| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / နေတ္တိပ္ပကရဏပာဠိ • Nettippakaraṇapāḷi |
၄. ပဒဋ္ဌာနဟာရဝိဘင္ဂော
4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgo
၂၂. တတ္ထ ကတမော ပဒဋ္ဌာနော ဟာရော? ‘‘ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဇိနော’’တိ, အယံ ပဒဋ္ဌာနော ဟာရော။ ကိံ ဒေသေတိ? သဗ္ဗဓမ္မယာထာဝအသမ္ပဋိဝေဓလက္ခဏာ အဝိဇ္ဇာ, တသ္သာ ဝိပလ္လာသာ ပဒဋ္ဌာနံ။ အဇ္ဈောသာနလက္ခဏာ တဏ္ဟာ, တသ္သာ ပိယရူပံ သာတရူပံ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပတ္ထနလက္ခဏော လောဘော, တသ္သ အဒိန္နာဒာနံ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂဟဏလက္ခဏာ သုဘသညာ, တသ္သာ ဣန္ဒ္ရိယာ သံဝရော ပဒဋ္ဌာနံ။ သာသဝဖသ္သဥပဂမနလက္ခဏာ သုခသညာ, တသ္သာ အသ္သာဒော ပဒဋ္ဌာနံ။ သင္ခတလက္ခဏာနံ ဓမ္မာနံ အသမနုပသ္သနလက္ခဏာ နိစ္စသညာ, တသ္သာ ဝိညာဏံ ပဒဋ္ဌာနံ။ အနိစ္စသညာဒုက္ခသညာအသမနုပသ္သနလက္ခဏာ အတ္တသညာ, တသ္သာ နာမကာယော ပဒဋ္ဌာနံ။ သဗ္ဗဓမ္မသမ္ပဋိဝေဓလက္ခဏာ ဝိဇ္ဇာ, တသ္သာ သဗ္ဗံ နေယ္ယံ ပဒဋ္ဌာနံ။ စိတ္တဝိက္ခေပပဋိသံဟရဏလက္ခဏော သမထော, တသ္သ အသုဘာ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဣစ္ဆာဝစရပဋိသံဟရဏလက္ခဏော အလောဘော, တသ္သ အဒိန္နာဒာနာ ဝေရမဏီ 1 ပဒဋ္ဌာနံ။ အဗ္ယာပဇ္ဇလက္ခဏော အဒောသော, တသ္သ ပာဏာတိပာတာ ဝေရမဏီ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝတ္ထုအဝိပ္ပဋိပတ္တိလက္ခဏော 2 အမောဟော, တသ္သ သမ္မာပဋိပတ္တိ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝိနီလကဝိပုဗ္ဗကဂဟဏလက္ခဏာ အသုဘသညာ, တသ္သာ နိဗ္ဗိဒာ ပဒဋ္ဌာနံ။ သာသဝဖသ္သပရိဇာနနလက္ခဏာ ဒုက္ခသညာ, တသ္သာ ဝေဒနာ ပဒဋ္ဌာနံ။ သင္ခတလက္ခဏာနံ ဓမ္မာနံ သမနုပသ္သနလက္ခဏာ အနိစ္စသညာ , တသ္သာ ဥပ္ပာဒဝယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ သဗ္ဗဓမ္မအဘိနိဝေသလက္ခဏာ အနတ္တသညာ, တသ္သာ ဓမ္မသညာ ပဒဋ္ဌာနံ။
22. Tattha katamo padaṭṭhāno hāro? ‘‘Dhammaṃ deseti jino’’ti, ayaṃ padaṭṭhāno hāro. Kiṃ deseti? Sabbadhammayāthāvaasampaṭivedhalakkhaṇā avijjā, tassā vipallāsā padaṭṭhānaṃ. Ajjhosānalakkhaṇā taṇhā, tassā piyarūpaṃ sātarūpaṃ padaṭṭhānaṃ. Patthanalakkhaṇo lobho, tassa adinnādānaṃ padaṭṭhānaṃ. Vaṇṇasaṇṭhānabyañjanaggahaṇalakkhaṇā subhasaññā, tassā indriyā saṃvaro padaṭṭhānaṃ. Sāsavaphassaupagamanalakkhaṇā sukhasaññā, tassā assādo padaṭṭhānaṃ. Saṅkhatalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ asamanupassanalakkhaṇā niccasaññā, tassā viññāṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Aniccasaññādukkhasaññāasamanupassanalakkhaṇā attasaññā, tassā nāmakāyo padaṭṭhānaṃ. Sabbadhammasampaṭivedhalakkhaṇā vijjā, tassā