Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౬. భేసజ్జక్ఖన్ధకం
6. Bhesajjakkhandhakaṃ
౧౬౦. పఞ్చభేసజ్జాదికథా
160. Pañcabhesajjādikathā
౨౬౦. భేసజ్జక్ఖన్ధకే సరదకాలే ఉప్పన్నో సారదికోతి అత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సరదకాలే ఉప్పన్నేనా’’తి. ‘‘పిత్తాబాధేనా’’తి ఇమినా ఆబాధస్స సరూపం దస్సేతి. పిత్తాబాధస్స కారణం విత్థారేన్తో ఆహ ‘‘తస్మిం హీ’’తిఆది. తేనాతి హేతునా. తేసన్తి భిక్ఖూనం. కోట్ఠబ్భన్తరగతన్తి కోట్ఠస్స అబ్భన్తరం గతం. అన్తస్స అన్తో పవిసనం హోతీతి అధిప్పాయో. ఆహారత్థన్తి ఆహారస్స కిచ్చం, ఆహారేన వా కత్తబ్బం కిచ్చం.
260. Bhesajjakkhandhake saradakāle uppanno sāradikoti atthaṃ dassento āha ‘‘saradakāle uppannenā’’ti. ‘‘Pittābādhenā’’ti iminā ābādhassa sarūpaṃ dasseti. Pittābādhassa kāraṇaṃ vitthārento āha ‘‘tasmiṃ hī’’tiādi. Tenāti hetunā. Tesanti bhikkhūnaṃ. Koṭṭhabbhantaragatanti koṭṭhassa abbhantaraṃ gataṃ. Antassa anto pavisanaṃ hotīti adhippāyo. Āhāratthanti āhārassa kiccaṃ, āhārena vā kattabbaṃ kiccaṃ.
౨౬౧. నచ్ఛాదేన్తీతి తాని భేసజ్జాని భోజనాని నచ్ఛాదేన్తి. కస్మా? భోజనానం అజీరణత్తా . ఇతి ఇమమత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘న జీరన్తీ’’తి. నచ్ఛాదత్తా న వాతరోగం పటిప్పస్సమ్భేతుం సక్కోన్తి. ఏత్థ చ ‘‘న జీరన్తీ’’తి ఇమినా నచ్ఛాదనస్స కారణం దస్సేతి. ‘‘న వాత…పే॰… సక్కోన్తీ’’తి ఇమినా తస్సేవ ఫలం దస్సేతీతి దట్ఠబ్బం. ‘‘సినిద్ధానీ’’తి ఇమినా సినిహన్తీతి సేనేహికానీతి అత్థం దస్సేతి. భత్తచ్ఛన్నకేనాతి ఏత్థ భత్తస్స అచ్ఛన్నకం నామ భత్తస్స అరోచికం భత్తస్స రుచియా అనుప్పాదకన్తి ఆహ ‘‘భత్తారోచకేనా’’తి.
261.Nacchādentīti tāni bhesajjāni bhojanāni nacchādenti. Kasmā? Bhojanānaṃ ajīraṇattā . Iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘na jīrantī’’ti. Nacchādattā na vātarogaṃ paṭippassambhetuṃ sakkonti. Ettha ca ‘‘na jīrantī’’ti iminā nacchādanassa kāraṇaṃ dasseti. ‘‘Na vāta…pe… sakkontī’’ti iminā tasseva phalaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Siniddhānī’’ti iminā sinihantīti senehikānīti atthaṃ dasseti. Bhattacchannakenāti ettha bhattassa acchannakaṃ nāma bhattassa arocikaṃ bhattassa ruciyā anuppādakanti āha ‘‘bhattārocakenā’’ti.
౨౬౨. అచ్ఛవసన్తిఆదీసు వినిచ్ఛయో వేదితబ్బోతి యోజనా. పాళియం ‘‘పటిగ్గహితం నిప్పక్కం సంసట్ఠ’’న్తి పదానం కిరియావిసేసనం కత్వా ‘‘పరిభుఞ్జితు’’న్తి పదేన సమ్బన్ధితబ్బభావం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘కాలే పటిగ్గహితన్తి ఆదీసూ’’తిఆది. తేలపరిభోగేన పరిభుఞ్జితున్తి ఏత్థ కిత్తకం కాలం తేలపరిభోగేన పరిభుఞ్జితబ్బన్తి ఆహ ‘‘సత్తాహకాల’’న్తి.
262.Acchavasantiādīsu vinicchayo veditabboti yojanā. Pāḷiyaṃ ‘‘paṭiggahitaṃ nippakkaṃ saṃsaṭṭha’’nti padānaṃ kiriyāvisesanaṃ katvā ‘‘paribhuñjitu’’nti padena sambandhitabbabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘kāle paṭiggahitanti ādīsū’’tiādi. Telaparibhogena paribhuñjitunti ettha kittakaṃ kālaṃ telaparibhogena paribhuñjitabbanti āha ‘‘sattāhakāla’’nti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౬౦. పఞ్చభేసజ్జకథా • 160. Pañcabhesajjakathā
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / పఞ్చభేసజ్జాదికథా • Pañcabhesajjādikathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / పఞ్చభేసజ్జాదికథావణ్ణనా • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / పఞ్చభేసజ్జాదికథావణ్ణనా • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / పఞ్చభేసజ్జాదికథావణ్ణనా • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā