Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૩-૪. પધાનિયઙ્ગસુત્તાદિવણ્ણના
3-4. Padhāniyaṅgasuttādivaṇṇanā
૫૩-૫૪. તતિયે પદહતીતિ પદહનો, ભાવનમનુયુત્તો યોગી, તસ્સ ભાવો ભાવનાનુયોગો પદહનભાવો. પધાનમસ્સ અત્થીતિ પધાનિકો, ક-કારસ્સ ય-કારં કત્વા ‘‘પધાનિયો’’તિ વુત્તં. ‘‘અભિનીહારતો પટ્ઠાય આગતત્તા’’તિ વુત્તત્તા પચ્ચેકબોધિસત્તસાવકબોધિસત્તાનમ્પિ પણિધાનતો પભુતિ આગતસદ્ધા આગમનસદ્દા એવ, ઉક્કટ્ઠનિદ્દેસેન પન ‘‘સબ્બઞ્ઞુબોધિસત્તાન’’ન્તિ વુત્તં. અધિગમતો સમુદાગતત્તા અગ્ગમગ્ગફલસમ્પયુત્તા ચાપિ અધિગમસદ્ધા નામ, યા સોતાપન્નસ્સ અઙ્ગભાવેન વુત્તા. અચલભાવેનાતિ પટિપક્ખેન અનધિભવનીયત્તા નિચ્ચલભાવેન. ઓકપ્પનન્તિ ઓક્કન્દિત્વા અધિમુચ્ચનં, પસાદુપ્પત્તિયા પસાદનીયવત્થુસ્મિં પસીદનમેવ. સુપ્પટિવિદ્ધન્તિ સુટ્ઠુ પટિવિદ્ધં. યથા તેન પટિવિદ્ધેન સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણં હત્થગતં અહોસિ, તથા પટિવિદ્ધં. યસ્સ બુદ્ધસુબુદ્ધતાય સદ્ધા અચલા અસમ્પવેધિ, તસ્સ ધમ્મસુધમ્મતાય સઙ્ઘસુપ્પટિપન્નતાય તેન પટિવેધેન સદ્ધા ન તથાતિ અટ્ઠાનમેતં અનવકાસો. તેનાહ ભગવા – ‘‘યો, ભિક્ખવે, બુદ્ધે પસન્નો ધમ્મે પસન્નો સઙ્ઘે પસન્નો’’તિઆદિ. પધાનવીરિયં ઇજ્ઝતિ ‘‘અદ્ધા ઇમાય પટિપદાય જરામરણતો મુચ્ચિસ્સામી’’તિ સક્કચ્ચં પદહનતો.
53-54. Tatiye padahatīti padahano, bhāvanamanuyutto yogī, tassa bhāvo bhāvanānuyogo padahanabhāvo. Padhānamassa atthīti padhāniko, ka-kārassa ya-kāraṃ katvā ‘‘padhāniyo’’ti vuttaṃ. ‘‘Abhinīhārato paṭṭhāya āgatattā’’ti vuttattā paccekabodhisattasāvakabodhisattānampi paṇidhānato pabhuti āgatasaddhā āgamanasaddā eva, ukkaṭṭhaniddesena pana ‘‘sabbaññubodhisattāna’’nti vuttaṃ. Adhigamato samudāgatattā aggamaggaphalasampayuttā cāpi adhigamasaddhā nāma, yā sotāpannassa aṅgabhāvena vuttā. Acalabhāvenāti paṭipakkhena anadhibhavanīyattā niccalabhāvena. Okappananti okkanditvā adhimuccanaṃ, pasāduppattiyā pasādanīyavatthusmiṃ pasīdanameva. Suppaṭividdhanti suṭṭhu paṭividdhaṃ. Yathā tena paṭividdhena sabbaññutaññāṇaṃ hatthagataṃ ahosi, tathā paṭividdhaṃ. Yassa buddhasubuddhatāya saddhā acalā asampavedhi, tassa dhammasudhammatāya saṅghasuppaṭipannatāya tena paṭivedhena saddhā na tathāti aṭṭhānametaṃ anavakāso. Tenāha bhagavā – ‘‘yo, bhikkhave, buddhe pasanno dhamme pasanno saṅghe pasanno’’tiādi. Padhānavīriyaṃ ijjhati ‘‘addhā imāya paṭipadāya jarāmaraṇato muccissāmī’’ti sakkaccaṃ padahanato.
અપ્પ-સદ્દો અભાવત્થો ‘‘અપ્પસદ્દસ્સ…પે॰… ખો પના’’તિઆદીસુ વિયાતિ આહ ‘‘અરોગો’’તિ. સમવેપાકિનિયાતિ યથાભુત્તમાહારં સમાકારેનેવ પચનસીલાય. દળ્હં કત્વા પચન્તી હિ ગહણી ઘોરભાવેન પિત્તવિકારાદિવસેન રોગં જનેતિ, સિથિલં કત્વા પચન્તી મન્દભાવેન વાતવિકારાદિવસેન તેનાહ ‘‘નાતિસીતાય નાચ્ચુણ્હાયા’’તિ. ગહણિતેજસ્સ મન્દપટુતાવસેન સત્તાનં યથાક્કમં સીતુણ્હસહતાતિ આહ ‘‘અતિસીતલગ્ગહણિકો’’તિઆદિ. યાથાવતો અચ્ચયદેસના અત્તનો આવિકરણં નામાતિ આહ ‘‘યથાભૂતં અત્તનો અગુણં પકાસેતા’’તિ. ઉદયત્થગામિનિયાતિ સઙ્ખારાનં ઉદયઞ્ચ વયઞ્ચ પટિવિજ્ઝન્તિયાતિ અયમેત્થ અત્થોતિ આહ ‘‘ઉદયઞ્ચા’’તિઆદિ. પરિસુદ્ધાયાતિ નિરુપક્કિલેસાય. નિબ્બિજ્ઝિતું સમત્થાયાતિ તદઙ્ગવસેન સવિસેસં પજહિતું સમત્થાય. તસ્સ દુક્ખસ્સ ખયગામિનિયાતિ યં દુક્ખં ઇમસ્મિં ઞાણે અનધિગતે પવત્તિરહં, અધિગતે ન પવત્તિ, તં સન્ધાય વદતિ. તથાહેસ યોગાવચરો ‘‘ચૂળસોતાપન્નો’’તિ વુચ્ચતિ. ચતુત્થં ઉત્તાનમેવ.
Appa-saddo abhāvattho ‘‘appasaddassa…pe… kho panā’’tiādīsu viyāti āha ‘‘arogo’’ti. Samavepākiniyāti yathābhuttamāhāraṃ samākāreneva pacanasīlāya. Daḷhaṃ katvā pacantī hi gahaṇī ghorabhāvena pittavikārādivasena rogaṃ janeti, sithilaṃ katvā pacantī mandabhāvena vātavikārādivasena tenāha ‘‘nātisītāya nāccuṇhāyā’’ti. Gahaṇitejassa mandapaṭutāvasena sattānaṃ yathākkamaṃ sītuṇhasahatāti āha ‘‘atisītalaggahaṇiko’’tiādi. Yāthāvato accayadesanā attano āvikaraṇaṃ nāmāti āha ‘‘yathābhūtaṃ attano aguṇaṃ pakāsetā’’ti. Udayatthagāminiyāti saṅkhārānaṃ udayañca vayañca paṭivijjhantiyāti ayamettha atthoti āha ‘‘udayañcā’’tiādi. Parisuddhāyāti nirupakkilesāya. Nibbijjhituṃ samatthāyāti tadaṅgavasena savisesaṃ pajahituṃ samatthāya. Tassa dukkhassa khayagāminiyāti yaṃ dukkhaṃ imasmiṃ ñāṇe anadhigate pavattirahaṃ, adhigate na pavatti, taṃ sandhāya vadati. Tathāhesa yogāvacaro ‘‘cūḷasotāpanno’’ti vuccati. Catutthaṃ uttānameva.
પધાનિયઙ્ગસુત્તાદિવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Padhāniyaṅgasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya
૩. પધાનિયઙ્ગસુત્તં • 3. Padhāniyaṅgasuttaṃ
૪. સમયસુત્તં • 4. Samayasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
૩. પધાનિયઙ્ગસુત્તવણ્ણના • 3. Padhāniyaṅgasuttavaṇṇanā
૪. સમયસુત્તવણ્ણના • 4. Samayasuttavaṇṇanā