| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
Padabhājanīyavaṇṇanā
੯੨. ‘‘ਅਭਿਨવਨਿવਿਟ੍ਠੋ ਏਕਕੁਟਿਕਾਦਿਗਾਮੋ ਯਾવ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ વਾਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਗਾਮਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਪੁਚ੍ਛਾਦਿਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਕ੍ਖਪਰਿਗ੍ਗਹਭੂਤੋਤਿ ਸਉਪਦ੍ਦવવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਯਕ੍ਖਨਗਰਾਦਿਂ વਾ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਯਕ੍ਖਨਗਰਮ੍ਪਿ ਆਪਣਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁ ਗਾਮਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਕ੍ਖਨਗਰਮ੍ਪਿ ਪવਿਸਨ੍ਤੇਨ ਆਪਣਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਂ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨવਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪੁਨਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਸਾਪੇਕ੍ਖਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਯਤੋ ਪਨ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾવ ਹੁਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਗਾਮਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਪੁਚ੍ਛਾਦਿਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ।
92. ‘‘Abhinavaniviṭṭho ekakuṭikādigāmo yāva manussā pavisitvā vāsaṃ na kappenti, tāva gāmasaṅkhyaṃ na gacchatī’’ti vadanti, tasmā tattha gāmappavesanāpucchādikiccampi natthi. Yakkhapariggahabhūtoti saupaddavavasena vuttaṃ, yakkhanagarādiṃ vā saṅgaṇhāti. Yakkhanagarampi āpaṇādīsu dissamānesu gāmasaṅkhyaṃ gacchati, adissamānesu na gacchati, tasmā yakkhanagarampi pavisantena āpaṇādīsu dissamānesu sabbaṃ gāmappavesanavattaṃ kātabbaṃ, adissamānesu na kātabbanti vadanti. Punapi āgantukāmāti iminā tesaṃ tattha sāpekkhabhāvaṃ dasseti. Yato pana nirapekkhāva hutvā pakkamanti, so gāmasaṅkhyaṃ na gacchati, tasmā tattha gāmappavesanāpucchādikiccampi natthi.
ਨਨੁ ਚ ‘‘ਗਾਮਾ વਾ ਅਰਞ੍ਞਾ વਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ ਮਾਤਿਕਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ ਨਾਮਾਤਿਆਦਿ ਪਨ ਕਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ – ‘‘ਗਾਮੂਪਚਾਰੋਤਿਆਦਿ ਅਰਞ੍ਞਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਗਾਮੂਪਚਾਰੇ ਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚ ਅવਸੇਸਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਰਞ੍ਞਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਸਕ੍ਕਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਗਾਮਗਾਮੂਪਚਾਰੇ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਪਨ ਗਾਮਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ ਹਿ ਲੋਕੇ ਗਾਮਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇવ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਏવਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ਮਾਤਿਕਾਯ ਅਨવਸੇਸਅવਹਰਣਟ੍ਠਾਨਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਇਨ੍ਦਖੀਲੇਤਿ ਉਮ੍ਮਾਰੇ। ਅਰਞ੍ਞਸਙ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (વਿਭ॰ ੫੨੯) ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। વੇਮਜ੍ਝਮੇવ ਇਨ੍ਦਖੀਲੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤਾ ਅਸਤਿਪਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲੇ વੇਮਜ੍ਝਮੇવ ਤਥਾ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਦ੍વਾਰਬਾਹਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ વਤਿਯਾ વਾ ਪਾਕਾਰਸ੍ਸ વਾ ਕੋਟਿવੇਮਜ੍ਝਮੇવ ਇਨ੍ਦਖੀਲਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਨ੍ਦਖੀਲੋ’’ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਉਡ੍ਡਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿ ਪਲਾਪੇਨ੍ਤੋ। ਲੁਠਿਤ੍વਾਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ।
