Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૬. ભેસજ્જક્ખન્ધકં
6. Bhesajjakkhandhakaṃ
૧૬૦. પઞ્ચભેસજ્જાદિકથા
160. Pañcabhesajjādikathā
૨૬૦. ભેસજ્જક્ખન્ધકે સરદકાલે ઉપ્પન્નો સારદિકોતિ અત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘સરદકાલે ઉપ્પન્નેના’’તિ. ‘‘પિત્તાબાધેના’’તિ ઇમિના આબાધસ્સ સરૂપં દસ્સેતિ. પિત્તાબાધસ્સ કારણં વિત્થારેન્તો આહ ‘‘તસ્મિં હી’’તિઆદિ. તેનાતિ હેતુના. તેસન્તિ ભિક્ખૂનં. કોટ્ઠબ્ભન્તરગતન્તિ કોટ્ઠસ્સ અબ્ભન્તરં ગતં. અન્તસ્સ અન્તો પવિસનં હોતીતિ અધિપ્પાયો. આહારત્થન્તિ આહારસ્સ કિચ્ચં, આહારેન વા કત્તબ્બં કિચ્ચં.
260. Bhesajjakkhandhake saradakāle uppanno sāradikoti atthaṃ dassento āha ‘‘saradakāle uppannenā’’ti. ‘‘Pittābādhenā’’ti iminā ābādhassa sarūpaṃ dasseti. Pittābādhassa kāraṇaṃ vitthārento āha ‘‘tasmiṃ hī’’tiādi. Tenāti hetunā. Tesanti bhikkhūnaṃ. Koṭṭhabbhantaragatanti koṭṭhassa abbhantaraṃ gataṃ. Antassa anto pavisanaṃ hotīti adhippāyo. Āhāratthanti āhārassa kiccaṃ, āhārena vā kattabbaṃ kiccaṃ.
૨૬૧. નચ્છાદેન્તીતિ તાનિ ભેસજ્જાનિ ભોજનાનિ નચ્છાદેન્તિ. કસ્મા? ભોજનાનં અજીરણત્તા . ઇતિ ઇમમત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘ન જીરન્તી’’તિ. નચ્છાદત્તા ન વાતરોગં પટિપ્પસ્સમ્ભેતું સક્કોન્તિ. એત્થ ચ ‘‘ન જીરન્તી’’તિ ઇમિના નચ્છાદનસ્સ કારણં દસ્સેતિ. ‘‘ન વાત…પે॰… સક્કોન્તી’’તિ ઇમિના તસ્સેવ ફલં દસ્સેતીતિ દટ્ઠબ્બં. ‘‘સિનિદ્ધાની’’તિ ઇમિના સિનિહન્તીતિ સેનેહિકાનીતિ અત્થં દસ્સેતિ. ભત્તચ્છન્નકેનાતિ એત્થ ભત્તસ્સ અચ્છન્નકં નામ ભત્તસ્સ અરોચિકં ભત્તસ્સ રુચિયા અનુપ્પાદકન્તિ આહ ‘‘ભત્તારોચકેના’’તિ.
261.Nacchādentīti tāni bhesajjāni bhojanāni nacchādenti. Kasmā? Bhojanānaṃ ajīraṇattā . Iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘na jīrantī’’ti. Nacchādattā na vātarogaṃ paṭippassambhetuṃ sakkonti. Ettha ca ‘‘na jīrantī’’ti iminā nacchādanassa kāraṇaṃ dasseti. ‘‘Na vāta…pe… sakkontī’’ti iminā tasseva phalaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Siniddhānī’’ti iminā sinihantīti senehikānīti atthaṃ dasseti. Bhattacchannakenāti ettha bhattassa acchannakaṃ nāma bhattassa arocikaṃ bhattassa ruciyā anuppādakanti āha ‘‘bhattārocakenā’’ti.
૨૬૨. અચ્છવસન્તિઆદીસુ વિનિચ્છયો વેદિતબ્બોતિ યોજના. પાળિયં ‘‘પટિગ્ગહિતં નિપ્પક્કં સંસટ્ઠ’’ન્તિ પદાનં કિરિયાવિસેસનં કત્વા ‘‘પરિભુઞ્જિતુ’’ન્તિ પદેન સમ્બન્ધિતબ્બભાવં દસ્સેતું વુત્તં ‘‘કાલે પટિગ્ગહિતન્તિ આદીસૂ’’તિઆદિ. તેલપરિભોગેન પરિભુઞ્જિતુન્તિ એત્થ કિત્તકં કાલં તેલપરિભોગેન પરિભુઞ્જિતબ્બન્તિ આહ ‘‘સત્તાહકાલ’’ન્તિ.
262.Acchavasantiādīsu vinicchayo veditabboti yojanā. Pāḷiyaṃ ‘‘paṭiggahitaṃ nippakkaṃ saṃsaṭṭha’’nti padānaṃ kiriyāvisesanaṃ katvā ‘‘paribhuñjitu’’nti padena sambandhitabbabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘kāle paṭiggahitanti ādīsū’’tiādi. Telaparibhogena paribhuñjitunti ettha kittakaṃ kālaṃ telaparibhogena paribhuñjitabbanti āha ‘‘sattāhakāla’’nti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૧૬૦. પઞ્ચભેસજ્જકથા • 160. Pañcabhesajjakathā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / પઞ્ચભેસજ્જાદિકથા • Pañcabhesajjādikathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / પઞ્ચભેસજ્જાદિકથાવણ્ણના • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / પઞ્ચભેસજ્જાદિકથાવણ્ણના • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / પઞ્ચભેસજ્જાદિકથાવણ્ણના • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā