Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    ౫. పఞ్చమనయో అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా

    5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ౧౯౩. అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదనిద్దేసేపి వుత్తనయేనేవ యథానిద్ధారితధమ్మదస్సనం వేదితబ్బం. ఏత్థ చ ససుఖుమరూపవిఞ్ఞాణసహితధమ్మసముదాయా యే తే దుక్ఖసచ్చఅనిదస్సనఅప్పటిఘఅచేతసికానుపాదాసదిసా సతిపి ఏకేన ద్వీహి వా సఙ్గహేహి కేసఞ్చి అసఙ్గాహకత్తే తీహిపి అసఙ్గహేతబ్బస్స అభావతో పరిపుణ్ణసఙ్గహాసఙ్గాహకా న హోన్తి, అబ్యాకతధమ్మసదిసా కేనచి సఙ్గహేన అసఙ్గహేతబ్బభావతో అసఙ్గాహకా ఏవ న హోన్తి, తేన తే అసఙ్గాహకభావేన న ఉద్ధటా, ఇతరే పన తబ్బిపరియాయేన ఉద్ధటాతి.

    193. Asaṅgahitenaasaṅgahitapadaniddesepi vuttanayeneva yathāniddhāritadhammadassanaṃ veditabbaṃ. Ettha ca sasukhumarūpaviññāṇasahitadhammasamudāyā ye te dukkhasaccaanidassanaappaṭighaacetasikānupādāsadisā satipi ekena dvīhi vā saṅgahehi kesañci asaṅgāhakatte tīhipi asaṅgahetabbassa abhāvato paripuṇṇasaṅgahāsaṅgāhakā na honti, abyākatadhammasadisā kenaci saṅgahena asaṅgahetabbabhāvato asaṅgāhakā eva na honti, tena te asaṅgāhakabhāvena na uddhaṭā, itare pana tabbipariyāyena uddhaṭāti.

    యం పన అట్ఠకథాయం ‘‘తాదిసేన హి పదేన నిబ్బానం ఖన్ధసఙ్గహమత్తం న గచ్ఛేయ్యా’’తి వుత్తం, తం దుక్ఖసచ్చం సన్ధాయ వుత్తం. అనిదస్సనఅప్పటిఘేసు పన అసఙ్గాహకేసు నిబ్బానం అన్తోగధం, న చ తదేవ తస్స అసఙ్గాహకన్తి. సదిసవిస్సజ్జనానం వసేన సమోధానేత్వా కతేహి సద్ధిన్తి ఏవం కతేహి దుతియపఞ్హాదీహి సద్ధిం పఠమపఞ్హనామరూపపఞ్హాదయో సబ్బేపి చతుత్తింస హోన్తీతి అత్థో. యం పుచ్ఛాయ ఉద్ధటం పదం, తదేవాతి రూపక్ఖన్ధాదివిసేసకపదం వదతి, న నిద్ధారితే పుచ్ఛితబ్బధమ్మే. తే హి లక్ఖణతో దస్సితా, న పదేన సరూపతోతి. తత్థ తదేవాతి ఏవ-సద్దేన న తం కదాచి సఙ్గహితేన అసఙ్గహితం న హోతీతి ఉద్ధటస్సేవ అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితభావే నియతతం అఞ్ఞస్స చ అనియతతం దస్సేతీతి వేదితబ్బం. ‘‘తదేవ యేహి అసఙ్గహిత’’న్తి ఏత్థ హి ‘‘నియమతో’’తి సక్కా వచనసేసో యోజేతున్తి. అథ వా తదేవాతి పుచ్ఛాయ ఉద్ధటమేవ ఏవంపకారమేవ హుత్వా యేహి అసఙ్గహితన్తి తస్స పుచ్ఛాయ ఉద్ధటభావేన ఏవం అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితభావనియమనత్థో ఏవ-సద్దో, న అఞ్ఞస్స అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితతానివారణత్థోతి దట్ఠబ్బో. పుచ్ఛాయ ఉద్ధటఞ్హి అఞ్ఞసహితం అసహితఞ్చ అసఙ్గహితేన అసఙ్గహితం హోతి. రూపక్ఖన్ధాదీని హి అఞ్ఞసహితాని విఞ్ఞాణక్ఖన్ధాదీని అసహితానీతి.

    Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tādisena hi padena nibbānaṃ khandhasaṅgahamattaṃ na gaccheyyā’’ti vuttaṃ, taṃ dukkhasaccaṃ sandhāya vuttaṃ. Anidassanaappaṭighesu pana asaṅgāhakesu nibbānaṃ antogadhaṃ, na ca tadeva tassa asaṅgāhakanti. Sadisavissajjanānaṃ vasena samodhānetvā katehi saddhinti evaṃ katehi dutiyapañhādīhi saddhiṃ paṭhamapañhanāmarūpapañhādayo sabbepi catuttiṃsa hontīti attho. Yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadevāti rūpakkhandhādivisesakapadaṃ vadati, na niddhārite pucchitabbadhamme. Te hi lakkhaṇato dassitā, na padena sarūpatoti. Tattha tadevāti eva-saddena na taṃ kadāci saṅgahitena asaṅgahitaṃ na hotīti uddhaṭasseva asaṅgahitenaasaṅgahitabhāve niyatataṃ aññassa ca aniyatataṃ dassetīti veditabbaṃ. ‘‘Tadeva yehi asaṅgahita’’nti ettha hi ‘‘niyamato’’ti sakkā vacanaseso yojetunti. Atha vā tadevāti pucchāya uddhaṭameva evaṃpakārameva hutvā yehi asaṅgahitanti tassa pucchāya uddhaṭabhāvena evaṃ asaṅgahitenaasaṅgahitabhāvaniyamanattho eva-saddo, na aññassa asaṅgahitenaasaṅgahitatānivāraṇatthoti daṭṭhabbo. Pucchāya uddhaṭañhi aññasahitaṃ asahitañca asaṅgahitena asaṅgahitaṃ hoti. Rūpakkhandhādīni hi aññasahitāni viññāṇakkhandhādīni asahitānīti.

    అవసేసా సఙ్గహితాతి ఇదం అవసేసా అసఙ్గహితా న హోన్తీతి ఏవం దట్ఠబ్బం. తేహిపి విఞ్ఞాణధమ్మేహి తే రూపధమ్మావ తీహి సఙ్గహేహి అసఙ్గహితాతి పుచ్ఛాయ ఉద్ధటా తీహిపి సఙ్గహేహి అసఙ్గాహకా హుత్వా అసఙ్గహితాతి అధిప్పాయో. అనుద్ధటా వేదనాదయోపి హి అసఙ్గహితా ఏవాతి. ఏత్థ చ పఠమే నయే వేదనాదయోపి విఞ్ఞాణేన అసఙ్గహితాతి వుత్తా, దుతియే రూపధమ్మావాతి అయం విసేసో. వేదనాదయో హి రూపవిఞ్ఞాణేహేవ ఖన్ధాదిసఙ్గహేన అసఙ్గహితాతి ఓళారికరూపేహి విఞ్ఞాణేన చ తీహిపి సఙ్గహేహి అసఙ్గహితాతి అత్థో. రూపేకదేసో హి ఏత్థ రూపగ్గహణేన గహితోతి.

    Avasesā saṅgahitāti idaṃ avasesā asaṅgahitā na hontīti evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tehipi viññāṇadhammehi te rūpadhammāva tīhi saṅgahehi asaṅgahitāti pucchāya uddhaṭā tīhipi saṅgahehi asaṅgāhakā hutvā asaṅgahitāti adhippāyo. Anuddhaṭā vedanādayopi hi asaṅgahitā evāti. Ettha ca paṭhame naye vedanādayopi viññāṇena asaṅgahitāti vuttā, dutiye rūpadhammāvāti ayaṃ viseso. Vedanādayo hi rūpaviññāṇeheva khandhādisaṅgahena asaṅgahitāti oḷārikarūpehi viññāṇena ca tīhipi saṅgahehi asaṅgahitāti attho. Rūpekadeso hi ettha rūpaggahaṇena gahitoti.

    ౧౯౬. చతుత్థపఞ్హే చక్ఖాయతనం వేదనాదీహి చతూహీతి ఏత్థ చక్ఖాయతనన్తి ఏతేన పుచ్ఛాయ ఉద్ధటం అసఙ్గాహకం దస్సేతీతి దట్ఠబ్బం. చక్ఖాయతనేన పన అసఙ్గహితేన అసఙ్గహితాని దస ఓళారికాయతనాని న చక్ఖాయతనమేవాతి. ‘‘రూపఞ్చ ధమ్మాయతన’’న్తిఆదినా యేహి ధమ్మేహి తీహిపి సఙ్గహేహి అసఙ్గహితం తం విఞ్ఞాణమేవ హోతి, అసఙ్గహితేన తేన అసఙ్గహితఞ్చ విఞ్ఞాణవజ్జం సబ్బం తేవ ధమ్మే ఉదానేతి. సదిసవిస్సజ్జనా హి ఏకతో ఉదానేత్వా దస్సేతబ్బా. తత్థ పఠమేన రూపక్ఖన్ధేన సదిసవిస్సజ్జనేసు ఏకతో ఉదానేత్వా దస్సితేసు అఞ్ఞే విసదిసవిస్సజ్జనా నయదానేన దస్సితా హోన్తి. తేనాహ ‘‘రూపఞ్చ ధమ్మాయతనన్తి…పే॰… అఞ్ఞేనాకారేన సఙ్ఖిపిత్వా దస్సితా’’తి. తత్థ ద్వే భవాతి అసఞ్ఞేకవోకారభవా. ద్వేతి బాహిరుపాదాధమ్మే ఏవ సన్ధాయ వుత్తం. యేన అసఙ్గాహకేన అసఙ్గహితేన అసఙ్గహితం పుచ్ఛితబ్బం విస్సజ్జితబ్బఞ్చ పరిచ్ఛిజ్జతి, సో రూపక్ఖన్ధాదికో తస్స పుచ్ఛావిస్సజ్జనానఞ్చ నిస్సయభావతో ‘‘విసయో’’తి వుత్తో, యథాదస్సితస్స పన ఉద్దానస్స నయదానమత్తత్తా ‘‘నయో’’తి వుత్తం. ‘‘ద్వేవీసనయో చా’’తిపి పాఠో, ద్వేవీసపదికో ఏస నయో చాతి అత్థో.

    196. Catutthapañhe cakkhāyatanaṃ vedanādīhi catūhīti ettha cakkhāyatananti etena pucchāya uddhaṭaṃ asaṅgāhakaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. Cakkhāyatanena pana asaṅgahitena asaṅgahitāni dasa oḷārikāyatanāni na cakkhāyatanamevāti. ‘‘Rūpañca dhammāyatana’’ntiādinā yehi dhammehi tīhipi saṅgahehi asaṅgahitaṃ taṃ viññāṇameva hoti, asaṅgahitena tena asaṅgahitañca viññāṇavajjaṃ sabbaṃ teva dhamme udāneti. Sadisavissajjanā hi ekato udānetvā dassetabbā. Tattha paṭhamena rūpakkhandhena sadisavissajjanesu ekato udānetvā dassitesu aññe visadisavissajjanā nayadānena dassitā honti. Tenāha ‘‘rūpañca dhammāyatananti…pe… aññenākārena saṅkhipitvā dassitā’’ti. Tattha dve bhavāti asaññekavokārabhavā. Dveti bāhirupādādhamme eva sandhāya vuttaṃ. Yena asaṅgāhakena asaṅgahitena asaṅgahitaṃ pucchitabbaṃ vissajjitabbañca paricchijjati, so rūpakkhandhādiko tassa pucchāvissajjanānañca nissayabhāvato ‘‘visayo’’ti vutto, yathādassitassa pana uddānassa nayadānamattattā ‘‘nayo’’ti vuttaṃ. ‘‘Dvevīsanayo cā’’tipi pāṭho, dvevīsapadiko esa nayo cāti attho.

    పఞ్చమనయఅసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Pañcamanayaasaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధాతుకథాపాళి • Dhātukathāpāḷi / ౫. అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదనిద్దేసో • 5. Asaṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ౫. పఞ్చమనయో అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౫. పఞ్చమనయో అసఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact