| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi |
४. पञ्चपुब्बनिमित्तसुत्तं
4. Pañcapubbanimittasuttaṃ
८३. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –
83. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘यदा, भिक्खवे, देवो देवकाया चवनधम्मो होति, पञ्चस्स पुब्बनिमित्तानि पातुभवन्ति – माला मिलायन्ति, वत्थानि किलिस्सन्ति, कच्छेहि सेदा मुच्चन्ति, काये दुब्बण्णियं ओक्कमति, सके देवो देवासने नाभिरमतीति। तमेनं, भिक्खवे, देवा ‘चवनधम्मो अयं देवपुत्तो’ति इति विदित्वा तीहि वाचाहि अनुमोदेन्ति 1 – ‘इतो, भो, सुगतिं गच्छ, सुगतिं गन्त्वा सुलद्धलाभं लभ, सुलद्धलाभं लभित्वा सुप्पतिट्ठितो भवाही’’’ति।
‘‘Yadā, bhikkhave, devo devakāyā cavanadhammo hoti, pañcassa pubbanimittāni pātubhavanti – mālā milāyanti, vatthāni kilissanti, kacchehi sedā muccanti, kāye dubbaṇṇiyaṃ okkamati, sake devo devāsane nābhiramatīti. Tamenaṃ, bhikkhave, devā ‘cavanadhammo ayaṃ devaputto’ti iti viditvā tīhi vācāhi anumodenti 2 – ‘ito, bho, sugatiṃ gaccha, sugatiṃ gantvā suladdhalābhaṃ labha, suladdhalābhaṃ labhitvā suppatiṭṭhito bhavāhī’’’ti.
एवं वुत्ते, अञ्ञतरो भिक्खु भगवन्तं एतदवोच – ‘‘किन्नु खो, भन्ते, देवानं सुगतिगमनसङ्खातं; किञ्च, भन्ते, देवानं सुलद्धलाभसङ्खातं ; किं पन, भन्ते, देवानं सुप्पतिट्ठितसङ्खात’’न्ति?
Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kinnu kho, bhante, devānaṃ sugatigamanasaṅkhātaṃ; kiñca, bhante, devānaṃ suladdhalābhasaṅkhātaṃ ; kiṃ pana, bhante, devānaṃ suppatiṭṭhitasaṅkhāta’’nti?
‘‘मनुस्सत्तं खो, भिक्खु 3, देवानं सुगतिगमनसङ्खातं; यं मनुस्सभूतो समानो तथागतप्पवेदिते धम्मविनये सद्धं पटिलभति। इदं खो, भिक्खु 4, देवानं सुलद्धलाभसङ्खातं; सा खो पनस्स सद्धा निविट्ठा होति मूलजाता पतिट्ठिता दळ्हा असंहारिया समणेन वा ब्राह्मणेन वा देवेन वा मारेन वा ब्रह्मुना वा केनचि वा लोकस्मिं। इदं खो, भिक्खु 5, देवानं सुप्पतिट्ठितसङ्खात’’न्ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्चति –
‘‘Manussattaṃ kho, bhikkhu 6, devānaṃ sugatigamanasaṅkhātaṃ; yaṃ manussabhūto samāno tathāgatappavedite dhammavinaye saddhaṃ paṭilabhati. Idaṃ kho, bhikkhu 7, devānaṃ suladdhalābhasaṅkhātaṃ; sā kho panassa saddhā niviṭṭhā hoti mūlajātā patiṭṭhitā daḷhā asaṃhāriyā samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. Idaṃ kho, bhikkhu 8, devānaṃ suppatiṭṭhitasaṅkhāta’’nti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘यदा देवो देवकाया, चवति आयुसङ्खया।
‘‘Yadā devo devakāyā, cavati āyusaṅkhayā;
तयो सद्दा निच्छरन्ति, देवानं अनुमोदतं॥
Tayo saddā niccharanti, devānaṃ anumodataṃ.
‘‘‘इतो भो सुगतिं गच्छ, मनुस्सानं सहब्यतं।
‘‘‘Ito bho sugatiṃ gaccha, manussānaṃ sahabyataṃ;
मनुस्सभूतो सद्धम्मे, लभ सद्धं अनुत्तरं॥
Manussabhūto saddhamme, labha saddhaṃ anuttaraṃ.
‘‘‘सा ते सद्धा निविट्ठस्स, मूलजाता पतिट्ठिता।
‘‘‘Sā te saddhā niviṭṭhassa, mūlajātā patiṭṭhitā;
यावजीवं असंहीरा, सद्धम्मे सुप्पवेदिते॥
Yāvajīvaṃ asaṃhīrā, saddhamme suppavedite.
‘‘‘कायदुच्चरितं हित्वा, वचीदुच्चरितानि च।
‘‘‘Kāyaduccaritaṃ hitvā, vacīduccaritāni ca;
मनोदुच्चरितं हित्वा, यञ्चञ्ञं दोससञ्हितं॥
Manoduccaritaṃ hitvā, yañcaññaṃ dosasañhitaṃ.
‘‘‘कायेन कुसलं कत्वा, वाचाय कुसलं बहुं।
‘‘‘Kāyena kusalaṃ katvā, vācāya kusalaṃ bahuṃ;
मनसा कुसलं कत्वा, अप्पमाणं निरूपधिं॥
Manasā kusalaṃ katvā, appamāṇaṃ nirūpadhiṃ.
‘‘‘ततो ओपधिकं पुञ्ञं, कत्वा दानेन तं बहुं।
‘‘‘Tato opadhikaṃ puññaṃ, katvā dānena taṃ bahuṃ;
‘‘इमाय अनुकम्पाय, देवा देवं यदा विदू।
‘‘Imāya anukampāya, devā devaṃ yadā vidū;
चवन्तं अनुमोदेन्ति, एहि देव पुनप्पुन’’न्ति॥
Cavantaṃ anumodenti, ehi deva punappuna’’nti.
अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। चतुत्थं।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ४. पञ्चपुब्बनिमित्तसुत्तवण्णना • 4. Pañcapubbanimittasuttavaṇṇanā
