Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ
5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
൧൯൩. ഇദാനി അസങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതപദം ഭാജേതും രൂപക്ഖന്ധേനാതിആദി ആരദ്ധം. തത്ഥ യം ഖന്ധാദീഹി അസങ്ഗഹിതേന ഖന്ധാദിവസേന അസങ്ഗഹിതം, പുന തസ്സേവ ഖന്ധാദീഹി അസങ്ഗഹം പുച്ഛിത്വാ വിസ്സജ്ജനം കതം. തം പഞ്ചക്ഖന്ധഗ്ഗാഹകേസു ദുക്ഖസച്ചാദീസു വിഞ്ഞാണേന സദ്ധിം സുഖുമരൂപഗ്ഗാഹകേസു അനിദസ്സനഅപ്പടിഘാദീസു ച പദേസു ന യുജ്ജതി. താദിസേന ഹി പദേന നിബ്ബാനം ഖന്ധസങ്ഗഹമത്തം ന ഗച്ഛേയ്യ. സേസാ ഖന്ധാദീഹി അസങ്ഗഹിതധമ്മാ നാമ നത്ഥി. തസ്മാ തഥാരൂപാനി പദാനി ഇമസ്മിം വാരേ ന ഗഹിതാനി. യാനി പന പഞ്ചക്ഖന്ധേ വിഞ്ഞാണഞ്ച സുഖുമരൂപേന സദ്ധിം ഏകതോ ന ദീപേന്തി, താനി ഇധ ഗഹിതാനി. തേസം ഇദമുദ്ദാനം –
193. Idāni asaṅgahitena asaṅgahitapadaṃ bhājetuṃ rūpakkhandhenātiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ khandhādīhi asaṅgahitena khandhādivasena asaṅgahitaṃ, puna tasseva khandhādīhi asaṅgahaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ pañcakkhandhaggāhakesu dukkhasaccādīsu viññāṇena saddhiṃ sukhumarūpaggāhakesu anidassanaappaṭighādīsu ca padesu na yujjati. Tādisena hi padena nibbānaṃ khandhasaṅgahamattaṃ na gaccheyya. Sesā khandhādīhi asaṅgahitadhammā nāma natthi. Tasmā tathārūpāni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana pañcakkhandhe viññāṇañca sukhumarūpena saddhiṃ ekato na dīpenti, tāni idha gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘സബ്ബേ ഖന്ധാ തഥായതനധാതുയോ സച്ചതോ തയോ;
‘‘Sabbe khandhā tathāyatanadhātuyo saccato tayo;
ഇന്ദ്രിയാനിപി സബ്ബാനി, തേവീസതി പടിച്ചതോ.
Indriyānipi sabbāni, tevīsati paṭiccato.
‘‘പരതോ സോളസ പദാ, തേചത്താലീസകം തികേ;
‘‘Parato soḷasa padā, tecattālīsakaṃ tike;
ഗോച്ഛകേ സത്തതി ദ്വേ ച, സത്ത ചൂളന്തരേ പദാ.
Gocchake sattati dve ca, satta cūḷantare padā.
‘‘മഹന്തരേ പദാ വുത്താ, അട്ഠാരസ തതോ പരം;
‘‘Mahantare padā vuttā, aṭṭhārasa tato paraṃ;
അട്ഠാരസേവ ഞാതബ്ബാ, സേസാ ഇധ ന ഭാസിതാ’’തി.
Aṭṭhāraseva ñātabbā, sesā idha na bhāsitā’’ti.
പഞ്ഹാ പനേത്ഥ സദിസവിസ്സജ്ജനാനം വസേന സമോധാനേത്വാ കതിഹി സദ്ധിം സബ്ബേപി ചതുത്തിംസ ഹോന്തി. തത്ഥ യം പുച്ഛായ ഉദ്ധടം പദം, തദേവ യേഹി ഖന്ധാദീഹി അസങ്ഗഹിതം, തേ ധമ്മേ സന്ധായ ഏകേന ഖന്ധേനാതിആദി വുത്തം.
Pañhā panettha sadisavissajjanānaṃ vasena samodhānetvā katihi saddhiṃ sabbepi catuttiṃsa honti. Tattha yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadeva yehi khandhādīhi asaṅgahitaṃ, te dhamme sandhāya ekena khandhenātiādi vuttaṃ.
തത്രായം നയോ – രൂപക്ഖന്ധേന ഹി ചത്താരോ ഖന്ധാ നിബ്ബാനഞ്ച ഖന്ധസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ. ആയതനധാതുസങ്ഗഹേന പന ഠപേത്വാ വിഞ്ഞാണം അവസേസാ സങ്ഗഹിതാതി വിഞ്ഞാണമേവ തീഹിപി ഖന്ധസങ്ഗഹാദീഹി അസങ്ഗഹിതം നാമ. പുന തേന വിഞ്ഞാണേന സദ്ധിം നിബ്ബാനേന ചത്താരോ ഖന്ധാ ഖന്ധാദിസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ. തേ സബ്ബേപി പുന വിഞ്ഞാണേനേവ ഖന്ധാദിസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാതി ഏകേന ഖന്ധേന, ഏകേനായതനേന, സത്തഹി ധാതൂഹി അസങ്ഗഹിതാ നാമ ഹോന്തി. അഥ വാ – യദേതം രൂപക്ഖന്ധേന വിഞ്ഞാണമേവ തീഹി ഖന്ധാദിസങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹിതം, തേഹിപി വിഞ്ഞാണധമ്മേഹി തേ രൂപധമ്മാവ തീഹി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹിതാ. പുന തേ രൂപധമ്മാ വിഞ്ഞാണേനേവ തീഹി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹിതാ. വിഞ്ഞാണഞ്ച ഖന്ധതോ ഏകോ വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ ഹോതി, ആയതനതോ ഏകം മനായതനം, ധാതുതോ സത്ത വിഞ്ഞാണധാതുയോ. തസ്മാ ‘‘ഏകേന ഖന്ധേനാ’’തിആദി വുത്തം. ഇമിനാ ഉപായേന സബ്ബത്ഥ യം പുച്ഛായ ഉദ്ധടം പദം, തദേവ യേഹി ധമ്മേഹി ഖന്ധാദിവസേന അസങ്ഗഹിതം, തേസം ധമ്മാനം വസേന ഖന്ധാദയോ വേദിതബ്ബാ. തത്ഥ ദുതിയപഞ്ഹേ താവ – രൂപവിഞ്ഞാണാനം വസേന വേദിതബ്ബാ. വേദനാദയോ ഹി രൂപവിഞ്ഞാണേഹേവ ഖന്ധാദിസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ. തേ ച ദ്വേ ഖന്ധാ ഏകാദസായതനാനി സത്തരസ ധാതുയോ ഹോന്തി.
Tatrāyaṃ nayo – rūpakkhandhena hi cattāro khandhā nibbānañca khandhasaṅgahena asaṅgahitā. Āyatanadhātusaṅgahena pana ṭhapetvā viññāṇaṃ avasesā saṅgahitāti viññāṇameva tīhipi khandhasaṅgahādīhi asaṅgahitaṃ nāma. Puna tena viññāṇena saddhiṃ nibbānena cattāro khandhā khandhādisaṅgahena asaṅgahitā. Te sabbepi puna viññāṇeneva khandhādisaṅgahena asaṅgahitāti ekena khandhena, ekenāyatanena, sattahi dhātūhi asaṅgahitā nāma honti. Atha vā – yadetaṃ rūpakkhandhena viññāṇameva tīhi khandhādisaṅgahehi asaṅgahitaṃ, tehipi viññāṇadhammehi te rūpadhammāva tīhi saṅgahehi asaṅgahitā. Puna te rūpadhammā viññāṇeneva tīhi saṅgahehi asaṅgahitā. Viññāṇañca khandhato eko viññāṇakkhandho hoti, āyatanato ekaṃ manāyatanaṃ, dhātuto satta viññāṇadhātuyo. Tasmā ‘‘ekena khandhenā’’tiādi vuttaṃ. Iminā upāyena sabbattha yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadeva yehi dhammehi khandhādivasena asaṅgahitaṃ, tesaṃ dhammānaṃ vasena khandhādayo veditabbā. Tattha dutiyapañhe tāva – rūpaviññāṇānaṃ vasena veditabbā. Vedanādayo hi rūpaviññāṇeheva khandhādisaṅgahena asaṅgahitā. Te ca dve khandhā ekādasāyatanāni sattarasa dhātuyo honti.
൧൯൫. തതിയപഞ്ഹേ – വിഞ്ഞാണം രൂപാദീഹി ചതൂഹി അസങ്ഗഹിതന്തി തേസം വസേന ഖന്ധാദയോ വേദിതബ്ബാ.
195. Tatiyapañhe – viññāṇaṃ rūpādīhi catūhi asaṅgahitanti tesaṃ vasena khandhādayo veditabbā.
൧൯൬. ചതുത്ഥപഞ്ഹേ – ചക്ഖായതനം വേദനാദീഹി ചതൂഹീതി ഇമിനാ നയേന സബ്ബത്ഥ ഖന്ധാദയോ വേദിതബ്ബാ. പരിയോസാനേ – രൂപഞ്ച ധമ്മായതനന്തി ഉദ്ദാനഗാഥായ ദസ്സിതധമ്മായേവ അഞ്ഞേനാകാരേന സങ്ഖിപിത്വാ ദസ്സിതാതി.
196. Catutthapañhe – cakkhāyatanaṃ vedanādīhi catūhīti iminā nayena sabbattha khandhādayo veditabbā. Pariyosāne – rūpañca dhammāyatananti uddānagāthāya dassitadhammāyeva aññenākārena saṅkhipitvā dassitāti.
അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ.
Asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൫. അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസോ • 5. Asaṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā