| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ખુદ્દસિક્ખા-મૂલસિક્ખા • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
૧૨. પાચિત્તિયનિદ્દેસવણ્ણના
12. Pācittiyaniddesavaṇṇanā
૧૨૧. ઇદાનિ પાચિત્તિયાનિ દસ્સેતું ‘‘પાચિત્તી’’તિ માતિકાપદં ઉદ્ધરિત્વા ‘‘મુસાવાદોમસાવાદે, પેસુઞ્ઞહરણે’’તિઆદિ વુત્તં. તત્થ મુસાવાદે ચ ઓમસવાદે ચ પેસુઞ્ઞહરણે ચ પાચિત્તિ વુત્તાતિ સમ્બન્ધો. એવં સેસેસુપિ. એત્થ પન ‘‘અદિટ્ઠં, અસુતં, અમુતં , અવિઞ્ઞાતં, દિટ્ઠં, સુતં, મુતં, વિઞ્ઞાત’’ન્તિ (પાચિ॰ ૩; પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૩) પુબ્બેપિ ‘‘મુસા ભણિસ્સામી’’તિ ચેતેત્વા વચનક્ખણેવ ‘‘મુસા ભણામી’’તિ જાનિત્વા જાનન્તસ્સેવ મુસાભણને પાચિત્તિ નામ આપત્તિ હોતીતિ અત્થો. યસ્સ ભણતિ, સો તં ન સુણાતિ, આપત્તિ ન હોતિ (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ મુસાવાદસિક્ખાપદવણ્ણના).
121. Idāni pācittiyāni dassetuṃ ‘‘pācittī’’ti mātikāpadaṃ uddharitvā ‘‘musāvādomasāvāde, pesuññaharaṇe’’tiādi vuttaṃ. Tattha musāvāde ca omasavāde ca pesuññaharaṇe ca pācitti vuttāti sambandho. Evaṃ sesesupi. Ettha pana ‘‘adiṭṭhaṃ, asutaṃ, amutaṃ , aviññātaṃ, diṭṭhaṃ, sutaṃ, mutaṃ, viññāta’’nti (pāci. 3; pāci. aṭṭha. 3) pubbepi ‘‘musā bhaṇissāmī’’ti cetetvā vacanakkhaṇeva ‘‘musā bhaṇāmī’’ti jānitvā jānantasseva musābhaṇane pācitti nāma āpatti hotīti attho. Yassa bhaṇati, so taṃ na suṇāti, āpatti na hoti (kaṅkhā. aṭṭha. musāvādasikkhāpadavaṇṇanā).
‘‘ઓમસવાદો નામ દસહિ આકારેહિ ઓમસતિ જાતિયાપિ નામેનપિ ગોત્તેનપિ કમ્મેનપિ સિપ્પેનપિ આબાધેનપિ લિઙ્ગેનપિ કિલેસેનપિ આપત્તિયાપિ અક્કોસેનપી’’તિ (પાચિ॰ ૧૫) એવં વુત્તેહિ દસહિ આકારેહિ ઉપસમ્પન્નં યો ખુંસેતિ વમ્ભેતિ, અયં ઓમસતિ નામ, તસ્સ પાચિત્તીતિ અત્થો. પરમ્મુખા ભણન્તસ્સ દુક્કટં, તથા પાળિયં અનાગતેહિ ‘‘ચોરો’’તિ વા ‘‘ગણ્ઠિભેદકો’’તિ વા આદીહિ ભણન્તસ્સ. ‘‘સન્તિ ઇધેકચ્ચે ખત્તિયા બ્રાહ્મણા ચણ્ડાલા’’તિઆદિના પરિયાયેન ભણન્તસ્સ ચ અનુપસમ્પન્નં ભણન્તસ્સ ચ સબ્બત્થપિ દુક્કટમેવ.
‘‘Omasavādo nāma dasahi ākārehi omasati jātiyāpi nāmenapi gottenapi kammenapi sippenapi ābādhenapi liṅgenapi kilesenapi āpattiyāpi akkosenapī’’ti (pāci. 15) evaṃ vuttehi dasahi ākārehi upasampannaṃ yo khuṃseti vambheti, ayaṃ omasati nāma, tassa pācittīti attho. Parammukhā bhaṇantassa dukkaṭaṃ, tathā pāḷiyaṃ anāgatehi ‘‘coro’’ti vā ‘‘gaṇṭhibhedako’’ti vā ādīhi bhaṇantassa. ‘‘Santi idhekacce khattiyā brāhmaṇā caṇḍālā’’tiādinā pariyāyena bhaṇantassa ca anupasampannaṃ bhaṇantassa ca sabbatthapi dukkaṭameva.
પિયકમ્યતાય વા ભેદાધિપ્પાયેન વા ઉપસમ્પન્નં જાતિઆદીહિ ઓમસન્તસ્સ ઉપસમ્પન્નસ્સ વચનં સુત્વા તસ્સ ઉપસંહરણં પેસુઞ્ઞહરણં નામ. એત્થાપિ પરિયાયવચનેન ચ અનુપસમ્પન્નસ્સ ઉપસંહરણેન ચ દુક્કટમેવ.
Piyakamyatāya vā bhedādhippāyena vā upasampannaṃ jātiādīhi omasantassa upasampannassa vacanaṃ sutvā tassa upasaṃharaṇaṃ pesuññaharaṇaṃ nāma. Etthāpi pariyāyavacanena ca anupasampannassa upasaṃharaṇena ca dukkaṭameva.
પદસોધમ્મોતિ એત્થ ‘‘ધમ્મો નામ બુદ્ધભાસિતો સાવકભાસિતો ઇસિભાસિતો દેવતાભાસિતો અત્થૂપસંહિતો ધમ્મૂપસંહિતો’’તિ (પાચિ॰ ૪૬) એવં વુત્તં સઙ્ગીતિત્તયમારુળ્હં તિપિટકધમ્મં પદઅનુપદઅન્વક્ખરઅનુબ્યઞ્જનવસેન ભિક્ખુઞ્ચ ભિક્ખુનિઞ્ચ ઠપેત્વા અનુપસમ્પન્નં એકતો વાચેન્તસ્સ પાચિત્તિ હોતીતિ અત્થો.
Padasodhammoti ettha ‘‘dhammo nāma buddhabhāsito sāvakabhāsito isibhāsito devatābhāsito atthūpasaṃhito dhammūpasaṃhito’’ti (pāci. 46) evaṃ vuttaṃ saṅgītittayamāruḷhaṃ tipiṭakadhammaṃ padaanupadaanvakkharaanubyañjanavasena bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā anupasampannaṃ ekato vācentassa pācitti hotīti attho.
સાગારેતિ યં પન સબ્બન્તિમેન પરિયાયેન દિયડ્ઢહત્થુબ્બેધેન પાકારાદિના પરિક્ખિત્તત્તા સબ્બપરિચ્છિન્નઞ્ચ યેન કેનચિ વિતાનાદિના અન્તમસો વત્થેનપિ છન્નત્તા સબ્બચ્છન્નઞ્ચ સેનાસનં, તથારૂપે સેનાસને એકૂપચારટ્ઠાને અનુપસમ્પન્નેન સહ વસન્તસ્સ ચતુત્થદિવસતો પટ્ઠાય નિપજ્જનગણનાય ચ અનુપસમ્પન્નગણનાય ચ દેવસિકં પાચિત્તિ હોતીતિ અત્થો.
Sāgāreti yaṃ pana sabbantimena pariyāyena diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā parikkhittattā sabbaparicchinnañca yena kenaci vitānādinā antamaso vatthenapi channattā sabbacchannañca senāsanaṃ, tathārūpe senāsane ekūpacāraṭṭhāne anupasampannena saha vasantassa catutthadivasato paṭṭhāya nipajjanagaṇanāya ca anupasampannagaṇanāya ca devasikaṃ pācitti hotīti attho.
ઉજ્ઝાપનકખિય્યનેતિ એત્થ યો ઉપસમ્પન્નં સઙ્ઘેન સમ્મતં સેનાસનપઞ્ઞાપકં વા ભત્તુદ્દેસકં વા યાગુભાજકં વા ફલભાજકં વા ખજ્જભાજકં વા અપ્પમત્તકવિસ્સજ્જકં વા મઙ્કુકત્તુકામો છન્દેન ‘‘ઇત્થન્નામો સેનાસનં પઞ્ઞાપેતિ, ભત્તાનિ ચ ઉદ્દિસતી’’તિ વા વદન્તો અઞ્ઞં ઉપસમ્પન્નં ઉજ્ઝાપેતિ તેન અવજાનાપેતિ, યો પન તથેવ વદન્તો ઉપસમ્પન્નસ્સ સન્તિકે તસ્સ અયસં પકાસેન્તો ખીયતિ, તસ્મિં ઉજ્ઝાપનકે ચ ખીયનકે ચ પાચિત્તિદ્વયન્તિ વેદિતબ્બં.
Ujjhāpanakakhiyyaneti ettha yo upasampannaṃ saṅghena sammataṃ senāsanapaññāpakaṃ vā bhattuddesakaṃ vā yāgubhājakaṃ vā phalabhājakaṃ vā khajjabhājakaṃ vā appamattakavissajjakaṃ vā maṅkukattukāmo chandena ‘‘itthannāmo senāsanaṃ paññāpeti, bhattāni ca uddisatī’’ti vā vadanto aññaṃ upasampannaṃ ujjhāpeti tena avajānāpeti, yo pana tatheva vadanto upasampannassa santike tassa ayasaṃ pakāsento khīyati, tasmiṃ ujjhāpanake ca khīyanake ca pācittidvayanti veditabbaṃ.
૧૨૨. તલસત્તિઅનાદર-કુક્કુચ્ચુપ્પાદનેસુ ચાતિ એત્થ યો ભિક્ખુ ઉપસમ્પન્નસ્સ પહરણાકારં દસ્સેન્તો કાયં વા કાયપ્પટિબદ્ધં વા ઉચ્ચારેતિ, તસ્સ પાચિત્તિયં. સચે વિરદ્ધો પહારં દેતિ, અપ્પહરિતુકામતાય દુક્કટં, તથા અનુપસમ્પન્નેસુપિ દુક્કટમેવ.
122.Talasattianādara-kukkuccuppādanesu cāti ettha yo bhikkhu upasampannassa paharaṇākāraṃ dassento kāyaṃ vā kāyappaṭibaddhaṃ vā uccāreti, tassa pācittiyaṃ. Sace viraddho pahāraṃ deti, appaharitukāmatāya dukkaṭaṃ, tathā anupasampannesupi dukkaṭameva.
ઉપસમ્પન્નેન પઞ્ઞત્તેન વુચ્ચમાનો તં અસિક્ખિતુકામતાય વા તસ્સ વચનં અસોતુકામતાય વા યો અનાદરિયં કરોતિ, તસ્સ અનાદરકરણે પાચિત્તિયન્તિ અત્થો. અપઞ્ઞત્તેન વુચ્ચમાનસ્સ ચ અનુપસમ્પન્નેન પઞ્ઞત્તેન વા અપઞ્ઞત્તેન વા વુચ્ચમાનસ્સ દુક્કટં.
Upasampannena paññattena vuccamāno taṃ asikkhitukāmatāya vā tassa vacanaṃ asotukāmatāya vā yo anādariyaṃ karoti, tassa anādarakaraṇe pācittiyanti attho. Apaññattena vuccamānassa ca anupasampannena paññattena vā apaññattena vā vuccamānassa dukkaṭaṃ.
ઉપસમ્પન્નસ્સ ‘‘ઊનવીસતિવસ્સો મઞ્ઞે ત્વં ઉપસમ્પન્નો, વિકાલે મઞ્ઞે તયા ભુત્ત’’ન્તિઆદિના નયેન સઞ્ચિચ્ચ કુક્કુચ્ચં ઉપ્પાદેન્તસ્સ પાચિત્તિયં. અનુપસમ્પન્નસ્સ ઉપ્પાદને દુક્કટં.
Upasampannassa ‘‘ūnavīsativasso maññe tvaṃ upasampanno, vikāle maññe tayā bhutta’’ntiādinā nayena sañcicca kukkuccaṃ uppādentassa pācittiyaṃ. Anupasampannassa uppādane dukkaṭaṃ.
ગામપ્પવેસનાપુચ્છાતિ એત્થ પન મજ્ઝન્હિકાતિક્કમનતો પટ્ઠાય યાવ અરુણુગ્ગમના વિકાલો નામ, એત્થન્તરે સચે સમ્બહુલા કેનચિ કમ્મેન ગામં પવિસન્તિ, ‘‘વિકાલે ગામપ્પવેસનં આપુચ્છામા’’તિ સબ્બેહિપિ અઞ્ઞમઞ્ઞં આપુચ્છિતબ્બં. સચે અનાપુચ્છા પરિક્ખિત્તસ્સ પરિક્ખેપં, અપરિક્ખિત્તસ્સ ઉપચારં અતિક્કમન્તિ, પઠમપાદે દુક્કટં, દુતિયપાદુદ્ધારે પાચિત્તિયં. આપદાસુ અનાપત્તિ.
Gāmappavesanāpucchāti ettha pana majjhanhikātikkamanato paṭṭhāya yāva aruṇuggamanā vikālo nāma, etthantare sace sambahulā kenaci kammena gāmaṃ pavisanti, ‘‘vikāle gāmappavesanaṃ āpucchāmā’’ti sabbehipi aññamaññaṃ āpucchitabbaṃ. Sace anāpucchā parikkhittassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa upacāraṃ atikkamanti, paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāduddhāre pācittiyaṃ. Āpadāsu anāpatti.
ભોજને ચ પરમ્પરાતિ પરમ્પરભોજને ચ પાચિત્તિયન્તિ અત્થો. એત્થ પન પઞ્ચસુ ભોજનેસુ અઞ્ઞતરં નામં ગહેત્વા ‘‘ઓદનેન વા સત્તુના વા કુમ્માસેન વા મંસેન વા મચ્છેન વા નિમન્તેમી’’તિઆદિના નયેન, યેન કેનચિ વેવચનેન વા અકપ્પિયનિમન્તનાય નિમન્તિતસ્સ યેન યેન પઠમં નિમન્તિતો, તસ્સ તસ્સ ભોજનં ઠપેત્વા ઉપ્પટિપાટિયા, અવિકપ્પેત્વા વા પઠમનિમન્તનં પરસ્સ પરસ્સ કુલસ્સ પઞ્ચન્નં ભોજનાનં અઞ્ઞતરં પરિભુઞ્જન્તસ્સ પરમ્પરભોજને પાચિત્તિ હોતિ. ગિલાનચીવરદાનચીવરકાલસમયેસુ અનાપત્તિ, તથા પઞ્ચ ભોજનાનિ ઠપેત્વા સબ્બત્થ.
Bhojane ca paramparāti paramparabhojane ca pācittiyanti attho. Ettha pana pañcasu bhojanesu aññataraṃ nāmaṃ gahetvā ‘‘odanena vā sattunā vā kummāsena vā maṃsena vā macchena vā nimantemī’’tiādinā nayena, yena kenaci vevacanena vā akappiyanimantanāya nimantitassa yena yena paṭhamaṃ nimantito, tassa tassa bhojanaṃ ṭhapetvā uppaṭipāṭiyā, avikappetvā vā paṭhamanimantanaṃ parassa parassa kulassa pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ paribhuñjantassa paramparabhojane pācitti hoti. Gilānacīvaradānacīvarakālasamayesu anāpatti, tathā pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha.
