Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi |
૨૬. પઞ્ચાબાધવત્થુ
26. Pañcābādhavatthu
૮૮. તેન ખો પન સમયેન મગધેસુ પઞ્ચ આબાધા ઉસ્સન્ના હોન્તિ – કુટ્ઠં, ગણ્ડો, કિલાસો, સોસો, અપમારો. મનુસ્સા પઞ્ચહિ આબાધેહિ ફુટ્ઠા જીવકં કોમારભચ્ચં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં વદન્તિ – ‘‘સાધુ નો, આચરિય, તિકિચ્છાહી’’તિ. ‘‘અહં ખ્વય્યો, બહુકિચ્ચો બહુકરણીયો; રાજા ચ મે માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો ઉપટ્ઠાતબ્બો ઇત્થાગારઞ્ચ બુદ્ધપ્પમુખો ચ ભિક્ખુસઙ્ઘો; નાહં સક્કોમિ તિકિચ્છિતુ’’ન્તિ. ‘‘સબ્બં સાપતેય્યઞ્ચ તે, આચરિય, હોતુ; મયઞ્ચ તે દાસા; સાધુ, નો, આચરિય, તિકિચ્છાહી’’તિ. ‘‘અહં ખ્વય્યો, બહુકિચ્ચો બહુકરણીયો રાજા ચ મે માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો ઉપટ્ઠાતબ્બો ઇત્થાગારઞ્ચ બુદ્ધપ્પમુખો ચ ભિક્ખુસઙ્ઘો; નાહં સક્કોમિ તિકિચ્છિતુ’’ન્તિ. અથ ખો તેસં મનુસ્સાનં એતદહોસિ – ‘‘ઇમે ખો સમણા સક્યપુત્તિયા સુખસીલા સુખસમાચારા, સુભોજનાનિ ભુઞ્જિત્વા નિવાતેસુ સયનેસુ સયન્તિ. યંનૂન મયં સમણેસુ સક્યપુત્તિયેસુ પબ્બજેય્યામ. તત્થ ભિક્ખૂ ચેવ ઉપટ્ઠહિસ્સન્તિ, જીવકો ચ કોમારભચ્ચો તિકિચ્છિસ્સતી’’તિ . અથ ખો તે મનુસ્સા ભિક્ખૂ ઉપસઙ્કમિત્વા પબ્બજ્જં યાચિંસુ. તે ભિક્ખૂ પબ્બાજેસું, ઉપસમ્પાદેસું. તે ભિક્ખૂ ચેવ ઉપટ્ઠહિંસુ જીવકો ચ કોમારભચ્ચો તિકિચ્છિ. તેન ખો પન સમયેન ભિક્ખૂ બહૂ ગિલાને ભિક્ખૂ ઉપટ્ઠહન્તા યાચનબહુલા વિઞ્ઞત્તિબહુલા વિહરન્તિ – ગિલાનભત્તં દેથ, ગિલાનુપટ્ઠાકભત્તં દેથ, ગિલાનભેસજ્જં દેથાતિ. જીવકોપિ કોમારભચ્ચો બહૂ ગિલાને ભિક્ખૂ તિકિચ્છન્તો અઞ્ઞતરં રાજકિચ્ચં પરિહાપેસિ.
88. Tena kho pana samayena magadhesu pañca ābādhā ussannā honti – kuṭṭhaṃ, gaṇḍo, kilāso, soso, apamāro. Manussā pañcahi ābādhehi phuṭṭhā jīvakaṃ komārabhaccaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti – ‘‘sādhu no, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo; rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. ‘‘Sabbaṃ sāpateyyañca te, ācariya, hotu; mayañca te dāsā; sādhu, no, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. Atha kho tesaṃ manussānaṃ etadahosi – ‘‘ime kho samaṇā sakyaputtiyā sukhasīlā sukhasamācārā, subhojanāni bhuñjitvā nivātesu sayanesu sayanti. Yaṃnūna mayaṃ samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyyāma. Tattha bhikkhū ceva upaṭṭhahissanti, jīvako ca komārabhacco tikicchissatī’’ti . Atha kho te manussā bhikkhū upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāciṃsu. Te bhikkhū pabbājesuṃ, upasampādesuṃ. Te bhikkhū ceva upaṭṭhahiṃsu jīvako ca komārabhacco tikicchi. Tena kho pana samayena bhikkhū bahū gilāne bhikkhū upaṭṭhahantā yācanabahulā viññattibahulā viharanti – gilānabhattaṃ detha, gilānupaṭṭhākabhattaṃ detha, gilānabhesajjaṃ dethāti. Jīvakopi komārabhacco bahū gilāne bhikkhū tikicchanto aññataraṃ rājakiccaṃ parihāpesi.
૮૯. અઞ્ઞતરોપિ પુરિસો પઞ્ચહિ આબાધેહિ ફુટ્ઠો જીવકં કોમારભચ્ચં ઉપસઙ્કમિત્વા એતદવોચ – ‘‘સાધુ મં, આચરિય, તિકિચ્છાહી’’તિ. ‘‘અહં ખ્વય્યો, બહુકિચ્ચો, બહુકરણીયો, રાજા ચ મે માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો ઉપટ્ઠાતબ્બો ઇત્થાગારઞ્ચ બુદ્ધપ્પમુખો ચ ભિક્ખુસઙ્ઘો; નાહં સક્કોમિ તિકિચ્છિતુ’’ન્તિ. ‘‘સબ્બં સાપતેય્યઞ્ચ તે, આચરિય, હોતુ, અહઞ્ચ તે દાસો; સાધુ મં, આચરિય, તિકિચ્છાહી’’તિ. ‘‘અહં ખ્વય્યો, બહુકિચ્ચો બહુકરણીયો, રાજા ચ મે માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો ઉપટ્ઠાતબ્બો ઇત્થાગારઞ્ચ બુદ્ધપ્પમુખો ચ ભિક્ખુસઙ્ઘો, નાહં સક્કોમિ તિકિચ્છિતુ’’ન્તિ. અથ ખો તસ્સ પુરિસસ્સ એતદહોસિ – ‘‘ઇમે ખો સમણા સક્યપુત્તિયા સુખસીલા સુખસમાચારા, સુભોજનાનિ ભુઞ્જિત્વા નિવાતેસુ સયનેસુ સયન્તિ. યંનૂનાહં સમણેસુ સક્યપુત્તિયેસુ પબ્બજેય્યં. તત્થ ભિક્ખૂ ચેવ ઉપટ્ઠહિસ્સન્તિ, જીવકો ચ કોમારભચ્ચો તિકિચ્છિસ્સતિ. સોમ્હિ 1 અરોગો વિબ્ભમિસ્સામી’’તિ . અથ ખો સો પુરિસો ભિક્ખુ ઉપસઙ્કમિત્વા પબ્બજ્જં યાચિ. તં ભિક્ખૂ પબ્બાજેસું, ઉપસમ્પાદેસું. તં ભિક્ખૂ ચેવ ઉપટ્ઠહિંસુ, જીવકો ચ કોમારભચ્ચો તિકિચ્છિ. સો અરોગો વિબ્ભમિ. અદ્દસા ખો જીવકો કોમારભચ્ચો તં પુરિસં વિબ્ભન્તં, દિસ્વાન તં પુરિસં એતદવોચ – ‘‘નનુ ત્વં, અય્યો, ભિક્ખૂસુ પબ્બજિતો અહોસી’’તિ? ‘‘એવં, આચરિયા’’તિ. ‘‘કિસ્સ પન ત્વં, અય્યો, એવરૂપમકાસી’’તિ? અથ ખો સો પુરિસો જીવકસ્સ કોમારભચ્ચસ્સ એતમત્થં આરોચેસિ. જીવકો કોમારભચ્ચો ઉજ્ઝાયતિ ખિય્યતિ વિપાચેતિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ ભદન્તા 2 પઞ્ચહિ આબાધેહિ ફુટ્ઠં પબ્બાજેસ્સન્તી’’તિ. અથ ખો જીવકો કોમારભચ્ચો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો જીવકો કોમારભચ્ચો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સાધુ, ભન્તે, અય્યા પઞ્ચહિ આબાધેહિ ફુટ્ઠં ન પબ્બાજેય્યુ’’ન્તિ. અથ ખો ભગવા જીવકં કોમારભચ્ચં ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેસિ સમાદપેસિ સમુત્તેજેસિ સમ્પહંસેસિ. અથ ખો જીવકો કોમારભચ્ચો ભગવતા ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સિતો સમાદપિતો સમુત્તેજિતો સમ્પહંસિતો ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા પક્કામિ. અથ ખો ભગવા એતસ્મિં નિદાને એતસ્મિં પકરણે ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, પઞ્ચહિ આબાધેહિ ફુટ્ઠો પબ્બાજેતબ્બો. યો પબ્બાજેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ.
89. Aññataropi puriso pañcahi ābādhehi phuṭṭho jīvakaṃ komārabhaccaṃ upasaṅkamitvā etadavoca – ‘‘sādhu maṃ, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco, bahukaraṇīyo, rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. ‘‘Sabbaṃ sāpateyyañca te, ācariya, hotu, ahañca te dāso; sādhu maṃ, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo, rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho, nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. Atha kho tassa purisassa etadahosi – ‘‘ime kho samaṇā sakyaputtiyā sukhasīlā sukhasamācārā, subhojanāni bhuñjitvā nivātesu sayanesu sayanti. Yaṃnūnāhaṃ samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyyaṃ. Tattha bhikkhū ceva upaṭṭhahissanti, jīvako ca komārabhacco tikicchissati. Somhi 3 arogo vibbhamissāmī’’ti . Atha kho so puriso bhikkhu upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāci. Taṃ bhikkhū pabbājesuṃ, upasampādesuṃ. Taṃ bhikkhū ceva upaṭṭhahiṃsu, jīvako ca komārabhacco tikicchi. So arogo vibbhami. Addasā kho jīvako komārabhacco taṃ purisaṃ vibbhantaṃ, disvāna taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘nanu tvaṃ, ayyo, bhikkhūsu pabbajito ahosī’’ti? ‘‘Evaṃ, ācariyā’’ti. ‘‘Kissa pana tvaṃ, ayyo, evarūpamakāsī’’ti? Atha kho so puriso jīvakassa komārabhaccassa etamatthaṃ ārocesi. Jīvako komārabhacco ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā 4 pañcahi ābādhehi phuṭṭhaṃ pabbājessantī’’ti. Atha kho jīvako komārabhacco yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante, ayyā pañcahi ābādhehi phuṭṭhaṃ na pabbājeyyu’’nti. Atha kho bhagavā jīvakaṃ komārabhaccaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho jīvako komārabhacco bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, pañcahi ābādhehi phuṭṭho pabbājetabbo. Yo pabbājeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
પઞ્ચાબાધવત્થુ નિટ્ઠિતં.
Pañcābādhavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / પઞ્ચાબાધવત્થુકથા • Pañcābādhavatthukathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / પઞ્ચાબાધવત્થુકથાવણ્ણના • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / પઞ્ચાબાધવત્થુકથાવણ્ણના • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / પઞ્ચાબાધવત્થુકથાવણ્ણના • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૨૬. પઞ્ચાબાધવત્થુકથા • 26. Pañcābādhavatthukathā