| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೯. ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸುತ್ತಂ
9. Pañcakaṅgasuttaṃ
೨೬೭. ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕತಿ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ ಉದಾಯಿ, ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ? ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಖೋ, ಥಪತಿ, ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ – ಇಮಾ ಖೋ, ಥಪತಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ, ಭನ್ತೇ ಉದಾಯಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ದ್ವೇ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ – ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಯಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ, ಸನ್ತಸ್ಮಿಂ ಏಸಾ ಪಣೀತೇ ಸುಖೇ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಂ ಥಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ, ಥಪತಿ, ದ್ವೇ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ – ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ, ಭನ್ತೇ ಉದಾಯಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ದ್ವೇ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ – ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಯಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ, ಸನ್ತಸ್ಮಿಂ ಏಸಾ ಪಣೀತೇ ಸುಖೇ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಂ ಥಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ, ಥಪತಿ, ದ್ವೇ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ – ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ, ಭನ್ತೇ ಉದಾಯಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ದ್ವೇ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ – ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಯಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ, ಸನ್ತಸ್ಮಿಂ ಏಸಾ ಪಣೀತೇ ಸುಖೇ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ। ನೇವ ಸಕ್ಖಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಂ ಥಪತಿಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ, ನ ಪನಾಸಕ್ಖಿ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉದಾಯಿಸ್ಸ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೇನ ಥಪತಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ।
267. Atha kho pañcakaṅgo thapati yenāyasmā udāyī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ udāyiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘kati nu kho, bhante udāyi, vedanā vuttā bhagavatā’’ti? ‘‘Tisso kho, thapati, vedanā vuttā bhagavatā. Sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā – imā kho, thapati, tisso vedanā vuttā bhagavatā’’ti. Evaṃ vutte, pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘na kho, bhante udāyi, tisso vedanā vuttā bhagavatā. Dve vedanā vuttā bhagavatā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā. Yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā, santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti. Dutiyampi kho āyasmā udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ etadavoca – ‘‘na kho, thapati, dve vedanā vuttā bhagavatā. Tisso vedanā vuttā bhagavatā. Sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā – imā tisso vedanā vuttā bhagavatā’’ti. Dutiyampi kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘na kho, bhante udāyi, tisso vedanā vuttā bhagavatā. Dve vedanā vuttā bhagavatā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā. Yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā, santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti. Tatiyampi kho āyasmā udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ etadavoca – ‘‘na kho, thapati, dve vedanā vuttā bhagavatā. Tisso vedanā vuttā bhagavatā. Sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā – imā tisso vedanā vuttā bhagavatā’’ti. Tatiyampi kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘na kho, bhante udāyi, tisso vedanā vuttā bhagavatā. Dve vedanā vuttā bhagavatā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā. Yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā, santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti. Neva sakkhi āyasmā udāyī pañcakaṅgaṃ thapatiṃ saññāpetuṃ, na panāsakkhi pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ udāyiṃ saññāpetuṃ. Assosi kho āyasmā ānando āyasmato udāyissa pañcakaṅgena thapatinā saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯಾವತಕೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉದಾಯಿಸ್ಸ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೇನ ಥಪತಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಅಹೋಸಿ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ।
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando yāvatako āyasmato udāyissa pañcakaṅgena thapatinā saddhiṃ ahosi kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
‘‘ಸನ್ತಮೇವ, ಆನನ್ದ, ಪರಿಯಾಯಂ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಉದಾಯಿಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನಾಬ್ಭನುಮೋದಿ; ಸನ್ತಞ್ಚ ಪನಾನನ್ದ, ಪರಿಯಾಯಂ ಉದಾಯೀ ಭಿಕ್ಖು ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿನೋ ನಾಬ್ಭನುಮೋದಿ। ದ್ವೇಪಿ ಮಯಾ, ಆನನ್ದ, ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯೇನ। ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಮಯಾ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಪಞ್ಚಪಿ ಮಯಾ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಛಪಿ ಮಯಾ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಅಟ್ಠಾರಸಾಪಿ ಮಯಾ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಛತ್ತಿಂಸಾಪಿ ಮಯಾ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಅಟ್ಠಸತಮ್ಪ್ಮ್ಪ್ಪಿ ಮಯಾ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಏವಂ ಪರಿಯಾಯದೇಸಿತೋ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ। ಏವಂ ಪರಿಯಾಯದೇಸಿತೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಯೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಂ ಸುಲಪಿತಂ, ನ ಸಮನುಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಸಮನುಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಸಮನುಮೋದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಏತಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಂ – ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ 1। ಏವಂ ಪರಿಯಾಯದೇಸಿತೋ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ। ಏವಂ ಪರಿಯಾಯದೇಸಿತೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಯೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಂ ಸುಲಪಿತಂ ಸಮನುಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಮನುಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಮನುಮೋದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಏತಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಂ – ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಅವಿವದಮಾನಾ ಖೀರೋದಕೀಭೂತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘Santameva, ānanda, pariyāyaṃ pañcakaṅgo thapati udāyissa bhikkhuno nābbhanumodi; santañca panānanda, pariyāyaṃ udāyī bhikkhu pañcakaṅgassa thapatino nābbhanumodi. Dvepi mayā, ānanda, vedanā vuttā pariyāyena. Tissopi mayā vedanā vuttā pariyāyena. Pañcapi mayā vedanā vuttā pariyāyena. Chapi mayā vedanā vuttā pariyāyena. Aṭṭhārasāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena. Chattiṃsāpi mayā vedanā vuttā pariyāyena. Aṭṭhasatampmppi mayā vedanā vuttā pariyāyena. Evaṃ pariyāyadesito kho, ānanda, mayā dhammo. Evaṃ pariyāyadesite kho, ānanda, mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ, na samanumaññissanti, na samanujānissanti, na samanumodissanti, tesaṃ etaṃ pāṭikaṅkhaṃ – bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharissantīti 2. Evaṃ pariyāyadesito kho, ānanda, mayā dhammo. Evaṃ pariyāyadesite kho, ānanda, mayā dhamme ye aññamaññassa subhāsitaṃ sulapitaṃ samanumaññissanti samanujānissanti samanumodissanti, tesaṃ etaṃ pāṭikaṅkhaṃ – samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharissantī’’ti.
‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಆನನ್ದ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ…ಪೇ॰… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ। ಇಮೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ । ಯಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ , ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾಮಸುಖಂ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Pañcime, ānanda, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā…pe… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Ime kho, ānanda, pañca kāmaguṇā . Yaṃ kho, ānanda , ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – idaṃ vuccati kāmasukhaṃ. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu, vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರತಿ ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ, ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ , ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ । ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda , bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi . Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ , ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ, ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ, ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda , etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā, paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā, nānattasaññānaṃ amanasikārā, ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma, ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ । ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma, ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca . Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ , ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ , ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ। ಯೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಏತಂಪರಮಂ ಸನ್ತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ – ಇದಂ ನೇಸಾಹಂ ನಾನುಜಾನಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅತ್ಥಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda , etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda , etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca. Ye kho, ānanda, evaṃ vadeyyuṃ – ‘etaṃparamaṃ santaṃ sukhaṃ somanassaṃ paṭisaṃvedentī’ti – idaṃ nesāhaṃ nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Atthānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತಮ್ಹಾ ಸುಖಾ ಅಞ್ಞಂ ಸುಖಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಞ್ಚ ಪಣೀತತರಞ್ಚ।
‘‘Katamañcānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca? Idhānanda, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, ānanda, etamhā sukhā aññaṃ sukhaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಆನನ್ದ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಆಹ, ತಞ್ಚ ಸುಖಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ತಯಿದಂ ಕಿಂಸು, ತಯಿದಂ ಕಥಂಸೂ’ತಿ? ಏವಂವಾದಿನೋ, ಆನನ್ದ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ , ಭಗವಾ ಸುಖಞ್ಞೇವ ವೇದನಂ ಸನ್ಧಾಯ ಸುಖಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ, ಆವುಸೋ, ಸುಖಂ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಯಹಿಂ ಯಹಿಂ 3, ತಂ ತಂ ತಥಾಗತೋ ಸುಖಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತೀ’’’ತಿ। ನವಮಂ।
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, ānanda, vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ – ‘saññāvedayitanirodhaṃ samaṇo gotamo āha, tañca sukhasmiṃ paññapeti. Tayidaṃ kiṃsu, tayidaṃ kathaṃsū’ti? Evaṃvādino, ānanda, aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā – ‘na kho, āvuso , bhagavā sukhaññeva vedanaṃ sandhāya sukhasmiṃ paññapeti. Yattha yattha, āvuso, sukhaṃ upalabbhati, yahiṃ yahiṃ 4, taṃ taṃ tathāgato sukhasmiṃ paññapetī’’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೯-೧೦. ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 9-10. Pañcakaṅgasuttādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೯-೧೦. ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 9-10. Pañcakaṅgasuttādivaṇṇanā