૧૨૩. અનુદ્ધરિત્વા ગમને સેય્યન્તિ એત્થ દસવિધા સેય્યા ભિસિ ચિમિલિકા ઉત્તરત્થરણં ભૂમત્થરણં તટ્ટિકા ચમ્મખણ્ડો નિસીદનં પચ્ચત્થરણં તિણસન્થારો પણ્ણસન્થારોતિ. એતેસુ યં કિઞ્ચિ સઙ્ઘિકે વિહારે ગુત્તસેનાસને અત્તનો વસ્સગ્ગેન ગહિતં અત્તના વા સન્થરિત્વા, અનુપસમ્પન્નેન વા સન્થરાપેત્વા તં દિવસં ગમિકવસેન પક્કમન્તો નેવ સયં ઉદ્ધરેય્ય ન અઞ્ઞં ઉદ્ધરાપેય્ય, યથા ઉપચિકાદીહિ ન ખજ્જેય્ય, એવં ન ઠપેય્ય, અઞ્ઞેન વા ન ઉદ્ધરાપેય્ય, પતિરૂપં ભિક્ખું વા સામણેરં વા આરામિકમેવ વા અનાપુચ્છા વા ગચ્છેય્ય, તસ્સ પરિક્ખિત્તસ્સ વિહારસ્સ પરિક્ખેપં, અપરિક્ખિત્તસ્સ દ્વે લેડ્ડુપાતે અતિક્કમન્તસ્સ પાચિત્તિયં. મણ્ડપરુક્ખમૂલાદિઅગુત્તસેનાસને સન્થરિત્વા ગચ્છન્તસ્સ દુક્કટં, તથા મઞ્ચપીઠભિસિકોચ્છકેસુ, ગુત્તસેનાસનેપિ દુક્કટમેવ.
123.Anuddharitvā gamane seyyanti ettha dasavidhā seyyā bhisi cimilikā uttarattharaṇaṃ bhūmattharaṇaṃ taṭṭikā cammakhaṇḍo nisīdanaṃ paccattharaṇaṃ tiṇasanthāro paṇṇasanthāroti. Etesu yaṃ kiñci saṅghike vihāre guttasenāsane attano vassaggena gahitaṃ attanā vā santharitvā, anupasampannena vā santharāpetvā taṃ divasaṃ gamikavasena pakkamanto neva sayaṃ uddhareyya na aññaṃ uddharāpeyya, yathā upacikādīhi na khajjeyya, evaṃ na ṭhapeyya, aññena vā na uddharāpeyya, patirūpaṃ bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā ārāmikameva vā anāpucchā vā gaccheyya, tassa parikkhittassa vihārassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa dve leḍḍupāte atikkamantassa pācittiyaṃ. Maṇḍaparukkhamūlādiaguttasenāsane santharitvā gacchantassa dukkaṭaṃ, tathā mañcapīṭhabhisikocchakesu, guttasenāsanepi dukkaṭameva.
સેનાસનાનિ વાતિ એત્થ અનુદ્ધરિત્વા ગમનેતિ સમ્બન્ધો. એત્થ પન મઞ્ચો પીઠં ભિસિ કોચ્છકન્તિ ચતુબ્બિધમ્પિ સેનાસનં વસ્સાનહેમન્તાનં અટ્ઠસુ માસેસુ અજ્ઝોકાસે વા ઓવસ્સકમણ્ડપે વા રુક્ખમૂલે વા સયં સન્થરિત્વા વા અનુપસમ્પન્નેન સન્થરાપેત્વા વા તં અનુદ્ધરિત્વા વા અનુદ્ધરાપેત્વા વા તસ્સ સેનાસનસ્સ દ્વિન્નં લેડ્ડુપાતાનં અતિક્કમને પાચિત્તિયં. સમ્મુઞ્જનીયાદિ સેસપરિક્ખારેસુ દુક્કટં.
Senāsanāni vāti ettha anuddharitvā gamaneti sambandho. Ettha pana mañco pīṭhaṃ bhisi kocchakanti catubbidhampi senāsanaṃ vassānahemantānaṃ aṭṭhasu māsesu ajjhokāse vā ovassakamaṇḍape vā rukkhamūle vā sayaṃ santharitvā vā anupasampannena santharāpetvā vā taṃ anuddharitvā vā anuddharāpetvā vā tassa senāsanassa dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ atikkamane pācittiyaṃ. Sammuñjanīyādi sesaparikkhāresu dukkaṭaṃ.
ઇત્થિયાદ્ધાનગમનેતિ એત્થ માતુગામેન ‘‘ગચ્છામ ભગિનિ, ગચ્છામ અય્યા’’તિ એવં સંવિદહિત્વા ‘‘અજ્જ વા સ્વે વા પરસુવે વા’’તિ નિયમિતકાલં વિસઙ્કેતં અકત્વા દ્વારવિસઙ્કેતં મગ્ગવિસઙ્કેતં કત્વાપિ ગચ્છતો ગામન્તરે ગામન્તરે પાચિત્તિયં. અગામકે અરઞ્ઞે અદ્ધયોજને અદ્ધયોજને આપત્તિ.
Itthiyāddhānagamaneti ettha mātugāmena ‘‘gacchāma bhagini, gacchāma ayyā’’ti evaṃ saṃvidahitvā ‘‘ajja vā sve vā parasuve vā’’ti niyamitakālaṃ visaṅketaṃ akatvā dvāravisaṅketaṃ maggavisaṅketaṃ katvāpi gacchato gāmantare gāmantare pācittiyaṃ. Agāmake araññe addhayojane addhayojane āpatti.
એકેકાય નિસીદનેતિ એત્થ એકો એકાય ઇત્થિયા નિસીદનેતિ અત્થો.
Ekekāya nisīdaneti ettha eko ekāya itthiyā nisīdaneti attho.
૧૨૪. ભિંસાપનેતિ એત્થ ઉપસમ્પન્નો ઉપસમ્પન્નં ભિંસાપેતુકામો ચોરકન્તારવાળકન્તારાદીનિ આચિક્ખતિ, ભયાનકં વા રૂપસદ્દાદિં દસ્સેતિ, સો ભાયતુ વા મા વા, તસ્સ પયોગે પયોગે પાચિત્તિયં. અનુપસમ્પન્ને દુક્કટં.
124.Bhiṃsāpaneti ettha upasampanno upasampannaṃ bhiṃsāpetukāmo corakantāravāḷakantārādīni ācikkhati, bhayānakaṃ vā rūpasaddādiṃ dasseti, so bhāyatu vā mā vā, tassa payoge payoge pācittiyaṃ. Anupasampanne dukkaṭaṃ.
આકોટનેતિ પહારદાને. ઉપસમ્પન્નો ઉપસમ્પન્નસ્સ અનત્તમનો હુત્વા સચે ઉપ્પલપત્તેનપિ પહારં દેતિ, પાચિત્તિયં. અનુપસમ્પન્નસ્સ ગહટ્ઠસ્સ વા પબ્બજિતસ્સ વા ઇત્થિયા વા પુરિસસ્સ વા અન્તમસો તિરચ્છાનગતસ્સાપિ પહારં દેતિ, દુક્કટમેવ.
Ākoṭaneti pahāradāne. Upasampanno upasampannassa anattamano hutvā sace uppalapattenapi pahāraṃ deti, pācittiyaṃ. Anupasampannassa gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā itthiyā vā purisassa vā antamaso tiracchānagatassāpi pahāraṃ deti, dukkaṭameva.
અનાચારં આચરિત્વા સઙ્ઘમજ્ઝે આપત્તિયા વા વત્થુના વા અનુયુઞ્જિયમાનો તં અકથેતુકામો ‘‘કો આપન્નો, કિં આપન્નો, કિસ્મિં આપન્નો’’તિઆદિના નયેન અઞ્ઞેહિ વચનેહિ તં વચનં પટિચ્છાદેન્તો સો અઞ્ઞં વદતિ, અયં અઞ્ઞવાદકો, તસ્મિં અઞ્ઞવાદકે ચ કઞ્ચિ વીતિક્કમં દિસ્વા ‘‘આવુસો, ઇદં નામ તયા કત’’ન્તિ વુત્તે તં ન કથેતુકામો તુણ્હીભૂતોવ સઙ્ઘં વિહેસતીતિ સઙ્ઘવિહેસકો, તસ્મિં વિહેસકે ચ પાચિત્તિ હોતીતિ અત્થો. ઇધ પન ઞત્તિદુતિયેન કમ્મેન અઞ્ઞવાદકે ચ વિહેસકે ચ આરોપિતે પુન અઞ્ઞં ભણન્તસ્સ, વિહેસન્તસ્સ પાચિત્તિ. અનારોપિતે દુક્કટન્તિ વેદિતબ્બં.
Anācāraṃ ācaritvā saṅghamajjhe āpattiyā vā vatthunā vā anuyuñjiyamāno taṃ akathetukāmo ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpanno’’tiādinā nayena aññehi vacanehi taṃ vacanaṃ paṭicchādento so aññaṃ vadati, ayaṃ aññavādako, tasmiṃ aññavādake ca kañci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, idaṃ nāma tayā kata’’nti vutte taṃ na kathetukāmo tuṇhībhūtova saṅghaṃ vihesatīti saṅghavihesako, tasmiṃ vihesake ca pācitti hotīti attho. Idha pana ñattidutiyena kammena aññavādake ca vihesake ca āropite puna aññaṃ bhaṇantassa, vihesantassa pācitti. Anāropite dukkaṭanti veditabbaṃ.
દુટ્ઠુલ્લપકાસછાદેતિ એત્થ કિઞ્ચાપિ ‘‘દુટ્ઠુલ્લા નામ આપત્તિ ચત્તારિ ચ પારાજિકાનિ તેરસ ચ સઙ્ઘાદિસેસા’’તિ (પાચિ॰ ૩૯૯) વુત્તા, તથાપિ ઇધ સઙ્ઘાદિસેસાવ અધિપ્પેતા. તસ્મા સઙ્ઘસમ્મુતિં વિના ભિક્ખુસ્સ દુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં ‘‘અયં અસુચિં મોચેત્વા સઙ્ઘાદિસેસં આપન્નો’’તિઆદિના નયેન વત્થુના સદ્ધિં આપત્તિં ઘટેત્વા ભિક્ખુઞ્ચ ભિક્ખુનિઞ્ચ ઠપેત્વા યસ્સ કસ્સચિ અનુપસમ્પન્નસ્સ આરોચેન્તસ્સ પાચિત્તિયં. થુલ્લચ્ચયાદિઅદુટ્ઠુલ્લારોચને દુક્કટં. દુટ્ઠુલ્લચ્છાદનેપિ સઙ્ઘાદિસેસોવ અધિપ્પેતો. યો પન ભિક્ખુ ભિક્ખુસ્સ દુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં સયં વા જાનિત્વા અઞ્ઞેસં વા સુત્વા ‘‘ઇમં જાનિત્વા ચોદેસ્સન્તિ સારેસ્સન્તિ મઙ્કું કરિસ્સન્તિ, નારોચિસ્સામી’’તિ ધુરં નિક્ખિપતિ, તસ્સ પાચિત્તિયં. ધુરં નિક્ખિપિત્વા પચ્છા આરોચિતેપિ ન રક્ખતિ એવ.
Duṭṭhullapakāsachādeti ettha kiñcāpi ‘‘duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesā’’ti (pāci. 399) vuttā, tathāpi idha saṅghādisesāva adhippetā. Tasmā saṅghasammutiṃ vinā bhikkhussa duṭṭhullaṃ āpattiṃ ‘‘ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā yassa kassaci anupasampannassa ārocentassa pācittiyaṃ. Thullaccayādiaduṭṭhullārocane dukkaṭaṃ. Duṭṭhullacchādanepi saṅghādisesova adhippeto. Yo pana bhikkhu bhikkhussa duṭṭhullaṃ āpattiṃ sayaṃ vā jānitvā aññesaṃ vā sutvā ‘‘imaṃ jānitvā codessanti sāressanti maṅkuṃ karissanti, nārocissāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati, tassa pācittiyaṃ. Dhuraṃ nikkhipitvā pacchā ārocitepi na rakkhati eva.
હાસોદકેતિ અઙ્ગુલિપતોદકેન હાસો ચ ઉદકે હાસો ચાતિ એવમત્થો વેદિતબ્બો. ઉપસમ્પન્નો ઉપસમ્પન્નં હસાધિપ્પાયો કાયેન કાયં આમસતિ, આપત્તિ પાચિત્તિયસ્સ, કો પન વાદો ઉપકચ્છકાદીસુ ઘટ્ટને. અનુપસમ્પન્ને દુક્કટં, તથા ભિક્ખુસ્સ કાયપ્પટિબદ્ધામસને ચ નિસ્સગ્ગિયેન કાયપ્પટિબદ્ધામસને ચ. એત્થ ભિક્ખુનીપિ અનુપસમ્પન્નટ્ઠાને ઠિતા. ઉદકે હસનધમ્મો નામ ઉપરિગોપ્ફકે ઉદકે કીળાધિપ્પાયસ્સ નિમ્મુજ્જનઉમ્મુજ્જનપ્લવનાદિકં. ઇધ હાસો નામ કીળા વુચ્ચતિ.
Hāsodaketi aṅgulipatodakena hāso ca udake hāso cāti evamattho veditabbo. Upasampanno upasampannaṃ hasādhippāyo kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti pācittiyassa, ko pana vādo upakacchakādīsu ghaṭṭane. Anupasampanne dukkaṭaṃ, tathā bhikkhussa kāyappaṭibaddhāmasane ca nissaggiyena kāyappaṭibaddhāmasane ca. Ettha bhikkhunīpi anupasampannaṭṭhāne ṭhitā. Udake hasanadhammo nāma uparigopphake udake kīḷādhippāyassa nimmujjanaummujjanaplavanādikaṃ. Idha hāso nāma kīḷā vuccati.
નિચ્છુભને વિહારાતિ સઙ્ઘિકા વિહારા નિક્કડ્ઢનેતિ અત્થો. એત્થ પન યો કુદ્ધો હુત્વા ઉપસમ્પન્નં હત્થાદીસુ ગહેત્વા વા ‘‘નિક્ખમા’’તિ વત્વા વા યત્તકાનિ દ્વારાનિ એકેન પયોગેન અતિક્કામેતિ, તત્થ દ્વારગણનાય આપત્તિં અગ્ગહેત્વા પયોગસ્સ એકત્તા એકા એવ ગહેતબ્બા. સચે નાનાપયોગેહિ અતિક્કામેતિ, તત્થ દ્વારગણનાય ગહેતબ્બં. તસ્સ પરિક્ખારનિક્કડ્ઢને દુક્કટં, તથા અનુપસમ્પન્ને, તસ્સ પરિક્ખારનિક્કડ્ઢને ચ. અલજ્જિઆદીસુ પન અનાપત્તિ.
Nicchubhane vihārāti saṅghikā vihārā nikkaḍḍhaneti attho. Ettha pana yo kuddho hutvā upasampannaṃ hatthādīsu gahetvā vā ‘‘nikkhamā’’ti vatvā vā yattakāni dvārāni ekena payogena atikkāmeti, tattha dvāragaṇanāya āpattiṃ aggahetvā payogassa ekattā ekā eva gahetabbā. Sace nānāpayogehi atikkāmeti, tattha dvāragaṇanāya gahetabbaṃ. Tassa parikkhāranikkaḍḍhane dukkaṭaṃ, tathā anupasampanne, tassa parikkhāranikkaḍḍhane ca. Alajjiādīsu pana anāpatti.
અનુપખજ્જ સયનેતિ સઙ્ઘિકે વિહારે ‘‘વુડ્ઢો’’તિ વા ‘‘ગિલાનો’’તિ વા ‘‘સઙ્ઘેન દિન્નો’’તિ વા જાનિત્વા મઞ્ચસ્સ વા પીઠસ્સ વા પવિસન્તસ્સ વા નિક્ખમન્તસ્સ વા ઉપચારે સેય્યં સન્થરિત્વા વા સન્થરાપેત્વા વા ‘‘યસ્સ સમ્બાધો ભવિસ્સતિ, સો પક્કમિસ્સતી’’તિ અધિપ્પાયેન અભિનિસીદન્તસ્સ ચ અભિનિપજ્જન્તસ્સ ચ પયોગગણનાય પાચિત્તિયં વેદિતબ્બં. પાચિત્તિયવિનિચ્છયો.
Anupakhajja sayaneti saṅghike vihāre ‘‘vuḍḍho’’ti vā ‘‘gilāno’’ti vā ‘‘saṅghena dinno’’ti vā jānitvā mañcassa vā pīṭhassa vā pavisantassa vā nikkhamantassa vā upacāre seyyaṃ santharitvā vā santharāpetvā vā ‘‘yassa sambādho bhavissati, so pakkamissatī’’ti adhippāyena abhinisīdantassa ca abhinipajjantassa ca payogagaṇanāya pācittiyaṃ veditabbaṃ. Pācittiyavinicchayo.
પાચિત્તિયનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Pācittiyaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