Nanu ca ‘‘gāmā vā araññā vā’’ti ettakameva mātikāyaṃ vuttaṃ, tasmā gāmalakkhaṇaṃ dassetvā araññameva dassetabbaṃ siyā, gāmūpacāro nāmātiādi pana kasmā vuttanti āha – ‘‘gāmūpacārotiādi araññaparicchedadassanatthaṃ vutta’’nti. Gāmūpacāre hi dassite ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ araññaṃ nāmāti araññaparicchedo sakkā dassetuṃ, idañca gāmagāmūpacāre asaṅkarato dassetuṃ vuttaṃ. Mātikāyaṃ pana gāmaggahaṇeneva gāmūpacāropi saṅgahitoti daṭṭhabbaṃ. Gāmūpacāro hi loke gāmasaṅkhyameva gacchati. Evañca katvā mātikāya anavasesaavaharaṇaṭṭhānapariggaho siddho hoti. Indakhīleti ummāre. Araññasaṅkhepaṃ gacchatīti ‘‘nikkhamitvā bahi indakhīlā sabbametaṃ arañña’’nti (vibha. 529) abhidhamme vuttattā. Vemajjhameva indakhīloti vuccatīti indakhīlaṭṭhāniyattā asatipi indakhīle vemajjhameva tathā vuccati. Yattha pana dvārabāhāpi natthi, tattha ubhosu passesu vatiyā vā pākārassa vā koṭivemajjhameva indakhīlaṭṭhāniyattā ‘‘indakhīlo’’ti gahetabbaṃ. Uḍḍāpentoti palāpento. Luṭhitvāti parivattetvā.
ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ। ਇਮਿਨਾ ਪਨ વਚਨੇਨ ਸੁਪ੍ਪਮੁਸਲਪਾਤੋਪਿ ਬਲਦਸ੍ਸਨવਸੇਨੇવ ਕਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕੁਰੁਨ੍ਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਞ੍ਚ ਘਰੂਪਚਾਰੋ ਗਾਮੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਘਰੂਪਚਾਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਦ੍વਾਰੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਕੋਸਸ੍ਸ ਉਦਕਪਤਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇਤਿ ਚ ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਤਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਇਮਿਨਾવ ਘਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਤਤ੍ਤਕੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਘਰੂਪਚਾਰੋ ਨਾਮਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਘਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਗੋਰੂਪਾਨਂ ਪવੇਸਨਨਿવਾਰਣਤ੍ਥਂ ਪਾਕਾਰવਤਿਆਦੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੋવ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਘਰੂਪਚਾਰੋ, ਸੁਪ੍ਪਪਾਤਾਦਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਨ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਘਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ । ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ વਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਦੀਸੁ ਗਾਮਗਾਮੂਪਚਾਰਾਨਂ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ વਿਨਿਚ੍ਛਯਸ੍ਸ વੇਦਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਆਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਹਿ ਘਰੂਪਚਾਰਸ੍ਸ ਗਾਮੋਤਿ ਆਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਘਰਘਰੂਪਚਾਰਗਾਮਗਾਮੂਪਚਾਰਾਨਂ ਸਙ੍ਕਰੋ ਸਿਯਾ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸੇવ વਾਦਸ੍ਸ ਪਮਾਣਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ । ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ વਕ੍ਖਮਾਨવਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Majjhimassa purisassāti thāmamajjhimassa purisassa. Iminā pana vacanena suppamusalapātopi baladassanavaseneva katoti daṭṭhabbaṃ. Kurundaṭṭhakathāyaṃ mahāpaccariyañca gharūpacāro gāmoti adhippāyena ‘‘gharūpacāre ṭhitassa leḍḍupāto gāmūpacāro’’ti vuttaṃ. Dvāreti nibbakosassa udakapatanaṭṭhānato abbhantaraṃ sandhāya vuttaṃ. Antogeheti ca pamukhassa abbhantarameva sandhāya vuttaṃ. Kataparikkhepoti imināva gharassa samantato tattako paricchedo gharūpacāro nāmāti vuttaṃ hoti. Yassa pana gharassa samantato gorūpānaṃ pavesananivāraṇatthaṃ pākāravatiādīhi parikkhepo kato hoti, tattha sova parikkhepo gharūpacāro, suppapātādiparicchedo pana aparikkhittagharaṃ sandhāya vuttoti daṭṭhabbaṃ . Idamettha pamāṇanti vikālagāmappavesanādīsu gāmagāmūpacārānaṃ asaṅkarato vinicchayassa veditabbattā. Kurundīādīsu vuttanayena hi gharūpacārassa gāmoti āpannattā gharagharūpacāragāmagāmūpacārānaṃ saṅkaro siyā. Evaṃ sabbatthāti iminā ito pubbepi pacchimasseva vādassa pamāṇabhāvaṃ dasseti . Keci pana ‘‘ito paṭṭhāya vakkhamānavādaṃ sandhāya vutta’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ.
ਸੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਗਾਮੂਪਚਾਰਲਕ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੂਪਚਾਰਗ੍ਗਹਣੇ। ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਗਾਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਦਿ ਏવਂ ‘‘ਗਾਮੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਘਰੂਪਚਾਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ‘‘ਗਾਮੋ ਨਾਮਾਤਿ ਇਧ ਅવੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਧਿਕਾਰવਸੇਨ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇવਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਪਰੇ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮਿਨਾવ ਗਾਮਸ੍ਸ ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਕਥਂ? ‘ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ’ਤਿ ਏવਂ વਿਗ੍ਗਹੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦਖੀਲੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਗਾਮੂਪਚਾਰਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ‘ਗਾਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਪਚਾਰੋ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ’ਤਿ ਏવਂ ਪਨ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਘਰੂਪਚਾਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਗਾਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਾ વਿਞ੍ਞਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਘਰੂਪਚਾਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਗਾਮਸ੍ਸ ਸਚੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਤੋ ਦੂਰੇ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ, ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋਯੇવ ਗਾਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવਾਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਗਾਮੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ।
Sesampīti gāmūpacāralakkhaṇaṃ sandhāya vadati. Tatrāti tasmiṃ gāmūpacāraggahaṇe. Tassa gāmaparicchedadassanatthanti tassa aparicchedassa gāmassa gāmaparicchedaṃ dassetunti attho. Yadi evaṃ ‘‘gāmo nāmā’’ti padaṃ uddharitvā ‘‘aparikkhittassa gāmassa gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’’ti kasmā na vuttanti? ‘‘Gāmo nāmāti idha avuttampi adhikāravasena labbhatiyevā’’ti vadanti. Apare pana bhaṇanti ‘‘gāmūpacāro nāmāti imināva gāmassa ca gāmūpacārassa ca saṅgaho daṭṭhabbo. Kathaṃ? ‘Gāmassa upacāro gāmūpacāro’ti evaṃ viggahe kariyamāne ‘parikkhittassa gāmassa indakhīle ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’ti iminā parikkhittassa gāmassa gāmūpacāralakkhaṇaṃ dassitaṃ hoti, ‘gāmasaṅkhāto upacāro gāmūpacāro’ti evaṃ pana gayhamāne ‘aparikkhittassa gāmassa gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’ti iminā aparikkhittassa gāmassa gāmaparicchedo dassitoti sakkā viññātu’’nti. ‘‘Gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’’ti iminā parikkhittassapi gāmassa sace leḍḍupātato dūre parikkhepo hoti, leḍḍupātoyeva gāmaparicchedoti gahetabbanti vadanti. Pubbe vuttanayenevāti parikkhittagāme vuttanayeneva.
ਸਙ੍ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਮਿਸ੍ਸੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਘਰਘਰੂਪਚਾਰਗਾਮਗਾਮੂਪਚਾਰੇਸੁ। ‘‘વਿਕਾਲੇ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨੇ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੫੧੩) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗਾਮਗਾਮੂਪਚਾਰਾਨਂ ਅਸਙ੍ਕਰਤਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਹ – ‘‘ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਚੇਤ੍ਥ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ વਿਕਾਲੇ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਦੀਸੂ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਦਭਾਜਨਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੫੧੩) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਘਰੂਪਚਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੁਤਿਯਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਗਾਮੂਪਚਾਰਸ੍ਸ ਓਕ੍ਕਮਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤੇਨੇવ વਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੫੧੨) ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕવਣ੍ਣਨਾ) વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯ੍વਾਯਂ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ વਸੇਨ વਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਦੀਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ। ਯਦਿ ਏવਂ ‘‘વਿਕਾਲੇ ਗਾਮਂ ਪવਿਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ વਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਨ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਗਾਮੂਪਚਾਰਸ੍ਸਪਿ ਗਾਮਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। વਿਕਾਲੇ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਦੀਸੂਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਘਰਘਰੂਪਚਾਰਾਦੀਸੁ ਠਿਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਲਾਭਭਾਜਨਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ।
Saṅkarīyatīti missīyati. Etthāti gharagharūpacāragāmagāmūpacāresu. ‘‘Vikāle gāmappavesane parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkamantassa āpatti pācittiyassa, aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantassa āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 513) vuttattā gāmagāmūpacārānaṃ asaṅkaratā icchitabbāti āha – ‘‘asaṅkarato cettha vinicchayo veditabbo vikāle gāmappavesanādīsū’’ti. Ettha ca ‘‘parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhānaṃ atikkamantassa vikālagāmappavesanāpatti hotī’’ti keci vadanti, taṃ na gahetabbaṃ padabhājaniyaṃ pana ‘‘parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkamantassa āpatti pācittiyassa, aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantassa āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 513) vuttattā. Aparikkhittassa gāmassa gharūpacārato paṭṭhāya dutiyaleḍḍupātasaṅkhātassa gāmūpacārassa okkamane āpatti veditabbā. Teneva vikālagāmappavesanasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 512) ‘‘aparikkhittassa gāmassa upacāro adinnādāne vuttanayeneva veditabbo’’ti vuttaṃ. Mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. dutiyapārājikavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘yvāyaṃ aparikkhittassa gāmassa upacāro dassito, tassa vasena vikālagāmappavesanādīsu āpatti paricchinditabbā’’ti. Yadi evaṃ ‘‘vikāle gāmaṃ paviseyyā’’ti iminā virujjhatīti? Na virujjhati gāmūpacārassapi gāmaggahaṇena gahitattā. Tasmā parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkamantassa, aparikkhittassa upacāraṃ okkamantassa vikālagāmappavesanāpatti hotīti niṭṭhamettha gantabbaṃ. Vikāle gāmappavesanādīsūti ādi-saddena gharagharūpacārādīsu ṭhitānaṃ uppannalābhabhājanādiṃ saṅgaṇhāti.
ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾਤਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤ੍ਥ ਚ વਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਾવ ‘‘ਠਪੇਤ੍વਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚ ਅવਸੇਸਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੯੨) ਆਗਤਂ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਆਰਞ੍ਞਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਨਾਮ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੬੫੪) ਆਗਤਂ। વਿਨਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਉਭੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ ਨਾਮ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ। ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਚ ਗਾਮવਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਰਞ੍ਞਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਰਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ’’ਤਿ (વਿਭ॰ ੫੨੯) વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਆਚਰਿਯਧਨੁ ਨਾਮ ਪਕਤਿਹਤ੍ਥੇਨ ਨવવਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਜਿਯਾਯ ਪਨ ਆਰੋਪਿਤਾਯ ਚਤੁਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਲੇਸੋਕਾਸਨਿਸੇਧਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਯਾ ਨੇવ ਗਾਮੇ, ਨ ਅਰਞ੍ਞੇ ਹਟਂ, ਘਰੇ વਾ ਘਰੂਪਚਾਰੇਸੁ વਾ ਗਾਮੂਪਚਾਰੇਸੁ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ ਮਾ ਲਭਤੂਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Nikkhamitvā bahi indakhīlāti indakhīlato bahi nikkhamitvāti attho. Ettha ca vinayapariyāyena tāva ‘‘ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ arañña’’nti (pārā. 92) āgataṃ, suttantapariyāyena āraññikaṃ bhikkhuṃ sandhāya ‘‘āraññakaṃ nāma senāsanaṃ pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti (pārā. 654) āgataṃ. Vinayasuttantā ubhopi pariyāyadesanā nāma, abhidhammo pana nippariyāyadesanā. Nippariyāyato ca gāmavinimuttaṃ ṭhānaṃ araññameva hotīti abhidhammapariyāyena araññaṃ dassetuṃ ‘‘nikkhamitvā bahi indakhīlā’’ti (vibha. 529) vuttaṃ. ‘‘Ācariyadhanu nāma pakatihatthena navavidatthippamāṇaṃ, jiyāya pana āropitāya catuhatthappamāṇa’’nti vadanti. Lesokāsanisedhanatthanti ‘‘mayā neva gāme, na araññe haṭaṃ, ghare vā gharūpacāresu vā gāmūpacāresu vā aññatarasmi’’nti vattuṃ mā labhatūti vuttaṃ hoti.
ਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨੁਰੂਪવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਕਪ੍ਪਿਯਮ੍ਪਿ ਪਨ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚੇ, ਅਦਿਨ੍ਨਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇવ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਦਿਮ੍ਹਿ ਅਕਤੇ ‘‘ਇਦਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅવਿਦਿਤਮ੍ਪਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇવ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਮਨ੍ਦਾਨਂ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕਾਨਂ ਦਾਰਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਮਿવ।
Kappiyanti anurūpavasena vuttaṃ. Akappiyampi pana appaṭiggahitañce, adinnasaṅkhyameva gacchati. Pariccāgādimhi akate ‘‘idaṃ mayhaṃ santaka’’nti aviditampi parapariggahitameva mātāpitūnaṃ accayena mandānaṃ uttānaseyyakānaṃ dārakānaṃ santakamiva.
ਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪੁਰਿਸੋ ਥੇਨੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਥੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅવਹਰਣਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਖਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਞਾਣਕੋਟ੍ਠਾਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਗਣਨਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਸਙ੍ਖਾਯੇਕਂ ਪਟਿਸੇવਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੧੬੮) ਹਿ ਞਾਣੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੦੪) ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ। ‘‘ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ॰ ਸ॰ ੧੩੧੩) ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ। ‘‘ਨ ਸੁਕਰਂ ਸਙ੍ਖਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ॰ ਪ॰ ੧੯੬; ਅਪ॰ ਥੇਰ॰ ੧.੧੦.੨) ਗਣਨਾਯਂ। ਤਤ੍ਥ ਕੋਟ੍ਠਾਸવਚਨਂ ਸਙ੍ਖਾ-ਸਦ੍ਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਪਞ੍ਚਕੋਟ੍ਠਾਸਾ। ‘‘ਏਕੋ ਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਯਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅવਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪવਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਯਞ੍ਚ ਗਮਨਾਦਿਸਾਧਕਂ ਪਰਾਮਸਨਾਦਿਸਾਧਕਂ વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਪવਤ੍ਤਂ, ਯਞ੍ਚ ਠਾਨਾਚਾવਨਪ੍ਪਯੋਗਸਾਧਕਂ, ਤੇਸੁ ਅਯਮੇવੇਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਚੂਲ਼ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਊਨਮਾਸਕਮਾਸਕਊਨਪਞ੍ਚਮਾਸਕਪਞ੍ਚਮਾਸਕਾવਹਰਣਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕੋ ਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਮਹਾਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਮਜ੍ਝਿਮਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਦਮੇવੇਤ੍ਥ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰਂ ‘‘ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਏਕੋ ਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਥੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨਾਤਿ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ, ਨ વਿਸ੍ਸਾਸਤਾવਕਾਲਿਕਾਦਿਗਾਹવਸਪ੍ਪવਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Yassa vasena puriso thenoti vuccati, taṃ theyyanti āha ‘‘avaharaṇacittassetaṃ adhivacana’’nti. Saṅkhā-saddo ñāṇakoṭṭhāsapaññattigaṇanādīsu dissati. ‘‘Saṅkhāyekaṃ paṭisevatī’’tiādīsu (ma. ni. 2.168) hi ñāṇe dissati. ‘‘Papañcasaññāsaṅkhā samudācarantī’’tiādīsu (ma. ni. 1.204) koṭṭhāse. ‘‘Tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ saṅkhā samaññā’’tiādīsu (dha. sa. 1313) paññattiyaṃ. ‘‘Na sukaraṃ saṅkhātu’’ntiādīsu (dha. pa. 196; apa. thera. 1.10.2) gaṇanāyaṃ. Tattha koṭṭhāsavacanaṃ saṅkhā-saddaṃ sandhāyāha ‘‘saṅkhāsaṅkhātanti atthato eka’’nti. Tenāha ‘‘koṭṭhāsassetaṃ adhivacana’’nti. Papañcasaṅkhāti taṇhāmānadiṭṭhisaṅkhātā papañcakoṭṭhāsā. ‘‘Eko cittakoṭṭhāsoti yañca pubbabhāge avaharissāmīti pavattaṃ cittaṃ, yañca gamanādisādhakaṃ parāmasanādisādhakaṃ vā majjhe pavattaṃ, yañca ṭhānācāvanappayogasādhakaṃ, tesu ayameveko pacchimo cittakoṭṭhāso idhādhippeto’’ti keci vadanti. Cūḷagaṇṭhipade pana ‘‘ūnamāsakamāsakaūnapañcamāsakapañcamāsakāvaharaṇacittesu eko cittakoṭṭhāso’’ti vuttaṃ. ‘‘Anekappabhedattā cittassa eko cittakoṭṭhāsoti vutta’’nti mahāgaṇṭhipade majjhimagaṇṭhipade ca vuttaṃ. Idamevettha sundarataraṃ ‘‘theyyacittasaṅkhāto eko cittakoṭṭhāso’’ti vuttattā. Theyyasaṅkhātenāti theyyacittakoṭṭhāsena karaṇabhūtena, na vissāsatāvakālikādigāhavasappavattacittakoṭṭhāsenāti vuttaṃ hoti.
ਅਭਿਯੋਗવਸੇਨਾਤਿ ਅਡ੍ਡਕਰਣવਸੇਨ। ਅਭਿਯੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਚੋਦੇਤਿ, ਅਡ੍ਡਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਓਕਾਸਪਰਿਕਪ੍ਪਨવਸੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਪ੍ਪਦੇਸਂ। ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਾਜੂਨਂ ਦੇਯ੍ਯਭਾਗਸ੍ਸ ਏਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਸੁਙ੍ਕੋਤਿ, ਸੋ ਏਤ੍ਥ ਹਞ੍ਞਤਿ ਅਦਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹੀਤਿ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤੋ। ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪવਿਟ੍ਠੇਹਿ ਸੁਙ੍ਕੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਪਬ੍ਬਤਾਦਿਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਨਿਯਮਿਤਪ੍ਪਦੇਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
Abhiyogavasenāti aḍḍakaraṇavasena. Abhiyuñjatīti codeti, aḍḍaṃ karotīti attho. Parikappitaṭṭhānanti okāsaparikappanavasena parikappitappadesaṃ. Suṅkaghātanti ettha rājūnaṃ deyyabhāgassa etaṃ adhivacanaṃ suṅkoti, so ettha haññati adatvā gacchantehīti suṅkaghāto. ‘‘Ettha paviṭṭhehi suṅko dātabbo’’ti rukkhapabbatādisaññāṇena niyamitappadesassetaṃ adhivacanaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
