Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
പദഭാജനീയവണ്ണനാ
Padabhājanīyavaṇṇanā
൩൦൩. സഹ പരിദണ്ഡേന വത്തമാനാതി അത്ഥോ. ഛന്ദവാസിനീ നാമ ‘‘പിയാ പിയം വസേതീ’’തി പാളി, പുരിസം വാസേതീതി അധിപ്പായോ. ‘‘പിയോ പിയം വാസേതീ’’തി അട്ഠകഥാ.
303. Saha paridaṇḍena vattamānāti attho. Chandavāsinī nāma ‘‘piyā piyaṃ vasetī’’ti pāḷi, purisaṃ vāsetīti adhippāyo. ‘‘Piyo piyaṃ vāsetī’’ti aṭṭhakathā.
തം കിരിയം സമ്പാദേസ്സതീതി അവസ്സം ആരോചേന്തിയാ ചേ ആരോചേതീതി അത്ഥോ. ദ്വിന്നം മാതാപിതൂനം ചേ ആരോചേതി, സങ്ഘാദിസേസോതി വിനയവിനിച്ഛയേ ‘‘വത്ഥു ഓലോകേതബ്ബ’’ന്തി വുത്തം. വത്ഥുമ്ഹി ച ‘‘ഉദായിത്ഥേരോ ഗണികായ ആരോചേസീ’’തി വുത്തം. തം ‘‘മാതാദീനമ്പി വദതോ വിസങ്കേതോ നത്ഥീ’’തി അട്ഠകഥാവചനതോ നിപ്പയോജനം. തം പനേതന്തി ആചരിയസ്സ വചനം. മാതുരക്ഖിതം ബ്രൂഹീതി പേസിതസ്സ ഗന്ത്വാ മാതാപിതുരക്ഖിതം വദതോ തസ്സ തസ്സാ മാതുരക്ഖിതഭാവേപി സതി വിസങ്കേതമേവ, കസ്മാ? ‘‘പിതുരക്ഖിതാദീസു അഞ്ഞതരം വദന്തസ്സ വിസങ്കേത’’ന്തി വുത്തത്താ ഇതരഥാ ആദി-സദ്ദോ നിരത്ഥകോ സിയാ. ഏകം ദസകം ഇതരേന ദസകേന യോജേത്വാ പുബ്ബേ സുക്കവിസ്സട്ഠിയം വുത്തനയത്താ മാതുരക്ഖിതായ മാതാ അത്തനോ ധീതുസന്തികം പഹിണതീതി ഗഹേതബ്ബം.
Taṃ kiriyaṃ sampādessatīti avassaṃ ārocentiyā ce ārocetīti attho. Dvinnaṃ mātāpitūnaṃ ce āroceti, saṅghādisesoti vinayavinicchaye ‘‘vatthu oloketabba’’nti vuttaṃ. Vatthumhi ca ‘‘udāyitthero gaṇikāya ārocesī’’ti vuttaṃ. Taṃ ‘‘mātādīnampi vadato visaṅketo natthī’’ti aṭṭhakathāvacanato nippayojanaṃ. Taṃ panetanti ācariyassa vacanaṃ. Māturakkhitaṃ brūhīti pesitassa gantvā mātāpiturakkhitaṃ vadato tassa tassā māturakkhitabhāvepi sati visaṅketameva, kasmā? ‘‘Piturakkhitādīsu aññataraṃ vadantassa visaṅketa’’nti vuttattā itarathā ādi-saddo niratthako siyā. Ekaṃ dasakaṃ itarena dasakena yojetvā pubbe sukkavissaṭṭhiyaṃ vuttanayattā māturakkhitāya mātā attano dhītusantikaṃ pahiṇatīti gahetabbaṃ.
൩൩൮. അനഭിനന്ദിത്വാതി വചനമത്തമേവ, യദിപി അഭിനന്ദതി, യാവ സാസനം നാരോചേതി, താവ ‘‘വീമംസിതോ’’തി ന വുച്ചതി. സാസനാരോചനകാലേതി ആണാപകസ്സ സാസനവചനക്ഖണേ. തതിയപദേ വുത്തനയേനാതി ഏകങ്ഗസമ്പത്തിയാ ദുക്കടന്തി അത്ഥോ. വത്ഥുഗണനായ സങ്ഘാദിസേസോതി ഉഭയവത്ഥുഗണനായ കിര.
338.Anabhinanditvāti vacanamattameva, yadipi abhinandati, yāva sāsanaṃ nāroceti, tāva ‘‘vīmaṃsito’’ti na vuccati. Sāsanārocanakāleti āṇāpakassa sāsanavacanakkhaṇe. Tatiyapade vuttanayenāti ekaṅgasampattiyā dukkaṭanti attho. Vatthugaṇanāya saṅghādisesoti ubhayavatthugaṇanāya kira.
൩൩൯. ചതുത്ഥേ അനാപത്തീതി ഏത്ഥ പന ‘‘പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ന വീമംസതി ന പച്ചാഹരതി, അനാപത്തീതി ഏത്ഥ വിയ ‘ഗച്ഛന്തോ ന സമ്പാദേതി, ആഗച്ഛന്തോ വിസംവാദേതീ’തി അനാപത്തിപാളിയാപി ഭവിതബ്ബന്തി ദസ്സനത്ഥം വുത്ത’’ന്തി വദന്തി, ഏകച്ചേസു പോത്ഥകേസു ‘‘അത്ഥീ’’തിപി.
339.Catutthe anāpattīti ettha pana ‘‘paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati na paccāharati, anāpattīti ettha viya ‘gacchanto na sampādeti, āgacchanto visaṃvādetī’ti anāpattipāḷiyāpi bhavitabbanti dassanatthaṃ vutta’’nti vadanti, ekaccesu potthakesu ‘‘atthī’’tipi.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൫. സഞ്ചരിത്തസിക്ഖാപദം • 5. Sañcarittasikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൫. സഞ്ചരിത്തസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Sañcarittasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൫. സഞ്ചരിത്തസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Sañcarittasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൫. സഞ്ചരിത്തസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Sañcarittasikkhāpadavaṇṇanā