Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၂. ပဓာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
2. Padhānasuttavaṇṇanā
၂. ဒုတိယေ ဥဘတောဗ္ယူဠ္ဟသင္ဂာမပ္ပဝေသနသဒိသန္တိ ယုဒ္ဓတ္ထာယ ဥဘတောရာသိကတစတုရင္ဂိနိသေနာမဇ္ဈပ္ပဝေသနသဒိသံ။ ဒာနဉ္စ ယုဒ္ဓဉ္စ သမာနမာဟူတိ ဧတ္ထ ကထံ ပနီဒမုဘယံ သမာနံ? ဇီဝိတဝိနာသဘီရုကော ဟိ ယုဇ္ဈိတုံ န သက္ကောတိ, ဘောဂက္ခယဘီရုကော ဒာနံ ဒာတုံ န သက္ကောတိ။ ‘‘ဇီဝိတဉ္စ ရက္ခိသ္သာမိ, ယုဇ္ဈိသ္သာမီ’’တိ ဟိ ဝဒန္တော န ယုဇ္ဈတိ, ဇီဝိတေ ပန အာလယံ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ‘‘ဟတ္ထပာဒာဒိစ္ဆေဒော ဝာ ဟောတု မရဏံ ဝာ, ဂဏ္ဟိသ္သာမေတံ ဣသ္သရိယ’’န္တိ ဥသ္သဟန္တောဝ ယုဇ္ဈတိ ။ ‘‘ဘောဂေ စ ရက္ခိသ္သာမိ, ဒာနဉ္စ ဒသ္သာမီ’’တိ ဝဒန္တောပိ န ဒဒာတိ, ဘောဂေသု ပန အာလယံ ပိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ‘‘မဟာဒာနံ ဒသ္သာမီ’’တိ ဥသ္သဟန္တောဝ ဒေတိ။ ဧဝံ ဒာနဉ္စ ယုဒ္ဓဉ္စ သမံ ဟောတိ။ ကိဉ္စ ဘိယ္ယော – အပ္ပာပိ သန္တာ ဗဟုကေ ဇိနန္တိ, ယထာ စ ယုဒ္ဓေ အပ္ပကာပိ ဝီရပုရိသာ ဗဟုကေ ဘီရုပုရိသေ ဇိနန္တိ, ဧဝံ သဒ္ဓာဒိသမ္ပန္နော အပ္ပကမ္ပိ ဒာနံ ဒဒန္တော ဗဟုဝိဓံ လောဘဒောသဣသ္သာမစ္ဆရိယဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဒိဘေဒံ တပ္ပဋိပက္ခံ အဘိဘဝတိ, ဗဟုဉ္စ ဒာနဝိပာကံ အဓိဂစ္ဆတိ။ ဧဝမ္ပိ ဒာနဉ္စ ယုဒ္ဓဉ္စ သမာနံ။ တေနာဟ ‘‘အပ္ပမ္ပိ စေ သဒ္ဒဟာနော ဒဒာတိ, တေနေဝ သော ဟောတိ သုခီ ပရတ္ထာ’’တိ။
2. Dutiye ubhatobyūḷhasaṅgāmappavesanasadisanti yuddhatthāya ubhatorāsikatacaturaṅginisenāmajjhappavesanasadisaṃ. Dānañca yuddhañca samānamāhūti ettha kathaṃ panīdamubhayaṃ samānaṃ? Jīvitavināsabhīruko hi yujjhituṃ na sakkoti, bhogakkhayabhīruko dānaṃ dātuṃ na sakkoti. ‘‘Jīvitañca rakkhissāmi, yujjhissāmī’’ti hi vadanto na yujjhati, jīvite pana ālayaṃ vissajjetvā ‘‘hatthapādādicchedo vā hotu maraṇaṃ vā, gaṇhissāmetaṃ issariya’’nti ussahantova yujjhati . ‘‘Bhoge ca rakkhissāmi, dānañca dassāmī’’ti vadantopi na dadāti, bhogesu pana ālayaṃ pissajjetvā ‘‘mahādānaṃ dassāmī’’ti ussahantova deti. Evaṃ dānañca yuddhañca samaṃ hoti. Kiñca bhiyyo – appāpi santā bahuke jinanti, yathā ca yuddhe appakāpi vīrapurisā bahuke bhīrupurise jinanti, evaṃ saddhādisampanno appakampi dānaṃ dadanto bahuvidhaṃ lobhadosaissāmacchariyadiṭṭhivicikicchādibhedaṃ tappaṭipakkhaṃ abhibhavati, bahuñca dānavipākaṃ adhigacchati. Evampi dānañca yuddhañca samānaṃ. Tenāha ‘‘appampi ce saddahāno dadāti, teneva so hoti sukhī paratthā’’ti.
အဂာရသ္သ ဟိတံ ကသိဂောရက္ခာဒိ အဂာရိယံ, တံ နတ္ထိ ဧတ္ထာတိ အနဂာရိယံ, ပဗ္ဗဇ္ဇာတိ အာဟ ‘‘အဂာရသ္သ။ပေ.။ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ စတ္တာရော ဥပဓီ – ကာမုပဓိ, ခန္ဓုပဓိ, ကိလေသုပဓိ, အဘိသင္ခာရုပဓီတိ။ ကာမာပိ ဟိ ‘‘ယံ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနသ္သံ, အယံ ကာမာနံ အသ္သာဒော’’တိ (အ. နိ. ၉.၃၄) ဧဝံ ဝုတ္တသ္သ သုခသ္သ, တဒသ္သာဒနိမိတ္တသ္သ ဝာ ဒုက္ခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော ဥပဓီယတိ ဧတ္ထ သုခန္တိ ဣမိနာ ဝစနတ္ထေန ‘‘ဥပဓီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ခန္ဓာပိ ခန္ဓမူလကသ္သ ဒုက္ခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော, ကိလေသာပိ အပာယဒုက္ခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော, အဘိသင္ခာရာပိ ဘဝဒုက္ခသ္သ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော ‘‘ဥပဓီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သဗ္ဗေသံ ဥပဓီနံ ပဋိနိသ္သဂ္ဂော ပဟာနံ ဧတ္ထာတိ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂံ, နိဗ္ဗာနံ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗေသံ ခန္ဓူပဓိ။ပေ.။ နိဗ္ဗာနသ္သ အတ္ထာယာ’’တိ။
Agārassa hitaṃ kasigorakkhādi agāriyaṃ, taṃ natthi etthāti anagāriyaṃ, pabbajjāti āha ‘‘agārassa…pe… anagāriyaṃ pabbajja’’nti. Sabbūpadhipaṭinissaggatthāyāti ettha cattāro upadhī – kāmupadhi, khandhupadhi, kilesupadhi, abhisaṅkhārupadhīti. Kāmāpi hi ‘‘yaṃ pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ kāmānaṃ assādo’’ti (a. ni. 9.34) evaṃ vuttassa sukhassa, tadassādanimittassa vā dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato upadhīyati ettha sukhanti iminā vacanatthena ‘‘upadhī’’ti vuccanti. Khandhāpi khandhamūlakassa dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, kilesāpi apāyadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, abhisaṅkhārāpi bhavadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato ‘‘upadhī’’ti vuccanti. Sabbesaṃ upadhīnaṃ paṭinissaggo pahānaṃ etthāti sabbūpadhipaṭinissaggaṃ, nibbānaṃ. Tenāha ‘‘sabbesaṃ khandhūpadhi…pe… nibbānassa atthāyā’’ti.
ပဓာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Padhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၂. ပဓာနသုတ္တံ • 2. Padhānasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၂. ပဓာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Padhānasuttavaṇṇanā