| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi |
२. दुतियभाणवारो
2. Dutiyabhāṇavāro
पकासनीयकम्मं
Pakāsanīyakammaṃ
३३६. तेन खो पन समयेन भगवा महतिया परिसाय परिवुतो धम्मं देसेन्तो निसिन्नो होति सराजिकाय परिसाय। अथ खो देवदत्तो उट्ठायासना एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा येन भगवा तेनञ्जलिं पणामेत्वा भगवन्तं एतदवोच – ‘‘जिण्णो दानि, भन्ते, भगवा वुड्ढो महल्लको अद्धगतो वयोअनुप्पत्तो। अप्पोस्सुक्को दानि, भन्ते, भगवा दिट्ठधम्मसुखविहारं अनुयुत्तो विहरतु, ममं भिक्खुसङ्घं निस्सज्जतु। अहं भिक्खुसङ्घं परिहरिस्सामी’’ति। ‘‘अलं, देवदत्त, मा ते रुच्चि भिक्खुसङ्घं परिहरितु’’न्ति। दुतियम्पि खो देवदत्तो…पे॰… ततियम्पि खो देवदत्तो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘जिण्णो दानि, भन्ते, भगवा वुड्ढो महल्लको अद्धगतो वयोअनुप्पत्तो। अप्पोस्सुक्को दानि, भन्ते, भगवा दिट्ठधम्मसुखविहारं अनुयुत्तो विहरतु, ममं भिक्खुसङ्घं निस्सज्जतु। अहं भिक्खुसङ्घं परिहरिस्सामी’’ति। ‘‘सारिपुत्तमोग्गल्लानानम्पि खो अहं, देवदत्त, भिक्खुसङ्घं न निस्सज्जेय्यं , किं पन तुय्हं छवस्स खेळासकस्सा’’ति! अथ खो देवदत्तो – सराजिकाय मं भगवा परिसाय खेळासकवादेन अपसादेति, सारिपुत्तमोग्गल्लानेव उक्कंसतीति – कुपितो अनत्तमनो भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा पक्कामि। अयञ्चरहि देवदत्तस्स भगवति पठमो आघातो अहोसि।
336. Tena kho pana samayena bhagavā mahatiyā parisāya parivuto dhammaṃ desento nisinno hoti sarājikāya parisāya. Atha kho devadatto uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘jiṇṇo dāni, bhante, bhagavā vuḍḍho mahallako addhagato vayoanuppatto. Appossukko dāni, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu, mamaṃ bhikkhusaṅghaṃ nissajjatu. Ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti. ‘‘Alaṃ, devadatta, mā te rucci bhikkhusaṅghaṃ pariharitu’’nti. Dutiyampi kho devadatto…pe… tatiyampi kho devadatto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘jiṇṇo dāni, bhante, bhagavā vuḍḍho mahallako addhagato vayoanuppatto. Appossukko dāni, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu, mamaṃ bhikkhusaṅghaṃ nissajjatu. Ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti. ‘‘Sāriputtamoggallānānampi kho ahaṃ, devadatta, bhikkhusaṅghaṃ na nissajjeyyaṃ , kiṃ pana tuyhaṃ chavassa kheḷāsakassā’’ti! Atha kho devadatto – sarājikāya maṃ bhagavā parisāya kheḷāsakavādena apasādeti, sāriputtamoggallāneva ukkaṃsatīti – kupito anattamano bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Ayañcarahi devadattassa bhagavati paṭhamo āghāto ahosi.
अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खवे, सङ्घो देवदत्तस्स राजगहे पकासनीयं कम्मं करोतु – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। एवञ्च पन, भिक्खवे, कातब्बं। ब्यत्तेन भिक्खुना पटिबलेन सङ्घो ञापेतब्बो –
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, saṅgho devadattassa rājagahe pakāsanīyaṃ kammaṃ karotu – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Evañca pana, bhikkhave, kātabbaṃ. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
३३७. ‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं सङ्घो देवदत्तस्स राजगहे पकासनीयं कम्मं करेय्य – ‘‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। एसा ञत्ति।
337. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ saṅgho devadattassa rājagahe pakāsanīyaṃ kammaṃ kareyya – ‘‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Esā ñatti.
‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। सङ्घो देवदत्तस्स राजगहे पकासनीयं कम्मं करोति – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। यस्सायस्मतो खमति देवदत्तस्स राजगहे पकासनीयं कम्मस्स करणं – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति, यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति – सो तुण्हस्स; यस्स नक्खमति, सो भासेय्य।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Saṅgho devadattassa rājagahe pakāsanīyaṃ kammaṃ karoti – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Yassāyasmato khamati devadattassa rājagahe pakāsanīyaṃ kammassa karaṇaṃ – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati, yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti – so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘कतं सङ्घेन देवदत्तस्स राजगहे पकासनीयं कम्मं – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
‘‘Kataṃ saṅghena devadattassa rājagahe pakāsanīyaṃ kammaṃ – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
३३८. अथ खो भगवा आयस्मन्तं सारिपुत्तं आमन्तेसि – ‘‘तेन हि त्वं, सारिपुत्त, देवदत्तं राजगहे पकासेही’’ति। ‘‘पुब्बे मया, भन्ते, देवदत्तस्स राजगहे वण्णो भासितो – ‘महिद्धिको गोधिपुत्तो, महानुभावो गोधिपुत्तो’ति। कथाहं, भन्ते, देवदत्तं राजगहे पकासेमी’’ति? ‘‘ननु तया, सारिपुत्त, भूतोयेव देवदत्तस्स राजगहे वण्णो भासितो – ‘महिद्धिको गोधिपुत्तो, महानुभावो गोधिपुत्तो’’’ ति? ‘‘एवं भन्ते’’ति। ‘‘एवमेव खो त्वं, सारिपुत्त, भूतंयेव देवदत्तं राजगहे पकासेही’’ति। ‘‘एवं भन्ते’’ति खो आयस्मा सारिपुत्तो भगवतो पच्चस्सोसि।
338. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘tena hi tvaṃ, sāriputta, devadattaṃ rājagahe pakāsehī’’ti. ‘‘Pubbe mayā, bhante, devadattassa rājagahe vaṇṇo bhāsito – ‘mahiddhiko godhiputto, mahānubhāvo godhiputto’ti. Kathāhaṃ, bhante, devadattaṃ rājagahe pakāsemī’’ti? ‘‘Nanu tayā, sāriputta, bhūtoyeva devadattassa rājagahe vaṇṇo bhāsito – ‘mahiddhiko godhiputto, mahānubhāvo godhiputto’’’ ti? ‘‘Evaṃ bhante’’ti. ‘‘Evameva kho tvaṃ, sāriputta, bhūtaṃyeva devadattaṃ rājagahe pakāsehī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā sāriputto bhagavato paccassosi.
अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खवे, सङ्घो सारिपुत्तं सम्मन्नतु देवदत्तं राजगहे पकासेतुं – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। एवञ्च पन, भिक्खवे, सम्मन्नितब्बो। पठमं सारिपुत्तो याचितब्बो। याचित्वा ब्यत्तेन भिक्खुना पटिबलेन सङ्घो ञापेतब्बो –
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, saṅgho sāriputtaṃ sammannatu devadattaṃ rājagahe pakāsetuṃ – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Paṭhamaṃ sāriputto yācitabbo. Yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो आयस्मन्तं सारिपुत्तं सम्मन्नेय्य देवदत्तं राजगहे पकासेतुं – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। एसा ञत्ति।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho āyasmantaṃ sāriputtaṃ sammanneyya devadattaṃ rājagahe pakāsetuṃ – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Esā ñatti.
‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। सङ्घो आयस्मन्तं सारिपुत्तं सम्मन्नति देवदत्तं राजगहे पकासेतुं – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति, यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। यस्सायस्मतो खमति, आयस्मतो सारिपुत्तस्स सम्मुति देवदत्तं राजगहे पकासेतुं – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति, यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति – सो तुण्हस्स; यस्स नक्खमति, सो भासेय्य।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Saṅgho āyasmantaṃ sāriputtaṃ sammannati devadattaṃ rājagahe pakāsetuṃ – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati, yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Yassāyasmato khamati, āyasmato sāriputtassa sammuti devadattaṃ rājagahe pakāsetuṃ – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati, yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti – so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘सम्मतो सङ्घेन आयस्मा सारिपुत्तो देवदत्तं राजगहे पकासेतुं – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’ति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
‘‘Sammato saṅghena āyasmā sāriputto devadattaṃ rājagahe pakāsetuṃ – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’ti. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
सम्मतो च आयस्मा सारिपुत्तो सम्बहुलेहि भिक्खूहि सद्धिं राजगहं पविसित्वा देवदत्तं राजगहे पकासेसि – ‘‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’’ति। तत्थ ये ते मनुस्सा अस्सद्धा अप्पसन्ना दुब्बुद्धिनो, ते एवमाहंसु – ‘‘उसूयका इमे समणा सक्यपुत्तिया देवदत्तस्स लाभसक्कारं उसूयन्ती’’ति। ये पन ते मनुस्सा सद्धा पसन्ना पण्डिता ब्यत्ता बुद्धिमन्तो, ते एवमाहंसु – ‘‘न खो इदं ओरकं भविस्सति यथा भगवा देवदत्तं राजगहे पकासापेती’’ति।
Sammato ca āyasmā sāriputto sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ rājagahaṃ pavisitvā devadattaṃ rājagahe pakāsesi – ‘‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’’ti. Tattha ye te manussā assaddhā appasannā dubbuddhino, te evamāhaṃsu – ‘‘usūyakā ime samaṇā sakyaputtiyā devadattassa lābhasakkāraṃ usūyantī’’ti. Ye pana te manussā saddhā pasannā paṇḍitā byattā buddhimanto, te evamāhaṃsu – ‘‘na kho idaṃ orakaṃ bhavissati yathā bhagavā devadattaṃ rājagahe pakāsāpetī’’ti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / पकासनीयकम्मादिकथा • Pakāsanīyakammādikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / पकासनीयकम्मादिकथा • Pakāsanīyakammādikathā
