Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
പദുമോ ബുദ്ധോ
Padumo buddho
തസ്സ അപരഭാഗേ പദുമോ നാമ സത്ഥാ ഉദപാദി. തസ്സാപി തയോ സാവകസന്നിപാതാ. പഠമസന്നിപാതേ കോടിസതസഹസ്സം ഭിക്ഖൂ അഹേസും, ദുതിയേ തീണി സതസഹസ്സാനി, തതിയേ അഗാമകേ അരഞ്ഞേ മഹാവനസണ്ഡവാസീനം ഭിക്ഖൂനം ദ്വേ സതസഹസ്സാനി. തദാ ബോധിസത്തോ സീഹോ ഹുത്വാ സത്ഥാരം നിരോധസമാപത്തിം സമാപന്നം ദിസ്വാ പസന്നചിത്തോ വന്ദിത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പീതിസോമനസ്സജാതോ തിക്ഖത്തും സീഹനാദം നദിത്വാ സത്താഹം ബുദ്ധാരമ്മണം പീതിം അവിജഹിത്വാ പീതിസുഖേനേവ ഗോചരായ അപക്കമിത്വാ ജീവിതപരിച്ചാഗം കത്വാ ഭഗവന്തം പയിരുപാസമാനോ അട്ഠാസി. സത്ഥാ സത്താഹച്ചയേന നിരോധാ വുട്ഠിതോ സീഹം ഓലോകേത്വാ ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘേപി ചിത്തം പസാദേത്വാ സങ്ഘം വന്ദിസ്സതീ’’തി ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘോ ആഗച്ഛതൂ’’തി ചിന്തേസി. ഭിക്ഖൂ താവദേവ ആഗമിംസു. സീഹോപി ഭിക്ഖുസങ്ഘേ ചിത്തം പസാദേതി. സത്ഥാ തസ്സ മനം ഓലോകേത്വാ ‘‘അനാഗതേ ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതീ’’തി ബ്യാകാസി. പദുമസ്സ പന ഭഗവതോ ചമ്പകം നാമ നഗരം അഹോസി, അസമോ നാമ രാജാ പിതാ, മാതാ അസമാ നാമ ദേവീ, സാലോ ച ഉപസാലോ ച ദ്വേ അഗ്ഗസാവകാ, വരുണോ നാമുപട്ഠാകോ, രാമാ ച സുരാമാ ച ദ്വേ അഗ്ഗസാവികാ, സോണരുക്ഖോ നാമ ബോധി, അട്ഠപണ്ണാസഹത്ഥുബ്ബേധം സരീരം അഹോസി, ആയു വസ്സസതസഹസ്സന്തി.
Tassa aparabhāge padumo nāma satthā udapādi. Tassāpi tayo sāvakasannipātā. Paṭhamasannipāte koṭisatasahassaṃ bhikkhū ahesuṃ, dutiye tīṇi satasahassāni, tatiye agāmake araññe mahāvanasaṇḍavāsīnaṃ bhikkhūnaṃ dve satasahassāni. Tadā bodhisatto sīho hutvā satthāraṃ nirodhasamāpattiṃ samāpannaṃ disvā pasannacitto vanditvā padakkhiṇaṃ katvā pītisomanassajāto tikkhattuṃ sīhanādaṃ naditvā sattāhaṃ buddhārammaṇaṃ pītiṃ avijahitvā pītisukheneva gocarāya apakkamitvā jīvitapariccāgaṃ katvā bhagavantaṃ payirupāsamāno aṭṭhāsi. Satthā sattāhaccayena nirodhā vuṭṭhito sīhaṃ oloketvā ‘‘bhikkhusaṅghepi cittaṃ pasādetvā saṅghaṃ vandissatī’’ti ‘‘bhikkhusaṅgho āgacchatū’’ti cintesi. Bhikkhū tāvadeva āgamiṃsu. Sīhopi bhikkhusaṅghe cittaṃ pasādeti. Satthā tassa manaṃ oloketvā ‘‘anāgate buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Padumassa pana bhagavato campakaṃ nāma nagaraṃ ahosi, asamo nāma rājā pitā, mātā asamā nāma devī, sālo ca upasālo ca dve aggasāvakā, varuṇo nāmupaṭṭhāko, rāmā ca surāmā ca dve aggasāvikā, soṇarukkho nāma bodhi, aṭṭhapaṇṇāsahatthubbedhaṃ sarīraṃ ahosi, āyu vassasatasahassanti.
‘‘അനോമദസ്സിസ്സ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
‘‘Anomadassissa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
പദുമോ നാമ നാമേന, അസമോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ’’തി. (ബു॰ വ॰ ൧൦.൧);
Padumo nāma nāmena, asamo appaṭipuggalo’’ti. (bu. va. 10.1);