Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ൪൧. പകിണ്ണകനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    41. Pakiṇṇakaniddesavaṇṇanā

    ൩൩൫-൬. സദ്വാരബന്ധനേ ഠാനേ…പേ॰… സയന്തോ ദുക്കടം ഫുസേതി ഏവരൂപേ ഠാനേ ദിവാ സയന്തേനാതി സമ്ബന്ധോ. സദ്വാരബന്ധനേ (പാരാ॰ ൭൭; പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൧.൭൭) പന ഠാനേ യേന കേനചി പരിക്ഖിത്തേ അബ്ഭോകാസേപി രുക്ഖമൂലേപി അന്തമസോ ഇമിനാ ലക്ഖണേന യുത്തേ ആകാസങ്ഗണേപി സയന്തേന ദ്വാരം ബന്ധിതബ്ബമേവ. വിഞ്ഞുമ്ഹി പുരിസേതി ഭിക്ഖുമ്ഹി വാ സാമണേരേ വാ അന്തമസോ ഉപാസകആരാമികേസുപി അഞ്ഞതരസ്മിം സതീതി അത്ഥോ. ‘‘ഏസ ജഗ്ഗിസ്സതീ’’തി ആഭോഗോ ചാപി കപ്പതീതി കേവലം ഭിക്ഖുനിം വാ മാതുഗാമം വാ ആപുച്ഛിതും ന വട്ടതി. സവസേതി അത്തനോ വസേ, അബഹുസാധാരണട്ഠാനേതി അത്ഥോ. തം വിനാകാരന്തി തം പുബ്ബേ വുത്തപ്പകാരം ദ്വാരഥകനആഭോഗകരണസങ്ഖാതം ആകാരം വിനാതി അത്ഥോ. അചിത്തകാപത്തികിരിയായം സങ്ഖേപോ.

    335-6.Sadvārabandhane ṭhāne…pe… sayanto dukkaṭaṃ phuseti evarūpe ṭhāne divā sayantenāti sambandho. Sadvārabandhane (pārā. 77; pārā. aṭṭha. 1.77) pana ṭhāne yena kenaci parikkhitte abbhokāsepi rukkhamūlepi antamaso iminā lakkhaṇena yutte ākāsaṅgaṇepi sayantena dvāraṃ bandhitabbameva. Viññumhi puriseti bhikkhumhi vā sāmaṇere vā antamaso upāsakaārāmikesupi aññatarasmiṃ satīti attho. ‘‘Esa jaggissatī’’ti ābhogo cāpi kappatīti kevalaṃ bhikkhuniṃ vā mātugāmaṃ vā āpucchituṃ na vaṭṭati. Savaseti attano vase, abahusādhāraṇaṭṭhāneti attho. Taṃ vinākāranti taṃ pubbe vuttappakāraṃ dvārathakanaābhogakaraṇasaṅkhātaṃ ākāraṃ vināti attho. Acittakāpattikiriyāyaṃ saṅkhepo.

    ൩൩൭. രതനാനീതി മുത്താദിദസവിധരതനാനി. ധഞ്ഞന്തി സത്തവിധം ധഞ്ഞം.

    337.Ratanānīti muttādidasavidharatanāni. Dhaññanti sattavidhaṃ dhaññaṃ.

    ൩൩൮. സിത്ഥതേലോദതേലേഹീതി ഏത്ഥ (ചൂളവ॰ ൨൪൬; ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൪൬) പന യോ മധുസിത്ഥകതേലേന വാ ഉദകമിസ്സകതേലേന വാ അഞ്ഞേന കേനചി വികാരേന വാ കേസേ ഓസണ്ഠേതി, ദന്തമയാദീസു യേന കേനചി ഫണേന വാ കോച്ഛേന വാ ഹത്ഥേന വാ ഫണകിച്ചം കരോന്തോ അങ്ഗുലീഹി വാ ഓസണ്ഠേതി, തസ്സ ദുക്കടം ഹോതീതി അത്ഥോ.

    338.Sitthatelodatelehīti ettha (cūḷava. 246; cūḷava. aṭṭha. 246) pana yo madhusitthakatelena vā udakamissakatelena vā aññena kenaci vikārena vā kese osaṇṭheti, dantamayādīsu yena kenaci phaṇena vā kocchena vā hatthena vā phaṇakiccaṃ karonto aṅgulīhi vā osaṇṭheti, tassa dukkaṭaṃ hotīti attho.

    ൩൩൯. നേകപാവുരണാതി (ചൂളവ॰ ൨൬൪) ന ഏകപാവുരണാ. തുവട്ടയുന്തി നിപജ്ജേയ്യും. കിം വുത്തം ഹോതി? യദി ഏകപാവുരണാ വാ ഏകത്ഥരണാ വാ ഏകമഞ്ചേ വാ തുവട്ടേയ്യും, ന വട്ടതി, ദുക്കടം ഹോതീതി വുത്തം ഹോതി. ഏകമ്ഹി (ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൬൪) വാ ഭാജനേ ന ഭുഞ്ജേയ്യുന്തി സമ്ബന്ധോ.

    339.Nekapāvuraṇāti (cūḷava. 264) na ekapāvuraṇā. Tuvaṭṭayunti nipajjeyyuṃ. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yadi ekapāvuraṇā vā ekattharaṇā vā ekamañce vā tuvaṭṭeyyuṃ, na vaṭṭati, dukkaṭaṃ hotīti vuttaṃ hoti. Ekamhi (cūḷava. aṭṭha. 264) vā bhājane na bhuñjeyyunti sambandho.

    ൩൪൦. ചതുരങ്ഗുലതോ (ചൂളവ॰ ൨൮൨; ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൮൨) ഊനം ദന്തകട്ഠം ന ഖാദേയ്യാതി സമ്ബന്ധോ. അധികട്ഠങ്ഗുലന്തി അട്ഠങ്ഗുലതോ അധികം. തഥാതി ന ഖാദേയ്യാതി അത്ഥോ. അകല്ലകോ (ചൂളവ॰ ൨൮൯) ലസുണം ന ഖാദേയ്യ.

    340. Caturaṅgulato (cūḷava. 282; cūḷava. aṭṭha. 282) ūnaṃ dantakaṭṭhaṃ na khādeyyāti sambandho. Adhikaṭṭhaṅgulanti aṭṭhaṅgulato adhikaṃ. Tathāti na khādeyyāti attho. Akallako (cūḷava. 289) lasuṇaṃ na khādeyya.

    ൩൪൧. ഹീനേഹി (പാചി॰ ൩൧ ആദയോ) വാ ഉക്കട്ഠേഹി വാ ജാതിആദീഹി ഏവ ഉക്കട്ഠം വാ ഹീനം വാ ‘‘ചണ്ഡാലോസീ’’തിആദിനാ നയേന ഉജും വാ ‘‘സന്തി വാ ഇധേകച്ചേ ചണ്ഡാലാ, വേനാ, നേസാദാ’’തിആദിനാ നയേന അഞ്ഞാപദേസേന വാ ഉപസമ്പന്നം വാ അനുപസമ്പന്നം വാ അക്കോസാധിപ്പായം വിനാ കേവലം ദവാധിപ്പായേന വദേ, ദുബ്ഭാസിതന്തി അത്ഥോ.

    341. Hīnehi (pāci. 31 ādayo) vā ukkaṭṭhehi vā jātiādīhi eva ukkaṭṭhaṃ vā hīnaṃ vā ‘‘caṇḍālosī’’tiādinā nayena ujuṃ vā ‘‘santi vā idhekacce caṇḍālā, venā, nesādā’’tiādinā nayena aññāpadesena vā upasampannaṃ vā anupasampannaṃ vā akkosādhippāyaṃ vinā kevalaṃ davādhippāyena vade, dubbhāsitanti attho.

    ൩൪൨. നഖേ വാ കേസേ വാ നാസലോമേ (ചൂളവ॰ ൨൭൫) വാ ദീഘേ ന ധാരയേതി സമ്ബന്ധോ. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, മംസപ്പമാണേന നഖേ ഛിന്ദിതു’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൭൪) ച ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ദുമാസികം വാ ദുവങ്ഗുലം വാ’’തി (ചൂളവ॰ ൨൪൬) ച വുത്തം. ന ലബ്ഭം വീസതിമട്ഠന്തി ഏത്ഥ ഏകനഖമ്പി മട്ഠം കാതും ന വട്ടതി ഏവ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ വീസതിമട്ഠം കാരാപേതബ്ബം. യോ കാരാപേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ (ചൂളവ॰ ൨൭൪). അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, മലമത്തം അപകഡ്ഢിതു’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൭൪) ഹി വുത്തം. തസ്മാ നഖതോ മലമത്തം അപകഡ്ഢിതും വട്ടതി. സമ്ബാധേ ലോമഹാരണന്തി ഏത്ഥ സമ്ബാധോ നാമ ഉഭോ ഉപകച്ഛകാ മുത്തകരണഞ്ച. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ആബാധപച്ചയാ സമ്ബാധേ ലോമം സംഹരാപേതു’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൭൫) ഹി വുത്തം.

    342. Nakhe vā kese vā nāsalome (cūḷava. 275) vā dīghe na dhārayeti sambandho. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, maṃsappamāṇena nakhe chinditu’’nti (cūḷava. 274) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dumāsikaṃ vā duvaṅgulaṃ vā’’ti (cūḷava. 246) ca vuttaṃ. Na labbhaṃ vīsatimaṭṭhanti ettha ekanakhampi maṭṭhaṃ kātuṃ na vaṭṭati eva. ‘‘Na bhikkhave vīsatimaṭṭhaṃ kārāpetabbaṃ. Yo kārāpeyya, āpatti dukkaṭassa (cūḷava. 274). Anujānāmi, bhikkhave, malamattaṃ apakaḍḍhitu’’nti (cūḷava. 274) hi vuttaṃ. Tasmā nakhato malamattaṃ apakaḍḍhituṃ vaṭṭati. Sambādhe lomahāraṇanti ettha sambādho nāma ubho upakacchakā muttakaraṇañca. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ābādhapaccayā sambādhe lomaṃ saṃharāpetu’’nti (cūḷava. 275) hi vuttaṃ.

    ൩൪൩. യഥാവുഡ്ഢന്തി വുഡ്ഢപടിപാടിയാ ലദ്ധബ്ബം. ന ബാധേയ്യാതി ന വാരേയ്യ. സങ്ഘുദ്ദിട്ഠംവാതി ഉപാസകാദീഹി യഥാവുഡ്ഢം ‘‘അയ്യാ പരിഭുഞ്ജന്തൂ’’തി നിസ്സജ്ജിത്വാവ ദിന്നം സേനാസനാദി. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ഉദ്ദിസ്സകതമ്പി യഥാവുഡ്ഢം പടിബാഹിതബ്ബം. യോ പടിബാഹേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൧൩) ഹി വുത്തം. അധോതപാദേഹി (ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൩൨൪) വാ അല്ലപാദേഹി വാ നക്കമേതി സമ്ബന്ധോ. സുധോതപാദകം വാപീതി ധോതപാദേഹേവ അക്കമിതബ്ബട്ഠാനം. തഥേവാതി നക്കമേയ്യ സഉപാഹനോതി അത്ഥോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ അധോതേഹി പാദേഹി, അല്ലേഹി പാദേഹി, സഉപാഹനേന സേനാസനം അക്കമിതബ്ബം. യോ അക്കമേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൨൪), ഹി വുത്തം. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, പച്ചത്ഥരിത്വാ നിപജ്ജിതു’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൩൨൪) വുത്തത്താ പരിഭണ്ഡകതം ഭൂമിം വാ ഭൂമത്ഥരണസേനാസനം വാ സങ്ഘികം മഞ്ചപീഠം വാ അത്തനോ സന്തകേന പച്ചത്ഥരണേന പച്ചത്ഥരിത്വാവ നിപജ്ജിതബ്ബം.

    343.Yathāvuḍḍhanti vuḍḍhapaṭipāṭiyā laddhabbaṃ. Na bādheyyāti na vāreyya. Saṅghuddiṭṭhaṃvāti upāsakādīhi yathāvuḍḍhaṃ ‘‘ayyā paribhuñjantū’’ti nissajjitvāva dinnaṃ senāsanādi. ‘‘Na bhikkhave uddissakatampi yathāvuḍḍhaṃ paṭibāhitabbaṃ. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 313) hi vuttaṃ. Adhotapādehi (cūḷava. aṭṭha. 324) vā allapādehi vā nakkameti sambandho. Sudhotapādakaṃ vāpīti dhotapādeheva akkamitabbaṭṭhānaṃ. Tathevāti nakkameyya saupāhanoti attho. ‘‘Na bhikkhave adhotehi pādehi, allehi pādehi, saupāhanena senāsanaṃ akkamitabbaṃ. Yo akkameyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 324), hi vuttaṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, paccattharitvā nipajjitu’’nti (cūḷava. 324) vuttattā paribhaṇḍakataṃ bhūmiṃ vā bhūmattharaṇasenāsanaṃ vā saṅghikaṃ mañcapīṭhaṃ vā attano santakena paccattharaṇena paccattharitvāva nipajjitabbaṃ.

    ൩൪൪. സങ്ഘാടിയാ ന പല്ലത്ഥേതി അധിട്ഠിതചീവരേന വിഹാരേ വാ അന്തരഘരേ വാ പല്ലത്ഥികാ ന കാതബ്ബാതി അത്ഥോ. പരികമ്മകതം (ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൩൨൪) ഭിത്തിആദിം ന അപസ്സയേ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ പരികമ്മകതാ ഭിത്തി അപസ്സേതബ്ബാ. യോ അപസ്സേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൨൪) ഹി വുത്തം. തസ്മാ സേതഭിത്തി വാ ചിത്തകമ്മകതാ വാ ഭിത്തി ന അപസ്സയിതബ്ബാ. ന കേവലം ഭിത്തിയേവ, പരികമ്മകതാ ദ്വാരകവാടവാതപാനത്ഥമ്ഭാദയോപി ന അപസ്സയിതബ്ബാ. ഏത്ഥപി ലോമഗണനായ ഏവ ആപത്തിയോ വേദിതബ്ബാ. സന്തേ ഉദകേ നോ ന ആചമേതി (ചൂളവ॰ ൩൭൩; ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൩) നോ ന ആചമേതും, ഉദകസുദ്ധിം അകാതും ന വട്ടതീതി അത്ഥോ. സന്തേതി വചനേന അസന്തേ അനാപത്തീതി ദീപേതി.

    344.Saṅghāṭiyāna pallattheti adhiṭṭhitacīvarena vihāre vā antaraghare vā pallatthikā na kātabbāti attho. Parikammakataṃ (cūḷava. aṭṭha. 324) bhittiādiṃ na apassaye. ‘‘Na bhikkhave parikammakatā bhitti apassetabbā. Yo apasseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 324) hi vuttaṃ. Tasmā setabhitti vā cittakammakatā vā bhitti na apassayitabbā. Na kevalaṃ bhittiyeva, parikammakatā dvārakavāṭavātapānatthambhādayopi na apassayitabbā. Etthapi lomagaṇanāya eva āpattiyo veditabbā. Sante udake no na ācameti (cūḷava. 373; cūḷava. aṭṭha. 373) no na ācametuṃ, udakasuddhiṃ akātuṃ na vaṭṭatīti attho. Santeti vacanena asante anāpattīti dīpeti.

    ൩൪൫. അകപ്പിയസമാദാനേതി ഭിക്ഖും വാ സാമണേരാദികേ സേസസഹധമ്മികേ വാ അകപ്പിയേ നിയോജേന്തസ്സ ദുക്കടമേവ. ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, പബ്ബജിതേന അകപ്പിയേ സമാദപേതബ്ബം. യോ സമാദപേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (മഹാവ॰ ൩൦൩) ഹി വുത്തം. സഭാഗായ (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൧൬൯) ആപത്തിയാ ദേസനായാതി അത്ഥോ. വത്ഥുസഭാഗതാ ഇധ അധിപ്പേതാ, ന ആപത്തിസഭാഗതാ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ സഭാഗാ ആപത്തി ദേസേതബ്ബാ. യോ ദേസേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (മഹാവ॰ ൧൬൯) ച ‘‘ന ഭിക്ഖവേ സഭാഗാ ആപത്തി പടിഗ്ഗഹേതബ്ബാ. യോ പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (മഹാവ॰ ൧൬൯) ച വുത്തം. വത്ഥുസഭാഗം ആപത്തിം ആവി കാതുമ്പി ന വട്ടതി, തേന വുത്തം ‘‘ആവികമ്മേ ച ദുക്കട’’ന്തി. ‘‘അഹം, ആവുസോ, ഇത്ഥന്നാമം ആപത്തിം ആപജ്ജിം, തം ഇതോ വുട്ഠഹിത്വാ പടികരിസ്സാമീ’’തി അഞ്ഞസ്സ വചനം ആവികമ്മംനാമ.

    345.Akappiyasamādāneti bhikkhuṃ vā sāmaṇerādike sesasahadhammike vā akappiye niyojentassa dukkaṭameva. ‘‘Na, bhikkhave, pabbajitena akappiye samādapetabbaṃ. Yo samādapeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 303) hi vuttaṃ. Sabhāgāya (mahāva. aṭṭha. 169) āpattiyā desanāyāti attho. Vatthusabhāgatā idha adhippetā, na āpattisabhāgatā. ‘‘Na bhikkhave sabhāgā āpatti desetabbā. Yo deseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 169) ca ‘‘na bhikkhave sabhāgā āpatti paṭiggahetabbā. Yo paṭiggaṇheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 169) ca vuttaṃ. Vatthusabhāgaṃ āpattiṃ āvi kātumpi na vaṭṭati, tena vuttaṃ ‘‘āvikamme ca dukkaṭa’’nti. ‘‘Ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpajjiṃ, taṃ ito vuṭṭhahitvā paṭikarissāmī’’ti aññassa vacanaṃ āvikammaṃnāma.

    ൩൪൬. ഇതരസ്സ തൂതി അസുദ്ധചിത്തസ്സ.

    346.Itarassati asuddhacittassa.

    ൩൪൭. പോരിസന്തി (ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൮൪) പുരിസപ്പമാണം അഭിരുഹിതും വട്ടതീതി അത്ഥോ. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, സതി കരണീയേ പോരിസം രുക്ഖം അഭിരുഹിതും, ആപദാസു യാവദത്ഥ’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൮൪) ഹി വുത്തം.

    347.Porisanti (cūḷava. aṭṭha. 284) purisappamāṇaṃ abhiruhituṃ vaṭṭatīti attho. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sati karaṇīye porisaṃ rukkhaṃ abhiruhituṃ, āpadāsu yāvadattha’’nti (cūḷava. 284) hi vuttaṃ.

    ൩൪൮. പരിസ്സാവനം (ചൂളവ॰ ൨൫൯; ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൫൯) വിനാ അഡ്ഢയോജനം ഗച്ഛന്തസ്സ ദുക്കടന്തി സമ്ബന്ധോ. ‘‘അദ്ധാനഗമനസമയോ നാമ അഡ്ഢയോജനം ഗച്ഛിസ്സാമീതി ഭുഞ്ജിതബ്ബ’’ന്തി (പാചി॰ ൨൧൮) വുത്തം, തസ്മാ അഡ്ഢയോജനമേവ അന്തിമം അദ്ധാനന്തി വേദിതബ്ബം. ഭിക്ഖുനിയാ ച മാതുഗാമേന ച സംവിധാനസിക്ഖാപദേ ‘‘ഏകദ്ധാനമഗ്ഗം പടിപജ്ജേയ്യ, അന്തമസോ ഗാമന്തരമ്പീ’’തി (പാചി॰ ൧൮൨, ൪൧൩) ഏവം വിസേസേത്വാ വുത്തത്താ ‘‘കുക്കുടസമ്പാതേ ഗാമേ ഗാമന്തരേ ഗാമന്തരേ ആപത്തി പാചിത്തിയസ്സാ’’തി (പാചി॰ ൧൮൩, ൪൧൪) വുത്തം, ന അദ്ധാനലക്ഖണേന. യദി ഗാമന്തരപരിച്ഛേദേന അദ്ധാനം വുച്ചതി, ഗണഭോജനസിക്ഖാപദേപി ‘‘അദ്ധാനഗമനസമയോ നാമ ഗാമന്തരമ്പി ഗച്ഛിസ്സാമീതി ഭുഞ്ജിതബ്ബ’’ന്തി വദേയ്യ, ന ച വുത്തം. തസ്മാ ‘‘ന ഭിക്ഖവേ അപരിസ്സാവനകേന അദ്ധാനോ പടിപജ്ജിതബ്ബോ. യോ പടിപജ്ജേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. സചേ ന ഹോതി പരിസ്സാവനം വാ ധമ്മകരണോ വാ, സങ്ഘാടികണ്ണോപി അധിട്ഠാതബ്ബോ ഇമിനാ പരിസ്സാവേത്വാ പിവിസ്സാമീ’’തി വുത്തട്ഠാനേപി അഡ്ഢയോജനവസേനേവ അദ്ധാനപരിച്ഛേദോ വേദിതബ്ബോ. അഭയഗിരിവാസീനം പന ‘‘ദ്വിഗാവുതവസേന അദ്ധാനപരിച്ഛേദോ’’തി പാളിയം ഏവ അത്ഥി. യാചമാനസ്സാതി യാചന്തസ്സ. ‘‘ന ച ഭിക്ഖവേ അദ്ധാനപ്പടിപന്നേന ഭിക്ഖുനാ പരിസ്സാവനം യാചിയമാനേന ന ദാതബ്ബം. യോ ന ദദേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി ഹി വുത്തം.

    348. Parissāvanaṃ (cūḷava. 259; cūḷava. aṭṭha. 259) vinā aḍḍhayojanaṃ gacchantassa dukkaṭanti sambandho. ‘‘Addhānagamanasamayo nāma aḍḍhayojanaṃ gacchissāmīti bhuñjitabba’’nti (pāci. 218) vuttaṃ, tasmā aḍḍhayojanameva antimaṃ addhānanti veditabbaṃ. Bhikkhuniyā ca mātugāmena ca saṃvidhānasikkhāpade ‘‘ekaddhānamaggaṃ paṭipajjeyya, antamaso gāmantarampī’’ti (pāci. 182, 413) evaṃ visesetvā vuttattā ‘‘kukkuṭasampāte gāme gāmantare gāmantare āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 183, 414) vuttaṃ, na addhānalakkhaṇena. Yadi gāmantaraparicchedena addhānaṃ vuccati, gaṇabhojanasikkhāpadepi ‘‘addhānagamanasamayo nāma gāmantarampi gacchissāmīti bhuñjitabba’’nti vadeyya, na ca vuttaṃ. Tasmā ‘‘na bhikkhave aparissāvanakena addhāno paṭipajjitabbo. Yo paṭipajjeyya, āpatti dukkaṭassa. Sace na hoti parissāvanaṃ vā dhammakaraṇo vā, saṅghāṭikaṇṇopi adhiṭṭhātabbo iminā parissāvetvā pivissāmī’’ti vuttaṭṭhānepi aḍḍhayojanavaseneva addhānaparicchedo veditabbo. Abhayagirivāsīnaṃ pana ‘‘dvigāvutavasena addhānaparicchedo’’ti pāḷiyaṃ eva atthi. Yācamānassāti yācantassa. ‘‘Na ca bhikkhave addhānappaṭipannena bhikkhunā parissāvanaṃ yāciyamānena na dātabbaṃ. Yo na dadeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti hi vuttaṃ.

    ൩൪൯. അഞ്ഞത്ര ആബാധപ്പച്ചയാ കണ്ണനാസാദികേ സേസങ്ഗേ ദുക്കടന്തി സമ്ബന്ധോ. ആബാധേ സതി അങ്ഗുലിആദീനി ഛിന്ദിതും വട്ടതി. അങ്ഗജാതം വാ ബീജാനി വാ ഛിന്ദിതും ന വട്ടതി ഏവ. അത്തഘാതനേ ച ദുക്കടന്തി സമ്ബന്ധോ. ‘‘ന ച ഭിക്ഖവേ അത്താനം ഘാതേതബ്ബം. യോ ഘാതേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി ഹി വുത്തം.

    349. Aññatra ābādhappaccayā kaṇṇanāsādike sesaṅge dukkaṭanti sambandho. Ābādhe sati aṅguliādīni chindituṃ vaṭṭati. Aṅgajātaṃ vā bījāni vā chindituṃ na vaṭṭati eva. Attaghātane ca dukkaṭanti sambandho. ‘‘Na ca bhikkhave attānaṃ ghātetabbaṃ. Yo ghāteyya, āpatti dukkaṭassā’’ti hi vuttaṃ.

    ൩൫൦. ‘‘ന ച ഭിക്ഖവേ പടിഭാനചിത്തം കാരാപേതബ്ബം ഇത്ഥിരൂപകം പുരിസരൂപകം. യോ കാരാപേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, മാലാകമ്മം ലതാകമ്മം മകരദന്തകം പഞ്ചപടിക’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൯൯) വുത്തത്താ ‘‘ചിത്തപോത്ഥകരൂപാനി, ന കരേ ന ച കാരയേ’’തി വുത്തം. ഭുഞ്ജന്തന്തി (ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൩൧൬) വിപ്പകതഭോജനം. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ വിപ്പകതഭോജനോ ഭിക്ഖു വുട്ഠാപേതബ്ബോ. യോ വുട്ഠാപേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൧൬) ഹി വുത്തം.

    350. ‘‘Na ca bhikkhave paṭibhānacittaṃ kārāpetabbaṃ itthirūpakaṃ purisarūpakaṃ. Yo kārāpeyya, āpatti dukkaṭassa. Anujānāmi, bhikkhave, mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭika’’nti (cūḷava. 299) vuttattā ‘‘cittapotthakarūpāni, na kare na ca kāraye’’ti vuttaṃ. Bhuñjantanti (cūḷava. aṭṭha. 316) vippakatabhojanaṃ. ‘‘Na bhikkhave vippakatabhojano bhikkhu vuṭṭhāpetabbo. Yo vuṭṭhāpeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 316) hi vuttaṃ.

    ൩൫൧. യാനാനീതി വയ്ഹം രഥോ സകടം സന്ദമാനികാദീനി ഗിലാനസ്സ അഭിരുഹിതും കപ്പന്തി, സിവികോ ച കപ്പതി. ഏവം സബ്ബത്ഥ. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഗിലാനസ്സ യാനം, പുരിസയുത്തം ഹത്ഥവട്ടകം, സിവികം പാടങ്കി’’ന്തി (മഹാവ॰ ൨൫൩) ഹി വുത്തം.

    351.Yānānīti vayhaṃ ratho sakaṭaṃ sandamānikādīni gilānassa abhiruhituṃ kappanti, siviko ca kappati. Evaṃ sabbattha. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, gilānassa yānaṃ, purisayuttaṃ hatthavaṭṭakaṃ, sivikaṃ pāṭaṅki’’nti (mahāva. 253) hi vuttaṃ.

    ൩൫൨. ദവന്തി കേളിം. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ബുദ്ധം വാ ധമ്മം വാ സങ്ഘം വാ ആരബ്ഭ ദവോ കാതബ്ബോ. യോ കരേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (പാചി॰ ൬൨൭) ഹി വുത്തം. തസ്മാ ‘‘കിം ബുദ്ധോ സിലകബുദ്ധോ, ഉദാഹു പടിബുദ്ധോ’’തി വാ ‘‘കിം ധമ്മോ ഗോധമ്മോ അജധമ്മോ’’തി വാ ‘‘കിം സങ്ഘോ അജസങ്ഘോ മിഗസങ്ഘോ’’തി വാ ഏവമാദിനാ നയേന യോ ദവം കരോതി, തസ്സ ദുക്കടന്തി വേദിതബ്ബം. ‘‘തുമ്ഹാകം ചീവരം ദസ്സാമ, പത്തം ദസ്സാമാ’’തിആദിനാ നയേന സാമണേരം വാ ഉപസമ്പന്നം വാ അഞ്ഞസ്സ അന്തമസോ ദുസ്സീലസ്സാപി പരിസഭൂതം അത്തനോ ഉപട്ഠാകകരണത്ഥം ഉപലാളനേ ദുക്കടന്തി അത്ഥോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞസ്സ പരിസാ അപലാളേതബ്ബാ. യോ അപലാളേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി ഹി വുത്തം.

    352.Davanti keḷiṃ. ‘‘Na bhikkhave buddhaṃ vā dhammaṃ vā saṅghaṃ vā ārabbha davo kātabbo. Yo kareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 627) hi vuttaṃ. Tasmā ‘‘kiṃ buddho silakabuddho, udāhu paṭibuddho’’ti vā ‘‘kiṃ dhammo godhammo ajadhammo’’ti vā ‘‘kiṃ saṅgho ajasaṅgho migasaṅgho’’ti vā evamādinā nayena yo davaṃ karoti, tassa dukkaṭanti veditabbaṃ. ‘‘Tumhākaṃ cīvaraṃ dassāma, pattaṃ dassāmā’’tiādinā nayena sāmaṇeraṃ vā upasampannaṃ vā aññassa antamaso dussīlassāpi parisabhūtaṃ attano upaṭṭhākakaraṇatthaṃ upalāḷane dukkaṭanti attho. ‘‘Na bhikkhave aññassa parisā apalāḷetabbā. Yo apalāḷeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti hi vuttaṃ.

    ൩൫൩. കായം (ചൂളവ॰ ൪൧൧) വാ ഊരും വാ നിമിത്തം വാ വിവരിത്വാ ഭിക്ഖുനീനം ന ദസ്സയേതി സമ്ബന്ധോ. കദ്ദമുദകാദിനാ താ ഭിക്ഖുനിയോ ന സിഞ്ചേയ്യാതി അത്ഥോ. ന കേവലം കദ്ദമുദകാദികേനേവ, വിപ്പസന്നഉദകരജനകദ്ദമാദീസുപി യേന കേനചി ഓസിഞ്ചന്തസ്സ ദുക്കടമേവ.

    353. Kāyaṃ (cūḷava. 411) vā ūruṃ vā nimittaṃ vā vivaritvā bhikkhunīnaṃ na dassayeti sambandho. Kaddamudakādinā tā bhikkhuniyo na siñceyyāti attho. Na kevalaṃ kaddamudakādikeneva, vippasannaudakarajanakaddamādīsupi yena kenaci osiñcantassa dukkaṭameva.

    ൩൫൪. ബാലന്തി ഏത്ഥ ബാലോ നാമ യോ ഓവാദം ഗഹേത്വാ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകസ്സ ആരോചേത്വാ പാടിപദേ പച്ചാഹരിതബ്ബന്തി ന ജാനാതി. ഗിലാനോ നാമ യോ ഓവാദം ഗഹേത്വാ ഉപോസഥഗ്ഗം ഗന്ത്വാ ആരോചേതുഞ്ച പച്ചാഹരിതുഞ്ച ന സക്കോതി. ഗമിയോ നാമ യോ പടിദേസം ഗന്തുകാമോ.

    354.Bālanti ettha bālo nāma yo ovādaṃ gahetvā pātimokkhuddesakassa ārocetvā pāṭipade paccāharitabbanti na jānāti. Gilāno nāma yo ovādaṃ gahetvā uposathaggaṃ gantvā ārocetuñca paccāharituñca na sakkoti. Gamiyo nāma yo paṭidesaṃ gantukāmo.

    ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ഓവാദോ ന ഗഹേതബ്ബോ. യോ ന ഗണ്ഹേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൪൧൪) ച ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഠപേത്വാ ബാലം, ഠപേത്വാ ഗിലാനം, ഠപേത്വാ ഗമികം, അവസേസേഹി ഓവാദം ഗഹേതു’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൪൧൪) ച ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ഓവാദോ ന പച്ചാഹരിതബ്ബോ. യോ ന പച്ചാഹരേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (പാചി॰ ൪൧൫) ച വുത്തത്താ ഭിക്ഖുനീഹി തേരസിയം വാ ചാതുദ്ദസിയം വാ ആഗന്ത്വാ ‘‘അയം ഉപോസഥോ ചാതുദ്ദസോ’’തി വാ ‘‘പന്നരസോ’’തി വാ ‘‘കദാ അയ്യ ഉപോസഥോ’’തി വാ പുച്ഛിതേ ‘‘ചാതുദ്ദസോ’’തി വാ ‘‘പന്നരസോ’’തി വാ ‘‘സ്വേ ഭഗിനി ഉപോസഥോ’’തി വാ ആചിക്ഖിതബ്ബം. താഹി ഭിക്ഖുനീഹി ഉപോസഥദിവസേ ആഗന്ത്വാ ‘‘ഭിക്ഖുനിസങ്ഘോ അയ്യ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ പാദേ വന്ദതി, ഓവാദൂപസങ്കമനഞ്ച യാചതി, ലഭതു കിര അയ്യ ഭിക്ഖുനിസങ്ഘോ ഓവാദൂപസങ്കമന’’ന്തി ഏവം യാചിതബ്ബം, തം വചനം പടിഗ്ഗഹേത്വാ ഉപോസഥഗ്ഗേ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകസ്സ ‘‘ഭിക്ഖുനിസങ്ഘോ, ഭന്തേ, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ പാദേ വന്ദതി, ഓവാദൂപസങ്കമനഞ്ച യാചതി, ലഭതു കിര, ഭന്തേ, ഭിക്ഖുനിസങ്ഘോ ഓവാദൂപസങ്കമന’’ന്തി ആചിക്ഖിതബ്ബം. പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകേനാപി സചേ തത്ഥ ഭിക്ഖുനോവാദകോ അത്ഥി, ‘‘ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനോവാദകോ സമ്മതോ, തം ഭിക്ഖുനിസങ്ഘോ ഉപസങ്കമതൂ’’തി വത്തബ്ബം. സചേ നത്ഥി, ‘‘കോ ആയസ്മാ ഉസ്സഹതി ഭിക്ഖുനിയോ ഓവദിതു’’ന്തി പുച്ഛിത്വാ സചേ അത്ഥി അട്ഠഹങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു, തം തത്ഥേവ സമ്മന്നിത്വാ വുത്തനയേനേവ ഓവാദപ്പടിഗ്ഗാഹകസ്സ ആരോചേതബ്ബം. യദി നത്ഥി കോചി ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനോവാദകോ സമ്മതോ, ‘‘പാസാദികേന ഭിക്ഖുനിസങ്ഘോ സമ്പാദേതൂ’’തി വത്തബ്ബം. തേന ഭിക്ഖുനാ ‘‘സാധൂ’’തി സമ്പടിച്ഛിത്വാ പാടിപദേ ഭിക്ഖുനീനം ‘‘നത്ഥി കോചി ഭിക്ഖു ഭിക്ഖുനോവാദകോ സമ്മതോ, പാസാദികേന ഭിക്ഖുനിസങ്ഘോ സമ്പാദേതൂ’’തി വത്തബ്ബം. താഹിപി ‘‘സാധു അയ്യാ’’തി സമ്പടിച്ഛിതബ്ബം. ഇമിനാ നയേന ഗണപുഗ്ഗലേസുപി വചനഭേദോ വേദിതബ്ബോ.

    ‘‘Na bhikkhave ovādo na gahetabbo. Yo na gaṇheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 414) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā bālaṃ, ṭhapetvā gilānaṃ, ṭhapetvā gamikaṃ, avasesehi ovādaṃ gahetu’’nti (cūḷava. 414) ca ‘‘na bhikkhave ovādo na paccāharitabbo. Yo na paccāhareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 415) ca vuttattā bhikkhunīhi terasiyaṃ vā cātuddasiyaṃ vā āgantvā ‘‘ayaṃ uposatho cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā ‘‘kadā ayya uposatho’’ti vā pucchite ‘‘cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā ‘‘sve bhagini uposatho’’ti vā ācikkhitabbaṃ. Tāhi bhikkhunīhi uposathadivase āgantvā ‘‘bhikkhunisaṅgho ayya bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira ayya bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti evaṃ yācitabbaṃ, taṃ vacanaṃ paṭiggahetvā uposathagge pātimokkhuddesakassa ‘‘bhikkhunisaṅgho, bhante, bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, bhante, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti ācikkhitabbaṃ. Pātimokkhuddesakenāpi sace tattha bhikkhunovādako atthi, ‘‘itthannāmo bhikkhu bhikkhunovādako sammato, taṃ bhikkhunisaṅgho upasaṅkamatū’’ti vattabbaṃ. Sace natthi, ‘‘ko āyasmā ussahati bhikkhuniyo ovaditu’’nti pucchitvā sace atthi aṭṭhahaṅgehi samannāgato bhikkhu, taṃ tattheva sammannitvā vuttanayeneva ovādappaṭiggāhakassa ārocetabbaṃ. Yadi natthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, ‘‘pāsādikena bhikkhunisaṅgho sampādetū’’ti vattabbaṃ. Tena bhikkhunā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā pāṭipade bhikkhunīnaṃ ‘‘natthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, pāsādikena bhikkhunisaṅgho sampādetū’’ti vattabbaṃ. Tāhipi ‘‘sādhu ayyā’’ti sampaṭicchitabbaṃ. Iminā nayena gaṇapuggalesupi vacanabhedo veditabbo.

    ൩൫൫. ലോകായതം (ചൂളവ॰ ൨൮൬; ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൮൬) നാമ വിതണ്ഡസത്ഥം. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ആസിത്തകൂപധാനേ ഭുഞ്ജിതബ്ബം. യോ ഭുഞ്ജേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൨൬൪) വുത്തത്താ ‘‘പേളായപി ന ഭുഞ്ജേയ്യാ’’തി വുത്തം.

    355.Lokāyataṃ (cūḷava. 286; cūḷava. aṭṭha. 286) nāma vitaṇḍasatthaṃ. ‘‘Na bhikkhave āsittakūpadhāne bhuñjitabbaṃ. Yo bhuñjeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 264) vuttattā ‘‘peḷāyapi na bhuñjeyyā’’ti vuttaṃ.

    ൩൫൬. ഗിഹിപാരുതം ന പാരുപേയ്യ, ഗിഹിനിവാസനം ന നിവാസേയ്യാതി അത്ഥോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ഗിഹിനിവത്ഥം നിവാസേതബ്ബം ഹത്ഥിസോണ്ഡകം മച്ഛവാളകം ചതുകണ്ണകം താലവണ്ടകം സതവലികം. യോ നിവാസേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൨൮൦) ഹി വുത്തം. പരിമണ്ഡലതോ അഞ്ഞഥാ പാരുപനം, സബ്ബമേതം ഗിഹിപാരുതം നാമ. തം പന ന പാരുപേതബ്ബന്തി അത്ഥോ. സംവേല്ലിയന്തി ഏത്ഥ കച്ഛം ബന്ധിത്വാ ന നിവാസേയ്യാതി അത്ഥോ. ദായന്തി (ചൂളവ॰ ൨൮൩; ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൨൮൩) അരഞ്ഞം. നാലിമ്പയേയ്യാതി സമ്ബന്ധോ.

    356. Gihipārutaṃ na pārupeyya, gihinivāsanaṃ na nivāseyyāti attho. ‘‘Na bhikkhave gihinivatthaṃ nivāsetabbaṃ hatthisoṇḍakaṃ macchavāḷakaṃ catukaṇṇakaṃ tālavaṇṭakaṃ satavalikaṃ. Yo nivāseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 280) hi vuttaṃ. Parimaṇḍalato aññathā pārupanaṃ, sabbametaṃ gihipārutaṃ nāma. Taṃ pana na pārupetabbanti attho. Saṃvelliyanti ettha kacchaṃ bandhitvā na nivāseyyāti attho. Dāyanti (cūḷava. 283; cūḷava. aṭṭha. 283) araññaṃ. Nālimpayeyyāti sambandho.

    ൩൫൭. വഡ്ഢിഞ്ച ന പയോജയേ, നോഞാതകേ നപ്പവാരിതേ ന യാചേതി അത്ഥോ. അഞ്ഞസ്സാതി ഏത്ഥ (ചൂളവ॰ ൪൨൦; ചൂളവ॰ അട്ഠ॰ ൪൨൦) ‘‘തുമ്ഹേ പരിഭുഞ്ജഥാ’’തി നിയമേത്വാ ദിന്നം സഹധമ്മികാനമ്പി ദാതും ന വട്ടതി. അഗ്ഗം ഗഹേത്വാ വാ കതിപാഹം ഭുത്വാ വാ പുന ദദേയ്യാതി അത്ഥോ.

    357. Vaḍḍhiñca na payojaye, noñātake nappavārite na yāceti attho. Aññassāti ettha (cūḷava. 420; cūḷava. aṭṭha. 420) ‘‘tumhe paribhuñjathā’’ti niyametvā dinnaṃ sahadhammikānampi dātuṃ na vaṭṭati. Aggaṃ gahetvā vā katipāhaṃ bhutvā vā puna dadeyyāti attho.

    ൩൫൮. ഉദ്ദിസ്സ യാചനേതി ഏത്ഥ (പാചി॰ അട്ഠ॰ ൬൭൯) ‘‘അമ്ഹാകം വിഹാരേ ഇത്ഥന്നാമേന ഇദഞ്ചിദഞ്ച കത’’ന്തി വാ ‘‘കരിസ്സന്തീ’’തി വാ ഏവം ഉദ്ദിസ്സ രക്ഖം യാചനേതി അത്ഥോ. ഞത്വാഞത്വാ വാതി ഏവം ‘‘അമ്ഹേഹി യാചിയമാനാ ഇമേസം ദണ്ഡേസ്സന്തീ’’തി തേസം ദണ്ഡിനം ഞത്വാ വാ അഞത്വാ വാതി അത്ഥോ. തേഹി പന ദണ്ഡിതേ സോ ദണ്ഡോ ഉദ്ദിസ്സ യാചന്താനം ഗീവാവ ഭണ്ഡദേയ്യം ഹോതി ഏവാതി അത്ഥോ. ‘‘ഇമിനാ ച ഇമിനാ ച ഇദഞ്ച ഇദഞ്ച കതം, ഏത്തകം ദണ്ഡം ഗണ്ഹഥാ’’തി സയം ദണ്ഡാപനേ പന അസ്സ ദണ്ഡസ്സ അഗ്ഘഭേദേന പാരാജികഥുല്ലച്ചയദുക്കടാ ഞേയ്യാതി അത്ഥോ.

    358.Uddissa yācaneti ettha (pāci. aṭṭha. 679) ‘‘amhākaṃ vihāre itthannāmena idañcidañca kata’’nti vā ‘‘karissantī’’ti vā evaṃ uddissa rakkhaṃ yācaneti attho. Ñatvāñatvā vāti evaṃ ‘‘amhehi yāciyamānā imesaṃ daṇḍessantī’’ti tesaṃ daṇḍinaṃ ñatvā vā añatvā vāti attho. Tehi pana daṇḍite so daṇḍo uddissa yācantānaṃ gīvāva bhaṇḍadeyyaṃ hoti evāti attho. ‘‘Iminā ca iminā ca idañca idañca kataṃ, ettakaṃ daṇḍaṃ gaṇhathā’’ti sayaṃ daṇḍāpane pana assa daṇḍassa agghabhedena pārājikathullaccayadukkaṭā ñeyyāti attho.

    ൩൫൯. അനത്ഥായ അസ്സ ചോരസ്സ ഭാസിതേതി സമ്ബന്ധോ. രാജരാജമഹാമത്താദീഹി തസ്സ ചോരസ്സ ദണ്ഡം ഗണ്ഹന്തേ അസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ തത്തകം ഗീവാതി അത്ഥോ.

    359. Anatthāya assa corassa bhāsiteti sambandho. Rājarājamahāmattādīhi tassa corassa daṇḍaṃ gaṇhante assa bhikkhussa tattakaṃ gīvāti attho.

    ൩൬൦. വിഘാസം (പാചി॰ ൮൨൫-൮൨൬) വാ ഉച്ചാരം വാ സങ്കാരം വാ മുത്തം വാ പാകാരകുട്ടാനം ബഹി ഛഡ്ഡേയ്യ, ദുക്കടന്തി അത്ഥോ. വളഞ്ജേ നാവലോകിയാതി ഇമിനാവ അവളഞ്ജനകാലേ നാവലോകേത്വാ ഛഡ്ഡേതും വട്ടതീതി ദീപേതി. ന കേവലം തത്ഥേവ, അഥ ഖോ ഹരിതേ വാപി വീഹാദിനാളികേരാദിരോപിമേ ഛഡ്ഡേന്തസ്സ ദുക്കടമേവാതി അത്ഥോ.

    360. Vighāsaṃ (pāci. 825-826) vā uccāraṃ vā saṅkāraṃ vā muttaṃ vā pākārakuṭṭānaṃ bahi chaḍḍeyya, dukkaṭanti attho. Vaḷañje nāvalokiyāti imināva avaḷañjanakāle nāvaloketvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti dīpeti. Na kevalaṃ tattheva, atha kho harite vāpi vīhādināḷikerādiropime chaḍḍentassa dukkaṭamevāti attho.

    ൩൬൧. ‘‘ഉപഹാരം കരോമാ’’തി വുത്തേതി പുച്ഛിതേതി അധിപ്പായോ.

    361.‘‘Upahāraṃ karomā’’ti vutteti pucchiteti adhippāyo.

    ൩൬൨. കീളത്ഥം (പാചി॰ ൯൭൯; പാചി॰ അട്ഠ॰ ൯൭൮) കതം രാജാഗാരം വാ പോക്ഖരണിം വാ ഉയ്യാനം വാ ചിത്താഗാരം വാ ആരാമം വാ ദട്ഠും ഗച്ഛതോ പദേ പദേ ദുക്കടന്തി അത്ഥോ.

    362. Kīḷatthaṃ (pāci. 979; pāci. aṭṭha. 978) kataṃ rājāgāraṃ vā pokkharaṇiṃ vā uyyānaṃ vā cittāgāraṃ vā ārāmaṃ vā daṭṭhuṃ gacchato pade pade dukkaṭanti attho.

    ൩൬൩. ആസനേന (ചൂളവ॰ ൩൬൪) നവേ ന പടിബാഹേയ്യ, ഉണ്ഹേ (മഹാവ॰ ൬൭, ൭൮, ൭൯; ചൂളവ॰ ൩൭൬, ൩൭൮, ൩൮൦, ൩൮൨) ചീവരം ന നിദഹേയ്യ. ഗുരുനാതി ആചരിയാദിനാ പണാമിതോ ഖമാപേയ്യാതി സമ്ബന്ധോ.

    363. Āsanena (cūḷava. 364) nave na paṭibāheyya, uṇhe (mahāva. 67, 78, 79; cūḷava. 376, 378, 380, 382) cīvaraṃ na nidaheyya. Gurunāti ācariyādinā paṇāmito khamāpeyyāti sambandho.

    ൩൬൪. ആപത്തീഹി ച സത്തഹീതി (വജിര॰ ടീ॰ പാചിത്തിയ ൨൬) സത്തഹി ആപത്തീഹി ഭിക്ഖും പരമ്മുഖാ അക്കോസനേന ച ‘‘അസ്സദ്ധോ അപ്പസന്നോ ബീജഭോജീ’’തിആദിനാ അഞ്ഞേനേവ വാ അക്കോസനേന ച ദുക്കടന്തി അധിപ്പായോ.

    364.Āpattīhi ca sattahīti (vajira. ṭī. pācittiya 26) sattahi āpattīhi bhikkhuṃ parammukhā akkosanena ca ‘‘assaddho appasanno bījabhojī’’tiādinā aññeneva vā akkosanena ca dukkaṭanti adhippāyo.

    ൩൬൫. സദ്ധാദേയ്യം (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൬൧) ചീവരം വാ പിണ്ഡപാതം വാതി അത്ഥോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ സദ്ധാദേയ്യം വിനിപാതേതബ്ബം. യോ വിനിപാതേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (മഹാവ॰ ൩൬൧) ഹി വുത്തം. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, മാതാപിതൂനം ദാതു’’ന്തി (മഹാവ॰ ൩൬൧) വുത്തത്താ ‘‘ലബ്ഭം പിതൂന’’ന്തി വുത്തം.

    365. Saddhādeyyaṃ (mahāva. aṭṭha. 361) cīvaraṃ vā piṇḍapātaṃ vāti attho. ‘‘Na bhikkhave saddhādeyyaṃ vinipātetabbaṃ. Yo vinipāteyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 361) hi vuttaṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, mātāpitūnaṃ dātu’’nti (mahāva. 361) vuttattā ‘‘labbhaṃ pitūna’’nti vuttaṃ.

    ൩൬൬. വസ്സംവുത്ഥോ അഞ്ഞത്രാതി സമ്ബന്ധോ, അഞ്ഞസ്മിം വിഹാരേതി അത്ഥോ. അഞ്ഞതോതി അഞ്ഞവിഹാരതോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ അഞ്ഞത്ര വസ്സംവുത്ഥേന അഞ്ഞത്ര ചീവരഭാഗോ സാദിതബ്ബോ. യോ സാദിയേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (മഹാവ॰ ൩൬൪) ഹി വുത്തം. തേസന്തി തസ്മിം വിഹാരേ തം ചീവരം ഭാജേത്വാ ഗണ്ഹിതും യുത്താനം ഭിക്ഖൂനം ധുരനിക്ഖേപതോ ഹോതി ഭണ്ഡഗ്ഘേന കാരിയോതി അത്ഥോ.

    366. Vassaṃvuttho aññatrāti sambandho, aññasmiṃ vihāreti attho. Aññatoti aññavihārato. ‘‘Na bhikkhave aññatra vassaṃvutthena aññatra cīvarabhāgo sāditabbo. Yo sādiyeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 364) hi vuttaṃ. Tesanti tasmiṃ vihāre taṃ cīvaraṃ bhājetvā gaṇhituṃ yuttānaṃ bhikkhūnaṃ dhuranikkhepato hoti bhaṇḍagghena kāriyoti attho.

    ൩൬൭. സഹ അന്തരേന ഉത്തരോതി സന്തരുത്തരോ, ഗാമം ന പവിസേയ്യാതി അത്ഥോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ സന്തരുത്തരേന ഗാമോ പവിസിതബ്ബോ. യോ പവിസേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (മഹാവ॰ ൩൬൨) ഹി വുത്തം. കല്ലോ വാതി അഗിലാനോ. സഉപാഹനോ ഗാമം ന പവിസേയ്യാതി സമ്ബന്ധോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ചാമരിബീജനീ ധാരേതബ്ബാ. യോ ധാരേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൨൬൯), ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, തിസ്സോ ബീജനിയോ വാകമയം ഉസീരമയം മോരപിഞ്ഛമയ’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൬൯) ച വുത്തത്താ ‘‘ന ധാരേയ്യ ചാമരീമകസബീജനി’’ന്തി വുത്തം. മകസബീജനീ പന ദന്തവിസാണദാരുദണ്ഡകാപി വട്ടതി.

    367. Saha antarena uttaroti santaruttaro, gāmaṃ na paviseyyāti attho. ‘‘Na bhikkhave santaruttarena gāmo pavisitabbo. Yo paviseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 362) hi vuttaṃ. Kallo vāti agilāno. Saupāhano gāmaṃ na paviseyyāti sambandho. ‘‘Na bhikkhave cāmaribījanī dhāretabbā. Yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 269), ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tisso bījaniyo vākamayaṃ usīramayaṃ morapiñchamaya’’nti (cūḷava. 269) ca vuttattā ‘‘na dhāreyya cāmarīmakasabījani’’nti vuttaṃ. Makasabījanī pana dantavisāṇadārudaṇḍakāpi vaṭṭati.

    ൩൬൮. ആരാമതോ ബഹീതി സമ്ബന്ധോ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ഛത്തം ധാരേതബ്ബം. യോ ധാരേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി, ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഗിലാനസ്സ ഛത്ത’’ന്തി ച വുത്തത്താ അഗിലാനോ ആരാമതോ ബഹി ന ലഭതി, ചീവരഗുത്തിയാദിഅത്ഥായ അഗിലാനോപി ലഭതീതി അത്ഥോ.

    368. Ārāmato bahīti sambandho. ‘‘Na bhikkhave chattaṃ dhāretabbaṃ. Yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti, ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānassa chatta’’nti ca vuttattā agilāno ārāmato bahi na labhati, cīvaraguttiyādiatthāya agilānopi labhatīti attho.

    ൩൬൯. ഗാഹേയ്യ നുഭതോകാജന്തി ന ഗാഹേയ്യ ഉഭതോകാജം. ഏകന്തരികകാജകന്തി ഏകതോകാജഞ്ച അന്തരകാജഞ്ച . സീസഭാരോ ച ഖന്ധഭാരോ ച കടിഭാരോ ച സീസക്ഖന്ധകടിഭാരാ. ‘‘ന ഭിക്ഖവേ ഉഭതോകാജം ഹരിതബ്ബം. യോ ഹരേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (ചൂളവ॰ ൨൮൧), ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഏകതോകാജം അന്തരകാജം സീസഭാരം ഖന്ധഭാരം കടിഭാരം ഓലമ്ബക’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൮൧) ച വുത്തത്താ ഉഭതോകാജമേവ ന വട്ടതി, സേസാനി വട്ടന്തീതി വേദിതബ്ബാ.

    369.Gāheyya nubhatokājanti na gāheyya ubhatokājaṃ. Ekantarikakājakanti ekatokājañca antarakājañca . Sīsabhāro ca khandhabhāro ca kaṭibhāro ca sīsakkhandhakaṭibhārā. ‘‘Na bhikkhave ubhatokājaṃ haritabbaṃ. Yo hareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 281), ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ekatokājaṃ antarakājaṃ sīsabhāraṃ khandhabhāraṃ kaṭibhāraṃ olambaka’’nti (cūḷava. 281) ca vuttattā ubhatokājameva na vaṭṭati, sesāni vaṭṭantīti veditabbā.

    ൩൭൦. അനോകാസകതന്തി (മഹാവ॰ ൧൫൩) യോ പഠമമേവ ‘‘കരോഹി മേ ആവുസോ ഓകാസം, അഹം തം വത്തുകാമോ’’തി ഏവം അകതോകാസം ആപത്തിയാ ചോദേയ്യ, തസ്സ ദുക്കടം ഹോതീതി അത്ഥോ. തഥാതി ദുക്കടമേവാതി അത്ഥോ.

    370.Anokāsakatanti (mahāva. 153) yo paṭhamameva ‘‘karohi me āvuso okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ akatokāsaṃ āpattiyā codeyya, tassa dukkaṭaṃ hotīti attho. Tathāti dukkaṭamevāti attho.

    ൩൭൧. പകതങ്ഗുലേന, ന സുഗതങ്ഗുലേനാതി അത്ഥോ.

    371.Pakataṅgulena, na sugataṅgulenāti attho.

    ൩൭൨. മൂഗബ്ബതാദിം (മഹാവ॰ ൨൦൯; മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൨൦൯) തിത്ഥിയബ്ബതം യദി ഗണ്ഹേയ്യ, ദുക്കടന്തി അത്ഥോ. ആദി-സദ്ദേന ഗോവതകുക്കുരവതാദയോ സങ്ഗഹിതാ. തഥാതി (മഹാവ॰ ൩൦൩; മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൦൩) ന്ഹാപിതപുബ്ബകോ ഖുരഭണ്ഡം യദി പരിഹരേയ്യ, ദുക്കടമേവാതി അത്ഥോ.

    372. Mūgabbatādiṃ (mahāva. 209; mahāva. aṭṭha. 209) titthiyabbataṃ yadi gaṇheyya, dukkaṭanti attho. Ādi-saddena govatakukkuravatādayo saṅgahitā. Tathāti (mahāva. 303; mahāva. aṭṭha. 303) nhāpitapubbako khurabhaṇḍaṃ yadi parihareyya, dukkaṭamevāti attho.

    ൩൭൩. യം കിഞ്ചീതി (കങ്ഖാ॰ അട്ഠ॰ കുടികാരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ) ന്ഹാപിതതുണ്ണകാരകമ്മാദി യം കിഞ്ചി ഹത്ഥകമ്മന്തി അത്ഥോ. തദനുസാരതോതി ഹത്ഥകമ്മയാചനാനുസാരതോതി അത്ഥോ. സചേ ഏവം യാചതോ ഹത്ഥകമ്മമൂലമേവ ദേതി, തം അഞ്ഞസ്സ ദാപേത്വാ കാരേതും വട്ടതീതി അത്ഥോ. നിക്കമ്മം പന ഹത്ഥകമ്മവസേന അയാചിത്വാപി ‘‘ഏഹി ഇമം കരോഹീ’’തി കാരേതും കപ്പതീതി അത്ഥോ. യം കിഞ്ചിപരസന്തകന്തി യം കിഞ്ചി ദാരുതിണാദികം അപരസന്തകം അപരിഗ്ഗഹിതം ആഹരാപേതും കപ്പതീതി അധിപ്പായോ.

    373.Yaṃ kiñcīti (kaṅkhā. aṭṭha. kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā) nhāpitatuṇṇakārakammādi yaṃ kiñci hatthakammanti attho. Tadanusāratoti hatthakammayācanānusāratoti attho. Sace evaṃ yācato hatthakammamūlameva deti, taṃ aññassa dāpetvā kāretuṃ vaṭṭatīti attho. Nikkammaṃ pana hatthakammavasena ayācitvāpi ‘‘ehi imaṃ karohī’’ti kāretuṃ kappatīti attho. Yaṃ kiñciparasantakanti yaṃ kiñci dārutiṇādikaṃ aparasantakaṃ apariggahitaṃ āharāpetuṃ kappatīti adhippāyo.

    ൩൭൪. ഗിഹീനന്തി ഗിഹീനം സന്തകം. ഗോപകേതി രക്ഖകേ. യത്തകം ദേതി, തത്തകം ഗഹേതും കപ്പതീതി അത്ഥോ. യഥാപരിച്ഛേദന്തി ‘‘ദിവസേ ദിവസേ ഏത്തകം ഉച്ഛുനാളികേരം അമ്ബപക്കം തുമ്ഹേ ഖാദഥാ’’തി പരിച്ഛിന്ദിത്വാ ദിന്നമേവ തേസു ദേന്തേസു ലബ്ഭതീതി അത്ഥോ.

    374.Gihīnanti gihīnaṃ santakaṃ. Gopaketi rakkhake. Yattakaṃ deti, tattakaṃ gahetuṃ kappatīti attho. Yathāparicchedanti ‘‘divase divase ettakaṃ ucchunāḷikeraṃ ambapakkaṃ tumhe khādathā’’ti paricchinditvā dinnameva tesu dentesu labbhatīti attho.

    ൩൭൫. ദ്വിഹാപജ്ജേയ്യാതി ദ്വീഹി ആപജ്ജേയ്യ. കതമേഹി ദ്വീഹീതി ചേ, തേ ദസ്സേതും ‘‘കായവാചാഹീ’’തി വുത്തം, ‘‘ദ്വീഹാകാരേഹി ആപത്തിം ആപജ്ജതി, കായേന ആപജ്ജതി, വാചായ ആപജ്ജതീ’’തി (പരി॰ ൩൨൨) ഹി വുത്തം. കായവാചാഹി ആപത്തിം ആപജ്ജന്തോ ച ഛഹി ആകാരേഹി ആപത്തിം ആപജ്ജതി, താനി ദസ്സേതും ‘‘അലജ്ജിഞാണകുക്കുച്ചപകതത്താ’’തിആദിമാഹ. ഏത്ഥ (പരി॰ ൨൯൫) പന അകപ്പിയഭാവം ജാനന്തോ ഏവ വീതിക്കമം കരോന്തോ അലജ്ജിതായ ആപജ്ജതി നാമ. കപ്പിയാകപ്പിയം അജാനിത്വാ ആപജ്ജന്തോ അഞ്ഞാണതായ. കപ്പിയം നു ഖോ, നോ നു ഖോ’’തി സംസയേ ഉപ്പന്നേ തമഭിവിതരിത്വാ വീതിക്കമം കരോന്തോ കുക്കുച്ചപകതത്താ ആപജ്ജതി. സഹസേയ്യാദിം ആപജ്ജന്തോ സതിപ്ലവാ, സതിസമ്മോസാതി അത്ഥോ. അച്ഛമംസം ‘‘സൂകരമംസ’’ന്തി വാ സൂകരമംസം ‘‘അച്ഛമംസ’’ന്തി വാ ഖാദന്തോ അകപ്പിയേ കപ്പിയസഞ്ഞിതായ ച കപ്പിയേ അകപ്പിയസഞ്ഞിതായ ച ആപജ്ജതീതി വേദിതബ്ബോ.

    375.Dvihāpajjeyyāti dvīhi āpajjeyya. Katamehi dvīhīti ce, te dassetuṃ ‘‘kāyavācāhī’’ti vuttaṃ, ‘‘dvīhākārehi āpattiṃ āpajjati, kāyena āpajjati, vācāya āpajjatī’’ti (pari. 322) hi vuttaṃ. Kāyavācāhi āpattiṃ āpajjanto ca chahi ākārehi āpattiṃ āpajjati, tāni dassetuṃ ‘‘alajjiñāṇakukkuccapakatattā’’tiādimāha. Ettha (pari. 295) pana akappiyabhāvaṃ jānanto eva vītikkamaṃ karonto alajjitāya āpajjati nāma. Kappiyākappiyaṃ ajānitvā āpajjanto aññāṇatāya. Kappiyaṃ nu kho, no nu kho’’ti saṃsaye uppanne tamabhivitaritvā vītikkamaṃ karonto kukkuccapakatattā āpajjati. Sahaseyyādiṃ āpajjanto satiplavā, satisammosāti attho. Acchamaṃsaṃ ‘‘sūkaramaṃsa’’nti vā sūkaramaṃsaṃ ‘‘acchamaṃsa’’nti vā khādanto akappiye kappiyasaññitāya ca kappiye akappiyasaññitāya ca āpajjatīti veditabbo.

    ൩൭൬. അലജ്ജിതായ വാ അഞ്ഞാണതായ വാ ആപത്തിം കായവാചാഹി ഛാദയേതി അത്ഥോ. ഏകേ വാ ഏകസ്മിം വാ. ലിങ്ഗേതി ലിങ്ഗപരിവത്തനതോ. ഏവം ചതുധാ ആപത്തിവുട്ഠാനം ഹോതീതി അത്ഥോ. തിണവത്ഥാരകസമഥഅബ്ഭാനാദീനം വസേന സങ്ഘേ ആപത്തി വുട്ഠാതീതി വേദിതബ്ബം നിസ്സജ്ജനാദീസു ഗണേ. ഏകസ്സ സന്തികേ വുട്ഠാനം പാകടമേവ. ‘‘യാ ആപത്തിയോ ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീഹി അസാധാരണാ, താഹി ആപത്തീഹി അനാപത്തീ’’തി (പാരാ॰ ൬൯) വചനതോ ലിങ്ഗപരിവത്തനേ ആപത്തിവുട്ഠാനം ഞാതബ്ബം.

    376. Alajjitāya vā aññāṇatāya vā āpattiṃ kāyavācāhi chādayeti attho. Eke vā ekasmiṃ vā. Liṅgeti liṅgaparivattanato. Evaṃ catudhā āpattivuṭṭhānaṃ hotīti attho. Tiṇavatthārakasamathaabbhānādīnaṃ vasena saṅghe āpatti vuṭṭhātīti veditabbaṃ nissajjanādīsu gaṇe. Ekassa santike vuṭṭhānaṃ pākaṭameva. ‘‘Yā āpattiyo bhikkhūnaṃ bhikkhunīhi asādhāraṇā, tāhi āpattīhi anāpattī’’ti (pārā. 69) vacanato liṅgaparivattane āpattivuṭṭhānaṃ ñātabbaṃ.

    ൩൭൭. പച്ചയദ്വയേതി ചീവരേ ച പിണ്ഡപാതേ ച. ന കേവലഞ്ച ഇമേ ഏവ, നിമിത്തകമ്മമ്പി ന ലബ്ഭതേവ, ഗാഥാബന്ധസുഖത്ഥം പന ന വുത്തം. തത്ഥ നിമിത്തകമ്മം നാമ യം കിഞ്ചി പരേസം പച്ചയദാനസംയോജനകം കായവചീകമ്മം. ഖാദനീയം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തേ ദിസ്വാ ‘‘കിം ഖാദനീയം ലഭിത്ഥാ’’തിആദിനാ നയേന തസ്സ പവത്തി വേദിതബ്ബാ. പരികഥാ നാമ യഥാ യഥാ തം ലഭതി, തഥാ തഥാ പരിവത്തേത്വാ കഥനം. ‘‘ഏതരഹി ഭിക്ഖൂ പിണ്ഡപാതേന കിലമന്തീ’’തിആദിനാ നയേന തസ്സ പവത്തി വേദിതബ്ബാ. ഓഭാസോ നാമ പച്ചയപ്പടിസംയുത്തകഥാ. വിഞ്ഞത്തി പന പാകടാ ഏവ. തതിയേതി സേനാസനേ. സേനാസനേ പന നിമിത്തോഭാസപരികഥാ വട്ടന്തി, വിഞ്ഞത്തി ഏവ ഏകാ ന വട്ടതി. തത്ഥ നിമിത്തകമ്മം നാമ ഉപാസകേ ദിസ്വാ സേനാസനത്ഥം ഭൂമിപരികമ്മകരണാദി. ഓഭാസോ നാമ ‘‘ഉപാസകാ, തുമ്ഹേ കുഹിം വസഥാ’’തി ‘‘പാസാദേ, ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘കിം ഭിക്ഖൂനം പാസാദോ ന വട്ടതീ’’തിആദികം വചനം. പരികഥാ നാമ ‘‘ഭിക്ഖൂനം സേനാസനം സമ്ബാധ’’ന്തി വചനം. സേസേതി ഗിലാനപച്ചയേ.

    377.Paccayadvayeti cīvare ca piṇḍapāte ca. Na kevalañca ime eva, nimittakammampi na labbhateva, gāthābandhasukhatthaṃ pana na vuttaṃ. Tattha nimittakammaṃ nāma yaṃ kiñci paresaṃ paccayadānasaṃyojanakaṃ kāyavacīkammaṃ. Khādanīyaṃ gahetvā gacchante disvā ‘‘kiṃ khādanīyaṃ labhitthā’’tiādinā nayena tassa pavatti veditabbā. Parikathā nāma yathā yathā taṃ labhati, tathā tathā parivattetvā kathanaṃ. ‘‘Etarahi bhikkhū piṇḍapātena kilamantī’’tiādinā nayena tassa pavatti veditabbā. Obhāso nāma paccayappaṭisaṃyuttakathā. Viññatti pana pākaṭā eva. Tatiyeti senāsane. Senāsane pana nimittobhāsaparikathā vaṭṭanti, viññatti eva ekā na vaṭṭati. Tattha nimittakammaṃ nāma upāsake disvā senāsanatthaṃ bhūmiparikammakaraṇādi. Obhāso nāma ‘‘upāsakā, tumhe kuhiṃ vasathā’’ti ‘‘pāsāde, bhante’’ti vutte ‘‘kiṃ bhikkhūnaṃ pāsādo na vaṭṭatī’’tiādikaṃ vacanaṃ. Parikathā nāma ‘‘bhikkhūnaṃ senāsanaṃ sambādha’’nti vacanaṃ. Seseti gilānapaccaye.

    ൩൭൮. ന രുഹതീതി ന ഹോതി. അച്ചയേ ദാനന്തി അച്ചയദാനം. പഞ്ചസു സഹധമ്മികേസു യേന കേനചി കാലം കരോന്തേന ‘‘മമച്ചയേന മയ്ഹം പരിക്ഖാരോ ഉപജ്ഝായസ്സ ഹോതു, ആചരിയസ്സ ഹോതു, അഞ്ഞസ്സ വാ കസ്സചി ഹോതൂ’’തി വുത്തേ തേസം ന ഹോതി, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ന രുഹതീ’’തി. സങ്ഘസ്സേവ ച തം ഹോതീതി യദി ഭിക്ഖുസാമണേരേഹി ഏവം വുത്തം, തസ്മിം മതേപി ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സേവ ഹോതി, ഭിക്ഖുനിസിക്ഖമാനസാമണേരീഹി ചേ വുത്തം, തസ്മിം മതേ ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്സ തം ഹോതീതി അത്ഥോ. ഗിഹീനം പന രൂഹതീതി ഗിഹീനം പന അച്ചയദാനം ഏവ സബ്ബേസം രുഹതീതി വുത്തം ഹോതി.

    378.Na ruhatīti na hoti. Accaye dānanti accayadānaṃ. Pañcasu sahadhammikesu yena kenaci kālaṃ karontena ‘‘mamaccayena mayhaṃ parikkhāro upajjhāyassa hotu, ācariyassa hotu, aññassa vā kassaci hotū’’ti vutte tesaṃ na hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘na ruhatī’’ti. Saṅghasseva ca taṃ hotīti yadi bhikkhusāmaṇerehi evaṃ vuttaṃ, tasmiṃ matepi bhikkhusaṅghasseva hoti, bhikkhunisikkhamānasāmaṇerīhi ce vuttaṃ, tasmiṃ mate bhikkhunisaṅghassa taṃ hotīti attho. Gihīnaṃ pana rūhatīti gihīnaṃ pana accayadānaṃ eva sabbesaṃ ruhatīti vuttaṃ hoti.

    ൩൭൯. ഉപസ്സയേതി ഭിക്ഖുനിവിഹാരേ. ദായജ്ജോതി തസ്സ പരിക്ഖാരസ്സ ദായജ്ജോ. സേസേപീതി സചേ ഭിക്ഖുനിസിക്ഖമാനസാമണേരിയോ ഭിക്ഖുവിഹാരേ കാലം കരോന്തി, താസം പരിക്ഖാരാനം ഭിക്ഖുസങ്ഘോവ ദായജ്ജോതി അത്ഥോ.

    379.Upassayeti bhikkhunivihāre. Dāyajjoti tassa parikkhārassa dāyajjo. Sesepīti sace bhikkhunisikkhamānasāmaṇeriyo bhikkhuvihāre kālaṃ karonti, tāsaṃ parikkhārānaṃ bhikkhusaṅghova dāyajjoti attho.

    ൩൮൦. പുരിമസ്സേവാതി ഏത്ഥ ‘‘ഇമം പരിക്ഖാരം നേത്വാ അസുകസ്സ ദേഹീ’’തി ദിന്നം പുരിമസ്സേവ ഹോതീതി അത്ഥോ. ‘‘അസുകസ്സ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം പന പച്ഛിമസ്സേവ ഹോതി പരിച്ചജിത്വാ ദിന്നത്താ. ഇമം വിധിം ഞത്വാവ വിസ്സാസഗ്ഗാഹം വാ ഗണ്ഹേയ്യ, മതകചീവരം വാ അധിട്ഠേതി സമ്ബന്ധോ. മതകചീവരഅധിട്ഠാനം നാമ ഘണ്ടിം പഹരിത്വാ കാലം ഘോസേത്വാ ഥോകം ആഗമേത്വാ സചേ ഭിക്ഖൂ ആഗച്ഛന്തി, തേഹി സദ്ധിം ഭാജേതബ്ബാനി, നോ ചേ ആഗച്ഛന്തി, ‘‘മയ്ഹിമാനി ചീവരാനി പാപുണന്തീ’’തി അധിട്ഠാതബ്ബാനി. ഏവം അധിട്ഠിതേ സബ്ബാനി തസ്സേവ ഹോന്തി, ഠിതികാ പന ന തിട്ഠതി. സചേ ഏകേകം ഉദ്ധരിത്വാ ‘‘അയം പഠമഭാഗോ മയ്ഹം പാപുണാതി, അയം ദുതിയഭാഗോ’’തി ഏവം ഗണ്ഹാതി, ഗഹിതാനി ച സുഗഹിതാനി ഹോന്തി, ഠിതികാ ച തിട്ഠതി. ഏവം പാപേത്വാ ഗണ്ഹന്തേനാപി അധിട്ഠിതമേവ ഹോതി.

    380.Purimassevāti ettha ‘‘imaṃ parikkhāraṃ netvā asukassa dehī’’ti dinnaṃ purimasseva hotīti attho. ‘‘Asukassa dammī’’ti dinnaṃ pana pacchimasseva hoti pariccajitvā dinnattā. Imaṃ vidhiṃ ñatvāva vissāsaggāhaṃ vā gaṇheyya, matakacīvaraṃ vā adhiṭṭheti sambandho. Matakacīvaraadhiṭṭhānaṃ nāma ghaṇṭiṃ paharitvā kālaṃ ghosetvā thokaṃ āgametvā sace bhikkhū āgacchanti, tehi saddhiṃ bhājetabbāni, no ce āgacchanti, ‘‘mayhimāni cīvarāni pāpuṇantī’’ti adhiṭṭhātabbāni. Evaṃ adhiṭṭhite sabbāni tasseva honti, ṭhitikā pana na tiṭṭhati. Sace ekekaṃ uddharitvā ‘‘ayaṃ paṭhamabhāgo mayhaṃ pāpuṇāti, ayaṃ dutiyabhāgo’’ti evaṃ gaṇhāti, gahitāni ca sugahitāni honti, ṭhitikā ca tiṭṭhati. Evaṃ pāpetvā gaṇhantenāpi adhiṭṭhitameva hoti.

    ൩൮൧. ലോഹഭണ്ഡേ പഹരണിം ഠപേത്വാ സബ്ബം കപ്പതി, ദാരുഭണ്ഡേ ച ദാരുജം പത്തഞ്ച പാദുകഞ്ച, പല്ലങ്കഞ്ച ആസന്ദിഞ്ച ഠപേത്വാ സബ്ബം കപ്പതി, മത്തികാമയേ കതകഞ്ച കുമ്ഭകാരികഞ്ച ഠപേത്വാ സബ്ബം കപ്പതീതി അത്ഥോ. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഠപേത്വാ പഹരണിം സബ്ബം ലോഹഭണ്ഡം, ഠപേത്വാ ആസന്ദിം പല്ലങ്കം ദാരുപത്തം ദാരുപാദുകം സബ്ബം ദാരുഭണ്ഡം, ഠപേത്വാ കതകഞ്ച കുമ്ഭകാരികഞ്ച സബ്ബം മത്തികാഭണ്ഡ’’ന്തി (ചൂളവ॰ ൨൯൩) ഹി വുത്തം. ഏത്ഥ കതകന്തി പദുമകണ്ണികാകാരേന കതമല്ലകന്തി അധിപ്പേതം. ധനിയസ്സേവ സബ്ബമത്തികാമയാ കുടി കുമ്ഭകാരികന്തി. പകിണ്ണകവിനിച്ഛയോ.

    381. Lohabhaṇḍe paharaṇiṃ ṭhapetvā sabbaṃ kappati, dārubhaṇḍe ca dārujaṃ pattañca pādukañca, pallaṅkañca āsandiñca ṭhapetvā sabbaṃ kappati, mattikāmaye katakañca kumbhakārikañca ṭhapetvā sabbaṃ kappatīti attho. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā paharaṇiṃ sabbaṃ lohabhaṇḍaṃ, ṭhapetvā āsandiṃ pallaṅkaṃ dārupattaṃ dārupādukaṃ sabbaṃ dārubhaṇḍaṃ, ṭhapetvā katakañca kumbhakārikañca sabbaṃ mattikābhaṇḍa’’nti (cūḷava. 293) hi vuttaṃ. Ettha katakanti padumakaṇṇikākārena katamallakanti adhippetaṃ. Dhaniyasseva sabbamattikāmayā kuṭi kumbhakārikanti. Pakiṇṇakavinicchayo.

    പകിണ്ണകനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Pakiṇṇakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact