઞઞ્ચ ગહેત્વા ગન્તું ન નિયોજેસ્સામી’’તિ ઉસ્સાહે વિસ્સટ્ઠમત્તે તસ્સા પાચિત્તિયં સિયાતિ યોજના.

    2373-5. Yā kāci bhikkhunī sahajīviniṃ saddhivihāriniṃ vuṭṭhāpetvā upasampādetvā taṃ gahetvā antamaso chappañcayojanānipi na gaccheyya na caññaṃ āṇāpeyya ‘‘imaṃ, ayye, gahetvā gacchā’’ti aññañca na niyojeyya ce, dhure nikkhittamattasmiṃ ‘‘na dāni gacchissāmi, aññañca gahetvā gantuṃ na niyojessāmī’’ti ussāhe vissaṭṭhamatte tassā pācittiyaṃ siyāti yojanā.

    અન્તરાયસ્મિં સતિ વા દુતિયં અલભન્તિયા વા આપદાસુ વા ગિલાનાય વા ઉમ્મત્તિકાય વા ન દોસોતિ યોજના.

    Antarāyasmiṃ sati vā dutiyaṃ alabhantiyā vā āpadāsu vā gilānāya vā ummattikāya vā na dosoti yojanā.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    ગબ્ભિનિવગ્ગો સત્તમો.

    Gabbhinivaggo sattamo.

    ૨૩૭૬. ગિહિગતેહિ તીહેવાતિ અનન્તરે ગબ્ભિનિવગ્ગે ગિહિગતપદયુત્તેહિ પઞ્ચમછટ્ઠસત્તમેહિ તીહેવ સિક્ખાપદેહિ. સદિસાનીતિ ઇધ વીસતિવસ્સવચનઞ્ચ કુમારિભૂતવચનઞ્ચ તત્થ દ્વાદસવસ્સવચનઞ્ચ ગિહિગતવચનઞ્ચ ઠપેત્વા અવસેસેહિ વિનિચ્છયેહિ યથાક્કમં સદિસાનેવાતિ.

    2376.Gihigatehi tīhevāti anantare gabbhinivagge gihigatapadayuttehi pañcamachaṭṭhasattamehi tīheva sikkhāpadehi. Sadisānīti idha vīsativassavacanañca kumāribhūtavacanañca tattha dvādasavassavacanañca gihigatavacanañca ṭhapetvā avasesehi vinicchayehi yathākkamaṃ sadisānevāti.

    ૨૩૭૭. મહૂપપદાતિ મહા ઉપપદો યાસં સિક્ખમાનાનં તા મહૂપપદા. ઉપપદં નામ પદાનમેવ યુજ્જતિ, ન અત્થાનન્તિ ‘‘યાસ’’ન્તિ અઞ્ઞપદેન સિક્ખમાનાદિપદાનં ગહણં, સદ્દત્થાનમભેદોપચારસ્સ પન ઇચ્છિતત્તા સિક્ખમાનપદગહિતાનમેત્થ ગહણં વેદિતબ્બં, મહાસિક્ખમાનાતિ વુત્તં હોતિ. આદિતોતિ એત્થ ‘‘વુત્તા’’તિ સેસો, ગબ્ભિનિવગ્ગે તિસ્સન્નં ગિહિગતાનં પુરિમેસુ તતિયચતુત્થસિક્ખાપદેસુ આગતા દ્વે સિક્ખમાનાતિ અત્થો. ગિહિગતાય ‘‘પરિપુણ્ણદ્વાદસવસ્સા’’તિ ચ કુમારિભૂતાય ‘‘પરિપુણ્ણવીસતિવસ્સા’’તિ ચ વસ્સવસેન નાનાકરણસ્સ વુત્તત્તા તાહિ દ્વીહિ મહાસિક્ખમાનાય વસ્સવસેનેવ નાનાકરણં દસ્સેતુમાહ ‘‘ગતા વીસતિવસ્સાતિ, વિઞ્ઞાતબ્બા વિભાવિના’’તિ, અતિક્કન્તવીસતિવસ્સા મહાસિક્ખમાના નામ હોતીતિ અત્થો.

    2377.Mahūpapadāti mahā upapado yāsaṃ sikkhamānānaṃ tā mahūpapadā. Upapadaṃ nāma padānameva yujjati, na atthānanti ‘‘yāsa’’nti aññapadena sikkhamānādipadānaṃ gahaṇaṃ, saddatthānamabhedopacārassa pana icchitattā sikkhamānapadagahitānamettha gahaṇaṃ veditabbaṃ, mahāsikkhamānāti vuttaṃ hoti. Āditoti ettha ‘‘vuttā’’ti seso, gabbhinivagge tissannaṃ gihigatānaṃ purimesu tatiyacatutthasikkhāpadesu āgatā dve sikkhamānāti attho. Gihigatāya ‘‘paripuṇṇadvādasavassā’’ti ca kumāribhūtāya ‘‘paripuṇṇavīsativassā’’ti ca vassavasena nānākaraṇassa vuttattā tāhi dvīhi mahāsikkhamānāya vassavaseneva nānākaraṇaṃ dassetumāha ‘‘gatā vīsativassāti, viññātabbā vibhāvinā’’ti, atikkantavīsativassā mahāsikkhamānā nāma hotīti attho.

    ૨૩૭૮. તા દ્વે મહાસિક્ખમાના સચે ગિહિગતા વા હોન્તુ, ન ચ પુરિસગતા વા હોન્તુ , સમ્મુતિઆદિસુ કમ્મવાચાય ‘‘સિક્ખમાના’’તિ વત્તબ્બાતિ યોજના. એત્થ ચ સમ્મુતિ નામ ઞત્તિદુતિયાય કમ્મવાચાય કાતબ્બાય સિક્ખાય સમ્મુતિ ચેવ વુટ્ઠાનસમ્મુતિ ચ. આદિ-સદ્દેન ઉપસમ્પદાકમ્મં ગહિતં.

    2378.Tā dve mahāsikkhamānā sace gihigatā vā hontu, na ca purisagatā vā hontu , sammutiādisu kammavācāya ‘‘sikkhamānā’’ti vattabbāti yojanā. Ettha ca sammuti nāma ñattidutiyāya kammavācāya kātabbāya sikkhāya sammuti ceva vuṭṭhānasammuti ca. Ādi-saddena upasampadākammaṃ gahitaṃ.

    ૨૩૭૯. ઇમાસં દ્વિન્નં સમ્મુતિદાનાદીસુ ઞત્તિયા ચ કમ્મવાચાય ચ વત્તબ્બં દસ્સેત્વા ઇદાનિ અવત્તબ્બં દસ્સેતુમાહ ‘‘ન તા’’તિઆદિ. તા એતા ઉભોપિ મહાસિક્ખમાના ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ વા તથા ‘‘ગિહિગતા’’તિ વા કમ્મવાચાય ન વત્તબ્બા યસ્મા, તસ્મા એવં વત્તું ન વટ્ટતીતિ યોજના. ‘‘ન વત્તબ્બા’’તિ ઇમિના તથા ચે કમ્મવાચા વુચ્ચેય્ય, તં કમ્મં કુપ્પતીતિ દીપેતિ. ઇધ પન-સદ્દો યસ્મા-પદત્થોતિ તદત્થવસેન યોજના દસ્સિતા.

    2379. Imāsaṃ dvinnaṃ sammutidānādīsu ñattiyā ca kammavācāya ca vattabbaṃ dassetvā idāni avattabbaṃ dassetumāha ‘‘na tā’’tiādi. Tā etā ubhopi mahāsikkhamānā ‘‘kumāribhūtā’’ti vā tathā ‘‘gihigatā’’ti vā kammavācāya na vattabbā yasmā, tasmā evaṃ vattuṃ na vaṭṭatīti yojanā. ‘‘Na vattabbā’’ti iminā tathā ce kammavācā vucceyya, taṃ kammaṃ kuppatīti dīpeti. Idha pana-saddo yasmā-padatthoti tadatthavasena yojanā dassitā.

    ૨૩૮૦. સમ્મુતિન્તિ સિક્ખમાનસમ્મુતિં. દસવસ્સાયાતિ એત્થ ‘‘ગિહિગતાયા’’તિ સેસો. યથાહ – ‘‘ગિહિગતાય દસવસ્સકાલે સિક્ખાસમ્મુતિં દત્વા દ્વાદસવસ્સકાલે ઉપસમ્પદા કાતબ્બા’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૧૧૧૯). સેસાસુપીતિ એકાદસવસ્સકાલે દત્વા તેરસવસ્સકાલે કાતબ્બા, દ્વાદસ, તેરસ, ચુદ્દસ, પન્નરસ, સોળસ, સત્તરસ, અટ્ઠારસવસ્સકાલે સિક્ખાસમ્મુતિં દત્વા વીસતિવસ્સકાલે કાતબ્બાતિ એવં અટ્ઠારસવસ્સપરિયન્તાસુ સેસાસુપિ સિક્ખમાનાસુ. અયં નયોતિ ‘‘સમ્મુતિયા દિન્નસંવચ્છરતો આગામિનિ દુતિયે સંવચ્છરે ઉપસમ્પાદેતબ્બા’’તિ અયં નયો. તેનેવ વુત્તં ‘‘એકાદસવસ્સકાલે દત્વા તેરસવસ્સકાલે કાતબ્બા’’તિઆદિ.

    2380.Sammutinti sikkhamānasammutiṃ. Dasavassāyāti ettha ‘‘gihigatāyā’’ti seso. Yathāha – ‘‘gihigatāya dasavassakāle sikkhāsammutiṃ datvā dvādasavassakāle upasampadā kātabbā’’ti (pāci. aṭṭha. 1119). Sesāsupīti ekādasavassakāle datvā terasavassakāle kātabbā, dvādasa, terasa, cuddasa, pannarasa, soḷasa, sattarasa, aṭṭhārasavassakāle sikkhāsammutiṃ datvā vīsativassakāle kātabbāti evaṃ aṭṭhārasavassapariyantāsu sesāsupi sikkhamānāsu. Ayaṃ nayoti ‘‘sammutiyā dinnasaṃvaccharato āgāmini dutiye saṃvacchare upasampādetabbā’’ti ayaṃ nayo. Teneva vuttaṃ ‘‘ekādasavassakāle datvā terasavassakāle kātabbā’’tiādi.

    ૨૩૮૧. ‘‘કુમારિભૂતા’’તિપિ ‘‘ગિહિગતા’’તિપિ વત્તું વટ્ટતીતિ અટ્ઠકથાયં વુત્તાતિ યોજના.

    2381. ‘‘Kumāribhūtā’’tipi ‘‘gihigatā’’tipi vattuṃ vaṭṭatīti aṭṭhakathāyaṃ vuttāti yojanā.

    ૨૩૮૨. યા પન પરિપુણ્ણવીસતિવસ્સા સામણેરી ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ વુત્તા, સા કમ્મવાચાય ‘‘કુમારિભૂતા’’ઇચ્ચેવ વત્તબ્બા, અઞ્ઞથા પન ન વત્તબ્બા ‘‘ગિહિગતા’’તિ વા ‘‘પુરિસન્તરગતા’’તિ વા ન વત્તબ્બાતિ યોજના. યથાહ ‘‘કુમારિભૂતા પન ‘ગિહિગતા’તિ ન વત્તબ્બા, ‘કુમારિભૂતા’ઇચ્ચેવ વત્તબ્બા’’તિ.

    2382.Yā pana paripuṇṇavīsativassā sāmaṇerī ‘‘kumāribhūtā’’ti vuttā, sā kammavācāya ‘‘kumāribhūtā’’icceva vattabbā, aññathā pana na vattabbā ‘‘gihigatā’’ti vā ‘‘purisantaragatā’’ti vā na vattabbāti yojanā. Yathāha ‘‘kumāribhūtā pana ‘gihigatā’ti na vattabbā, ‘kumāribhūtā’icceva vattabbā’’ti.

    ૨૩૮૩. એતા તુ પન તિસ્સોપીતિ મહાસિક્ખમાના ગિહિગતા, કુમારિભૂતાતિ વુત્તા પન એતા તિસ્સોપિ. અપિ-સદ્દેન ગિહિગતા કુમારિભૂતા દ્વે સકસકનામેનાપિ વત્તું વટ્ટન્તીતિ દીપેતિ. ‘‘કુમારિભૂતસિક્ખમાનાયા’’તિ પાળિયં અવુત્તત્તા ન વટ્ટતીતિ કોચિ મઞ્ઞેય્યાતિ આહ ‘‘ન સંસયો’’તિ. તથા વત્તબ્બતાહેતુદસ્સનત્થમાહ ‘‘સિક્ખાસમ્મુતિદાનતો’’તિ.

    2383.Etā tu pana tissopīti mahāsikkhamānā gihigatā, kumāribhūtāti vuttā pana etā tissopi. Api-saddena gihigatā kumāribhūtā dve sakasakanāmenāpi vattuṃ vaṭṭantīti dīpeti. ‘‘Kumāribhūtasikkhamānāyā’’ti pāḷiyaṃ avuttattā na vaṭṭatīti koci maññeyyāti āha ‘‘na saṃsayo’’ti. Tathā vattabbatāhetudassanatthamāha ‘‘sikkhāsammutidānato’’ti.

    પઠમદુતિયતતિયાનિ.

    Paṭhamadutiyatatiyāni.

    ૨૩૮૪-૫. યા પન ભિક્ખુની ઊનદ્વાદસવસ્સાવ ઉપસમ્પદાવસેન અપરિપુણ્ણદ્વાદસવસ્સા એવ સયં ઉપજ્ઝાયા હુત્વા પરં સિક્ખમાનં સચે વુટ્ઠાપેતિ, પુબ્બે વુત્તનયેનેવ ગણપરિયેસનાદિદુતિયાનુસ્સાવનપરિયોસાનેસુ આપન્નાનં દુક્કટાનં અનન્તરં કમ્મવાચાનં ઓસાને તતિયાનુસ્સાવનાય ય્યતારપ્પત્તાય તસ્સા પાચિત્તિ પરિદીપિતાતિ યોજના.

    2384-5. Yā pana bhikkhunī ūnadvādasavassāva upasampadāvasena aparipuṇṇadvādasavassā eva sayaṃ upajjhāyā hutvā paraṃ sikkhamānaṃ sace vuṭṭhāpeti, pubbe vuttanayeneva gaṇapariyesanādidutiyānussāvanapariyosānesu āpannānaṃ dukkaṭānaṃ anantaraṃ kammavācānaṃ osāne tatiyānussāvanāya yyatārappattāya tassā pācitti paridīpitāti yojanā.

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૩૮૬. પઞ્ચમેતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની પરિપુણ્ણદ્વાદસવસ્સા સઙ્ઘેન અસમ્મતા વુટ્ઠાપેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૧૪૨) સિક્ખાપદે. કાયચિત્તવાચાચિત્તકાયવાચાચિત્તવસેન તિસમુટ્ઠાનં. ક્રિયાક્રિયન્તિ વુટ્ઠાપનં કિરિયં, સઙ્ઘસમ્મુતિયા અગ્ગહણં અકિરિયં.

    2386.Pañcameti ‘‘yā pana bhikkhunī paripuṇṇadvādasavassā saṅghena asammatā vuṭṭhāpeyya, pācittiya’’nti (pāci. 1142) sikkhāpade. Kāyacittavācācittakāyavācācittavasena tisamuṭṭhānaṃ. Kriyākriyanti vuṭṭhāpanaṃ kiriyaṃ, saṅghasammutiyā aggahaṇaṃ akiriyaṃ.

    પઞ્ચમં.

    Pañcamaṃ.

    ૨૩૮૭. સઙ્ઘેનાતિ ભિક્ખુનિસઙ્ઘેન. ઉપપરિક્ખિત્વાતિ અલજ્જિભાવાદિં ઉપપરિક્ખિત્વા. અલં તાવાતિ એત્થ ‘‘તે અય્યે’’તિ સેસો. વારિતાતિ એત્થ ‘‘સાધૂતિ પટિસ્સુણિત્વા’’તિ સેસો. ‘‘અલં તાવ તે, અય્યે, ઉપસમ્પાદિતેના’’તિ વારિતા ‘‘સાધૂ’’તિ પટિસ્સુણિત્વા એત્થ એતસ્મિં પવારણે પચ્છા ખીયતિ ‘‘અહમેવ નૂન બાલા, અહમેવ નૂન અલજ્જિની’’તિઆદિના અવણ્ણં પકાસેતિ, દોસતા પાચિત્તિયાપત્તિ હોતીતિ યોજના.

    2387.Saṅghenāti bhikkhunisaṅghena. Upaparikkhitvāti alajjibhāvādiṃ upaparikkhitvā. Alaṃ tāvāti ettha ‘‘te ayye’’ti seso. Vāritāti ettha ‘‘sādhūti paṭissuṇitvā’’ti seso. ‘‘Alaṃ tāva te, ayye, upasampāditenā’’ti vāritā ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā ettha etasmiṃ pavāraṇe pacchā khīyati ‘‘ahameva nūna bālā, ahameva nūna alajjinī’’tiādinā avaṇṇaṃ pakāseti, dosatā pācittiyāpatti hotīti yojanā.

    ૨૩૮૮. છન્દદોસાદીહિ કરોન્તિયાતિ એત્થ ‘‘પકતિયા’’તિ સેસો. પકતિયા છન્દદોસાદીહિ અગતિગમનેહિ નિવારણં કરોન્તિયા સચે ઉજ્ઝાયતિ, ન દોસોતિ યોજના.

    2388.Chandadosādīhikarontiyāti ettha ‘‘pakatiyā’’ti seso. Pakatiyā chandadosādīhi agatigamanehi nivāraṇaṃ karontiyā sace ujjhāyati, na dosoti yojanā.

    છટ્ઠં.

    Chaṭṭhaṃ.

    ૨૩૮૯-૯૦. લદ્ધે ચીવરેતિ સિક્ખામાનાય ‘‘સચે મે ત્વં, અય્યે, ચીવરં દસ્સસિ, એવાહં તં વુટ્ઠાપેસ્સામી’’તિ વત્વા યાચિતે તસ્મિં ચીવરે લદ્ધે. પચ્છાતિ ચીવરલાભતો પચ્છા. અસન્તે અન્તરાયિકેતિ દસન્નં અન્તરાયાનં અઞ્ઞતરસ્મિં અન્તરાયે અવિજ્જમાને. વુટ્ઠાપેસ્સામિનાહન્તિ અહં તં ન સમુટ્ઠાપેસ્સામીતિ ધુરનિક્ખેપને તસ્સા પાચિત્તિયં હોતીતિ યોજના.

    2389-90.Laddhecīvareti sikkhāmānāya ‘‘sace me tvaṃ, ayye, cīvaraṃ dassasi, evāhaṃ taṃ vuṭṭhāpessāmī’’ti vatvā yācite tasmiṃ cīvare laddhe. Pacchāti cīvaralābhato pacchā. Asante antarāyiketi dasannaṃ antarāyānaṃ aññatarasmiṃ antarāye avijjamāne. Vuṭṭhāpessāmināhanti ahaṃ taṃ na samuṭṭhāpessāmīti dhuranikkhepane tassā pācittiyaṃ hotīti yojanā.

    ૨૩૯૧. ઇદન્તિ ઇદં સિક્ખાપદં. અવુટ્ઠાપનેન અક્રિયં.

    2391.Idanti idaṃ sikkhāpadaṃ. Avuṭṭhāpanena akriyaṃ.

    સત્તમં.

    Sattamaṃ.

    ૨૩૯૨. અટ્ઠમન્તિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની સિક્ખમાનં ‘સચે મં ત્વં, અય્યે, દ્વે વસ્સાનિ અનુબન્ધિસ્સસિ, એવાહં તં વુટ્ઠાપેસ્સામી’’તિઆદિ (પાચિ॰ ૧૧૫૫) સિક્ખાપદં. નવમેતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની પુરિસસંસટ્ઠં કુમારકસંસટ્ઠં ચણ્ડિં સોકાવાસં સિક્ખમાનં વુટ્ઠાપેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૧૫૯) વુત્તસિક્ખાપદે. ‘‘વત્તબ્બં નત્થી’’તિ ઇદં સદ્દત્થવિસેસમન્તરેન વિનિચ્છયસ્સ સુવિઞ્ઞેય્યત્તા વુત્તં. તેનેવાહ ‘‘ઉત્તાનમેવિદ’’ન્તિ.

    2392.Aṭṭhamanti ‘‘yā pana bhikkhunī sikkhamānaṃ ‘sace maṃ tvaṃ, ayye, dve vassāni anubandhissasi, evāhaṃ taṃ vuṭṭhāpessāmī’’tiādi (pāci. 1155) sikkhāpadaṃ. Navameti ‘‘yā pana bhikkhunī purisasaṃsaṭṭhaṃ kumārakasaṃsaṭṭhaṃ caṇḍiṃ sokāvāsaṃ sikkhamānaṃ vuṭṭhāpeyya, pācittiya’’nti (pāci. 1159) vuttasikkhāpade. ‘‘Vattabbaṃ natthī’’ti idaṃ saddatthavisesamantarena vinicchayassa suviññeyyattā vuttaṃ. Tenevāha ‘‘uttānamevida’’nti.

    સદ્દત્થો પન એવં વેદિતબ્બો – પુરિસસંસટ્ઠન્તિ પરિપુણ્ણવીસતિવસ્સેન પુરિસેન અનનુલોમિકેન કાયવચીકમ્મેન સંસટ્ઠં. કુમારકસંસટ્ઠન્તિ ઊનવીસતિવસ્સેન કુમારેન તથેવ સંસટ્ઠં. ચણ્ડિન્તિ કોધનં. સોકાવાસન્તિ સઙ્કેતં કત્વા આગચ્છમાના પુરિસાનં અન્તો સોકં પવેસેતીતિ સોકાવાસા, તં સોકાવાસં. અથ વા ઘરં વિય ઘરસામિકા, અયમ્પિ પુરિસસમાગમં અલભમાના સોકં આવિસતિ, ઇતિ યં આવિસતિ, સ્વાસ્સા આવાસો હોતીતિ સોકાવાસા. તેનેવસ્સ પદભાજને ‘‘સોકાવાસા નામ પરેસં દુક્ખં ઉપ્પાદેતિ, સોકં આવિસતી’’તિ (પાચિ॰ ૧૧૬૦) દ્વેધા અત્થો વુત્તો. પાચિત્તિયન્તિ એવરૂપં વુટ્ઠાપેન્તિયા વુત્તનયેનેવ કમ્મવાચાપરિયોસાને ઉપજ્ઝાયાય પાચિત્તિયં.

    Saddattho pana evaṃ veditabbo – purisasaṃsaṭṭhanti paripuṇṇavīsativassena purisena ananulomikena kāyavacīkammena saṃsaṭṭhaṃ. Kumārakasaṃsaṭṭhanti ūnavīsativassena kumārena tatheva saṃsaṭṭhaṃ. Caṇḍinti kodhanaṃ. Sokāvāsanti saṅketaṃ katvā āgacchamānā purisānaṃ anto sokaṃ pavesetīti sokāvāsā, taṃ sokāvāsaṃ. Atha vā gharaṃ viya gharasāmikā, ayampi purisasamāgamaṃ alabhamānā sokaṃ āvisati, iti yaṃ āvisati, svāssā āvāso hotīti sokāvāsā. Tenevassa padabhājane ‘‘sokāvāsā nāma paresaṃ dukkhaṃ uppādeti, sokaṃ āvisatī’’ti (pāci. 1160) dvedhā attho vutto. Pācittiyanti evarūpaṃ vuṭṭhāpentiyā vuttanayeneva kammavācāpariyosāne upajjhāyāya pācittiyaṃ.

    ૨૩૯૩. ‘‘નત્થિ અજાનન્તિયા’’તિ પચ્છેદો, સિક્ખમાનાય પુરિસસંસટ્ઠાદિભાવં અજાનન્તિયાતિ અત્થો.

    2393. ‘‘Natthi ajānantiyā’’ti pacchedo, sikkhamānāya purisasaṃsaṭṭhādibhāvaṃ ajānantiyāti attho.

    અટ્ઠમનવમાનિ.

    Aṭṭhamanavamāni.

    ૨૩૯૪. વિજાતમાતરા વા જનકપિતરા વા સામિના પરિગ્ગાહકસામિના વા નાનુઞ્ઞાતં ઉપસમ્પદત્થાય અનનુઞ્ઞાતં તં સિક્ખમાનં વુટ્ઠાપેન્તિયા તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ સિયાતિ યોજના.

    2394. Vijātamātarāvā janakapitarā vā sāminā pariggāhakasāminā vā nānuññātaṃ upasampadatthāya ananuññātaṃ taṃ sikkhamānaṃ vuṭṭhāpentiyā tassā pācittiyāpatti siyāti yojanā.

    ૨૩૯૫. ન ભિક્ખુનાતિ ભિક્ખુના દ્વિક્ખત્તું ન પુચ્છિતબ્બં, સકિમેવ પુચ્છિતબ્બન્તિ વુત્તં હોતિ. યથાહ ‘‘ભિક્ખુનીહિ દ્વિક્ખત્તું આપુચ્છિતબ્બં પબ્બજ્જાકાલે ચ ઉપસમ્પદાકાલે ચ, ભિક્ખૂનં પન સકિં આપુચ્છિતેપિ વટ્ટતી’’તિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૧૧૬૨).

    2395.Na bhikkhunāti bhikkhunā dvikkhattuṃ na pucchitabbaṃ, sakimeva pucchitabbanti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘bhikkhunīhi dvikkhattuṃ āpucchitabbaṃ pabbajjākāle ca upasampadākāle ca, bhikkhūnaṃ pana sakiṃ āpucchitepi vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 1162).

    ૨૩૯૬-૭. અત્થિતન્તિ અત્થિભાવં. ચતૂહિ સમુટ્ઠાતિ, ચત્તારિ વા સમુટ્ઠાનાનિ એતસ્સાતિ ચતુસમુટ્ઠાનં. કતમેહિ ચતૂહિ સમુટ્ઠાતીતિ આહ ‘‘વાચતો…પે॰… કાયવાચાદિતોપિ ચા’’તિ. કથં વાચાદીહિ ચતૂહિ સમુટ્ઠાતિ? અબ્ભાનકમ્માદીસુ કેનચિદેવ કરણીયેન ખણ્ડસીમાયં નિસિન્ના ‘‘પક્કોસથ સિક્ખમાનં, ઇધેવ નં ઉપસમ્પાદેસ્સામા’’તિ ઉપસમ્પાદેતિ, એવં વાચતો સમુટ્ઠાતિ. ‘‘ઉપસ્સયતો પટ્ઠાય ઉપસમ્પાદેસ્સામી’’તિ વત્વા ખણ્ડસીમં ગચ્છન્તિયા કાયવાચતો સમુટ્ઠાતિ. દ્વીસુપિ ઠાનેસુ પણ્ણત્તિં જાનિત્વા વીતિક્કમં કરોન્તિયા વાચાચિત્તતો, કાયવાચાચિત્તતો ચ સમુટ્ઠાતિ. ઉપસમ્પાદનં ક્રિયં, અનાપુચ્છનં અક્રિયં.

    2396-7.Atthitanti atthibhāvaṃ. Catūhi samuṭṭhāti, cattāri vā samuṭṭhānāni etassāti catusamuṭṭhānaṃ. Katamehi catūhi samuṭṭhātīti āha ‘‘vācato…pe… kāyavācāditopi cā’’ti. Kathaṃ vācādīhi catūhi samuṭṭhāti? Abbhānakammādīsu kenacideva karaṇīyena khaṇḍasīmāyaṃ nisinnā ‘‘pakkosatha sikkhamānaṃ, idheva naṃ upasampādessāmā’’ti upasampādeti, evaṃ vācato samuṭṭhāti. ‘‘Upassayato paṭṭhāya upasampādessāmī’’ti vatvā khaṇḍasīmaṃ gacchantiyā kāyavācato samuṭṭhāti. Dvīsupi ṭhānesu paṇṇattiṃ jānitvā vītikkamaṃ karontiyā vācācittato, kāyavācācittato ca samuṭṭhāti. Upasampādanaṃ kriyaṃ, anāpucchanaṃ akriyaṃ.

    દસમં.

    Dasamaṃ.

    ૨૩૯૮. એત્થ ઇમસ્મિં સાસને યા ભિક્ખુની પારિવાસિકેન છન્દદાનેન સિક્ખમાનં સચે વુટ્ઠાપેતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયાતિ યોજના. તત્થ પારિવાસિકેન છન્દદાનેનાતિ ચતુબ્બિધં પારિવાસિયં પરિસપારિવાસિયં, રત્તિપારિવાસિયં, છન્દપારિવાસિયં, અજ્ઝાસયપારિવાસિયન્તિ.

    2398.Ettha imasmiṃ sāsane yā bhikkhunī pārivāsikena chandadānena sikkhamānaṃ sace vuṭṭhāpeti, tassā pācittiyaṃ siyāti yojanā. Tattha pārivāsikena chandadānenāti catubbidhaṃ pārivāsiyaṃ parisapārivāsiyaṃ, rattipārivāsiyaṃ, chandapārivāsiyaṃ, ajjhāsayapārivāsiyanti.

    તત્થ પરિસપારિવાસિયં નામ ભિક્ખૂ કેનચિદેવ કરણીયેન સન્નિપતિતા હોન્તિ, અથ મેઘો વા ઉટ્ઠહતિ, ઉસ્સારણા વા કરીયતિ, મનુસ્સા વા અજ્ઝોત્થરન્તા આગચ્છન્તિ, ભિક્ખૂ ‘‘અનોકાસો અયં, અઞ્ઞત્ર ગચ્છામા’’તિ છન્દં અવિસ્સજ્જેત્વાવ ઉટ્ઠહન્તિ. ઇદં પરિસપારિવાસિયં. કિઞ્ચાપિ પરિસપારિવાસિયં, છન્દસ્સ પન અવિસ્સટ્ઠત્તા કમ્મં કાતું વટ્ટતિ.

    Tattha parisapārivāsiyaṃ nāma bhikkhū kenacideva karaṇīyena sannipatitā honti, atha megho vā uṭṭhahati, ussāraṇā vā karīyati, manussā vā ajjhottharantā āgacchanti, bhikkhū ‘‘anokāso ayaṃ, aññatra gacchāmā’’ti chandaṃ avissajjetvāva uṭṭhahanti. Idaṃ parisapārivāsiyaṃ. Kiñcāpi parisapārivāsiyaṃ, chandassa pana avissaṭṭhattā kammaṃ kātuṃ vaṭṭati.

    પુન ભિક્ખૂ ‘‘ઉપોસથાદીનિ કરિસ્સામા’’તિ રત્તિં સન્નિપતિત્વા ‘‘યાવ સબ્બે સન્નિપતન્તિ, તાવ ધમ્મં સુણિસ્સામા’’તિ એકં અજ્ઝેસન્તિ, તસ્મિં ધમ્મકથં કથેન્તેયેવ અરુણો ઉગ્ગચ્છતિ. સચે ‘‘ચાતુદ્દસિકં ઉપોસથં કરિસ્સામા’’તિ નિસિન્ના, ‘‘પન્નરસો’’તિ કાતું વટ્ટતિ. સચે પન્નરસિકં કાતું નિસિન્ના, પાટિપદે અનુપોસથે ઉપોસથં કાતું ન વટ્ટતિ. અઞ્ઞં પન સઙ્ઘકિચ્ચં કાતું વટ્ટતિ. ઇદં પન રત્તિપારિવાસિયં નામ.

    Puna bhikkhū ‘‘uposathādīni karissāmā’’ti rattiṃ sannipatitvā ‘‘yāva sabbe sannipatanti, tāva dhammaṃ suṇissāmā’’ti ekaṃ ajjhesanti, tasmiṃ dhammakathaṃ kathenteyeva aruṇo uggacchati. Sace ‘‘cātuddasikaṃ uposathaṃ karissāmā’’ti nisinnā, ‘‘pannaraso’’ti kātuṃ vaṭṭati. Sace pannarasikaṃ kātuṃ nisinnā, pāṭipade anuposathe uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Aññaṃ pana saṅghakiccaṃ kātuṃ vaṭṭati. Idaṃ pana rattipārivāsiyaṃ nāma.

    પુન ભિક્ખૂ ‘‘કિઞ્ચિદેવ અબ્ભાનાદિસઙ્ઘકમ્મં કરિસ્સામા’’તિ નિસિન્ના હોન્તિ, તત્રેકો નક્ખત્તપાઠકો ભિક્ખુ એવં વદતિ ‘‘અજ્જ નક્ખત્તં દારુણં, મા ઇદં કમ્મં કરોથા’’તિ, તે તસ્સ વચનેન છન્દં વિસ્સજ્જેત્વા તત્થેવ નિસિન્ના હોન્તિ, અથઞ્ઞો આગન્ત્વા –

    Puna bhikkhū ‘‘kiñcideva abbhānādisaṅghakammaṃ karissāmā’’ti nisinnā honti, tatreko nakkhattapāṭhako bhikkhu evaṃ vadati ‘‘ajja nakkhattaṃ dāruṇaṃ, mā idaṃ kammaṃ karothā’’ti, te tassa vacanena chandaṃ vissajjetvā tattheva nisinnā honti, athañño āgantvā –

    ‘‘નક્ખત્તં પટિમાનેન્તં, અત્થો બાલં ઉપચ્ચગા’’તિ. (જા॰ ૧.૧.૪૯) –

    ‘‘Nakkhattaṃ paṭimānentaṃ, attho bālaṃ upaccagā’’ti. (jā. 1.1.49) –

    વત્વા ‘‘કિં નક્ખત્તેન, કરોથા’’તિ વદતિ. ઇદં છન્દપારિવાસિયઞ્ચેવ અજ્ઝાસયપારિવાસિયઞ્ચ. એતસ્મિં પારિવાસિયે પુન છન્દપારિસુદ્ધિં અનાહરિત્વા કમ્મં કાતું ન વટ્ટતિ. ઇદં સન્ધાય વુત્તં ‘‘પારિવાસિકેન છન્દદાનેના’’તિ.

    Vatvā ‘‘kiṃ nakkhattena, karothā’’ti vadati. Idaṃ chandapārivāsiyañceva ajjhāsayapārivāsiyañca. Etasmiṃ pārivāsiye puna chandapārisuddhiṃ anāharitvā kammaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Idaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘pārivāsikena chandadānenā’’ti.

    પાચિત્તિયં સિયાતિ એવં વુટ્ઠાપેન્તિયા વુત્તનયેનેવ કમ્મવાચાપરિયોસાને પાચિત્તિયં સિયાતિ અત્થો.

    Pācittiyaṃ siyāti evaṃ vuṭṭhāpentiyā vuttanayeneva kammavācāpariyosāne pācittiyaṃ siyāti attho.

    ૨૩૯૯. છન્દં અવિહાય વા અવિસ્સજ્જેત્વાવ અવુટ્ઠિતાય પરિસાય તુ યથાનિસિન્નાય પરિસાય વુટ્ઠાપેન્તિયા અનાપત્તીતિ યોજના. વા-સદ્દો એવકારત્થો.

    2399. Chandaṃ avihāya vā avissajjetvāva avuṭṭhitāya parisāya tu yathānisinnāya parisāya vuṭṭhāpentiyā anāpattīti yojanā. Vā-saddo evakārattho.

    એકાદસમં.

    Ekādasamaṃ.

    ૨૪૦૦. દ્વાદસેતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની અનુવસ્સં વુટ્ઠાપેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૧૭૧) સિક્ખાપદે. તેરસેતિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની એકં વસ્સં દ્વે વુટ્ઠાપેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૧૭૫) સિક્ખાપદે.

    2400.Dvādaseti ‘‘yā pana bhikkhunī anuvassaṃ vuṭṭhāpeyya, pācittiya’’nti (pāci. 1171) sikkhāpade. Teraseti ‘‘yā pana bhikkhunī ekaṃ vassaṃ dve vuṭṭhāpeyya, pācittiya’’nti (pāci. 1175) sikkhāpade.

    દ્વાદસમતેરસમાનિ.

    Dvādasamaterasamāni.

    કુમારિભૂતવગ્ગો અટ્ઠમો.

    Kumāribhūtavaggo aṭṭhamo.

    ૨૪૦૧. અગિલાનાતિ છત્તુપાહનેન વૂપસમેતબ્બરોગરહિતા. યથાહ ‘‘અગિલાના નામ યસ્સા વિના છત્તુપાહના ફાસુ હોતી’’તિ. છત્તઞ્ચ ઉપાહના ચ છત્તુપાહનં. તત્થ છત્તં વુત્તલક્ખણં, ઉપાહના વક્ખમાનલક્ખણા. ધારેય્યાતિ ઉભયં એકતો ધારેય્ય. વિસું ધારેન્તિયા હિ દુક્કટં વક્ખતિ.

    2401.Agilānāti chattupāhanena vūpasametabbarogarahitā. Yathāha ‘‘agilānā nāma yassā vinā chattupāhanā phāsu hotī’’ti. Chattañca upāhanā ca chattupāhanaṃ. Tattha chattaṃ vuttalakkhaṇaṃ, upāhanā vakkhamānalakkhaṇā. Dhāreyyāti ubhayaṃ ekato dhāreyya. Visuṃ dhārentiyā hi dukkaṭaṃ vakkhati.

    ૨૪૦૨. દિવસન્તિ અચ્ચન્તસંયોગે ઉપયોગવચનં. સચે ધારેતીતિ યોજના.

    2402.Divasanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Sace dhāretīti yojanā.

    ૨૪૦૩. કદ્દમાદીનીતિ એત્થ આદિ-સદ્દેન મહાવાલુકાદીનં ગહણં.

    2403.Kaddamādīnīti ettha ādi-saddena mahāvālukādīnaṃ gahaṇaṃ.

    ૨૪૦૪. સચે ગચ્છતીતિ સમ્બન્ધો. દિસ્વા ગચ્છાદિકન્તિ છત્તે લગ્ગનયોગ્ગં નીચતરં ગચ્છાદિકં દિસ્વા. આદિ-સદ્દેન ગુમ્બાદીનં ગહણં. દુક્કટન્તિ ઉપાહનમત્તસ્સેવ ધારણે દુક્કટં.

    2404. Sace gacchatīti sambandho. Disvā gacchādikanti chatte lagganayoggaṃ nīcataraṃ gacchādikaṃ disvā. Ādi-saddena gumbādīnaṃ gahaṇaṃ. Dukkaṭanti upāhanamattasseva dhāraṇe dukkaṭaṃ.

    ૨૪૦૫. અપનામેત્વાતિ સીસતો અપનામેત્વા. ઓમુઞ્ચિત્વાતિ પાદતો ઓમુઞ્ચિત્વા. હોતિ પાચિત્તિયન્તિ પુન પાચિત્તિયં હોતિ.

    2405.Apanāmetvāti sīsato apanāmetvā. Omuñcitvāti pādato omuñcitvā. Hoti pācittiyanti puna pācittiyaṃ hoti.

    ૨૪૦૬. પયોગગણનાયેવાતિ છત્તુપાહનસ્સ અપનેત્વા અપનેત્વા એકતો ધારણપયોગગણનાય. તિકપાચિત્તિયં વુત્તન્તિ ‘‘અગિલાના અગિલાનસઞ્ઞા, વેમતિકા, ગિલાનસઞ્ઞા છત્તુપાહનં ધારેતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૧૧૮૧) એવં તિકપાચિત્તિયં વુત્તં. ‘‘ગિલાના અગિલાનસઞ્ઞા, ગિલાના વેમતિકા, છત્તુપાહનં ધારેતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ (પાચિ॰ ૧૧૮૨) એવં દ્વિકદુક્કટં તથેવ વુત્તન્તિ સમ્બન્ધો.

    2406.Payogagaṇanāyevāti chattupāhanassa apanetvā apanetvā ekato dhāraṇapayogagaṇanāya. Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘agilānā agilānasaññā, vematikā, gilānasaññā chattupāhanaṃ dhāreti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 1181) evaṃ tikapācittiyaṃ vuttaṃ. ‘‘Gilānā agilānasaññā, gilānā vematikā, chattupāhanaṃ dhāreti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 1182) evaṃ dvikadukkaṭaṃ tatheva vuttanti sambandho.

    ૨૪૦૭. યત્થ ભિક્ખૂ વા ભિક્ખુનિયો વા નિવસન્તિ, તસ્મિં આરામે વા ઉપચારે વા અપરિક્ખિત્તસ્સ આરામસ્સ ઉપચારે વા. આપદાસૂતિ રટ્ઠભેદાદિઆપદાસુ.

    2407. Yattha bhikkhū vā bhikkhuniyo vā nivasanti, tasmiṃ ārāme vā upacāre vā aparikkhittassa ārāmassa upacāre vā. Āpadāsūti raṭṭhabhedādiāpadāsu.

    પઠમં.

    Paṭhamaṃ.

    ૨૪૦૮. ભિક્ખુનિયાતિ એત્થ ‘‘અગિલાનાયા’’તિ સેસો, પાદેન ગન્તું સમત્થાય અગિલાનાય ભિક્ખુનિયાતિ અત્થો. યથાહ ‘‘અગિલાના નામ સક્કોતિ પદસા ગન્તુ’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૧૮૭). યાનં નામ રથાદિ, તં હેટ્ઠા વુત્તસરૂપમેવ.

    2408.Bhikkhuniyāti ettha ‘‘agilānāyā’’ti seso, pādena gantuṃ samatthāya agilānāya bhikkhuniyāti attho. Yathāha ‘‘agilānā nāma sakkoti padasā gantu’’nti (pāci. 1187). Yānaṃ nāma rathādi, taṃ heṭṭhā vuttasarūpameva.

    ૨૪૦૯. આપદાસૂતિ રટ્ઠભેદાદિઆપદાસુ. છત્તુપાહનસિક્ખાપદે આરામે, આરામૂપચારે ચ અનાપત્તિ વુત્તા, ઇધ તથા અવુત્તત્તા સબ્બત્થાપિ આપત્તિયેવ વેદિતબ્બા.

    2409.Āpadāsūti raṭṭhabhedādiāpadāsu. Chattupāhanasikkhāpade ārāme, ārāmūpacāre ca anāpatti vuttā, idha tathā avuttattā sabbatthāpi āpattiyeva veditabbā.

    દુતિયં.

    Dutiyaṃ.

    ૨૪૧૦. ‘‘યં કિઞ્ચિપિ કટૂપિય’’ન્તિ ઇદં ‘‘સઙ્ઘાણિ’’ન્તિ એતસ્સ અત્થપદં. યથાહ – ‘‘સઙ્ઘાણિ નામ યા કાચિ કટૂપગા’’તિ. સઙ્ઘાણિ નામ મેખલાદિકટિપિળન્ધનં. કટૂપિયન્તિ કટિપ્પદેસોપગં.

    2410.‘‘Yaṃ kiñcipi kaṭūpiya’’nti idaṃ ‘‘saṅghāṇi’’nti etassa atthapadaṃ. Yathāha – ‘‘saṅghāṇi nāma yā kāci kaṭūpagā’’ti. Saṅghāṇi nāma mekhalādikaṭipiḷandhanaṃ. Kaṭūpiyanti kaṭippadesopagaṃ.

    ૨૪૧૨. કટિસુત્તં નામ કટિયં પિળન્ધનરજ્જુસુત્તકં.

    2412.Kaṭisuttaṃ nāma kaṭiyaṃ piḷandhanarajjusuttakaṃ.

    ૨૪૧૩. ઇધ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે ચિત્તં અકુસલં, ઇદં પન સિક્ખાપદં લોકવજ્જં, ઇતિ ઇદં ઉભયમેવ વિસેસતા પુરિમસિક્ખાપદતો ઇમસ્સ નાનાકરણં.

    2413.Idha imasmiṃ sikkhāpade cittaṃ akusalaṃ, idaṃ pana sikkhāpadaṃ lokavajjaṃ, iti idaṃ ubhayameva visesatā purimasikkhāpadato imassa nānākaraṇaṃ.

    તતિયં.

    Tatiyaṃ.

    ૨૪૧૪. સીસૂપગાદિસુ યં કિઞ્ચિ સચે યા ધારેતિ, તસ્સા તસ્સ વત્થુસ્સ ગણનાય આપત્તિયો સિયુન્તિ યોજના. સીસં ઉપગચ્છતીતિ સીસૂપગં, સીસે પિળન્ધનારહન્તિ અત્થો. આદિ-સદ્દેન ગીવૂપગાદીનં ગહણં. યથાહ – ‘‘ઇત્થાલઙ્કારો નામ સીસૂપગો ગીવૂપગો હત્થૂપગો પાદૂપગો કટૂપગો’’તિ.

    2414. Sīsūpagādisu yaṃ kiñci sace yā dhāreti, tassā tassa vatthussa gaṇanāya āpattiyo siyunti yojanā. Sīsaṃ upagacchatīti sīsūpagaṃ, sīse piḷandhanārahanti attho. Ādi-saddena gīvūpagādīnaṃ gahaṇaṃ. Yathāha – ‘‘itthālaṅkāro nāma sīsūpago gīvūpago hatthūpago pādūpago kaṭūpago’’ti.

    ૨૪૧૫. ન ચ દોસોતિ યોજના. ‘‘સદિસન્તિ પરિદીપિત’’ન્તિ વત્તબ્બે ઇતિ-સદ્દો લુત્તનિદ્દિટ્ઠો.

    2415. Na ca dosoti yojanā. ‘‘Sadisanti paridīpita’’nti vattabbe iti-saddo luttaniddiṭṭho.

    ચતુત્થં.

    Catutthaṃ.

    ૨૪૧૬. યેન કેનચિ ગન્ધેનાતિ ચન્દનતગરાદિના યેન કેનચિ ગન્ધકક્કેન. સવણ્ણાવણ્ણકેન ચાતિ વણ્ણેન સહ વત્તતીતિ સવણ્ણકં, હલિદ્દિકક્કાદિ, નત્થિ એતસ્સ ઉબ્બટ્ટનપચ્ચયા દિસ્સમાનો વણ્ણવિસેસોતિ અવણ્ણકં, સાસપકક્કાદિ, સવણ્ણકઞ્ચ અવણ્ણકઞ્ચ સવણ્ણાવણ્ણકં, તેન સવણ્ણાવણ્ણકેન ચ. ઉબ્બટ્ટેત્વા ન્હાયન્તિયા ન્હાનોસાને પાચિત્તિયાપત્તિ પકાસિતાતિ યોજના.

    2416.Yenakenaci gandhenāti candanatagarādinā yena kenaci gandhakakkena. Savaṇṇāvaṇṇakena cāti vaṇṇena saha vattatīti savaṇṇakaṃ, haliddikakkādi, natthi etassa ubbaṭṭanapaccayā dissamāno vaṇṇavisesoti avaṇṇakaṃ, sāsapakakkādi, savaṇṇakañca avaṇṇakañca savaṇṇāvaṇṇakaṃ, tena savaṇṇāvaṇṇakena ca. Ubbaṭṭetvā nhāyantiyā nhānosāne pācittiyāpatti pakāsitāti yojanā.

    ૨૪૧૭. સબ્બપયોગેતિ સબ્બસ્મિં પુબ્બપયોગે. આબાધપચ્ચયાતિ દદ્દુકુટ્ઠાદિરોગપચ્ચયા.

    2417.Sabbapayogeti sabbasmiṃ pubbapayoge. Ābādhapaccayāti daddukuṭṭhādirogapaccayā.

    ૨૪૧૮. છટ્ઠન્તિ ‘‘યા પન ભિક્ખુની વાસિતકેન પિઞ્ઞાકેન નહાયેય્ય, પાચિત્તિય’’ન્તિ (પાચિ॰ ૧૨૦૩) સિક્ખાપદં.

    2418.Chaṭṭhanti ‘‘yā pana bhikkhunī vāsitakena piññākena nahāyeyya, pācittiya’’nti (pāci. 1203) sikkhāpadaṃ.

    પઞ્ચમછટ્ઠાનિ.

    Pañcamachaṭṭhāni.

    ૨૪૧૯. યા પન ભિક્ખુની અઞ્ઞાય ભિક્ખુનિયા સચે ઉબ્બટ્ટાપેય્ય વા સમ્બાહાપેય્ય વા, તસ્સા ભિક્ખુનિયા તથા પાચિત્તિયાપત્તિ હોતીતિ યોજના.

    2419. Yā pana bhikkhunī aññāya bhikkhuniyā sace ubbaṭṭāpeyya vā sambāhāpeyya vā, tassā bhikkhuniyā tathā pācittiyāpatti hotīti yojanā.

    ૨૪૨૦. એત્થ ઇમસ્મિં ઉબ્બટ્ટને, સમ્બાહને ચ હત્થં અમોચેત્વા ઉબ્બટ્ટને એકા આપત્તિ સિયા, હત્થં મોચેત્વા મોચેત્વા ઉબ્બટ્ટને પયોગગણનાય સિયાતિ યોજના.

    2420.Ettha imasmiṃ ubbaṭṭane, sambāhane ca hatthaṃ amocetvā ubbaṭṭane ekā āpatti siyā, hatthaṃ mocetvā mocetvā ubbaṭṭane payogagaṇanāya siyāti yojanā.

    ૨૪૨૧. આપદાસૂતિ ચોરભયાદીહિ સરીરકમ્પનાદીસુ. ગિલાનાયાતિ અન્તમસો મગ્ગગમનપરિસ્સમેનાપિ આબાધિકાય.

    2421.Āpadāsūti corabhayādīhi sarīrakampanādīsu. Gilānāyāti antamaso maggagamanaparissamenāpi ābādhikāya.

    ૨૪૨૨. અટ્ઠમસિક્ખાપદે ‘‘સિક્ખમાનાયા’’તિ ચ નવમસિક્ખાપદે ‘‘સામણેરિયા’’તિ ચ દસમસિક્ખાપદે ‘‘ગિહિનિયા’’તિ ચ વિસેસં વજ્જેત્વા અવસેસવિનિચ્છયો સત્તમેનેવ સમાનોતિ દસ્સેતુમાહ ‘‘અટ્ઠમાદીનિ તીણિપી’’તિ.

    2422. Aṭṭhamasikkhāpade ‘‘sikkhamānāyā’’ti ca navamasikkhāpade ‘‘sāmaṇeriyā’’ti ca dasamasikkhāpade ‘‘gihiniyā’’ti ca visesaṃ vajjetvā avasesavinicchayo sattameneva samānoti dassetumāha ‘‘aṭṭhamādīni tīṇipī’’ti.

    સત્તમટ્ઠમનવમદસમાનિ.

    Sattamaṭṭhamanavamadasamāni.

    ૨૪૨૩. અન્તોઉપચારસ્મિન્તિ દ્વાદસરતનબ્ભન્તરે. ‘‘ભિક્ખુસ્સ પુરતો’’તિ ઇદં ઉપલક્ખણં. તસ્મા પુરતો વા હોતુ પચ્છતો વા પસ્સતો વા, સમન્તતો દ્વાદસરતનબ્ભન્તરેતિ નિદસ્સનપદમેતં. છમાયપીતિ અનન્તરહિતાય ભૂમિયાપિ. યા નિસીદેય્યાતિ સમ્બન્ધો. ન વટ્ટતિ પાચિત્તિયાપત્તિ હોતીતિ અત્થો.

    2423.Antoupacārasminti dvādasaratanabbhantare. ‘‘Bhikkhussa purato’’ti idaṃ upalakkhaṇaṃ. Tasmā purato vā hotu pacchato vā passato vā, samantato dvādasaratanabbhantareti nidassanapadametaṃ. Chamāyapīti anantarahitāya bhūmiyāpi. Yā nisīdeyyāti sambandho. Na vaṭṭati pācittiyāpatti hotīti attho.

    ૨૪૨૪. તિકપાચિત્તિયં વુત્તન્તિ અનાપુચ્છિતે અનાપુચ્છિતસઞ્ઞા, વેમતિકા, આપુચ્છિતસઞ્ઞાતિ તીસુ વિકપ્પેસુ પાચિત્તિયત્તયં વુત્તં. આપુચ્છિતે અનાપુચ્છિતસઞ્ઞા, વેમતિકા વા ભિક્ખુસ્સ પુરતો નિસીદેય્યાતિ વિકપ્પદ્વયે દુક્કટદ્વયં હોતિ. આપદાસૂતિ રટ્ઠભેદાદિઆપદાસુ. આપુચ્છિતુઞ્ચ ઠાતુઞ્ચ અસક્કોન્તિયા ગિલાનાય.

    2424.Tikapācittiyaṃ vuttanti anāpucchite anāpucchitasaññā, vematikā, āpucchitasaññāti tīsu vikappesu pācittiyattayaṃ vuttaṃ. Āpucchite anāpucchitasaññā, vematikā vā bhikkhussa purato nisīdeyyāti vikappadvaye dukkaṭadvayaṃ hoti. Āpadāsūti raṭṭhabhedādiāpadāsu. Āpucchituñca ṭhātuñca asakkontiyā gilānāya.

    ૨૪૨૫. નિપજ્જનં ક્રિયં. અનાપુચ્છનં અક્રિયં.

    2425. Nipajjanaṃ kriyaṃ. Anāpucchanaṃ akriyaṃ.

    એકાદસમં.

    Ekādasamaṃ.

    ૨૪૨૬. ઓકાસો કતો યેન સો ઓકાસકતો, ન ઓકાસકતો અનોકાસકતો, તં, અકતોકાસન્તિ અત્થો, ‘‘અસુકસ્મિં નામ ઠાને પુચ્છામી’’તિ અત્તના પુચ્છિતબ્બવિનયાદીનં નામં ગહેત્વા ઓકાસં કારાપનકાલે અધિવાસનવસેન અકતોકાસન્તિ વુત્તં હોતિ. દોસતાતિ પાચિત્તિયાપત્તિ. એકસ્મિં પિટકે ઓકાસં કારાપેત્વા અઞ્ઞસ્મિં પિટકે પઞ્હં પુચ્છન્તિયાપિ પાચિત્તિયં હોતીતિ દસ્સેતુમાહ ‘‘વિનયે ચા’’તિઆદિ.

    2426. Okāso kato yena so okāsakato, na okāsakato anokāsakato, taṃ, akatokāsanti attho, ‘‘asukasmiṃ nāma ṭhāne pucchāmī’’ti attanā pucchitabbavinayādīnaṃ nāmaṃ gahetvā okāsaṃ kārāpanakāle adhivāsanavasena akatokāsanti vuttaṃ hoti. Dosatāti pācittiyāpatti. Ekasmiṃ piṭake okāsaṃ kārāpetvā aññasmiṃ piṭake pañhaṃ pucchantiyāpi pācittiyaṃ hotīti dassetumāha ‘‘vinaye cā’’tiādi.

    પુચ્છન્તિયાપિ ચાતિ એત્થ પિ-સદ્દેન ‘‘અભિધમ્મં પુચ્છન્તિયાપી’’તિ ઇદઞ્ચ અનુત્તસમુચ્ચયત્થેન ચ-સદ્દેન ‘‘સુત્તન્તે ઓકાસં કારાપેત્વા વિનયં વા અભિધમ્મં વા પુચ્છતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ. અભિધમ્મે ઓકાસં કારાપેત્વા સુત્તન્તં વા વિનયં વા પુચ્છતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સા’’તિ ઇદઞ્ચ સઙ્ગહિતં.

    Pucchantiyāpi cāti ettha pi-saddena ‘‘abhidhammaṃ pucchantiyāpī’’ti idañca anuttasamuccayatthena ca-saddena ‘‘suttante okāsaṃ kārāpetvā vinayaṃ vā abhidhammaṃ vā pucchati, āpatti pācittiyassa. Abhidhamme okāsaṃ kārāpetvā suttantaṃ vā vinayaṃ vā pucchati, āpatti pācittiyassā’’ti idañca saṅgahitaṃ.

    ૨૪૨૭. અનોદિસ્સાતિ ‘‘અસુકસ્મિં નામ પુચ્છામી’’તિ એવં અનિયમેત્વા કેવલં ‘‘પુચ્છિતબ્બં અત્થિ, પુચ્છામિ અય્યા’’તિ એવં વત્વા.

    2427.Anodissāti ‘‘asukasmiṃ nāma pucchāmī’’ti evaṃ aniyametvā kevalaṃ ‘‘pucchitabbaṃ atthi, pucchāmi ayyā’’ti evaṃ vatvā.

    દ્વાદસમં.

    Dvādasamaṃ.

    ૨૪૨૮-૯. સંકચ્ચિકન્તિ થનવેઠનચીવરં, તં પન પારુપન્તિયા અધક્ખકં ઉબ્ભનાભિમણ્ડલં પટિચ્છાદેન્તિયા પારુપિતબ્બં. તેનાહ માતિકટ્ઠકથાયં ‘‘અસંકચ્ચિકાતિ અધક્ખકઉબ્ભનાભિમણ્ડલસઙ્ખાતસ્સ સરીરસ્સ પટિચ્છાદનત્થં અનુઞ્ઞાતસંકચ્ચિકચીવરરહિતા’’તિ (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ અસંકચ્ચિકસિક્ખાપદવણ્ણના). ‘‘સંકચ્ચિકાય પમાણં તિરિયં દિયડ્ઢહત્થન્તિ પોરાણગણ્ઠિપદે વુત્ત’’ન્તિ (વજિર॰ ટી॰ પાચિત્તિય ૧૨૨૪-૧૨૨૬) વજિરબુદ્ધિત્થેરો. પરિક્ખેપોક્કમેતિ પરિક્ખેપસ્સ અન્તોપવેસને. ઉપચારોક્કમેપીતિ અપરિક્ખિત્તસ્સ ગામસ્સ દુતિયલેડ્ડુપાતબ્ભન્તરપવેસનેપિ. એત્થાતિ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે. એસેવ નયોતિ ‘‘પઠમે પાદે દુક્કટં, દુતિયે પાચિત્તિય’’ન્તિ યથાવુત્તોયેવ નયો મતો વિઞ્ઞાતોતિ અત્થો.

    2428-9.Saṃkaccikanti thanaveṭhanacīvaraṃ, taṃ pana pārupantiyā adhakkhakaṃ ubbhanābhimaṇḍalaṃ paṭicchādentiyā pārupitabbaṃ. Tenāha mātikaṭṭhakathāyaṃ ‘‘asaṃkaccikāti adhakkhakaubbhanābhimaṇḍalasaṅkhātassa sarīrassa paṭicchādanatthaṃ anuññātasaṃkaccikacīvararahitā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. asaṃkaccikasikkhāpadavaṇṇanā). ‘‘Saṃkaccikāya pamāṇaṃ tiriyaṃ diyaḍḍhahatthanti porāṇagaṇṭhipade vutta’’nti (vajira. ṭī. pācittiya 1224-1226) vajirabuddhitthero. Parikkhepokkameti parikkhepassa antopavesane. Upacārokkamepīti aparikkhittassa gāmassa dutiyaleḍḍupātabbhantarapavesanepi. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Eseva nayoti ‘‘paṭhame pāde dukkaṭaṃ, dutiye pācittiya’’nti yathāvuttoyeva nayo mato viññātoti attho.

    ૨૪૩૦. આપદાસુપીતિ મહગ્ઘં હોતિ સંકચ્ચિકં, પારુપિત્વા ગચ્છન્તિયા ચ ઉપદ્દવો ઉપ્પજ્જતિ, એવરૂપાસુ આપદાસુ અનાપત્તિ.

    2430.Āpadāsupīti mahagghaṃ hoti saṃkaccikaṃ, pārupitvā gacchantiyā ca upaddavo uppajjati, evarūpāsu āpadāsu anāpatti.

    ૨૪૩૧. સેસન્તિ ઇધ સરૂપતો અદસ્સિતઞ્ચ. વુત્તનયેનેવાતિ માતિકાપદભાજનાદીસુ વુત્તનયેનેવ. સુનિપુણસ્મિં ધમ્મજાતં, અત્થજાતઞ્ચ વિભાવેતિ વિવિધેનાકારેન પકાસેતીતિ વિભાવી, તેન વિભાવિના.

    2431.Sesanti idha sarūpato adassitañca. Vuttanayenevāti mātikāpadabhājanādīsu vuttanayeneva. Sunipuṇasmiṃ dhammajātaṃ, atthajātañca vibhāveti vividhenākārena pakāsetīti vibhāvī, tena vibhāvinā.

    તેરસમં.

    Terasamaṃ.

    છત્તુપાહનવગ્ગો નવમો.

    Chattupāhanavaggo navamo.

    એવં નવહિ વગ્ગેહિ ભિક્ખુનીનં ભિક્ખૂહિ અસાધારણાનિ છન્નવુતિ સિક્ખાપદાનિ દસ્સેત્વા ઇતો પરેસુ મુસાવાદવગ્ગાદીસુ સત્તસુ વગ્ગેસુ ભિક્ખૂહિ સાધારણસિક્ખાપદાનિ ભિક્ખુપાતિમોક્ખવિનિચ્છયકથાય વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બાનીતિ તાનિ ઇધ ન દસ્સિતાનિ.

    Evaṃ navahi vaggehi bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇāni channavuti sikkhāpadāni dassetvā ito paresu musāvādavaggādīsu sattasu vaggesu bhikkhūhi sādhāraṇasikkhāpadāni bhikkhupātimokkhavinicchayakathāya vuttanayeneva veditabbānīti tāni idha na dassitāni.

    સબ્બાનેવ ભિક્ખુનીનં ખુદ્દકેસુ છન્નવુતિ, ભિક્ખૂનં દ્વેનવુતીતિ અટ્ઠાસીતિસતં સિક્ખાપદાનિ. તતો પરં સકલં ભિક્ખુનિવગ્ગં, પરમ્પરભોજનં, અનતિરિત્તભોજનં, અનતિરિત્તેન અભિહટ્ઠું પવારણં, પણીતભોજનવિઞ્ઞત્તિ, અચેલકસિક્ખાપદં, દુટ્ઠુલ્લપઅચ્છાદનં, ઊનવીસતિવસ્સઉપસમ્પાદનં, માતુગામેન સદ્ધિં સંવિધાય અદ્ધાનગમનં, રાજન્તેપુરપ્પવેસનં , સન્તં ભિક્ખું અનાપુચ્છા વિકાલે ગામપ્પવેસનં, નિસીદનં, વસ્સિકસાટિકન્તિ ઇમાનિ બાવીસતિ સિક્ખાપદાનિ અપનેત્વા સેસાનિ સતઞ્ચ છસટ્ઠિ ચ સિક્ખાપદાનિ ભિક્ખુનિપાતિમોક્ખુદ્દેસમગ્ગેન ઉદ્દિટ્ઠાનીતિ વેદિતબ્બાનિ.

    Sabbāneva bhikkhunīnaṃ khuddakesu channavuti, bhikkhūnaṃ dvenavutīti aṭṭhāsītisataṃ sikkhāpadāni. Tato paraṃ sakalaṃ bhikkhunivaggaṃ, paramparabhojanaṃ, anatirittabhojanaṃ, anatirittena abhihaṭṭhuṃ pavāraṇaṃ, paṇītabhojanaviññatti, acelakasikkhāpadaṃ, duṭṭhullapaacchādanaṃ, ūnavīsativassaupasampādanaṃ, mātugāmena saddhiṃ saṃvidhāya addhānagamanaṃ, rājantepurappavesanaṃ , santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā vikāle gāmappavesanaṃ, nisīdanaṃ, vassikasāṭikanti imāni bāvīsati sikkhāpadāni apanetvā sesāni satañca chasaṭṭhi ca sikkhāpadāni bhikkhunipātimokkhuddesamaggena uddiṭṭhānīti veditabbāni.

    તત્રાયં સઙ્ખેપતો અસાધારણસિક્ખાપદેસુ સમુટ્ઠાનવિનિચ્છયો – ગિરગ્ગસમજ્જા, ચિત્તાગારસિક્ખાપદં, સઙ્ઘાણિ, ઇત્થાલઙ્કારો, ગન્ધવણ્ણકો, વાસિતકપિઞ્ઞાકો, ભિક્ખુનિઆદીહિ ઉમ્મદ્દનપરિમદ્દનાનીતિ ઇમાનિ દસ સિક્ખાપદાનિ અચિત્તકાનિ, લોકવજ્જાનિ, અકુસલચિત્તાનિ. અયં પનેત્થ અધિપ્પાયો – વિનાપિ ચિત્તેન આપજ્જિતબ્બત્તા અચિત્તકાનિ, ચિત્તે પન સતિ અકુસલેનેવ આપજ્જિતબ્બત્તા લોકવજ્જાનિ ચેવ અકુસલચિત્તાનિ ચ. અવસેસાનિ અચિત્તકાનિ પણ્ણત્તિવજ્જાનેવ. ચોરિવુટ્ઠાપનં, ગામન્તરં, આરામસિક્ખાપદં, ગબ્ભિનિવગ્ગે આદિતો પટ્ઠાય સત્ત, કુમારિભૂતવગ્ગે આદિતો પટ્ઠાય પઞ્ચ, પુરિસસંસટ્ઠં, પારિવાસિયછન્દદાનં, અનુવસ્સવુટ્ઠાપનં, એકન્તરિકવુટ્ઠાપનન્તિ ઇમાનિ એકૂનવીસતિ સિક્ખાપદાનિ સચિત્તકાનિ, પણ્ણત્તિવજ્જાનિ. અવસેસાનિ સચિત્તકાનિ લોકવજ્જાનેવાતિ.

    Tatrāyaṃ saṅkhepato asādhāraṇasikkhāpadesu samuṭṭhānavinicchayo – giraggasamajjā, cittāgārasikkhāpadaṃ, saṅghāṇi, itthālaṅkāro, gandhavaṇṇako, vāsitakapiññāko, bhikkhuniādīhi ummaddanaparimaddanānīti imāni dasa sikkhāpadāni acittakāni, lokavajjāni, akusalacittāni. Ayaṃ panettha adhippāyo – vināpi cittena āpajjitabbattā acittakāni, citte pana sati akusaleneva āpajjitabbattā lokavajjāni ceva akusalacittāni ca. Avasesāni acittakāni paṇṇattivajjāneva. Corivuṭṭhāpanaṃ, gāmantaraṃ, ārāmasikkhāpadaṃ, gabbhinivagge ādito paṭṭhāya satta, kumāribhūtavagge ādito paṭṭhāya pañca, purisasaṃsaṭṭhaṃ, pārivāsiyachandadānaṃ, anuvassavuṭṭhāpanaṃ, ekantarikavuṭṭhāpananti imāni ekūnavīsati sikkhāpadāni sacittakāni, paṇṇattivajjāni. Avasesāni sacittakāni lokavajjānevāti.

    ઇતિ વિનયત્થસારસન્દીપનિયા વિનયવિનિચ્છયવણ્ણનાય

    Iti vinayatthasārasandīpaniyā vinayavinicchayavaṇṇanāya

    પાચિત્તિયકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Pācittiyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.




    Next: પાટિદેસનીયકથાવણ્ણના • Pāṭidesanīyakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact