| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೪೯. ಪಂಸುಕೂಲವಗ್ಗೋ
49. Paṃsukūlavaggo
೧-೧೦. ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ
1-10. Paṃsukūlasaññakattheraapadānādivaṇṇanā
ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Ekūnapaññāsamavagge paṭhamāpadānaṃ suviññeyyameva.
೧೪. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಅಧಿಚ್ಚುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಬುದ್ಧಾತಿ ಅಧಿಚ್ಚೇನ ಅಕಾರಣೇನ ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಸಯಮ್ಭೂತಾ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ದೇವಬ್ರಹ್ಮಮಾರಾದೀಹಿ ಉಪದೇಸದಾಯಕೇಹಿ ರಹಿತಾ ಸಯಮ್ಭೂಞಾಣೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಜಾತಾ ಪಾತುಭೂತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
14. Dutiyāpadāne adhiccuppattikā buddhāti adhiccena akāraṇena uppattikā sayambhūtā, aññehi devabrahmamārādīhi upadesadāyakehi rahitā sayambhūñāṇena uppannā jātā pātubhūtāti attho.
೧೬. ಓದುಮ್ಬರಿಕಪುಪ್ಫಂ ವಾತಿ ಉದುಮ್ಬರರುಕ್ಖೇ ಪುಪ್ಫಂ ದುಲ್ಲಭಂ ದುಲ್ಲಭುಪ್ಪತ್ತಿಕಂ ಇವ। ಚನ್ದಮ್ಹಿ ಸಸಕಂ ಯಥಾತಿ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲೇ ಸಸಲೇಖಾಯ ರೂಪಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಯಥಾ। ವಾಯಸಾನಂ ಯಥಾ ಖೀರನ್ತಿ ಕಾಕಾನಂ ನಿಚ್ಚಂ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಖುದ್ದಾಪೀಳಿತಭಾವೇನ ಖೀರಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಯಥಾ, ಏವಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ ಚತುರಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ವಾ ಸೋಳಸಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ವಾ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಭಾವತೋ ದುಲ್ಲಭೋ ಲೋಕನಾಯಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
16.Odumbarikapupphaṃ vāti udumbararukkhe pupphaṃ dullabhaṃ dullabhuppattikaṃ iva. Candamhi sasakaṃ yathāti candamaṇḍale sasalekhāya rūpaṃ dullabhaṃ yathā. Vāyasānaṃ yathā khīranti kākānaṃ niccaṃ rattindivaṃ khuddāpīḷitabhāvena khīraṃ dullabhaṃ yathā, evaṃ dullabhaṃ lokanāyakaṃ caturāsaṅkhyeyyaṃ vā aṭṭhāsaṅkhyeyyaṃ vā soḷasāsaṅkhyeyyaṃ vā kappasatasahassaṃ pāramiyo pūretvā buddhabhāvato dullabho lokanāyakoti attho.
೩೦. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಮಧುಂ ಭಿಸೇಹಿ ಸವತೀತಿ ಪೋಕ್ಖರಮಧುಪದುಮಕೇಸರೇಹಿ ಸವತಿ ಪಗ್ಘರತಿ। ಖೀರಂ ಸಪ್ಪಿಂ ಮುಳಾಲಿಭೀತಿ ಖೀರಞ್ಚ ಸಪ್ಪಿರಸಞ್ಚ ಪದುಮಮುಳಾಲೇಹಿ ಸವತಿ ಪಗ್ಘರತಿ। ತಸ್ಮಾ ತದುಭಯಂ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಬುದ್ಧೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹತೂತಿ ಅತ್ಥೋ।
30. Tatiyāpadāne madhuṃ bhisehi savatīti pokkharamadhupadumakesarehi savati paggharati. Khīraṃ sappiṃ muḷālibhīti khīrañca sappirasañca padumamuḷālehi savati paggharati. Tasmā tadubhayaṃ mama santakaṃ buddho paṭiggaṇhatūti attho.
ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಛಟ್ಠಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ।
Catutthapañcamachaṭṭhāpadānāni uttānāneva.
೧೧೯. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಚತ್ತಾಲೀಸದಿಜಾಪಿ ಚಾತಿ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಜಾತಾತಿ ದಿಜಾ। ಕುಮಾರವಯೇ ಉಟ್ಠಿತದನ್ತಾನಂ ಪತಿತತ್ತಾ ಪುನ ಉಟ್ಠಿತದನ್ತಾ ದಿಜಾ, ತೇ ಚ ದನ್ತಾ। ಬ್ಯಾಕರಣಞ್ಚ ಹೇಟ್ಠಾ ನಿದಾನಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಮೇವ।
119. Sattamāpadāne cattālīsadijāpi cāti dvikkhattuṃ jātāti dijā. Kumāravaye uṭṭhitadantānaṃ patitattā puna uṭṭhitadantā dijā, te ca dantā. Byākaraṇañca heṭṭhā nidānakathāyaṃ vuttameva.
ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Aṭṭhamāpadānaṃ uttānamevāti.
೧೭೧. ನವಮಾಪದಾನೇ ತದಾಹಂ ಮಾಣವೋ ಆಸಿನ್ತಿ ಯದಾ ಸುಮೇಧಪಣ್ಡಿತೋ ದೀಪಙ್ಕರಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಾ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಲಭಿ, ತದಾ ಅಹಂ ಮೇಘೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಾಣವೋ ಹುತ್ವಾ ಸುಮೇಧತಾಪಸೇನ ಸಹ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಸಿಕ್ಖಿತೋ ಕೇನಚಿ ಪಾಪಸಹಾಯೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ ಸಂಸಗ್ಗದೋಸೇನ ಪಾಪವಿತಕ್ಕಾದಿವಸಂ ಗತೋ ಮಾತುಘಾತಕಮ್ಮವಸೇನ ನರಕೇ ಅಗ್ಗಿಜಾಲಾದಿದುಕ್ಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಸಮುದ್ದೇ ತಿಮಿಙ್ಗಲಮಹಾಮಚ್ಛೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಮಹಾನಾವಂ ಗಿಲಿತುಕಾಮೋ ಗತೋ। ದಿಸ್ವಾ ಮಂ ವಾಣಿಜಾ ಭೀತಾ ‘‘ಅಹೋ ಗೋತಮೋ ಭಗವಾ’’ತಿ ಸದ್ದಮಕಂಸು। ಅಥ ಮಹಾಮಚ್ಛೋ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾವಸೇನ ಬುದ್ಧಗಾರವಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸರಮಾನೋ ವನ್ದತಿ। ತದಾ ಭಗವಾ ‘‘ಚಿರಂ ಧಮ್ಮರುಚೀ’’ತಿ ಮಂ ಆಹ।
171. Navamāpadāne tadāhaṃ māṇavo āsinti yadā sumedhapaṇḍito dīpaṅkarabhagavato santikā byākaraṇaṃ labhi, tadā ahaṃ megho nāma brāhmaṇamāṇavo hutvā sumedhatāpasena saha isipabbajjaṃ pabbajitvā sikkhāpadesu sikkhito kenaci pāpasahāyena saṃsaṭṭho saṃsaggadosena pāpavitakkādivasaṃ gato mātughātakammavasena narake aggijālādidukkhamanubhavitvā tato cuto samudde timiṅgalamahāmaccho hutvā nibbatto, samuddamajjhe gacchantaṃ mahānāvaṃ gilitukāmo gato. Disvā maṃ vāṇijā bhītā ‘‘aho gotamo bhagavā’’ti saddamakaṃsu. Atha mahāmaccho pubbavāsanāvasena buddhagāravaṃ uppādetvā tato cuto sāvatthiyaṃ vibhavasampanne brāhmaṇakule nibbatto saddho pasanno satthu dhammadesanaṃ sutvā pabbajitvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇitvā divasassa tikkhattuṃ upaṭṭhānaṃ gantvā saramāno vandati. Tadā bhagavā ‘‘ciraṃ dhammarucī’’ti maṃ āha.
೧೮೪. ಅಥ ಸೋ ಥೇರೋ ‘‘ಸುಚಿರಂ ಸತಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣ’’ನ್ತಿಆದೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಥೋಮೇಸಿ। ಭನ್ತೇ, ಸತಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣಧರ ಗೋತಮ। ಪತಿಪುಬ್ಬೇನ ವಿಸುದ್ಧಪಚ್ಚಯನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ದೀಪಙ್ಕರಪಾದಮೂಲೇ ಪರಿಪುಣ್ಣಪಾರಮೀಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭಾರೋ ಸುಟ್ಠು ಚಿರಂ ಕಾಲಂ ಮಯಾ ನ ದಿಟ್ಠೋ ಅಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಹಮಜ್ಜಸುಪೇಕ್ಖನನ್ತಿ ಅಜ್ಜ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಅಹಂ ಸುಪೇಕ್ಖನಂ ಸುನ್ದರದಸ್ಸನಂ, ಸುನ್ದರದಿಟ್ಠಂ ವಾ ನಿರುಪಮಂ ವಿಗ್ಗಹಂ ಉಪಮಾರಹಿತಸರೀರಂ ಗೋತಮಂ ವತ ಏಕನ್ತೇನ ಪಸ್ಸಾಮಿ ದಕ್ಖಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
184. Atha so thero ‘‘suciraṃ satapuññalakkhaṇa’’ntiādīhi gāthāhi thomesi. Bhante, satapuññalakkhaṇadhara gotama. Patipubbena visuddhapaccayanti pubbe dīpaṅkarapādamūle paripuṇṇapāramīpaccayasambhāro suṭṭhu ciraṃ kālaṃ mayā na diṭṭho asīti attho. Ahamajjasupekkhananti ajja imasmiṃ divase ahaṃ supekkhanaṃ sundaradassanaṃ, sundaradiṭṭhaṃ vā nirupamaṃ viggahaṃ upamārahitasarīraṃ gotamaṃ vata ekantena passāmi dakkhāmīti attho.
೧೮೫-೧೮೬. ಸುಚಿರಂ ವಿಹತತಮೋ ಮಯಾತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಹತತಮೋ ವಿದ್ಧಂಸಿತಮೋಹೋ ತ್ವಂ ಮಯಾಪಿ ಸುಟ್ಠು ಚಿರಂ ಥೋಮಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಚಿರಕ್ಖೇನ ನದೀ ವಿಸೋಸಿತಾತಿ ಏಸಾ ತಣ್ಹಾನದೀ ಸುನ್ದರರಕ್ಖೇನ ಗೋಪನೇನ ವಿಸೇಸೇನ ಸೋಸಿತಾ, ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕತಾ ತಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಚಿರಂ ಅಮಲಂ ವಿಸೋಧಿತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಚಿರಂ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ ಅಮಲಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಿಸೇಸೇನ ಸೋಧಿತಂ, ಸುಟ್ಠು ಕತಂ ಅಧಿಗತಂ ತಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಯನಂ ಞಾಣಮಯಂ ಮಹಾಮುನೇ। ಚಿರಕಾಲಸಮಙ್ಗಿತೋತಿ ಮಹಾಮುನೇ ಮಹಾಸಮಣ ಞಾಣಮಯಂ ನಯನಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ಚಿರಕಾಲಂ ಸಮಧಿಗತೋ ಸಮ್ಪತ್ತೋ ತ್ವನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅವಿನಟ್ಠೋ ಪುನರನ್ತರನ್ತಿ ಅಹಂ ಪುನ ಅನ್ತರಂ ಅನ್ತರಾಭವೇ ಮಜ್ಝೇ ಪರಿನಟ್ಠೋ ಪರಿಹೀನೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುನರಜ್ಜಸಮಾಗತೋ ತಯಾತಿ ಅಜ್ಜ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪುನಪಿ ಸಮಾಗತೋ ಏಕೀಭೂತೋ ಸಹ ವಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಹಿ ನಸ್ಸನ್ತಿ ಕತಾನಿ ಗೋತಮಾತಿ ಗೋತಮ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧ, ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಾನಿ ಸಮಾಗಮಾದೀನಿ ನ ಹಿ ನಸ್ಸನ್ತಿ ಯಾವ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ನ ವಿನಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
185-186.Suciraṃ vihatatamo mayāti visesena hatatamo viddhaṃsitamoho tvaṃ mayāpi suṭṭhu ciraṃ thomitoti attho. Sucirakkhena nadī visositāti esā taṇhānadī sundararakkhena gopanena visesena sositā, abhabbuppattikatā tayāti attho. Suciraṃ amalaṃ visodhitanti suṭṭhu ciraṃ dīghena addhunā amalaṃ nibbānaṃ visesena sodhitaṃ, suṭṭhu kataṃ adhigataṃ tayāti attho. Nayanaṃ ñāṇamayaṃ mahāmune. Cirakālasamaṅgitoti mahāmune mahāsamaṇa ñāṇamayaṃ nayanaṃ dibbacakkhuṃ cirakālaṃ samadhigato sampatto tvanti attho. Avinaṭṭho punarantaranti ahaṃ puna antaraṃ antarābhave majjhe parinaṭṭho parihīno ahosinti attho. Punarajjasamāgato tayāti ajja imasmiṃ kāle tayā saddhiṃ punapi samāgato ekībhūto saha vasāmīti attho. Na hi nassanti katāni gotamāti gotama sabbaññubuddha, tayā saddhiṃ katāni samāgamādīni na hi nassanti yāva khandhaparinibbānā na vinā bhavissantīti attho. Sesaṃ uttānamevāti.
ಧಮ್ಮರುಚಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Dhammaruciyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
ದಸಮಾಪದಾನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
Dasamāpadānaṃ suviññeyyamevāti.
ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Ekūnapaññāsamavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi
೨. ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 2. Buddhasaññakattheraapadānaṃ
೩. ಭಿಸದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 3. Bhisadāyakattheraapadānaṃ
೭. ಪುಲಿನುಪ್ಪಾದಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 7. Pulinuppādakattheraapadānaṃ
೯. ಧಮ್ಮರುಚಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 9. Dhammaruciyattheraapadānaṃ
