Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
పఞ్చాబాధవత్థుకథావణ్ణనా
Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
౮౮. పఞ్చాబాధవత్థుమ్హి నఖపిట్ఠిప్పమాణన్తి ఏత్థ ‘‘కనిట్ఠఙ్గులినఖపిట్ఠి అధిప్పేతా’’తి తీసుపి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. ‘‘తఞ్చే నఖపిట్ఠిప్పమాణమ్పి వడ్ఢనకపక్ఖే ఠితం హోతి, న పబ్బాజేతబ్బో’’తి ఇమినా సామఞ్ఞతో లక్ఖణం దస్సితం, తస్మా యత్థ కత్థచి సరీరావయవేసు నఖపిట్ఠిప్పమాణం వడ్ఢనకపక్ఖే ఠితఞ్చే, న వట్టతీతి సిద్ధం. ఏవఞ్చ సతి నఖపిట్ఠిప్పమాణమ్పి అవడ్ఢనకపక్ఖే ఠితఞ్చే, సబ్బత్థ వట్టతీతి ఆపన్నం, తఞ్చ న సామఞ్ఞతో అధిప్పేతన్తి పదేసవిసేసేయేవ నియమేత్వా దస్సేన్తో ‘‘సచే పనా’’తిఆదిమాహ. సచే హి అవిసేసేన నఖపిట్ఠిప్పమాణం అవడ్ఢనకపక్ఖే ఠితం వట్టేయ్య, ‘‘నివాసనపారుపనేహి పకతిపఅచ్ఛన్నే ఠానే’’తి పదేసనియమం న కరేయ్య, తస్మా నివాసనపారుపనేహి పకతిపటిచ్ఛన్నట్ఠానతో అఞ్ఞత్థ నఖపిట్ఠిప్పమాణం అవడ్ఢనకపక్ఖే ఠితమ్పి న వట్టతీతి సిద్ధం, నఖపిట్ఠిప్పమాణతో ఖుద్దకతరం పన అవడ్ఢనకపక్ఖే వడ్ఢనకపక్ఖే వా ఠితం హోతు, వట్టతి నఖపిట్ఠిప్పమాణతో ఖుద్దకతరస్స వడ్ఢనకపక్ఖే అవడ్ఢనకపక్ఖే వా ఠితస్స ముఖాదీసుయేవ పటిక్ఖిత్తత్తా.
88. Pañcābādhavatthumhi nakhapiṭṭhippamāṇanti ettha ‘‘kaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhi adhippetā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. ‘‘Tañce nakhapiṭṭhippamāṇampi vaḍḍhanakapakkhe ṭhitaṃhoti, na pabbājetabbo’’ti iminā sāmaññato lakkhaṇaṃ dassitaṃ, tasmā yattha katthaci sarīrāvayavesu nakhapiṭṭhippamāṇaṃ vaḍḍhanakapakkhe ṭhitañce, na vaṭṭatīti siddhaṃ. Evañca sati nakhapiṭṭhippamāṇampi avaḍḍhanakapakkhe ṭhitañce, sabbattha vaṭṭatīti āpannaṃ, tañca na sāmaññato adhippetanti padesaviseseyeva niyametvā dassento ‘‘sace panā’’tiādimāha. Sace hi avisesena nakhapiṭṭhippamāṇaṃ avaḍḍhanakapakkhe ṭhitaṃ vaṭṭeyya, ‘‘nivāsanapārupanehi pakatipaacchanne ṭhāne’’ti padesaniyamaṃ na kareyya, tasmā nivāsanapārupanehi pakatipaṭicchannaṭṭhānato aññattha nakhapiṭṭhippamāṇaṃ avaḍḍhanakapakkhe ṭhitampi na vaṭṭatīti siddhaṃ, nakhapiṭṭhippamāṇato khuddakataraṃ pana avaḍḍhanakapakkhe vaḍḍhanakapakkhe vā ṭhitaṃ hotu, vaṭṭati nakhapiṭṭhippamāṇato khuddakatarassa vaḍḍhanakapakkhe avaḍḍhanakapakkhe vā ṭhitassa mukhādīsuyeva paṭikkhittattā.
గణ్డేపి ఇమినావ నయేన వినిచ్ఛయో వేదితబ్బో. తత్థ పన ముఖాదీసు కోలట్ఠిమత్తతో ఖుద్దకతరోపి గణ్డో న వట్టతీతి విసుం న దస్సితో. ‘‘ముఖాదికే అప్పటిచ్ఛన్నట్ఠానే అవడ్ఢనకపక్ఖే ఠితోపి న వట్టతీ’’తి ఏత్తకమేవ హి తత్థ వుత్తం, తథాపి కుట్ఠే వుత్తనయేన ముఖాదీసు కోలట్ఠిప్పమాణతో ఖుద్దకతరోపి గణ్డో న వట్టతీతి విఞ్ఞాయతి, తస్మా అవడ్ఢనకపక్ఖే ఠితోపీతి ఏత్థ పి-సద్దో అవుత్తసమ్పిణ్డనత్థో. తేన కోలట్ఠిమత్తతో ఖుద్దకతరోపి న వట్టతీతి అయమత్థో దస్సితోయేవాతి అయమమ్హాకం ఖన్తి. పకతివణ్ణే జాతేతి రోగహేతుకస్స వికారవణ్ణస్స అభావం సన్ధాయ వుత్తం. కోలట్ఠిమత్తకోతి బదరట్ఠిప్పమాణో. సుఛవిం కారేత్వాతి సఞ్జాతఛవిం కారేత్వా. ‘‘సఞ్ఛవిం కారేత్వా’’తిపి పాఠో, విజ్జమానఛవిం కారేత్వాతి అత్థో. పదుమపుణ్డరీకపత్తవణ్ణన్తి రత్తపదుమసేతపదుమవసేన పదుమపత్తవణ్ణం. సోసబ్యాధీతి ఖయరోగో.
Gaṇḍepi imināva nayena vinicchayo veditabbo. Tattha pana mukhādīsu kolaṭṭhimattato khuddakataropi gaṇḍo na vaṭṭatīti visuṃ na dassito. ‘‘Mukhādike appaṭicchannaṭṭhāne avaḍḍhanakapakkhe ṭhitopi na vaṭṭatī’’ti ettakameva hi tattha vuttaṃ, tathāpi kuṭṭhe vuttanayena mukhādīsu kolaṭṭhippamāṇato khuddakataropi gaṇḍo na vaṭṭatīti viññāyati, tasmā avaḍḍhanakapakkhe ṭhitopīti ettha pi-saddo avuttasampiṇḍanattho. Tena kolaṭṭhimattato khuddakataropi na vaṭṭatīti ayamattho dassitoyevāti ayamamhākaṃ khanti. Pakativaṇṇe jāteti rogahetukassa vikāravaṇṇassa abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Kolaṭṭhimattakoti badaraṭṭhippamāṇo. Suchaviṃ kāretvāti sañjātachaviṃ kāretvā. ‘‘Sañchaviṃ kāretvā’’tipi pāṭho, vijjamānachaviṃ kāretvāti attho. Padumapuṇḍarīkapattavaṇṇanti rattapadumasetapadumavasena padumapattavaṇṇaṃ. Sosabyādhīti khayarogo.
పఞ్చాబాధవత్థుకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౨౬. పఞ్చాబాధవత్థు • 26. Pañcābādhavatthu
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / పఞ్చాబాధవత్థుకథా • Pañcābādhavatthukathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / పఞ్చాబాధవత్థుకథావణ్ణనా • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / పఞ్చాబాధవత్థుకథావణ్ణనా • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౨౬. పఞ్చాబాధవత్థుకథా • 26. Pañcābādhavatthukathā