| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീ-മൂലടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
പഞ്ചകനയവണ്ണനാ
Pañcakanayavaṇṇanā
൧൬൭. യസ്സാ പന ധമ്മധാതുയാതി സബ്ബഞ്ഞുതഞ്ഞാണസ്സ. തേന ഹി ധമ്മാനം ആകാരഭേദം ഞത്വാ തദനുരൂപം ദേസനം നിയാമേതീതി. ഏത്ഥ ച പഞ്ചകനയേ ദുതിയജ്ഝാനം ചതുക്കനയേ ദുതിയജ്ഝാനപക്ഖികം കത്വാ വിഭത്തം ‘‘യസ്മിം…പേ॰… മഗ്ഗം ഭാവേതി അവിതക്കം വിചാരമത്തം സമാധിജം പീതിസുഖം ദുതിയജ്ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതീ’’തി. കസ്മാ? ഏകത്തകായനാനത്തസഞ്ഞീസത്താവാസഫലതായ ദുതിയജ്ഝാനേന സമാനഫലത്താ പഠമജ്ഝാനസമാധിതോ ജാതത്താ ച. പഠമജ്ഝാനമേവ ഹി കാമേഹി അകുസലേഹി ച വിവിത്തന്തി തദഭാവാ ന ഇധ ‘‘വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹീ’’തി സക്കാ വത്തും, നാപി ‘‘വിവേകജ’’ന്തി. സുത്തന്തദേസനാസു ച പഞ്ചകനയേ ദുതിയതതിയജ്ഝാനാനി ദുതിയജ്ഝാനമേവ ഭജന്തി വിതക്കവൂപസമാ വിചാരവൂപസമാ അവിതക്കത്താ അവിചാരത്താ ചാതി.
167. Yassā pana dhammadhātuyāti sabbaññutaññāṇassa. Tena hi dhammānaṃ ākārabhedaṃ ñatvā tadanurūpaṃ desanaṃ niyāmetīti. Ettha ca pañcakanaye dutiyajjhānaṃ catukkanaye dutiyajjhānapakkhikaṃ katvā vibhattaṃ ‘‘yasmiṃ…pe… maggaṃ bhāveti avitakkaṃ vicāramattaṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharatī’’ti. Kasmā? Ekattakāyanānattasaññīsattāvāsaphalatāya dutiyajjhānena samānaphalattā paṭhamajjhānasamādhito jātattā ca. Paṭhamajjhānameva hi kāmehi akusalehi ca vivittanti tadabhāvā na idha ‘‘vivicceva kāmehi vivicca akusalehī’’ti sakkā vattuṃ, nāpi ‘‘vivekaja’’nti. Suttantadesanāsu ca pañcakanaye dutiyatatiyajjhānāni dutiyajjhānameva bhajanti vitakkavūpasamā vicāravūpasamā avitakkattā avicārattā cāti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീപാളി • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / രൂപാവചരകുസലം • Rūpāvacarakusalaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ധമ്മസങ്ഗണി-അട്ഠകഥാ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / പഞ്ചകനയോ • Pañcakanayo
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ധമ്മസങ്ഗണീ-അനുടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / പഞ്ചകനയവണ്ണനാ • Pañcakanayavaṇṇanā
