Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    (༩) ༤. མཙལཝགྒོ

    (9) 4. Macalavaggo

    ༡-༦. པཱཎཱཏིཔཱཏསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ

    1-6. Pāṇātipātasuttādivaṇṇanā

    ༨༡-༨༦. ཙཏུཏྠསྶ པཋམཱདཱིནི ཨུཏྟཱནཏྠཱནེཝ། པཉྩམེ (སཾ॰ ནི॰ ཊཱི॰ ༡.༡.༡༣༢) ‘‘ནཱིཙེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ’’ཏིཨཱདིཀེན ཨཔྤཀཱསབྷཱཝེན ཏམཏཱིཏི ཏམོ, ཏེན ཏམེན ཡུཏྟོཏི ཏམོ པུགྒལོ ཝུཙྩཏི། ཏཐཱ ཧི ཏཾཡོགཏོ པུགྒལསྶ ཏབྦོཧཱརོ ཡཐཱ ‘‘མཙྪེརཡོགཏོ མཙྪརོ’’ཏི, ཏསྨཱ ཏམོཏི ཨཔྤཀཱསབྷཱཝེན ཏམོ ཏམབྷཱུཏོ ཨནྡྷཀཱརཾ ཝིཡ ཛཱཏོ, ཨནྡྷཀཱརཏྟཾ ཝཱ པཏྟོཏི ཨཏྠོ། ཝུཏྟལཀྑཎཾ ཏམམེཝ པརམྤརཏོ ཨཡནཾ གཏི ནིཊྛཱ ཨེཏསྶཱཏི ཏམཔརཱཡཎོ། ཨུབྷཡེནཔི ཏམགྒཧཎེན ཁནྡྷཏམོ ཀཐིཏོ, ན ཨནྡྷཀཱརཏམོ། ཁནྡྷཏམོཏི ཙ སམྤཏྟིརཧིཏཱ ཁནྡྷཔཝཏྟིཡེཝ དཊྛབྦཱ། ‘‘ཨུཙྩེ ཀུལེ པཙྩཱཛཱཏོ’’ཏིཨཱདིཀེན པཀཱསབྷཱཝེན ཛོཏེཏཱིཏི ཛོཏི, ཏེན ཛོཏིནཱཡུཏྟོཏིཨཱདི སབྦཾ ཝུཏྟནཡེན ཝེདིཏབྦཾ། ཨིཏརེ དྭེཏི ཛོཏིཏམཔརཱཡཎོ, ཛོཏིཛོཏིཔརཱཡཎོཏི ཨིཏརེ དྭེ པུགྒལེ།

    81-86. Catutthassa paṭhamādīni uttānatthāneva. Pañcame (saṃ. ni. ṭī. 1.1.132) ‘‘nīce kule paccājāto’’tiādikena appakāsabhāvena tamatīti tamo, tena tamena yuttoti tamo puggalo vuccati. Tathā hi taṃyogato puggalassa tabbohāro yathā ‘‘maccherayogato maccharo’’ti, tasmā tamoti appakāsabhāvena tamo tamabhūto andhakāraṃ viya jāto, andhakārattaṃ vā pattoti attho. Vuttalakkhaṇaṃ tamameva paramparato ayanaṃ gati niṭṭhā etassāti tamaparāyaṇo. Ubhayenapi tamaggahaṇena khandhatamo kathito, na andhakāratamo. Khandhatamoti ca sampattirahitā khandhapavattiyeva daṭṭhabbā. ‘‘Ucce kule paccājāto’’tiādikena pakāsabhāvena jotetīti joti, tena jotināyuttotiādi sabbaṃ vuttanayena veditabbaṃ. Itare dveti jotitamaparāyaṇo, jotijotiparāyaṇoti itare dve puggale.

    ཝེཎུཝེཏྟཱདིཝིལཱིཝེཧི པེལ༹བྷཱཛནཱདིཀཱརཀཱ ཝིལཱིཝཀཱརཀཱ། མིགམཙྪཱདཱིནཾ ནིསཱདནཏོ ནེསཱདཱ, མཱགཝིཀམཙྪབནྡྷཱདཡོ། རཐེསུ ཙམྨེན ནཧཎཀརཎཏོ རཐཀཱརཱ, ཙམྨཀཱརཱ། པུཨིཏི ཀརཱིསསྶ ནཱམཾ, ཏཾ ཀུསེནྟི ཨཔནེནྟཱིཏི པུཀྐུསཱ, པུཔྥཚཌྜཀཱ། དུབྦཎྞོཏི ཝིརཱུཔོ། ཨོཀོཊིམཀོཏི ཨཱརོཧཱབྷཱཝེན ཧེཊྛིམཀོ, རསྶཀཱཡོཏི ཨཏྠོ། ཏེནཱཧ ‘‘ལཀུཎྜཀོ’’ཏི། ལཀུ ཝིཡ གྷཊིཀཱ ཝིཡ ཌེཏི པཝཏྟཏཱིཏི ལཀུཎྜཀོ, རསྶོ། ཀཎཏི ནིམཱིལཏཱིཏི ཀཱཎོ། ཏཾ པནསྶ ནིམཱིལནཾ ཨེཀེན ཨཀྑིནཱ དྭཱིཧིཔི ཝཱཏི ཨཱཧ ‘‘ཨེཀཙྪིཀཱཎོ ཝཱ ཨུབྷཡཙྪིཀཱཎོ ཝཱ’’ཏི། ཀུཎནཾ ཀུཎོ, ཧཏྠཝེཀལླཾ, སོ ཨེཏསྶ ཨཏྠཱིཏི ཀུཎཱི། ཁཉྫོ ཝུཙྩཏི པཱདཝིཀལོ། ཧེཊྛིམཀཱཡསངྑཱཏོ སརཱིརསྶ པཀྑོ པདེསོ ཧཏོ ཨསྶཱཏི པཀྑཧཏོ། ཏེནཱཧ ‘‘པཱིཋསཔྤཱི’’ཏི། པདཱིཔེ པདཱིཔནེ ཨེཏབྦཾ ནེཏབྦནྟི པདཱིཔེཡྻཾ, ཏེལཀཔཱལཱདིཨུཔཀརཎཾ། ཝུཏྟནྟི ཨཊྛཀཐཱཡཾ ཝུཏྟཾ།

    Veṇuvettādivilīvehi peḷabhājanādikārakā vilīvakārakā. Migamacchādīnaṃ nisādanato nesādā, māgavikamacchabandhādayo. Rathesu cammena nahaṇakaraṇato rathakārā, cammakārā. Puiti karīsassa nāmaṃ, taṃ kusenti apanentīti pukkusā, pupphachaḍḍakā. Dubbaṇṇoti virūpo. Okoṭimakoti ārohābhāvena heṭṭhimako, rassakāyoti attho. Tenāha ‘‘lakuṇḍako’’ti. Laku viya ghaṭikā viya ḍeti pavattatīti lakuṇḍako, rasso. Kaṇati nimīlatīti kāṇo. Taṃ panassa nimīlanaṃ ekena akkhinā dvīhipi vāti āha ‘‘ekacchikāṇo vā ubhayacchikāṇo vā’’ti. Kuṇanaṃ kuṇo, hatthavekallaṃ, so etassa atthīti kuṇī. Khañjo vuccati pādavikalo. Heṭṭhimakāyasaṅkhāto sarīrassa pakkho padeso hato assāti pakkhahato. Tenāha ‘‘pīṭhasappī’’ti. Padīpe padīpane etabbaṃ netabbanti padīpeyyaṃ, telakapālādiupakaraṇaṃ. Vuttanti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ཨཱགམནཝིཔཏྟཱིཏི ཨཱགམནཊྛཱནཝསེན ཝིཔཏྟི ‘‘ཨཱགམོ ཨེཏྠཱ’’ཏི ཀཏྭཱ། པུབྦུཔྤནྣཔཙྩཡཝིཔཏྟཱིཏི པཋམུཔྤནྣཔཙྩཡཝསེན ཝིཔརཱཝཏྟི། ཙཎྜཱལཱདིསབྷཱཝཱ ཧིསྶ མཱཏཱཔིཏརོ པཋམུཔྤནྣཔཙྩཡོ། པཝཏྟཔཙྩཡཝིཔཏྟཱིཏི པཝཏྟེ སུཁཔཙྩཡཝིཔཏྟི། ཏཱདིསེ ནིཧཱིནཀུལེ ཨུཔྤནྣོཔི ཀོཙི ཝིབྷཝསམྤནྣོ སིཡཱ, ཨཡཾ པན དུགྒཏོ དུརཱུཔོ། ཨཱཛཱིཝུཔཱཡཝིཔཏྟཱིཏི ཨཱཛཱིཝནུཔཱཡཝསེན ཝིཔཏྟི། སུཁེན ཧི ཛཱིཝིཀཾ པཝཏྟེཏུཾ ཨུཔཱཡབྷཱུཏཱ ཧཏྠིསིཔྤཱདཡོ ཨིམསྶ ནཏྠི, པུཔྥཚཌྜནསིལཱཀོཊྚནཱདིཀམྨཾ པན ཀཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ པཝཏྟེཏི། ཏེནཱཧ ‘‘ཀསིརཝུཏྟིཀེ’’ཏི། ཨཏྟབྷཱཝཝིཔཏྟཱིཏི ཨུཔདྷིཝིཔཏྟི། དུཀྑཀཱརཎསམཱཡོགོཏི ཀཱཡིཀཙེཏསིཀདུཀྑུཔྤཏྟིཡཱ པཙྩཡསམོདྷཱནཾ། སུཁཀཱརཎཝིཔཏྟཱིཏི སུཁཔཙྩཡཔརིཧཱནི། ཨུཔབྷོགཝིཔཏྟཱིཏི ཨུཔབྷོགསུཁསྶ ཝིནཱསོ ཨནུཔལདྡྷི། ཛོཏི ཙེཝ ཛོཏིཔརཱཡཎབྷཱཝོ ཙ སུཀྐཔཀྑོ། ཚཊྛཾ ཨུཏྟཱནམེཝ།

    Āgamanavipattīti āgamanaṭṭhānavasena vipatti ‘‘āgamo etthā’’ti katvā. Pubbuppannapaccayavipattīti paṭhamuppannapaccayavasena viparāvatti. Caṇḍālādisabhāvā hissa mātāpitaro paṭhamuppannapaccayo. Pavattapaccayavipattīti pavatte sukhapaccayavipatti. Tādise nihīnakule uppannopi koci vibhavasampanno siyā, ayaṃ pana duggato durūpo. Ājīvupāyavipattīti ājīvanupāyavasena vipatti. Sukhena hi jīvikaṃ pavattetuṃ upāyabhūtā hatthisippādayo imassa natthi, pupphachaḍḍanasilākoṭṭanādikammaṃ pana katvā jīvikaṃ pavatteti. Tenāha ‘‘kasiravuttike’’ti. Attabhāvavipattīti upadhivipatti. Dukkhakāraṇasamāyogoti kāyikacetasikadukkhuppattiyā paccayasamodhānaṃ. Sukhakāraṇavipattīti sukhapaccayaparihāni. Upabhogavipattīti upabhogasukhassa vināso anupaladdhi. Joti ceva jotiparāyaṇabhāvo ca sukkapakkho. Chaṭṭhaṃ uttānameva.

    པཱཎཱཏིཔཱཏསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

    Pāṇātipātasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
    ༡-༥. པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིསུཏྟཔཉྩཀཝཎྞནཱ • 1-5. Pāṇātipātādisuttapañcakavaṇṇanā
    ༦. ཨོཎཏོཎཏསུཏྟཝཎྞནཱ • 6. Oṇatoṇatasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact