Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
൧൦. പംസുധോവകസുത്തവണ്ണനാ
10. Paṃsudhovakasuttavaṇṇanā
൧൦൨. ദസമേ ധോവതീതി വിക്ഖാലേതി. സന്ധോവതീതി സുട്ഠു ധോവതി, പുനപ്പുനം ധോവതി. നിദ്ധോവതീതി നിഗ്ഗണ്ഹിത്വാ ധോവതി. അനിദ്ധന്തകസാവന്തി അനീഹതദോസം അനപനീതകസാവം. പഭങ്ഗൂതി പഭിജ്ജനസഭാവം, അധികരണീയം ഠപേത്വാ മുട്ഠികായ പഹടമത്തം ഭിജ്ജതി. പട്ടികായാതി സുവണ്ണപട്ടകായ. ഗീവേയ്യകേതി ഗീവാലങ്കാരേ.
102. Dasame dhovatīti vikkhāleti. Sandhovatīti suṭṭhu dhovati, punappunaṃ dhovati. Niddhovatīti niggaṇhitvā dhovati. Aniddhantakasāvanti anīhatadosaṃ anapanītakasāvaṃ. Pabhaṅgūti pabhijjanasabhāvaṃ, adhikaraṇīyaṃ ṭhapetvā muṭṭhikāya pahaṭamattaṃ bhijjati. Paṭṭikāyāti suvaṇṇapaṭṭakāya. Gīveyyaketi gīvālaṅkāre.
അധിചിത്തന്തി സമഥവിപസ്സനാചിത്തം. അനുയുത്തസ്സാതി ഭാവേന്തസ്സ. സചേതസോതി ചിത്തസമ്പന്നോ. ദബ്ബജാതികോതി പണ്ഡിതജാതികോ. കാമവിതക്കാദീസു കാമേ ആരബ്ഭ ഉപ്പന്നോ വിതക്കോ കാമവിതക്കോ. ബ്യാപാദവിഹിംസസമ്പയുത്താ വിതക്കാ ബ്യാപാദവിഹിംസവിതക്കാ നാമ. ഞാതിവിതക്കാദീസു ‘‘അമ്ഹാകം ഞാതകാ ബഹൂ പുഞ്ഞവന്താ’’തിആദിനാ നയേന ഞാതകേ ആരബ്ഭ ഉപ്പന്നോ വിതക്കോ ഞാതിവിതക്കോ. ‘‘അസുകോ ജനപദോ ഖേമോ സുഭിക്ഖോ’’തിആദിനാ നയേന ജനപദമാരബ്ഭ ഉപ്പന്നോ വിതക്കോ ജനപദവിതക്കോ. ‘‘അഹോ വത മം പരേ ന അവജാനേയ്യു’’ന്തി ഏവം ഉപ്പന്നോ വിതക്കോ അനവഞ്ഞത്തിപടിസംയുത്തോ വിതക്കോ നാമ. ധമ്മവിതക്കാവസിസ്സന്തീതി ധമ്മവിതക്കാ നാമ ദസവിപസ്സനുപക്കിലേസവിതക്കാ. സോ ഹോതി സമാധി ന ചേവ സന്തോതി സോ അവസിട്ഠധമ്മവിതക്കോ വിപസ്സനാസമാധി അവൂപസന്തകിലേസത്താ സന്തോ ന ഹോതി. ന പണീതോതി ന അതപ്പകോ. നപ്പടിപ്പസ്സദ്ധിലദ്ധോതി ന കിലേസപടിപ്പസ്സദ്ധിയാ ലദ്ധോ. ന ഏകോദിഭാവാധിഗതോതി ന ഏകഗ്ഗഭാവപ്പത്തോ. സസങ്ഖാരനിഗ്ഗയ്ഹവാരിതഗതോതി സസങ്ഖാരേന സപ്പയോഗേന കിലേസേ നിഗ്ഗണ്ഹിത്വാ വാരേത്വാ വാരിതോ, ന കിലേസാനം ഛിന്നന്തേ ഉപ്പന്നോ, കിലേസേ പന വാരേത്വാ ഉപ്പന്നോ.
Adhicittanti samathavipassanācittaṃ. Anuyuttassāti bhāventassa. Sacetasoti cittasampanno. Dabbajātikoti paṇḍitajātiko. Kāmavitakkādīsu kāme ārabbha uppanno vitakko kāmavitakko. Byāpādavihiṃsasampayuttā vitakkā byāpādavihiṃsavitakkā nāma. Ñātivitakkādīsu ‘‘amhākaṃ ñātakā bahū puññavantā’’tiādinā nayena ñātake ārabbha uppanno vitakko ñātivitakko. ‘‘Asuko janapado khemo subhikkho’’tiādinā nayena janapadamārabbha uppanno vitakko janapadavitakko. ‘‘Aho vata maṃ pare na avajāneyyu’’nti evaṃ uppanno vitakko anavaññattipaṭisaṃyutto vitakko nāma. Dhammavitakkāvasissantīti dhammavitakkā nāma dasavipassanupakkilesavitakkā. So hoti samādhi na ceva santoti so avasiṭṭhadhammavitakko vipassanāsamādhi avūpasantakilesattā santo na hoti. Na paṇītoti na atappako. Nappaṭippassaddhiladdhoti na kilesapaṭippassaddhiyā laddho. Na ekodibhāvādhigatoti na ekaggabhāvappatto. Sasaṅkhāraniggayhavāritagatoti sasaṅkhārena sappayogena kilese niggaṇhitvā vāretvā vārito, na kilesānaṃ chinnante uppanno, kilese pana vāretvā uppanno.
ഹോതി സോ, ഭിക്ഖവേ, സമയോതി ഏത്ഥ സമയോ നാമ ഉതുസപ്പായം ആഹാരസപ്പായം സേനാസനസപ്പായം പുഗ്ഗലസപ്പായം ധമ്മസ്സവനസപ്പായന്തി ഇമേസം പഞ്ചന്നം സപ്പായാനം പടിലാഭകാലോ. യം തം ചിത്തന്തി യസ്മിം സമയേ തം വിപസ്സനാചിത്തം. അജ്ഝത്തംയേവ സന്തിട്ഠതീതി അത്തനിയേവ തിട്ഠതി. നിയകജ്ഝത്തഞ്ഹി ഇധ അജ്ഝത്തം നാമ. ഗോചരജ്ഝത്തമ്പി വട്ടതി. പുഥുത്താരമ്മണം പഹായ ഏകസ്മിം നിബ്ബാനഗോചരേയേവ തിട്ഠതീതി വുത്തം ഹോതി. സന്നിസീദതീതി സുട്ഠു നിസീദതി. ഏകോദി ഹോതീതി ഏകഗ്ഗം ഹോതി. സമാധിയതീതി സമ്മാ ആധിയതി. സന്തോതിആദീസു പച്ചനീകകിലേസവൂപസമേന സന്തോ. അതപ്പകട്ഠേന പണീതോ. കിലേസപടിപ്പസ്സദ്ധിയാ ലദ്ധത്താ പടിപ്പസ്സദ്ധലദ്ധോ. ഏകഗ്ഗഭാവം ഗതത്താ ഏകോദിഭാവാധിഗതോ. കിലേസാനം ഛിന്നന്തേ ഉപ്പന്നത്താ ന സപ്പയോഗേന കിലേസേ നിഗ്ഗണ്ഹിത്വാ വാരേത്വാ വാരിതോതി ന സസങ്ഖാരനിഗ്ഗയ്ഹവാരിതഗതോ. ഏത്താവതാ അയം ഭിക്ഖു വിവട്ടേത്വാ അരഹത്തം പത്തോ നാമ ഹോതി.
Hotiso, bhikkhave, samayoti ettha samayo nāma utusappāyaṃ āhārasappāyaṃ senāsanasappāyaṃ puggalasappāyaṃ dhammassavanasappāyanti imesaṃ pañcannaṃ sappāyānaṃ paṭilābhakālo. Yaṃ taṃ cittanti yasmiṃ samaye taṃ vipassanācittaṃ. Ajjhattaṃyeva santiṭṭhatīti attaniyeva tiṭṭhati. Niyakajjhattañhi idha ajjhattaṃ nāma. Gocarajjhattampi vaṭṭati. Puthuttārammaṇaṃ pahāya ekasmiṃ nibbānagocareyeva tiṭṭhatīti vuttaṃ hoti. Sannisīdatīti suṭṭhu nisīdati. Ekodi hotīti ekaggaṃ hoti. Samādhiyatīti sammā ādhiyati. Santotiādīsu paccanīkakilesavūpasamena santo. Atappakaṭṭhena paṇīto. Kilesapaṭippassaddhiyā laddhattā paṭippassaddhaladdho. Ekaggabhāvaṃ gatattā ekodibhāvādhigato. Kilesānaṃ chinnante uppannattā na sappayogena kilese niggaṇhitvā vāretvā vāritoti na sasaṅkhāraniggayhavāritagato. Ettāvatā ayaṃ bhikkhu vivaṭṭetvā arahattaṃ patto nāma hoti.
ഇദാനി ഖീണാസവസ്സ സതോ അഭിഞ്ഞാപടിപദം ദസ്സേന്തോ യസ്സ യസ്സ ചാതിആദിമാഹ. തത്ഥ അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികരണീയസ്സാതി അഭിജാനിത്വാ പച്ചക്ഖം കാതബ്ബസ്സ. സതി സതിആയതനേതി പുബ്ബഹേതുസങ്ഖാതേ ചേവ ഇദാനി ച പടിലദ്ധബ്ബേ അഭിഞ്ഞാപാദകജ്ഝാനാദിഭേദേ ച സതി സതികാരണേ. വിത്ഥാരതോ പന അയം അഭിഞ്ഞാകഥാ വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ (വിസുദ്ധി॰ ൨.൩൬൫ ആദയോ) വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബാ. ആസവാനം ഖയാതിആദി ചേത്ഥ ഫലസമാപത്തിവസേന വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം.
Idāni khīṇāsavassa sato abhiññāpaṭipadaṃ dassento yassa yassa cātiādimāha. Tattha abhiññā sacchikaraṇīyassāti abhijānitvā paccakkhaṃ kātabbassa. Sati satiāyataneti pubbahetusaṅkhāte ceva idāni ca paṭiladdhabbe abhiññāpādakajjhānādibhede ca sati satikāraṇe. Vitthārato pana ayaṃ abhiññākathā visuddhimagge (visuddhi. 2.365 ādayo) vuttanayeneva veditabbā. Āsavānaṃ khayātiādi cettha phalasamāpattivasena vuttanti veditabbaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧൦. പംസുധോവകസുത്തം • 10. Paṃsudhovakasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧൦. പംസുധോവകസുത്തവണ്ണനാ • 10. Paṃsudhovakasuttavaṇṇanā