| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / नेत्तिप्पकरण-अट्ठकथा • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
४. पदट्ठानहारसम्पातवण्णना
4. Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā
६६. सकसम्पत्तिया विय सुसंविहितसङ्कप्पो भवति। इन्द्रियेसु गुत्तद्वारता सुचरितपारिपूरिया आसन्नकारणन्ति आह – ‘‘रक्खितचित्तस्साति तिण्णं सुचरितानं पदट्ठान’’न्ति। तस्सत्थो – ‘‘रक्खितचित्तस्सा’’ति इदं तिण्णं सुचरितानं पदट्ठानवचनन्ति। नेक्खम्मसङ्कप्पादिबहुलस्स कामच्छन्दादिनीवरणप्पहानं सुकरन्ति नेक्खम्मसङ्कप्पादयो समथस्स आसन्नकारणन्ति आह – ‘‘सम्मासङ्कप्पगोचरोति समथस्स पदट्ठान’’न्ति। कम्मस्सकतासम्मादिट्ठियं सप्पच्चयनामरूपदस्सनसम्मादिट्ठियञ्च ठितो अत्ताधीनं संसारदुक्खं पस्सन्तो तदतिक्कमनुपायं विपस्सनं आरभतीति सम्मादिट्ठिविपस्सनाय विसेसकारणन्ति आह – ‘‘सम्मादिट्ठिपुरेक्खारोति विपस्सनाय पदट्ठान’’न्ति। उदयब्बयदस्सनं उस्सुक्कापेन्तो सम्मत्तनियामं ओक्कमतीति तं पठममग्गाधिगमस्स कारणन्ति आह – ‘‘ञत्वान उदयब्बयन्ति दस्सनभूमिया पदट्ठान’’न्ति। आलोकसञ्ञामनसिकारादीहि थिनमिद्धस्स अभिभवनं वीरियस्स आसन्नकारणन्ति आह – ‘‘थिनमिद्धाभिभू भिक्खूति वीरियस्स पदट्ठान’’न्ति। यदिपि अरियमग्गक्खणे पहानभावना समानकाला एकाभिसमयस्स इच्छितत्ता, तथापि पहातब्बस्स पहानाभावे भावनापारिपूरी नत्थीति पहाननिमित्ता विय कत्वा भावना वुत्ता ‘‘सब्बा दुग्गतियो जहेति भावनाय पदट्ठान’’न्ति। अथ वा ‘‘सब्बा दुग्गतियो जहे’’ति इदं भगवतो वचनं योगीनं उस्साहजननत्थं आनिसंसकित्तनं होतीति भावनाय विसेसकारणन्ति वुत्तं ‘‘सब्बा…पे॰… पदट्ठान’’न्ति।
66. Sakasampattiyā viya susaṃvihitasaṅkappo bhavati. Indriyesu guttadvāratā sucaritapāripūriyā āsannakāraṇanti āha – ‘‘rakkhitacittassāti tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhāna’’nti. Tassattho – ‘‘rakkhitacittassā’’ti idaṃ tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhānavacananti. Nekkhammasaṅkappādibahulassa kāmacchandādinīvaraṇappahānaṃ sukaranti nekkhammasaṅkappādayo samathassa āsannakāraṇanti āha – ‘‘sammāsaṅkappagocaroti samathassa padaṭṭhāna’’nti. Kammassakatāsammādiṭṭhiyaṃ sappaccayanāmarūpadassanasammādiṭṭhiyañca ṭhito attādhīnaṃ saṃsāradukkhaṃ passanto tadatikkamanupāyaṃ vipassanaṃ ārabhatīti sammādiṭṭhivipassanāya visesakāraṇanti āha – ‘‘sammādiṭṭhipurekkhāroti vipassanāya padaṭṭhāna’’nti. Udayabbayadassanaṃ ussukkāpento sammattaniyāmaṃ okkamatīti taṃ paṭhamamaggādhigamassa kāraṇanti āha – ‘‘ñatvāna udayabbayanti dassanabhūmiyā padaṭṭhāna’’nti. Ālokasaññāmanasikārādīhi thinamiddhassa abhibhavanaṃ vīriyassa āsannakāraṇanti āha – ‘‘thinamiddhābhibhū bhikkhūti vīriyassa padaṭṭhāna’’nti. Yadipi ariyamaggakkhaṇe pahānabhāvanā samānakālā ekābhisamayassa icchitattā, tathāpi pahātabbassa pahānābhāve bhāvanāpāripūrī natthīti pahānanimittā viya katvā bhāvanā vuttā ‘‘sabbā duggatiyo jaheti bhāvanāya padaṭṭhāna’’nti. Atha vā ‘‘sabbā duggatiyo jahe’’ti idaṃ bhagavato vacanaṃ yogīnaṃ ussāhajananatthaṃ ānisaṃsakittanaṃ hotīti bhāvanāya visesakāraṇanti vuttaṃ ‘‘sabbā…pe… padaṭṭhāna’’nti.
पदट्ठानहारसम्पातवण्णना निट्ठिता।
Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / नेत्तिप्पकरणपाळि • Nettippakaraṇapāḷi / ४. पदट्ठानहारसम्पातो • 4. Padaṭṭhānahārasampāto
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / खुद्दकनिकाय (टीका) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / नेत्तिप्पकरण-टीका • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ४. पदट्ठानहारसम्पातादिवण्णना • 4. Padaṭṭhānahārasampātādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / खुद्दकनिकाय (टीका) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / नेत्तिविभाविनी • Nettivibhāvinī / ४. पदट्ठानहारसम्पातविभावना • 4. Padaṭṭhānahārasampātavibhāvanā