sabbaṃ neyyaṃ padaṭṭhānaṃ. Cittavikkhepapaṭisaṃharaṇalakkhaṇo samatho, tassa asubhā padaṭṭhānaṃ. Icchāvacarapaṭisaṃharaṇalakkhaṇo alobho, tassa adinnādānā veramaṇī 3 padaṭṭhānaṃ. Abyāpajjalakkhaṇo adoso, tassa pāṇātipātā veramaṇī padaṭṭhānaṃ. Vatthuavippaṭipattilakkhaṇo 4 amoho, tassa sammāpaṭipatti padaṭṭhānaṃ. Vinīlakavipubbakagahaṇalakkhaṇā asubhasaññā, tassā nibbidā padaṭṭhānaṃ. Sāsavaphassaparijānanalakkhaṇā dukkhasaññā, tassā vedanā padaṭṭhānaṃ. Saṅkhatalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ samanupassanalakkhaṇā aniccasaññā , tassā uppādavayā padaṭṭhānaṃ. Sabbadhammaabhinivesalakkhaṇā anattasaññā, tassā dhammasaññā padaṭṭhānaṃ.
ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ကာမရာဂသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ရူပီနိ ရူပရာဂသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, ဆဋ္ဌာယတနံ ဘဝရာဂသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, နိဗ္ဗတ္တဘဝာနုပသ္သိတာ ပဉ္စန္နံ ဥပာဒာနက္ခန္ဓာနံ ပဒဋ္ဌာနံ, ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏဒသ္သနသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဩကပ္ပနလက္ခဏာ သဒ္ဓာ အဓိမုတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနာ စ, အနာဝိလလက္ခဏော ပသာဒော သမ္ပသီဒနပစ္စုပဋ္ဌာနော စ။ အဘိပတ္ထိယနလက္ခဏာ သဒ္ဓာ, တသ္သာ အဝေစ္စပသာဒော ပဒဋ္ဌာနံ။ အနာဝိလလက္ခဏော ပသာဒော, တသ္သ သဒ္ဓာ ပဒဋ္ဌာနံ။ အာရမ္ဘလက္ခဏံ ဝီရိယံ, တသ္သ သမ္မပ္ပဓာနံ ပဒဋ္ဌာနံ။ အပိလာပနလက္ခဏာ သတိ, တသ္သာ သတိပဋ္ဌာနံ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဧကဂ္ဂလက္ခဏော သမာဓိ, တသ္သ ဈာနာနိ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပဇာနနလက္ခဏာ ပညာ, တသ္သာ သစ္စာနိ ပဒဋ္ဌာနံ။
Pañca kāmaguṇā kāmarāgassa padaṭṭhānaṃ, pañcindriyāni rūpīni rūparāgassa padaṭṭhānaṃ, chaṭṭhāyatanaṃ bhavarāgassa padaṭṭhānaṃ, nibbattabhavānupassitā pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ padaṭṭhānaṃ, pubbenivāsānussatiñāṇadassanassa padaṭṭhānaṃ. Okappanalakkhaṇā saddhā adhimuttipaccupaṭṭhānā ca, anāvilalakkhaṇo pasādo sampasīdanapaccupaṭṭhāno ca. Abhipatthiyanalakkhaṇā saddhā, tassā aveccapasādo padaṭṭhānaṃ. Anāvilalakkhaṇo pasādo, tassa saddhā padaṭṭhānaṃ. Ārambhalakkhaṇaṃ vīriyaṃ, tassa sammappadhānaṃ padaṭṭhānaṃ. Apilāpanalakkhaṇā sati, tassā satipaṭṭhānaṃ padaṭṭhānaṃ. Ekaggalakkhaṇo samādhi, tassa jhānāni padaṭṭhānaṃ. Pajānanalakkhaṇā paññā, tassā saccāni padaṭṭhānaṃ.
အပရော နယော, အသ္သာဒမနသိကာရလက္ခဏော အယောနိသောမနသိကာရော, တသ္သ အဝိဇ္ဇာ ပဒဋ္ဌာနံ။ သစ္စသမ္မောဟနလက္ခဏာ အဝိဇ္ဇာ, သာ သင္ခာရာနံ ပဒဋ္ဌာနံ။ ပုနဗ္ဘဝဝိရောဟဏလက္ခဏာ သင္ခာရာ, တေ 5 ဝိညာဏသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဩပပစ္စယိကနိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ဝိညာဏံ, တံ နာမရူပသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ နာမကာယရူပကာယသင္ဃာတလက္ခဏံ နာမရူပံ, တံ ဆဠာယတနသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဣန္ဒ္ရိယဝဝတ္ထာနလက္ခဏံ ဆဠာယတနံ, တံ ဖသ္သသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ စက္ခုရူပဝိညာဏသန္နိပာတလက္ခဏော ဖသ္သော, သော ဝေဒနာယ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌအနုဘဝနလက္ခဏာ ဝေဒနာ, သာ တဏ္ဟာယ ပဒဋ္ဌာနံ။ အဇ္ဈောသာနလက္ခဏာ တဏ္ဟာ, သာ ဥပာဒာနသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဩပပစ္စယိကံ ဥပာဒာနံ, တံ ဘဝသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ နာမကာယရူပကာယသမ္ဘဝနလက္ခဏော ဘဝော, သော ဇာတိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ ခန္ဓပာတုဘဝနလက္ခဏာ ဇာတိ, သာ ဇရာယ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဥပဓိပရိပာကလက္ခဏာ ဇရာ, သာ မရဏသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဇီဝိတိန္ဒ္ရိယုပစ္ဆေဒလက္ခဏံ မရဏံ, တံ သောကသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဥသ္သုက္ကကာရကော သောကော, သော ပရိဒေဝသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ ။ လာလပ္ပကာရကော ပရိဒေဝော, သော ဒုက္ခသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ကာယသံပီဠနံ ဒုက္ခံ, တံ ဒောမနသ္သသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ စိတ္တသံပီဠနံ ဒောမနသ္သံ, တံ ဥပာယာသသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဩဒဟနကာရကော ဥပာယာသော, သော ဘဝသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဣမာနိ ဘဝင္ဂာနိ ယဒာ သမဂ္ဂာနိ နိဗ္ဗတ္တာနိ ဘဝန္တိ သော ဘဝော, တံ သံသာရသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ နိယ္ယာနိကလက္ခဏော မဂ္ဂော, သော နိရောဓသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။
Aparo nayo, assādamanasikāralakkhaṇo ayonisomanasikāro, tassa avijjā padaṭṭhānaṃ. Saccasammohanalakkhaṇā avijjā, sā saṅkhārānaṃ padaṭṭhānaṃ. Punabbhavavirohaṇalakkhaṇā saṅkhārā, te 6 viññāṇassa padaṭṭhānaṃ. Opapaccayikanibbattilakkhaṇaṃ viññāṇaṃ, taṃ nāmarūpassa padaṭṭhānaṃ. Nāmakāyarūpakāyasaṅghātalakkhaṇaṃ nāmarūpaṃ, taṃ chaḷāyatanassa padaṭṭhānaṃ. Indriyavavatthānalakkhaṇaṃ chaḷāyatanaṃ, taṃ phassassa padaṭṭhānaṃ. Cakkhurūpaviññāṇasannipātalakkhaṇo phasso, so vedanāya padaṭṭhānaṃ. Iṭṭhāniṭṭhaanubhavanalakkhaṇā vedanā, sā taṇhāya padaṭṭhānaṃ. Ajjhosānalakkhaṇā taṇhā, sā upādānassa padaṭṭhānaṃ. Opapaccayikaṃ upādānaṃ, taṃ bhavassa padaṭṭhānaṃ. Nāmakāyarūpakāyasambhavanalakkhaṇo bhavo, so jātiyā padaṭṭhānaṃ. Khandhapātubhavanalakkhaṇā jāti, sā jarāya padaṭṭhānaṃ. Upadhiparipākalakkhaṇā jarā, sā maraṇassa padaṭṭhānaṃ. Jīvitindriyupacchedalakkhaṇaṃ maraṇaṃ, taṃ sokassa padaṭṭhānaṃ. Ussukkakārako soko, so paridevassa padaṭṭhānaṃ . Lālappakārako paridevo, so dukkhassa padaṭṭhānaṃ. Kāyasaṃpīḷanaṃ dukkhaṃ, taṃ domanassassa padaṭṭhānaṃ. Cittasaṃpīḷanaṃ domanassaṃ, taṃ upāyāsassa padaṭṭhānaṃ. Odahanakārako upāyāso, so bhavassa padaṭṭhānaṃ. Imāni bhavaṅgāni yadā samaggāni nibbattāni bhavanti so bhavo, taṃ saṃsārassa padaṭṭhānaṃ. Niyyānikalakkhaṇo maggo, so nirodhassa padaṭṭhānaṃ.
တိတ္ထညုတာ ပီတညုတာယ ပဒဋ္ဌာနံ, ပီတညုတာ ပတ္တညုတာယ 7 ပဒဋ္ဌာနံ, ပတ္တညုတာ အတ္တညုတာယ ပဒဋ္ဌာနံ, အတ္တညုတာ ပုဗ္ဗေကတပုညတာယ ပဒဋ္ဌာနံ, ပုဗ္ဗေကတပုညတာ ပတိရူပဒေသဝာသသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, ပတိရူပဒေသဝာသော သပ္ပုရိသူပနိသ္သယသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, သပ္ပုရိသူပနိသ္သယော အတ္တသမ္မာပဏိဓာနသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, အတ္တသမ္မာပဏိဓာနံ သီလာနံ ပဒဋ္ဌာနံ, သီလာနိ အဝိပ္ပဋိသာရသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, အဝိပ္ပဋိသာရော ပာမောဇ္ဇသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, ပာမောဇ္ဇံ ပီတိယာ ပဒဋ္ဌာနံ, ပီတိ ပသ္သဒ္ဓိယာ ပဒဋ္ဌာနံ, ပသ္သဒ္ဓိ သုခသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, သုခံ သမာဓိသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, သမာဓိ ယထာဘူတဉာဏဒသ္သနသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, ယထာဘူတဉာဏဒသ္သနံ နိဗ္ဗိဒာယ ပဒဋ္ဌာနံ, နိဗ္ဗိဒာ ဝိရာဂသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ, ဝိရာဂော ဝိမုတ္တိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဝိမုတ္တိ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနသ္သ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဧဝံ ယော ကောစိ ဥပနိသ္သယော ယော ကောစိ ပစ္စယော, သဗ္ဗော သော ပဒဋ္ဌာနံ။ တေနာဟ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာယနော ‘‘ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဇိနော’’တိ။
Titthaññutā pītaññutāya padaṭṭhānaṃ, pītaññutā pattaññutāya 8 padaṭṭhānaṃ, pattaññutā attaññutāya padaṭṭhānaṃ, attaññutā pubbekatapuññatāya padaṭṭhānaṃ, pubbekatapuññatā patirūpadesavāsassa padaṭṭhānaṃ, patirūpadesavāso sappurisūpanissayassa padaṭṭhānaṃ, sappurisūpanissayo attasammāpaṇidhānassa padaṭṭhānaṃ, attasammāpaṇidhānaṃ sīlānaṃ padaṭṭhānaṃ, sīlāni avippaṭisārassa padaṭṭhānaṃ, avippaṭisāro pāmojjassa padaṭṭhānaṃ, pāmojjaṃ pītiyā padaṭṭhānaṃ, pīti passaddhiyā padaṭṭhānaṃ, passaddhi sukhassa padaṭṭhānaṃ, sukhaṃ samādhissa padaṭṭhānaṃ, samādhi yathābhūtañāṇadassanassa padaṭṭhānaṃ, yathābhūtañāṇadassanaṃ nibbidāya padaṭṭhānaṃ, nibbidā virāgassa padaṭṭhānaṃ, virāgo vimuttiyā padaṭṭhānaṃ. Vimutti vimuttiñāṇadassanassa padaṭṭhānaṃ. Evaṃ yo koci upanissayo yo koci paccayo, sabbo so padaṭṭhānaṃ. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘dhammaṃ deseti jino’’ti.
နိယုတ္တော ပဒဋ္ဌာနော ဟာရော။
Niyutto padaṭṭhāno hāro.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / နေတ္တိပ္ပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ၄. ပဒဋ္ဌာနဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (ဋီကာ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / နေတ္တိပ္ပကရဏ-ဋီကာ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ၄. ပဒဋ္ဌာနဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (ဋီကာ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / နေတ္တိဝိဘာဝိနီ • Nettivibhāvinī / ၄. ပဒဋ္ဌာနဟာရဝိဘင္ဂဝိဘာဝနာ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavibhāvanā
